Katalog

13 OCAK1995 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI ŞİRKETLERDEN HABERLER • C\MİŞ AMBALAJ Sanayıı, Dünya Ambalaj Organızasyonu tarafından dûzenlenen uluslararası yanşmada "Worldstar for Packagıng" odulunu kazandı Camış Ambalaj Sanayıı. yarışmaya "'Party Set" uçlu bardak sensı ambalajı ve Adel Kalem Standı ıle katılmıştı • DEVIİRBVVKm 1994 yılı kân 1 tnlyon 231 mılyar dolar olarak gerçeklestı • PROFİLO HOLDİNG ve bagh kuruluşlarda yıllardır çalışan personele Jak Kamhı tarafından odul \enldı • BtRLEŞİKYATIRIM BANKASI, 350 mılyar lıra olan sermayesını 500 mılyar lıraya yukselttı B PEYSAN, kumaş uzenne baskı teknığı>le yapılan ve aynı zamanda masa ortusu olarak da kullanılabılen 500 bın adet tak\ ımı promosyon çalışmalan dogrultusunda tnuştenlenne dağıtacak • DEBANT PLASTİK SANAYİt,TS-ISO9002 Kalıte Guvence Sıstemı Belgesı'nı aldı • ECZACIBAŞI TOPLULUĞU, 2000'h yıllar ıçın başlattığı dunya pazarlan> la butunleşme çalı^malanna 1995 başında yönetsel yapı yenılenmesıyle ıv me kazandırdı • GLOBALTAN1TIM tarafından yapılan ara^tırmada, "halkla ılışkıler" ımajının ış dunyasında henüz gereken onemı kazanamadığı orta>a çıktı • \ ERBATtM'ın ekran filtrelen <\lbım kanalıyla Turk pazanna gırdı • ALTINYILDIZ HOLDtlNG'e bağlı ve Dıvarese Docksteps gıbı markaların uretıcısı olan Alboy un 1994 yılındakı knzı dişa acılarak atlattığı belırtıldı • ETA BtLGİSAVAR, yıl sonu fırsatlan kampanyasını Ocak 1995 sonuna kadar uzatıyor • EGE SİGORTA ya genel mudur olarak Ayşen Kutluay atandı • ANADOLL StGORTA Genel Mudur \ardımcılığrna Organızasyon \e Bılgı Işlem Muduru Gurkan Şenol atandı •ARDEM'ın 1994 9 ay sonu net kân 301 3 mılyar lıra olarak açıklandı Ardem 199"? yıl sonu ıtıbanyla da I tnlvon 542 mılyon lıralık net satış gerçekle>tırdı Akaryakıt tüketiminden 95 trilyon, kurumlardan ise 47 trilyonluk vergi geliri bekleniyor Vergi; kazanana değil, tüketene 95te beklenen vergi gelirleri Vergi kalemlerı GEÜRDEN AUNAN VERGİLER Gelir Vergısı Kurumlar Vergısı SERVETTEN AUNAN VERGİLER MAL VE HİZMETTEN AUNAN VER Dahılden alınan KDV Ek Vergı Taşıt Alım Vergısı Akaryakıt Tuketım Vergısı Banka Sıg Muamele Vergısı Damga Vergısı Harçlar DJŞ TİCARETTEN ALINAN VERG. Gelırın mıktarı 34S.200.000 299 000 000 47 200 000 7.900.000 363.900.000 170 000 000 16 400 000 15 000 000 95 000 000 28 000 000 20 500 000 19 000 000 146.900.000 KALDmHAN VERGİLER ARTIKLARI 15.100.000 TOPLAM VERGİ GEÜRLERİ 880.000.000 AHMETÇELİK Hukumet 199S te hedeflenen 880 trilyonluk vergı gelırlerını arttırmak ıçın çabalayadursun yınekazanandan değıl.tuketendenalacak Yıllardanbe- n ka\ıt dışı ekonomının kader halıne geldığı Turkıye'de hukumet bu \ıl da kola\ı seçerekvergı programınıdolay- lı \ergıler uzenne oturttu Bunun ku- rumlar \ergısı ıle akarvakıt tuketım vergısı rakamlannabakılarakkolaylık- la anlaşılabıleceğını belırten Prof Dr Osman \ltuğ. hukumetın uyguladığı vergı programı ıle bu yılda kayıt dışı ekonomı>edevam kararı aldıöını sov- ledı Akaryakıt tuketım vergısınden 1994 yılında42trılvon lıralıkgelıreldeedıl- dığını belırten Altuğ. 