Katalog

SAYFA CUMHURIYET 26ARALIK1995SALI 12 DEIYAZI Türkiye, Irak'ın toprak bütünlüğüne büyük VE ÇÖZÜMLER • Türkiye, Kuzey Irak'ın güvenlik riski oluşturmasına karşı sınırötesi operasyonları içeren askerı önlemler ve ekonomık yardım politıkasına ağırlık veriyor. Bir yandan da toprak bütünlüğüne çok önem verdiğı Irak'ın dünyadan tecrit olan yönetimıyle alt düzeyde de olsa temaslarını sürdürüyor. Türkiye'nın Kuzey Irak'ta istikrarı sağlama konusundaki en buyük zorluğu, Suriye ve Iran'ın zaman zaman terörü bir dış politika aracı olarak kullanmalan. Çelik Harekâtı'na katılan Türk tanklart, Zaho yakınlarından Türkiye'ye dönüş yolunda. 'Kuzey'de tek bir Irak var'Turkıye, yanı başındakı Kuze> Irak'ta Dışışlen Bakanlığı na gore ıstıkrarh ka- muoyunda îse zaman zaman ınışlı çıkis- h polıtıkalar ızlıyor Ustduzey bırDısis- len yetkılısı. Turkıye nın temel Irak po- lıtıkasını şo>leozetlıvor "Bize gore tek bir Irak \ardır. Ku- ze> Irak'takilerde Irak vatandaşıdır. kuzev Irak'taki grupları. devlete al- ternatif olarak gormuyoruz. Ancak I- rak hukumetinin bolgede otoritesı \ok. Bu otorite boşluğu sonucu Pkk'nin bolgede guçlenerek, Turkı- ye'ye yonelik tehdit olmaktan çıkar- tılması gerekiyor Dolayısıyla Kuzey Irak'taki Kurt grupları ıle temasları- mı/ zaruretten doğuvor. Bazı pratik onlemleri alnıak içın de bolgedekı gruplarla lemas ediyoruz. Ola\ bun- dan ıbaret." Turkıye, kuzey Irak'ın guvenlık nskı oluşturmasına karsı ağırlıklı olarak Ku- zey Irak ıçın sınırotesı operasyonlan ıçe- ren asken önlemler \ e ekonomık v ardım şeklınde bir polıtıka\a ağırlık \envor Bir yandan da toprak butunluğune çok onem \erdığı Irak ın dünyadan tecnt olan yonetımı ıle alt duzevde de olsa te- maslannı surduruvor Turkıve nın Kuzey Irak ta Irak ıle bo- lunmusluğune rağmen ıstıkran bir ol- çude sağlama konusundaki en buyuk zorluğu komsuulkelerSurıve \e Iran ın zaman zaman teroru bir dıs politika ara- cı olarak kullanmalan bst duzey bir Dı- şışlerı vetkılısı PKK'nın Turkıye'de za- yıfladığını Kuzey Irak ta bozguna ugra- dığını sa\unup Sunye yı kastederek "PKK. Turkıye'nin bulunduğu bol- gedeki bazı ulkelerin taşeronu"gıbı çalı^tıgına dıkkat çekıvor Türkiye'nin havuç ve sopa politikası Turkıye, Irak ın toprak butunlüğu ve egemenlığının korunarak Kuzey Irak'ta- ki Kurt gruplannın bağımsizlık arayış- lannı onleyıeı dengelerı bolgede olus- turmaya çalisiyor Ankara. kuzey I- rak takı rakıp Kurt grupları, KDP \e K11 * B nın ne bırbırlenne kars,ı ustunluk sağlamasını, ne de bırbırlenvle çok faz- la kucaklasmalannı ıster gıbı Boylece rakıp gruplar arasında bağımsızlık yo- lunda guçlu bir dayanisma onlenebıle- cek Kuzey Irak a ekonomık \ e kulturel açıdan nufuz etme savaşımn onemlı ak- toru savılan Ankara Barzanı \e Talaba- nı nın tutumlanna gore zaman zaman bu gruplara ekonomık yardımı yavaslata- rak "hav uç ve sopa poiıtikasım" uy gu- lamaya koyuyor PkK ıle mucadele ko- nusunda hassas da\ rananan "zaman za- man odullendirilivor." Ibrahım Tatlıses K. Irak'ta çok sevilıyor. Turkıve'yı