Katalog

SAYFA CUMHURİYET 17KASIM1995CUMA HABERLER Mehmet Alî Nafak öldiipüldü • OCLZELİ(AA)- Gazıaırepın eski Oğuzeli Beledi\e Başkanı Mehmet Ali Natak dün evinin önündeöldürüldü. 1984- 1994 vıllan arasında SODEPveSHP'den belediye başkanı seçilen NafaL CHP İlçe Başkanı Süleyman Uçar'daıı aynldıkîan sonra saat 18.00 sıralannda kımlığı belırsız kişilerin silahlı saluırısına uğradı. Varalı olarak Gaziaııtep Amerıkan HastaneM'ne kaldınlan 5 çocuk babası Naf'ak. yapılan tüm müdahalelere karsın kurtanlamadı. Bursa Özel Tip Cezaevi'nde olay • BIİRSA(AA)-Bursa Özel TıpCezaevı'nde. jandarmanın. *o\ görüşjii siyasi tutukkı ve hükümlülerin koğu-jlarında arama yapmak istemesi üzerine çıkan olay larda. 2 mahkûm yaralandı. Alınaıı bilgıye göre güvenlik kuvvetlen. saat 16.00 sıralannda sol görüşlü siyasi tutuklu \e hükümliılcnn kaldığı Bursa Özel Tip Cezaev i'nde arama yapmak istedı. Bunıın üzenııe çıkan olay larda. Abdullah Öztürk ve Cengiz Dumanlı adlı mahkûmlar yaralandı. Yaralılar Bıırva Dev let Hastanesı'ne kaldınldı. Bursa Vali Vekili Hasan Tülav. olaylann yatıştırıldığını sövledi. Aday bildirme süresi uzatılmadı • ANKARA (Cumhuriyet Biirosu)- ^ı üksek Seçım Kuruiu (YSK), DYP. ANAP. CHP. MHP. DSPve BBP'nin. millet\ckili aday listelerini kurula sunmalan için son süre olarak behrlenen 21 ka^ım tarihmin 25 kasım cumartesi güniine alınması islemiyle yaptiklan başvuruyu reddetti. Başvurulan reddeden YSK. karar gerekçe>inı hcnüz açıklamazken 2839 sayılı Milletvekiliığı Seçım Yasasi'na göre YSK'nın seçime ilışkin sürelenn kısaltılması yönünde yetkisi bulunduğu, ancak süreleri uzatmaya yetkıli olmadığı bildirildı. YÖK'ün rektör adayları • ANKARA (Cumhuriyet Biirosu) - Yüksek Öğretim Kurulunun (YÖK). mılletvekilliği adavlığı için görevierinden ıstıfa eı'o'i Hacettepe Üniversitesi Rektörii Yiiksel Bozer ve Selçuk Üniversite.M Rektörü Halil Cin'in yerine seçııeeek rektör adaylarını. pazartesi günü vapılacak toplantıda belirlemesi beklenıyor. YÖK.. Hacettepe \e Selçuk üniversitelerınde rektörlük için öğretim üyeleri arasında vapılan seçim sonrasında belirlenen 6 adavdan 3'ünü seçerek Cumhurba^kanı Süleyman Demirel'in onayına sunacak. İlköğretimde Ders Kitapları' • ANKARA (Cumhurivet Biirosu)- Mman Kültur Merkezi \e Hacettepe Üniversitesi Giizel Sanatlar Fakültesi Grafik Böliimü'nün ortaklaşa düzenlediği "İlköğretimde Ders kitaplan"' konulu sempozyumda. ilkokullarda okutulan ders kitaplarının içerik ve biçimi tartışıldı. Sempozy uma. "Türkive'de Cumhuriyetten Beri Türkçe Eğitim Kitaplan" bıldinmiyle katılan eğitimcı-va/ar Beşir Göğüş. cumhuriyetin ılkyıllannda Türkçe kıtaplanna alınan yazılardan yabancı sözcüklenn çıkarıldığını \e terimlerin Turkçeleştirildiğini söyledi. 