1995 >ılı hede- fının ıse vuzde 106 5 artışla 95 tnlvon lıra olduğunu soyledı Altug "'Vncak 1995 >ılı planlanan vergi gelirleri ara- sındaki kurumlar vergisinin pavı, sa- dece 47 trilyon lirada kalıvor"dedı 1995 programında gelır vergısınde yuzde 59 artış beklendığını kaydeden Altuğ geçenvıl 188 tnlvon lıraolarak gerçekleşen gelır vergisinin bu y ıl 299 tnlvon lıra olarak hedeflendığını be- lırttı Altuğ kurumlar vergısınde ıse geçen vıl 42 trıi>on lıra olarak gerçek- leşen tahsılat oranının, bu y ıl > aklaşık yuzde 12 artışla 47 trilyon lıra olarak planlandığını kaydettı \ergıdekı bu kolaycılığın "kayıtdı- şı ekonomive devam kararT anlamına geldığını ıfade eden Mtug akaryakıt tuketım vergisinin, malıyet artışı ola- rak ekonomının tum alanlarına yansı- vacağını soyledı Altuğ, bunun tuketı- mı vergılendırerek enflas>on vergısı almaktan başka bır şey olmadığını be- lırttı Zor olanın, kayıt dışı ekonomıyı kayda almak olduğunu belırten Altuğ, bunun da herkesı vergılendırmekten geçtığını soyledı Altuğ Tiırkhe'de 1994 ekonomisini kayıt dışı kurtardı di- yenler bıle var. Bu, yasalara uvmavan- lan alkışlamak demektir. Avrupa Bir- liği'nin bizi kabul etmemesının en onemlı nedenlerinden bın.ekonomide- kı kavıt dışılıktir. Çunku Turkıye'de ka- yıt dışı ekonomu kavıtlı ekonomiyi yut- muştur. Biz Rusya'dan kavıt dışı ithal ederken hatta bunu surekli hale getir- meve çalışırken, Avrupa Bırlığı'nin ckonomimizi dışlaması çok normaldir" dıye konuştu Maliye, vergi geliri hedefine ulaşabilmek için yeni önlemler alıyor Hükümet gelir kaynağı peşinde ESRAYENER ANKARA - Hukumet 1995 Butçe Yasası nda. geçen yıla gore yuzde 70 oranında arttınlarak 880 tnlyon lıra olarak tahmın edılen vergı gelırı hedefîne ulaşabilmek ıçın hazırlıklan surdururken. yuksek vergı vukunden yakınan kurumlara taşınmaz ve ıştırak satış gelırlennı vergı dışında tutma olanağı sağlayacak bır çalışma da başlattı Maliye Bakanlığf nda yurutulen hazırlıklara gore. katma değer vergısındekı "•zorunlu-normal- liıks" mal gruplan ıçın yenı sınıflama yapılacak Luks tuketım maddelen arasına alınacak TEK.EL urunlenne uygulanacak KDV 8 puanlık artışla yuzde Î5'ten yuzde 23'e çıkanlacak "Normal mal" sayılan tanmsal gırdıler ıse "zorunlu tuketim nıair sınıfına geçınlerek bu kategondekı KDV oranlan duşurulecek Yuzde 70 oranında uygulanan akaryakıt tuketım vergısı de yuzde 80'e yukseltılecek Hukumet, 1 katnlyon 331 trilyon lıralık butçe gıdenne karşın 1 katnlyon 127 tnlyon lıra olarak hesapladığı butçe gelın hedefını tutturmak ıçın yenı gelır kaynaklan yaratmayaçalışı>or "Stand- by" kredı anlaşmasının 3 dılımını onaylamak uzere aralık a> ında butçe hedeflennı ınceleyen Uluslararası Para Fonu (IMF) heyetının bütçedekı gelır hedefının