temel Irak polıtıkasından uzaklasmadan son gunlerde Kuzey I- rak'a karsi bazı yenı pratik önlemler al- ma\a ıten bir stratejı ıçıne gırmesınde Iran etkenı onemlı goruluyor ABD nın arabuluculuğunda Turkıye \e Ingılte- re nın gozetımınde geçen ağustos ayın- dan bu yana Kuze\ Irak Kurt gruplannı uzla^tırma amacıvla baslatılan gınsım- lere karsı Iran ın Barzanı \ e Talabanı y ı yanına çekmesı \e topraklarında bann- dırdığı Irakvonetımıalevhtan Bedırmı- lı-.lennı bolgeyegondermehazırlıgı \ap- ması Ankara yı cıddı ^ekılde telaslan- dırdı Ankara Iran ın Kuzey Irak'takı ıs- tıkrarsızlığı daha da artırabıleceğını ka- nıiladığını gordu Kuzev Irak takı nüfuz sava^ını Iran a butunuy le kaptırmaktan endışe eden An- kara bolgedekı guç dengesinın Bedır bırlıklerı \e PKK gıbı bolge disından ge- lecek guçlerle değişmesıne karşı şımdı Kuzey Irak ta kalıu olabılecek ekono- mık onlemleruygulamaaravışında K. Irak'ta silahlı bir kadın Peşmerge Turkmenlere niye şimdi destek? Turkıye, geçmışten farklı olarak Ku- zey Irak ve Irak genelınde say ıca nufuz lu olabılecek Turkmen soydaslara sıva- Sı desteğını artırdı Bu desteğın ardında çeşıtlı nedenler gostenlivor Buna gore uzun vadede. "En kotu senar\o\a go- re Irak'ta federal bırdeviet oluşursa, Turkmenler guçlenerek yonetımde yer almalı. Ozerk bir Irak'ta ıse. ana- yasaya gore azınlık olan Turkmenler, Turkmen Cephesi'nin Başkanı Kete- ne'nin savladığıgıbıikıncı bir mıllet olarak ortaya çıkmalı." bzun vadelı bu polıtıkavı pratik onlemlere pekıştınne yonunde Turkı- ye nın aldığı bazı önlemler ı:>e, şoyle sı- ralanıyor - Ankara, KV B'\i. PKK \e fran ile yakınlaşmasına karşı kendine çek- mek ıçin orgutun lideri Talabanı ıle kopuk olan temasları geçen a\ yenı- den başlattı. Talabam'nın. Anka- ra'nın Barzanı'yı daha fa/la kolladı- ğı yolundakı endişesini Turk hevetıne şoyle ıfade ettıği belirtilivor: Bıze kar^ı KDP'yı guçlendınvorsu- nuz Bu y uzden kendıme yenı muttefık- ierarıyorum Kendı kamuoyumu Turkı- ye konusunda ıkna etmem ıçın bızı ıhmai etmedığınızı gostenn " - K"» B nın kontrolu altında bulunan bolgede ağırlıklı yer eden 12 bın u\elı Mıllı Turkmen Cephesı nın verel yone- tımde tum gruplarla bırlıkte yer alması ıçın çaba hircanaı.ak - Turkmenlere kalıcı ekonomık var- dım sapılması volları aranacak. Bov- lece KY B bolgesınde yer eden "Turk- menler kollanarak Talabanı de kolla- naeak." - Ankara, KVB'nin rakibı KDP've, Pkk ıledevam eden mucadelesıvlesı- nırlı askerı yardımı surduruyor. Bu- nu ustunde bir yardım vaparak kDP'nın guçlenmesinı istemiyor. B\l nın Irak a u\guladığı ambargo delınmeden Kuzey Irak ta "Bugun \e- rilip \arın biten" gıda vardımlan yerı- ne daha organıze bir ekonomık program baslatılacak Ibreler Türkiye ve ABD yonune dönerken Turkıve "Irak'ın toprak butunlüğu veegemenlıği"ı,erçevesindelrak ınge- leı.egının belırlenmesını soylemını uzunc ı bir sure tekrarlıyor Turkıye bu îsrarlı polıtıkasıvla en azından ^ımdılık Kuzev Irak ta bır Kurt de\ letının resmen kurulmaMnıonlemışgıbıgorunuvor Bu konuda ABD yı de vanına almı> gıbı Ankara ve \\ashıngton arasında Sad- dam Hus>eyın ın gelecegı konusundaki goru!