'Bağnadar dini sömürüyop' • ANKARA (Cumhurivet Bürnsu) - Anayasa N'ahkemesi Başkanı Yekta GJngör Özden. Atatiirk hıkkında asılsız dedikodu y;panlann. O'nun rreliklerini bilmeden brtakım değerlere ssMırdıklannı: ülkeyi kiranlığa sürüklemek iseyen bağnazların. dını scmürerek çıkarlarına Uiişmaya çahştıklarını styledi. Türk Eğitim Dİrneği (TED) Ankara K>leji Vakfı'rıın dün dizenlediği "Atatiirk "' kcmulu söyle'jiye. Özden ıle Autürk'ün ınunevi kızı. ılk kaiın pilot Sabiha Gökçen kcrıldı. Kemal Türkler'i öldürmek suçundan yargılanan Celal Adan, Meclis'e girmeye hazırlanıyor Suikast saruğı, DYP adayıCL NNUR İLHAN Maraş katliamı sanığı ÖkkeşŞendillerden sonra kemal Türkler'i öldürmek suçundan yargılanan CclaJ Adan da parlamento) a gir- meye hazırlanıyor. Eski MHP'li Celal Adan, DYP'ııin Türkiye milletvekilı aday adayı ol- dıı. Kemal Türkler'in eşi Sababat Türkler. "Bütün eli kanlı MHP'liler şimdi saygı gö- riiyor ve bizi yönetmek üzere IMecIis'egirme- yeçabşıyor" dedi. Kemal Türkler cinayeti da- vasınınavukatı RasimÖzıseCelal Âdan'ın 12 EylüTden önce "Doğunun Başbuğu"ola- rak tanınan Yılma Durak'la birlikte hareket ettığini. Kemal Türkler'in öldürülmesi da- vasinın İNC sonuçlanmadığını söyledi. 24 aral ıkta > apılması öngörülen erken ge- nel seçımlerde. DYP üstelerini asker ve'po- lis kökenlilenn yanı sıra MHP kökenlı aday aday ları da dolduruyor. DYP listesinde Tür- kiye milletvekili aday adaylanndan bırisı olan Celal Adan. bundan 15 v ıl önce. DlSK'in eski genel başkanlanndan Kemal Türkler'i öldümıektenyargılandı. Da\anıniddianame- sınde söyle denilmiştı: "Sanığın örgütün üst seviyesinde Yılma • Kemal Türkler'in eşi Sabahat Türkler. "Bütün eli kanlı MHP'liler şimdi saygı görüyor ve bizi yönetmek üzere Meclis'e girmeye çalışıyor" dedi. Durak'ın bulunduğu komitedegörevlioldu- ğu... -Alparslan Türkeş'in emrivte2Z7.1980 gü- nü Merter'deki e\inin önünde öldürülcn Ke- mal Türkler'in öldürülmesine ilişkin e\ lemi planlayip gerçekleştirmiş. örgüte \ ılma Du- rak'ınemriyleOsman İnanisimli birkaçak- çıdan 6 adet Fransız yapısı tabanca satın al- mış... _. Emin Bülent Demir'in öldürülmesi ola- >ında istihbarat yapan. İstanbul'da ülkücü gencler arasında illegal teşkilatlanmayı yü- riiten sanığın. bu maksatla Zihni Açba'ya teklif oiarak Fatih illegal örgüt başkanlığını getirdiği_"' Bu dönemde sıkıyönetim mahkemelenn- de göriilen hemen tüm siyasi davalarda sa- nıklar. çoğu zaman sadece polıste \ erdikle- ri ifadelere dayanılarak mahkûm edilirken. Celal Adan'ın da bulunduğu Kemal Türk- ler da\asında askeri mahkeme. polis ıfade- ierini kanıt olarak kabul etmedi. Adan. Ke- mal Türkler'in öldürülmesine karar verdik- leri görüşmeyi şöyîe anlatmıştı: "Kemal Türkler'in öldürülmesinden dört beş gün önce ben Yılma Durak ile birlikte İs- tanbul'a gelcn Genel Başkan Alparslan Tür- keş'in Yakacık'taki oinc gittim. Genel baş- kanla burada parti ile ilgili mevzularda gö- rüştük. Gitnuk için ayağa kalktığımızda Yıl- ma Be\. Alparslan Türkeş'in yanına vaklaş- n, kulağına bir şeyler söyledi. Bunun üzeri- ne genel başkan, eliyle ot biçcr gibL V ılma Bey'in kendisine söylediği şeyi >apın mana- sında bir hareket yaptı. Dışanya çıkhğımız- daYılma'ya 'Neydi" diyesordum.OdaKe- mal Türkler'in adresini tespit ettiğini. bunu v urup Mirma\ acakJannı genel başkana sö>- lediğini. genel başkanın da bir el hareketi Ûe bunu onayladığinı bana sövledi." Adan, polis ifadesinde Türkler'in öldü- rülü>ünii ise şöyle dile getirmişti: ~_Y ılma Durak partidt bana Kemal Türk- ler'in adresi olan notu \erdi. .