fazla olduğu yolundakı uyansından sonra çalışmalara başlayan Maliye Bakanlığı. yenı bır vergı paketı açıklayacak Attila aiternatifanvor. INELER GELECEK? •Kurumlara taşınmaz ıstısnası •Gaynmenkul satış gelirleri, vergı dışı •TEKEL ürunlerıne ek KDV •Sıgara da luks tuketım maddesı •Akaryakıt tuketım vergısıne yuzde 10 zam •Tanmsal gırdılere KDV ındınmı Maliye Bakanlığı'ndan edınılen bılgıye gore. 1995 ıçındekı vergı gelırlennı arttırmaya yonelık olarak hazırlanan duzenlemeyle KD\ nın uvgulandığı mal gruplan sınıflamasında değışıklık yapılırken akarvakıt tuketım vergı oranı da arttınlacak Buna gore "•normal maTsınıfinda olan ve yuzde 15 oranında KDV kesılen TEKEL urunlerı. yuzde 23 oranı uvgulaııan "'luks tuketim malı" sınıfına kavdırılacak Gıdaya dokunulmadı Yuzde 7'lık KDV dılımınde bulunan "zorunltı tuketim maddeleri" grubundakı bazı kalemler, -normal mal" sınıfına geçınlecek Gıda maddelen, zorunlu tuketım malı sınıfındakı yennı koruyacak Yetkılıler "normal mal" sayılan tanm urunlenndekı gırdılenn ıse, "zorunlu tuketim malf'sınıfına geçınlerek KDV oranlannın duşuruleceğını bıidırdıler Çalışmalar çerçevesınde, akaryakıt gelırlennden kesılen yuzde 70 oranındakı akaryakıt tuketım vergisinin de yuzde 80'e çıkanlmasının planlandığı bıldırıldı Maliye Bakanlığı'ndan edınılen bılgıye gore; kurumlann aktıflenne kayıtlı gavnmenkul ve ıştıraklerın satışından elde edılen gelırler, mevcut u>gulamanın aksıne. "hiçbir koşul aranmadarT kurumlar vergısınden muaf tutulacak Buna gore, şırketler. sattıklan gaynmenkullerden elde ettıklen gelirleri vergıye tabı kazançlarından duşecekler Gelır Vergısı Yasası'nın 80 maddesıne gore. gelır vergısı yukumlulennın, satın aldıktan sonra 4 yıl ıçınde sattıklan gavnmenkuller "anzi kazançlar" kategonsınde gelır vergısıne tabı tutuluyor Kurumlarda ıse, gaynmenkul ve ıştırak satışlanndan elde edılen gelırlerden. bırıkmış amortısman ve malıyet bedelı çıkarıldıktan sonra kalan fark. "kunım kazancı" olarak değerlendınlerek kurumlar vergısıne tabı tutuluyor Kurumlar Vergısı Yasasf nın 8 ve geçıcı 18 maddesıne gore şırketlenn taşınmaz ve ıştıraklenn satışından elde ettıklerı gelırın ıstısnadan yararlanabılmesı ıçın, satış gelınnın sermave arttınmı ıçın kullanılması ve nama yazılı olarak çıkanlacak hısse senetlennın en geç 6 ay ıçınde borsada kote ettınlmesı gerekıyor Yatmm teşvikleri artıyor ANKARA (Cumhuriyet Bu- rosu) - Cumhurbaşkanı Suley- man Demirel in •vatırımlann arttırılması ıçin vergılere uygu- lanan vatınm ındınmi oranının arttınlmasr yonundekı uvansı, hukumetı harekete geçırdı Eko- nomının koordınasyonundan so- rumlu Dev let Bakanı \>kon Do- gan, >enı onaylanan Yatınm Teş- vık Kararnamesı nın vanı sıra yatırım ındınm oranlannın arttı- nlması ıçın tasan hazırlandığını bıldırdı Doğan.yabancı >atınm- cıdan, yatırım tutannın vuzde 38 ı oranında alınan vergının de kaldınlacağını açıkladı Teşvık oranlan şoyle - Kalkınmada