> aynlığı gıderılmemekle bırlıkte Kuzev Irak ta en azından Kurt gruplan uzla^tırılarak guvenlık bo^luğunun orta- dan kaldırıImaM yonunde bır ı^bırlığı v a- pılıvor ABD ancak Saddam dan kurtu- lamadıgı ıçın Kuzev Irak takı Kurtlerı koruvacak bır ortamı muhafaza etmevı yeğlıyor Turkıye Barzanı veTalabanı'nın geç- nıi!) tetrubeler ışığında "gevşek" polı- tıkalarını dâ goz onunde bulundurarak simdılık Kuzev Irak ta ABD'vı de arka- sinaalarak guç^avaşında dengelerı ken- dı taratına dogru çekme surecını baslat- tı Irak yonetımıne muhalefetı oluşturan INC Lıderı Dr Ahmet Çelebı Turkı- ve nın sınır otesi operasyonlar voluyla askerı onlemlere ağırlık vermesı yenne uzun vadelı sıva>ı polıtıkalarla bolgede ınısıvatıfi ele geçırmesının gerektığını ıltını çızıyor Turk izleri Kuzey ırak'ta hissediliyor Kuzey Irak'tadermeçatmadukkanla- ıın raflannı Turk gıda urünlen doldur- muş IrakablukasıveBMambargosual- tındakı Kuzey Irak'ta uretıme yonelık çalı^ma bu nedenle vapılamıyor Kuzey Irak'aen fazla gıda vardımı Turkıye den gıdıvor Bırleşmı^ Mılletler ıle vabancı gonullu kurulu>lar bolgede daha çok sağlık ve alt vapı çalışmalannı vurutu- yorlar Turkıve nın ekonomık ve kultu- rei desteğı herverde hissediliyor Elekt- nk Turkıve den Turkmenler ıçın Kurt- çe ve Turkçe TV vayınları da Turkı- ye den Ankara buyolla Kurtlerden son- ra Turkmenlenn çoğunlukta olduğu bu bolgeye kulturel açıdan da nufuz edıvor Ankara'nın Kızılay aracılığıyla son uç yılda Kuzey Irak a vaptığı gıda ve ılaç vardımı ıse 2 ! > mılvon doîarı aştı Saddamın dinar kurnazlığı Kuzev Irak Turk Lırasi nın "borsa- da" değer gorduğu belkı de Turkıve top- raklan dışındakı tek ver Kuzev Irak ta ozellıkle KDP bolgesinde Turk Lırasi'- nın vanısıra ABD Dolan \e Irak Dına- rı kullanılıyor KVB bolgesınde ıse lıra pek rağbet gormuyor Bagdat y onetımı- nın 2^ dınarlık banknotları Kuzey Irak ta topIatmaM nedenıvle bu bolgede isvıç- redebasılmı^onıınal lOve Sdınarlarte- davulde Saddam kurnazlık vapıp Ku- zev Irak takı orıjınal dınarlan toplamak ıçın kendı egemenlığı altındakı bolgede fotokopı makınelerındeçoğalttığı dınar- ları Kuze\ Irak tapıvasayasürmuş Sad- dam böylece onjınal dınarlan toplayıp lsv ıçre de altına çev ırtıvormuş Cıddı bır sıyası karma^anın ortasindakı Kuzev I- rak ta belkı de öncelıkle çözulmesı ge- reken sorunlann başında Kuzev Irak ta ambargonun olumsuz etkılerı sonucu salgın halıne gelen kolera gıbı hastalık- ların sefaletın onune geçılmesi BITTI MUSTAFA EKVIEKÇİ Hinthorozu'yla Söyleşi... (2) Ecevit Büyük Böldü!Ecevit ı başında Schmıdt kasketıyle gorunce O'na ılk gıydırdığım Schmıdt kasketını anımsıyorum Ece- vit unutup gıtmıştır nereden anımsayacak1 1973 seçımlerı oncesıydı sanıyorum Bulent Bey, daha oncelen hıç kasket gıymedı, başında Hardy'nın şapkasını andıran bır fotr şapka olurdu O seçım on- cesınde Gazıantep'ten doğuya doğru gıdıyoruz Par- tı arabasındayız MHP lıler arabaya taşlar atmakta, Ecevit