^.Ankara MHP'de belli bir yeri olan, fa- kat adam vurmaktan kaçtığından İstanbul'da saklandığını bildiğim L'nal Osmanoğlu, par- tiye geldiğinde. kendisi daha önce de bana \e \ ılnıa'\a gelerek eylem yapmak istediğini söyiemişti, ben kendisine Kemal Türkler'in adresini tespit ertiğimizi söylejerek. Y ılma Bey 'in dehabeıii ulduğunu belirtipadresi ken- disine verdim. \e bu işi yapın detlinı." Kemal Türkler'in eşi Sebahat Türkler. "eli kanlı MHP'lilerin" saygı gördüğünü ve Mec- lis'e girmeye çalıştıklannı söyledi. Davanin avukatı RasimÖzise Celal Adan'ın. Kemal Türkler'i planlayarak öldürmek suçundan TCK'nin 146 1 maddesi ve fıkrası uyann- cacezalandınlmasının ıstendığini anımsata- rak "Ancak tüm sol davalann aksine bu da- \ada mahkeme, sanıklann polisteki ifadesi- ni kanıt olarak kabul etmedi \e Adan bera- atetti"dedi. Öz, müdahıl a\ukat olarakbe- raatkaranna ıtirazettığini. ancak da\anın za- manaşımına uğradığını, bu nedenle de sonuç- lanamadığını belırterek"Kısacasıbukişiler- le ilgili iddialar ortada kaldı" diye konuştu. Düşünce suçu Beşikçi'ye 200 yıllık hapis cezası • Sosyolog-yazar İsmail Beşikçi. bölücülük propagandası yaptığı gerekçesiyle şimdiye kadar hakkında açılan 103 davada îoplam 200 yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı. ANKAR.A (AA) - Sosyolog-yazar İsmail Beşikçi. yazdığı kitaplar ile çe^itli yav ın organlannda yer alan makale \e önsözlerınde "bölücülük propagandası" yaptığı gerekçesiyle, şimdiye kadar hakkında açılan 103 davada toplam 200 yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı. Beşikçi'nin kitaplannı yayımlayan Y'urt Yayınevi'nin sahıbı Cnsal Oztürk'ün ise 62 davada toplam 50 yıl ağır hapis cezası bulunuyor. İsmail Beşikçi'nin toplam 103 davasından Yargıtay'da kesinleşen hapis cezası 37 yıl 3 ay olurken. yine kesinleşen para cezası ise toplam 3 milyar 234 milyon 80 bın Iirayı buldu. Beşikçi'nin halen Yargıtay aşamasında olan davalannda toplam 38 yıl ağır hapis cezası bulunurken. temyiz aşamasındaki para cezası ise 3 milyar 733 milyon 333 bın 332 lıra olarak belirlendi. İsmail Beşikçi. şimdiye kadar yargılandığı davalarda aldığı para cezalannı ödemediğı için. her davada verilen para cezasının da 3 yıl hapis cezasına çevnlmesiyle toplam hapis ceza.sı 200 yıla ulaşıyor. Va> ıncısına 62 dava Beşikçi'nin kitaplannı yayımlayan Yurt Yayınevi'nin sahibi Ünsal Oztürk'ün de şimdiye kadar hakkında açılan 62 davada kesinleşen hapis cezası toplam 7 \ ı] 6 ay. kesinleşen para cezası da toplam 837 milyon 332 bin 334 lira oldu. Yayıncı Oztürk'ün Yargıtay aşamasında bulunan toplam hapis cezası 7 yıl 2 ay. > iııe temyiz aşamasındaki para cezası ise toplam 599 milyon 999 bin 988 lira olarak hesaplandı. Öztürk'ün de yargılandığı davalannda çarptmldığı para cezalannı ödemediğı için. aldığı toplam hapis cezası 5Ö"yıl ağır hapsı buluyor. Öte vandan sosyolog-yazar fsmail Beşikçi ile Yurt Yayınevi sahibi Lnsal Özîürk'ün yargılandığı u bölücülük" fıılinı düzenleyen 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu'nun 8. maddesi 4126 sayılı \asa ile yeniden düzenlendıği için. her ıki sanığın davaian ilgili mahkemelerde yeniden görülecek. Terörle Mücadele Yasası'nın 8. maddesinin 1. fıkrası. 