oncelikli voreler ve sanavı kuşağı olan bolgelerde yuzde 70 oranında vatınm ındi- rimi, yuzde 100 oranında gum- ruk muaflveti uvgulanacak. \a- tınmcıva vuzde 5 oranında fon muafiyeri sağlanırken yerti maki- ne ve techizat alımlannda vuzde 10 oranında KDV desteği "sağla- nacak. - Araştırma-gelıştırme. çevre koruma ve yoresel el sanatlarına yonelık yatınmlarda ozka>nağın yuzde 50"sı oranında nakıt kredı venlecek - Ro-ro, havavolu kargo, kara- volu, demiryolu, kombine taşı- macılıklannavonelıkvatınnılar- da ozkav nağın v uzde 25' ı oranın- da nakit kredi venlecek. YORUM ÖZTİN AKGÜÇ Ekonomik Bunalımın Hrmalara Öğnettikleri Turkıye'de ışadamları arasında yaygın şoyle bır sav veya goruş vardır "Kıtaplann yazdıkları yaşama uymaz, kuram- sal (teonk) kalır, uygulama kıtaplardan farklıdır" Ozellıkle gı- rışımcı nıtelıklerı ıle değıl de daha çok teşvık tedbırlennden yararlanarak, vergı kaçakçılığı veya yuzsuzluğu yaparak, "Malıyetı duşuruyoruz" dıye kalıtesız uretım yaparak, vur- gunsal kazançlar sağlayarak aldıklan borçları kredılen za- manında veya hıç gerı odemeyerek, ucuza tesıs veya taşı- nır-taşınmaz mallar kapatarak, havadan ınme kârlarla var- lık sahıbı olmuş ışadamlarında bu tur bır kanı çok daha yay- gındır Çunku kıtapların yazdıkları doğrulan uygulayarak de- ğıl; eğrı yollardan kazanç sağlamış varlık edınmışlerdır Işletme kıtapları fınansal yonetım kıtapları, fırmalara ge- nelde şu oğutlerı, şu polıtıkaları veya ızlenecek yollan salık verır * işletme sermayesı (doner sermaye) yonetımı onemlıdır Tıcan mallar, mamuller kısa surede satılmalı, stokta kalma surelerı kısaltılmalı, alacaklar yakından ızlenmelı, alacakla- nn para donme çabukluğu (devır hızı) yukseltılmelı, ışletme- de gerektığınden fazla veya az para bulundurulmamalı, pa- ra yonetımınde etkınlık arttınlmahdır * Aşın derecede borçlanılmamah, alınan her borç bellı bır oranda oz sermaye (oz kaynak) tabanına dayanmalı, her za- man 'başkasının taşı ıle kuş vurma açıkgozluluğu yapılma- malıdır * Alınan borçlar çeşrtlı kaynaklar arasında oldukça den- gelı dağıtılmalı, sadece dovız kredısı kullanma, buyuk olçu- de banka kredılenne başvurma, yalnız satıcı kredılen ıle fon- lama gıbı fınansman strateıılen ızlenmemelıdır ' Faız ve dovız kurlarındakı değışkenlığe, dalgalanmaya karşı nskten korunmayı sağlayıcı, bu turdeğışkenlıklenn za- rarlarını azaltıcı teknıkler (hedgıng) kullanılmalı, önlemler alınmalıdır * Kân arttırmanın yolu, yalnız zam yapmak değıldır Kay- nak kullanımında etkınlık arttırılarak aynı satış hacmını da- ha az kaynak kullanma ıle sağlayarak veya belırlı bır kaynak tutan ıle daha fazla satış yaparak teknık bır deyışle varlık (aktıfı devır hızını arttırarak pıyasa deyımı ıle cırodan kaza- narak, kârlılık yukseltılebılır * Yenı pıyasalara gırılerek, dışsatıma onem venlerek, sa- tışlann bellı bır bolumu dış pazarlara yoneltılerek, ış nskı da- ğıtılarak bunalımlara