otobusun ustunde taş atanlara laf yetıştırme- yeçalışıyor Yanında elınde sılahıyla koruması var Ikı- sı de ayaktalar Otobusun ustune ben de çıktım Ece- vit ın yanında durdum Bır ara yagmur çıselemeye baş- ladı Başımda, kara Helmut Schmıdt şapkam var Ecevit e - Sayın Ecevit, yağmur yağıyor ıslanacaksınız, şap- kamı gıyer mısınız? dedım Şapkamı çıkarıp verdım Alıp gıydı Yakışmıştı da Ancak, gıymesıyle çıkarma- sı bır oldu - Teşekkur edenm Sayın Ekmekçı' Şapkamı alıp otobuse ındım O zamanlar, kasket komunıst şapkası gıbı algılanıyordu Lenin'ın şapka- sı unutulmuyordu O gezıden çok zaman sonra belkı bırkaç ay aaaa bır de ne goreyım? Ecevit şapkamm benzerını gıymı- yormu7 Mete yesordum Odahayakmdı Odaanım- samıyor kımın gıydırıp resım çektırdığını Bu kasket olayını ılk kez yazıyorum Bır de "Karaoğlan olayı var onu ılk kez "Ankara Afof/3n"ndaduyurmuş yaymıştım Mersın koylerınde mı ne bır yerde bır Anadolu kadı- nı Karaoğlan bu mu9 Bekledığımız? dıye sormuş Içel Mılletvekılı Çetın Yılmaz anlatmıştı O şımdı say- rı yatağında, yazmıştım Her şeyı unutan Ecevit bır açıklamasında Bana Karaoğlan adını basın vermedı, halkverdı' dedı Elbette halk verdı bırhalkkadını A- ma duyuran kımdı'? Kım yaygınlaştırdı Bununla ılgılı ılgınç bır şey de var Bulent Ecevit gazetecı Orhan Duru yla - Ekmekçı, ne ıstıyor benden, neden bana "Karaoğlan dıyor? Hep oyle yazıyor - Sayın Ecevit sız Karaoğlan ın kım olduğunu bılmı- yor musunuz'? Sız hıç resımlı roman okumaz mısınız9 - Hayır kımdır Karaoğlan7 - Karaoğlan resımlı rornanlara gore zalımlerın kar- şısındadır yoksulların yanındadır Gucuyle ezılenlerı kurtarır Yiğıt bırıdır Karaoğlan 1 (Ecevit bıraz keyıfle- nır Orhan Duru ya sorar) - Sız yemek yedınız mı Orhan Bey buyurun bırlıkte yemek yıyelım 1 Meraklılar olayı Orhan Duru dan sorabılırler (Orhan Duru nun ev telefonu 0 212/ 2932036) Mavı gomleğın oykusunu bılmıyorum 1 Guvercının de O gunlerın Bulent Bey'ı de Karaoğlan'ı da yok artık Yalnız, Karaoğlan ın ruzgârıyla gıdıyor her seçımde solun oylarını boluyor 1987 de SHP'ye 70 mılletve- kılıne mal olmuştu boluculuğu bu kez daha buyuk boldu CHP Barajı aşabılecek mıyım?' dıye tuz yu- murtladı Karaoğlan sovlencesı bıtelı çok oldu Ka- nımca Meclıs'te bugun solun değıl sağın yamalığı olacaktır bekleyın • • • Hınthorozu Erdal Bey, "solun bırleştınlmesı ıle ılgı- lı sorumu yanıtlarken DSP yı yanı Ecevıt'ı katmıyor- du SODEP le Halkçı Partı nın bırleşmesı olarak bakı- yordu olaya Şoyle dedı - Bu mumkun bır şeydı ve yapıldı Çunku, askerı re- jimın verdıgı kararla kapattığı partının dağıttığı eleman- lar bır araya geldıler Normal demokratık rejıme geçıl- dıkten sonra sıyasal gelışmelenn surecı ıçınde, partı ıkıye bolunur uçe bolunur bunlar başka meseleler Başlangıçta ' Askerı rejımın kapattığı partının eleman- larını topla dıye verılen gorev artık ondan sonrakı ge- lışmelen kapsayamaz O ayrı bır şeydır Yanı, bırmev- cut partıyı mahkeme karan olmadan zorla kapatıyor- sunuz onlann dağılmalanna neden olan, sıyasal bır anlaşmazlık