2 yıldan 5 yıla kadar hapis. 50 milyon liradan 100 milyon liraya kadar para cezası öngörüyordu. Yeni değişiklikle hapis cezası 1 yıldan 3 yıla kadar. para cezası da 100 milyon ile 300 milyon lira arasında düzenlenmişti. Aday adayları arasında 9 DSP'li milletvekili ile parti yöneticileri var DSP'de 1500 aday adayıANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - DSP'ye, 1500'eyakınkişinin milletvekili aday adaylığı için başvurduğu öğrenildi. Başvuranlar arasında DSP milletvekilleri ile bazı genel merkez yöneticilerinin de bulunduğu öğrenildi. DSP'ye adaylık başvurulan önceki gün sona erdi. Alınan bilgiye göre. DSP'den aday adayı olan yaklaşık 1500 kişinin arasında şu adlar da yer aldı: DSP milletvekilleri Nami Çağan. Uluç Gürkan, Veli Aksoy, Ender KaragüL fstemihan Talay. Arilla Mutman, Hüsamettin Özkan, Mustafa Y ılma/. Erdal Kesebir. genel başkan _ yardımcılan Cevdet Sehi ve Önder Bülbüloğlu. genel sekreter Zeki Sezer. Istanbulll Başkanı Erdoğan Toprak. eski Turizm Bakanı Orhan Birgit. eski Antbirlik Başkanı Metin Şahin. eski Konyaspor Başkanı Turan Bilge. eski milletvekili Mustafa Sangül, Ankara Hukuk Fakültesi öğretim üyelerinden Prof. Dr Hikmet Sami Türk. eski Gelirler Genel Müdürü Zekeriya Temizel. eski CHP Genel Sekreteri Ertuğnıl Günay 1 . Doç. Dr. Gökhan Çapoğlu. Hükümetın seçim yatınmlarının finansmanını önemli ölçüde üstlenmek durumunda bırakılan Ziraat Bankası'nın. DYPden milletvekili adayı olan eski genel müdürü Cihan Paçacı'ya destek açıklaması yapmasıyla ilgi toplayan Türkiye Ziraatçılar Derneği Başkanı Ibrahim Yetkin'in de DSP'den aday adaylığı için başvurması dikkat çekti. Aday listelerinin kesinleştirilmesi için DSP'nin de diğer partiler gibi Anayasa Mahkemesi'nin Seçim Yasası'nın iptaline ilişkin istem konusundaki karannı beklediği bildirildi. Eğer iptal karan çıkmazsa DSP Parti Meclisi. 21 kasıma değin adavları belirlevecek. bir secim icîn ÇevrecHerden tenüzseçim çağnsı İstanbul Haber Servisi - Siyasi partilerin il ve ilçe örgütleri. çevre konusunda ne kadar duyarlı olduklannı bir kez daha gösterdiler! İstanbul Çevre Koruma Derneği'nın 24 aralık seçimlerinin çevreyi kirletmeyecek. insanlan rahatsız' ermeyecek bir şekilde yapılması için düzenledikleri toplantıya siyasi parti temsılcüeri ilgi göstermedi. Bütün il ve ilçe başkanlannı çağırdıklannı söyleyen dernek başkanı Boran Elmas. "Buraya bir bakan çağırsaydık ya da ucunda bir avanta olsavdı salonda oturacak yer bulamazdık" dedi. İstanbul Çevre Koruma Derneği. Çepeçevre gazetesi ve Ajansöz-Alofiş Reklam ve Tanıtım Hizmetleri Limıted Şirketi, çevTe sorunlarını gündeme getirmek ve seçimler öncesinde bu soruna dikkat çekmek için dün Bakırköv spor Sosyal Tesisleri'nde bir toplantı düzenledi. Bütün siyasi parti il ve ilçe örgütierinin çağnldığı toplantıya sadece CHP Bakırköy ilçesi ve DSP Büyükçekmece ilçesinden tenisilciler