karşı daha dırençlı olunabılır * Yatırım kararları, yalnız sezılerle, hızlı buyume tutkulan ıle psıkolojık etmenlerle değıl cıddı yapılabılırlık etutlenne dayanılarak alınmalıdır Bırçok ışadamı ust duzey yonetıcısı, 1994 yılında yaşa- nan bunalımda kıtapların yazdığı çok şeyın uzun surede ge- çerlı yararlı olduğunu oğrendı Bununla bırlıkte hâlâ ışlet- mecılık kurallarını arka planlara atarak, Ankara dan alınacak bır teşvıkle Ankara uzerınde şu veya bu şekılde baskı ku- rarak koparılacak arttırmayı temel polrtıka halıne getırmış ozel fırmalar da var 1994 yılında devlet ıç borçlanma senetlerı (DİBS) faızlerı- nın yukseklığı, repo ışlemlerı geçmış yıllarda buyuk kârlar- la lıkıt duruma gelmış fırmalarda yonetım hatalarını orrtu, bunların faalıyet dışı gelırlerle yuksek donem kârları elde et- melerıne olanak verdı Ancak bu tur fırmaların kâr elde et- melerı ne ışletmecılık ne de ekonomik açıdan bır başan ol- çusu olarak alınmalıdır Devır hızları yavaş, ışletme sermayesı-yonetımı kotu, kâr- larının buyuk bır bolumu esas faalıyet konusu olan mal ve hızmet uretımınden değıl de faız gelırınden, repo kazançla- rından oluşan fırmalar bılançolarında kâr gosterseler dahı başanlı olarak nıtelendırılemezler Turkıye'de yalnız kamu teşebbuslerının değıl, ozel fırma- ların da lyı yonetılmeye gereksınımlerı vardır 1994 ekono- mik bunalımı, bu gerçeğı oğrettıyse, Turkıye ekonomısı, buyuk kayıplanna karşın bır yarar sağlamış demektir Petlas'ın satışı için hodri meydan G eçen hafta ekonomının gundemınde ne vardı? iç borç gen odemelerındekı sıkışıklık mı? Yoksa ust sınırın kaldınlmasıyla başlayan faız yanşı mı'? Belkı de dış borç kapılannı aralamak ıçın surdurulen temaslar ya da tanhı bır rekor kıran enflasyon uzenne Cumhurbaşkanı'nın da katıldığı tartışmalar, gundemın en onemlı maddesıydı Aslında bunların hepsı, artık olağan gelışmeler. Kamuoyu bunlarla uğraşırken onemlı olçude gozden kaçırılan bazı olaylar, kapalı kapılar ardında sonuca bağlanmaya çalışılıyor Dun gelen ılgınç bır telefon, ekonomı gundemımızdekı sıs bulutunu dağıtmak ıçın oldukça yardımcı oldu. Telefonda Doğu aksanı ıle konuşan ses, Turkıye'dekı strate|ik kamu kuruluşlanndan Petlas'ın ozelleştırılmesı konusunda uyanlarda bulunuyordu Ozelleştırme ve Petlas'ın satışma duyarlı belkı de tek gazete olması nedenıyle, Cumhunyet'e boyle telefonlar gelmesı alışılmış bır durum Ancak telefonun dığer ucunda Petlas'la ılgılı endışelennı dıle getıren ses, ne bır polrtıkacıya, ne bır burokrata, ne de bır sendıkacıya aıttı "Ozelleştırme Idaresı ve hukumet, Petlas'ı ımha etmeye çalışıyor" goruşunu savunan, Petlas'ın uç talıbınden bırı Abdülcemal Taşçılar'dan başkası değıldı işın doğrusu, Urfa'dan arayan Abdülcemal Taşçılar, ne bız, ne de kamuoyu tarafından çok lyı tanınan bır ısım Bu nedenle, sozlerı Petlas'ı satın almak ıçın dığer ıkı şırketle gırdığı rekabetın bır sonucu olarak değerlendırılebılır