falan değıl bır zor Dolayısıyla tekrar bır araya gelebılıyorlar, ama ondan sonra bır normal sı- yasal gelışım ıçınde demokrası ıçınde partıde anlaş- mazlıkçıkar aynlırtar "Onları tekrar bır araya getır 1 " bel- kı mumkun olur belkı mumkun olmaz O, oradakı baş- ka Oradakı anlaşmazlıkların ortadan kalkması gerekır sıyasal gorüş farklılıkları varsa onlann ortadan kalkma- sı gerekır Yahut da kalkmaz Çunku bır defa onlar ge- iışme ıçınde ortaya çıkmış orada artık soz konusu olan şey, bır partının kapatılmasıyla ortaya çıkan bır şey de- ğıl, normal gelışme ıçınde ortaya çıkan bıraynlık - Yenı bır durum - Yenı bır durum ve bır gelışmeyle ortaya çıkıyor On- lan ortaya çıkaran bır sıyasal gelışme - Pekı yenı durumda sıze bır gorev duşeceğını du- şunuyor musunuz 9 - Ben şımdı gorevını yapmış bır ınsan olarak kendı fıkırhayatımadonmekdurumundayım Tabıı arkadaş- lanm var Sayın Ekmekçı gıbı benı arayan bırlıkte ça- lıştıgımız arkadaşlanmdan soranlar var Benım ıçın en onemlı kazançlardan bırısı bu sıyaset donemı ıçınde Ama, şımdı genç arkadaşlarımız falan var seçımlerden sonra herkes kendı yerını alacak - Ama yıne de bu bırleşme konusu gundemde tutu- lacak tabıı - işte artık tabıı solda ve sağda bırtakım marjınal gruplar yarar sağlıyorlar gereğınden fazla nufuz sahı- bı oluyorlar Tabıı, yapı kendını gostermelı her seçım oraya bıraz daha yaklaşPnyor Tabıı, benım sıyasete gırmem ıçın gelen ıstek, normal demokrasıye donmek tı Yanı, gudumlu bır demokrasıyı, gene eskıden oldu- gu gıbı halkın ısteklerını solda, sagda herşekılde orta- ya koyabılecek, her turlu tatsızlıklara karşı bır normal demokratık duzene tekrar kavuşmak BULMACA SEDİT YİŞİ\İ\ ABD'lı askerler, Zaho'da 4 Temmuz'da ABD'nın bağımsızlık gununu kutluyorlar. PKK'lı terorıstlerle çatışan KDP'lı Peşmergeler, bozkurt ışaretı yapıyorlar. 1/Osmanlıdevle- 1 2 3 4 tınde genel olarak 1 verlı Hınstıvan- lardan kurulan bır ^ sınıf asker 2/ Bır 3 gorev ın vurutule- bılmesi ıçın mer- 4 kez olarak seçılen c ver \ ucut ISIM 3/ Elektrık motor 6 ve ureteçlerınde -, hareketsızbolume verılen ad Su 4/ 8 Sık ve ınce dallı saplanndan çalı " supurgesi vapılan çesıtlı odunsu bıtkılere verılen ad 5/ Buvuk Sahra da kumullar- la ortulu bolge Çokeltı 6/ Karakter Felsefede bır du- rumdan başka bır duruma geçmeve verılen ad 7/ Bu balık Erzurum un bır ıl<,e- si 8/PulcuklarınbelırmeMV- le ortay a çıkan bır den ha>ta- lığı 9/ Bır sıırın belırlı savı- da dızelerden olusan bolum- lennden her bın Bunama VLKARIDAN AŞAĞIVA 1/Turk muzığındebırmakam 2/Sna yada bovadanönce vurulankat Dü^unce 3/Dıısarda suvun geçmesıne vara- vandelık 4/ Eskıden Karagozovnatılan kahvelere venlen ad Turk muzıgınde bır makam 5/Balık vakdlama aracı 6/ Bırparvanınagırvegorkemlı çalınacagınıanlatan muzık terımı Yenıçen kıslası 7/Bılgısız kultursuz kıme Rut- bevı gostermekamacıvlaomuzlara takılan ısaret 8/Zehır Osmanlı de\ letınde kapıkulu askerlerıne ve kımı görev lılere uç avda bır verılen ııcret 9/ Irnıakları geçmek ıçın kul- lanılan kavıkla >al arası bır tasıt