katılırken çevreci sivil dernek ve kuruluşlann azlığı da dikkat çekti. Çevre konusunun siyasi bir malzeme olmaktan çıkanlması gerektiğini söyleyen İstanbul İl Çevre Müdürü İsmail Toröz. çevreyi kirletenlere uygulanacak yasal işlemlerin de Çevre Kanunu'na göre yürütüleceğini belirtti. ÇevTe kirliliğinin bir genelge çıkarmakla ortadan kaldınlamayacağını vurgulayan Toröz. şöyle devam etti: "Konu her gün basında işlenerek kamuoyu duyarlı hale geririlmeli. Özellikle halkın toplu halde olduğu yerlerde bilgilendirici konuşmalar vapılmalı. Basının vayınları skandal şeklinde değil bilgiiendirici olmalı. Toplumun eğitimli olmadığı. kupon peşinde koşan nüfus oranının > üzde 80'lere vardığı bir toplumda önce eğitim arttırılmalı." Boran Elmas. toplantıyı her seçim döneminde siyasi partilerin propaganda aracı olarak kullandıkları plastik bayrak. duvarlara rastgele asılan afiş, broşür ile gürültü kirliliği yaratan megafon ve hoparlörlerin bir daha kullanılmaması için düzenlediklerini söyledi. BIRBAKIMA SERVER TANİLLİ Eğitîmde Seferberlik... Cumhuriyet'i kuranlann eğrtimdeki temel felsefeleri, "Fikrı hür, irfanı hür, vicdanı hür" kuşaklar yetiştirmek- ti. Yeni toplumu onlar yaratacak, yeni düzenin güven- cesı de onlar olacaktı. "Laik eğitim "in üstünde, iştebu yüzden ısrarla durulmuştur; onun yanı sıra, eğrtimin parasız olması. bir tarihten sonra. özellikle Köy Ensti- tüleri deneyimıyle kırsal kesime daha da demokratik yön- temlerle açılması hep bundan kaynaklanmıştır. 1946 ta- rihlı Üniversiteler Kanunu'yla, üniversite özerkliğinin kabul edilip yaşama geçirilmesine de, bu ana felsefe- nin bir uzantısı olarak bakmalı. En geç 1950'lerden başlayarak ihanete uğrayan iş- te bu felsefedir O yıldan bu yana gelip durduğumuz nokta, toplumu- muz için acıdır. aynca utanç vericidir de. Eğitim biriiği ilkesi çığnenerek, "iki başlı" eğitime gidilmiş ve böyle- ce aklın ve bilimin öncülüğünün karşısına metafizik de- ğerler de bir seçenek olarak çıkarılmıştır. Laik eğitim, sadece bir anıdır artık. Üniversiteler birer kışladır. Da- hası. halktan vergı toplarken, ona aynı zamanda para- sız bir eğitim gotürmeyı de üstlenmiş olan devlet, bu görevini unutarak, "paralı eğitim"\ dayatryor bugün. Uzatmayalım, eğitim sistemımizin halkçı, bağımsız- lıkçı. bilimsel hiçbir yanı kalmamıştır. Çağdışıdır, piyasanın ve sermayenin emrindedir. Emperyalizm. nasıl at oynatmaz böylesi bir ortam- da? 13-17 kasım tarihleri arasında 15. Milli Eğitim Şûra- sı'nın toplanışına bakıp, umut dünyası bu ya, iç açıcı bir şeyler bekliyor olsanız gerek. O toplantının bugün son günü: akşama kadar da sürdürünüz umudunuzu. Ama söz konusu şûra öncesinde şu yazılıp çizilenlere de kulak verıniz lütfen! Hazırfık belgelerinden öğrendiğimize göre. eğitimde bir "yeniden yapılanma"y\ amaçlamaktadır bu şûra. "Yenidenyapılanma": Ne güzel! Gerçekten, bugünkü eğitim yapımızı tepeden tırnağa değıştirmeden, bunu yaparken de onu ulusal gerçeklere, halkın beklentile- rine açmadan hiçbir şey yapmış olamazsınız. Ne var ki şûra'nın "yeniden yapılanma" derken, an- ladığı başka! 