Ancak yadsınamaz bır gerçek, sonucu henuz kesınlık kazanmayan satışla ılgılı olarak Petlas'a talıp olan bır ışadamının "karar verme mekanızmalannı" şu aşamada karşısına almaya cesaret etmesı KlT'lere talıp olan ozel sektor kuruluşlan, bunların hep ışe yaramaz ve zarar etmeye mahkûm olduklarını savundular Başbakan da dahıl, Turkıye'dekı "ozelleştırme korosu", her KIT'ın satışında "Devlet yukten kurtulacak" şarkısını dılınden duşurmedı SEK ve Et Balık Kurumu ıçın alınan oncekı teklıflerde goruldu kı bu şekılde kamuoyu yaratılarak fıyatlar aşağıya çekılıyor 17 yıldır araç lastığı ışıyle uğraştığını ve Petlas'ın en buyuk bayısı olduğunu vurgulayan Abdülcemal Taşçılar, kuruluşun ıç ve dış pazar potansıyelının son derece yuksek olduğunu ılerı suruyor Taşçılar'a gore "Ozelleştırme Idaresı, kuruluşa uretım yaptırmayıp, 1 300 çalışan ve 300 bayıye kuruluşu kapattırmaya çalışıyor" Taşçılar şoyle devam edıyor "Petlas'ın bayılenne malyok deyıp, dunyanın yarı fıyatına, ustune bır de teşvık vererek ıhracat yaptınyoıiar Sonra Petlas zarar ettı dıyoıiar Iç pazan bılmeyen şırketler, Petlas'ı çalıştıramaz Petlas Lassa 'dan da Bnssa 'dan da Good Year'dan da daha kalıtelı lastık uretıyor Fakat Sakıp Sabancı, once bayılennı doyurdu, sonra onlann uzennden yukseldı Ozelleştırme Idaresı Başkanı Can Yeşılada'ya sorun bakalım Petlas'ın kaç bayısı kalmış?" Petlas'ın yerlı talıbı, kuruluşu ove ove bıtıremıyor Hayret 1 Petlas ıçın en yuksek teklıfı kendısının verdığını de savunarak Ozelleştırme Idaresı'nı "teklıflen kamuoyunun onunde açmaya" çağıran Taşçılar. kuruluşu alacağı one surulen îranlı Nadir lmpex'ın 80-90 mılyon dolarlık teklıf verdığını ıddıa edıyor Buna karşın, kendısının 100 mılyon doların uzerınde bır teklıf verdığını, vadeyı de kısalttığını ılen suruyor. Taşçılar, Petlas'ı aldığında yuzde 3 hıssesını Turk Sılahlı Kuvvetlerı'ne devredeceğını, kurum çalışanlarına da hısse dağıtacağını soyluyor "Petlas çalışanlarıyla bır araya gelıp, sızden para ıstemıyorum Uretımı arttırıp, devletın mılletm malını kurtaralım dedım" şeklınde konuşuyor Soyledıkleıınde samımı mı? Petlas'ı alırsa bunları gerçekleştırır mı? Bılemeyız Ama yıne de kulağa hoş gelıyor • Dunyanın en çok konuşulan cep telefonları ERICSSON GH 337 Dünyanm en küçük, en sağlam cep telefonu. Sadece Ericsson' da. bulunan koruyucu metal çerçeve ile darbelere dayanıklı. ERICSSON GH 198 Dunyanın en guçlü rep telefonu. 30 saat bekleme ve 3 saat konuşma süresi ile rakipsiz. ERICSSON GH 198 FLIP Dunyanın en kullanışlı cep telefonu. Kapağı kapalıyken şma sûreftt. GH 198 FLIP Genel Dıstribûtörlm- " , ^ - - ^ ^^*-*~~ GEN-PA Genel PazarlamaSan veTic AŞ |02l2V28TifT7(1(Jtıatr KVK Mobıl Telefon Sıstemlen A Ş Tel (0216) 410 85 00 (6 hat) 373 40 26 * Almanya da 23 cep telefonu merkası arasında Ericsson ^^*-" GH198veGH337 ılk ıkı sırayı almrçtır IFunkschau dergısıy -* _^,--" CEP TELEFONUNDA E R I C S S O N