20 mart-7 nısan tarihleri arasında 129 kişinin katılı- mıyla hazırlandığı soylenen ve Milli Eğitim Bakanlı- ğı'nca çoğaltılıp ilgililere dağıtıldığı anlaşılan Eğitimde Reform Çalışmalan adlı 44 sayfalık metin, "Uretilen mal ve hizmetlerin pazarlamasında kökJü değişiklikler yapılmakta" olduğundan yolaçıkıp, "Millisınıriarkalk- makta, gümrükleryok olmaktadır" diyor. Bir başka ye- rinde de söylediği şu: "Türkiye, ekonomikyapısı, ileti- şim sıstemleri ve teknoloji tüketiminde dünya ile bü- tunleşme çabasındadır." Ne bu "bütünleşmekte olduğumuz dünya"? Ayol bu, emperyalist ülkelerin ağalık ettiği, bir süre- dir de "Yeni Dünya Düzeni" etiketiyle allanıp pullanan dünya değil mi? Bir yanda emperyalizmin, öte yanda ezilen halklann yer aldığı bu dünyada, ne istersistem o halklardan eği- tim adına? Kendisine hizmet edebilecek insanlann yetiştirilme- sini değil de neyi? Aynı metinde şimdi şu satırlara bakınız: "Hedef, iç ve dışpazarda rekabette üstünlük sağlayabilecek, da- ha kaliteli ve daha ucuz, bol miktarda mal ve hizmet üretebilecek insanı yetiştirebilecek bir eğitim sistemi- nı kurmak ve sürekli geliştirmektir." Dikkat ediniz, çağdaş, aydın, yurtsever insan değil; eğitimden beklediği, üretici araç sağlamak! Kimin işıne yarayacak bu? Olsa olsa uluslararası tekellerin! " " . . ' . .' Hani gizleyerek ya da üstü kapalı söylerrie falan da değil, açık açık konuşuyor adamlar. Eğitime, amaç diye, "uluslararası tekelleriçin kalite- li, bol ve ucuz mal üretecek insan " yetiştirmeyi göste- renlerin, halkın bilinçlenmesi, bağımsızlıkçı aydın ka- falann ortaya çıkıp çoğalması gibi bir kaygılan olabilir mi? Ulusallık ve bağımsızlık onuru umurlarında mıdır? Ve bütün bunlardan sonra, parasız eğitimi düşünme- leri mümkün müdür? Eğitimin yaygınlaşmasıydı, kdaylaşmasıydı ne demek, ona da bir kazanç alanı olarak bakıp sermayeye götü- rüp teslim etmektir amaç. ışte buraya gelip varmıştır sistem! * Ama tam da bu noktada, halkçı, bağımsızlıkçı, bilim- sel bir eğitim için mücadele bin kat daha haklılık ka- zanmıştır. Halk, gençlik. işçiler, memurlar, öğretmenler ve aydınlar, eskısinden de fazla, bu mücadelenin bilin- ci ve dırenişi içinde olmalıdırlar. Buyurun seferberliğe!.. Yıldız, CHP'den Türkiye adayı Haber Merkezi -CHP'den çoeunlukla eski genel baş- kanlar. bakanlar. parti mecli- si üveleri \ e medyatik sanat- çıların göz diktiğı Türkiye mılleuekilhğı ıçın İstan- bul'dan medyatik olmayan, ancak CHP'lı örgüt emekçı- lennin yakından tanıdığı bır aday ad'ayı var. S'HP'nin Beşiktaş eski tl- çe Başkanlanndan ve Sö- zen'in büyükşehir beledıye başkanlığı döneminde Imar Daıre Başkanı Mehmet Yıl- dızCHP'den Türkiye Çevre- sı için aday adavı oldu. 12 Eylül öncesinde fstanbul Mı- marlar Odası Başkanı olan Mehmet Yıldız. kentleşme sorununu ıvı bildıcinı \e bu konuda iddialı olduğunu söy- ledi. Aday adaylığını dün İstan- bul'da düzenlediği basın top- lantısıyla kamuoyuna duyu- ran Mimar Mehmet Yıldız, adaylık gerekçesini açıklarken "çağdaş \e kenfli bir toplum yaratabilmemiz için ülkenin planlanmasından kent plan- lamasına uzanan doğru poli- tikalar ve projeler ürermek, uygulamak zorundayız. Bu politika \e projelerin acil ola- rak hayata gecirilebilmesi için yasal düzenlemder gerekmek- tedir. Bütün bu olumsuzfuk- lara çözüm ünermek ve uygu- lamak CHP'nin görevidir. ÇünküCHPTürkiye'ninge- lecegidir"'dedi. GORUŞ PROF. DR. HİKMET SAMÎ TÜRK S eçım takv iminde siyasal partilere aıt aday hsteierinın Yüksek Seçım Ku- rulu'na verilmegünüyaklaştıkça ik- tıdar yolunda kendilerine destek ara- y an parti lerleülkeçapındayüzde 10 oranındaki genel barajı aşma umuduzayıf par- tiler arasında seçim ittifakı pazarlıklan yoğun- laşıyor. İttifak-1991 milletvekili genel seçimın- de yaşanan ılk ömekJerinde olduğu gibi- ülke barajını aşabileceği şüpheli partinin seçime katılmaktaıı vazgeçmesi ve bu partinin liderkad- rosu ile belırli sayıda milletvekili adayının ken- di partılerinden ayrılıp seçime katılacak müt- tefık partinin milletvekili aday listesinde uy- gun seçim çev relerine v e sıralara yerleştirilme- leri bıçımindegerçekleşecektir. Seçimden son- ra aynı ki>iler. eski partilerine geri dönecek- lerdir. Vasal durum Ne var ki ittifak çabası ıçindeki siyasal par- tilerin kamuoy u önünde yürüttükleri bütün bu mnşımler. yürürlükteki yasalara aykın hare- ketlerdir. Gerçekten 10.6.1983 tarıh ve 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu'nun 16. maddesine göre. "Siyasi partiler anlaşarak müşterek liste halindc aday gösteremezler" (t.l) Bu hiikünı. bızde ılk kez nispi tcmsil sis- teminıgetiren25.5.1961 tanhve306sayılı Mil- letvekili Seçimi Kanunu'nun 14. maddesinden Seçim ittifaklan pazarlıklan yoğunlaşırken... alınmış (f.l). gerekçesi de o madde için göste- rilen gerekçenin yinelenmesi biçiminde veril- miştır. Ortak gerekçeye göre. "Nispi temsilde her fikir ve kanaatin temsil edilmesi esas oldu- ğuna göre, siyasi partilerin müşterek liste yap- malan.sLstemin bünyesine uygun görülmemiş- ür". (1) Kayda değer ki bir ülke barajına yer vermeyen 306 sayılı kanunun ilk metninde sa- dece daha sonra 1968 de yeniden konması üze- rine Anayasa Mahkemesi'nce iptal edilen ba- sit seçim sayılı çevre barajı vardı (m. 32 IV). 22.4.1983 tarih ve 2820 sayılı Siyasi Parti- ler Kanunu'nun 90. maddesine göre. "Siyasi partiler. tüzük ve programları dışında faaliyet- te bulunamavacakları gibi seçimlerde başka bir partiyi destekleme karan da alamazlar" (111) Bu cümlenin Daııışma Meclisi'nce kabul edı- len Siyasi Partiler Kanunu tasansı metninde bu- lunmayan ikinci yansı, tasannın Milli Gü\en- lik Konseyi "nde görüşülmesı sırasında Konsey Genel Sekreteri'nin verdiği birönerge üzeri- ne eklenmıştir. (2)Önerge için herhangi birge- rekçc gösterilmemekie birlikte. getirilenyasa- ğın "müşterekliste"yasağı ile bağlantılı oldu- gu düşünülebılir. Sözü edilen yasaklann kapsamına girme- mek için ittifaka gidecek partilerin biçimsel an- lamda bir "müşterek liste" yapmaktan, bu ara- da seçime girmekten vazgeçerek partilerin müttefik parti yaranna açık bir "destekjeme ka- ran" almaktanözenle kaçınmalandoğaldır.Ni- tekim 1991 ömeklerinde de böyle olmuştur. An- cak lıukukı bakımdan izlenen volun birtakım muvazaalı işlemlerleyasanındolanılması (ka- nuna karşı hile) dışında bır anlam taşımadığı ortadadır. Üstelik Siyasi Partiler Kanunu'nun dördün- cü kısmındaki diğer yasaklar gibi aynı kısım- da bulunan 90. maddedeki "destekleme kara- n" yasagı için de öngörülen yaptınm. ilgili partinin kapatılmasidırlm. 101). Hattabuyön- de bır karar alınmamış olsa bile partinin yet- kili kurullarınca aynı yasağa "aykın faaliyet- te bulunulnıası veya parti genel başkanı veya genel başkan yardımcısı veya genel sekreteri- nin sözü edilen" y asağa "aykın olaraksözlü ya da yazılı beyanda bulunması" da partinin k'a- patılması için yeterli birneden oluşrurmakta- dır(m. 101 b). Şüphesiz. anayasanın 68. maddesinde "de- mokratik siyasi hayatın vazgecilmez unsurla- n"olarak nitelenen siyasal partilerin böyle bir yaptınmla karşılaşmalan. demokrat düşünce- li hiçbir kimseyi memnun edecek bir olay de- ğildir. Fakat yasal durum. bu merkezdedir. Temeldeki neden Sorunun temelinde ise Türkiye"de yüzde 10 gibi nispi temsil sıstemini uygulavan başka hiçbir şey ülkede rastlanmayacak oranda y ük- sek bir genel barajın uygulanması buiunmak- tadır. Eğer genel baraj. örneğin \ üzde 5 gibi makul birdüzcye ındirilmi^ olsavdı. şimdi ken- dilerini barajın öbürtaratınageçirecek bir müt- tefik arayan partilerin çoğu. bu yola gitmek ge- reğini duymazdı. Demek ki partileri bu yola iten temel etken. yürürlükteki adaletsiz seçım sistemidir. Aslında ülkede oldukça geniş halk toplu- luklannca benimsenmiş siyasal görüşleri bile parlamentoda temsil edilme olanağından yok- sun bırakabilecek kadar yüksek bir baraj ko- yan bir seçım sistemı içinde "müşterek liste" ve "seçimlerde başka bir partiyi destekleme" yasaklan içınhaklı birgerckçedekalmamak- tadır. Ama Türk siyasal ya^amının bırçeiı^kı- si olarak ne genel baraj indiriliyor, ne bu ya- saklar kaldınlıyor. Oysaarkaarkayaıkidönem milletvekili genel seçimlerine katılmayan si-, yasal partilerin kapatılmasını öngören Siyasi Partiler Kanunu'nun 105. maddesinin kaldı- nlmasından önce ele alınması gereken konu- larbunlardır. Öte yandan "yönetimde istikrar" ilkesiyle açıklanan yüzde 10'luk genel barajın amaca el- verişliliği de tartışmaya açıktır. Çünkü -1991 milletvekili genel seçimindedegörüldüğü gi- bi- baraja takılması beklenen partilerin çoğu, büy ük partilerin sırtında da olsa barajı aşabil-' mektedır. Öyleyse artık fiilen aşılabilen bir barajı hâlâ bir korkuluk gibi bu kadar yüksek- te tutmanın. siyasal partileri yasalara aykın it- tifak arayışlarına itmekten başka bir anlamı var mıdır.' Hele > asalarda gerekli düzeltmeleri yapabi- lecek konumda ofan partilerin, bunu yapma-' y ıp kendilerine geçıci birdestek sağlamak uğ-' runa fiili durum yaratmaya öncülük ermeleri nasıl açıklanabilir? Unutulmaması gereken şey, bu arada y asalann çiğnendiği v e hukuk dev- leti saygınlığının zedelendiğidir. 1) Bk. Dunıyna Meclisi Tutanak Dergisi, 1983, c. 17. S Sayısı 386, ••Milletvekili Seçi- mi Kanunu Tcfiurısı ve Anavasa Komisyonu Rapnru (l.'f>73)". s 17. 2) Bk. Milli Güvenlık Konseyi Tutanak Der- gisi, 1983, c.8, s. 691.