Katalog

Cumhuriyet tmtiyaz Sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Yönetmenı: Orhan Erinç • Genel Yayın Koordınatörii: Hjkmet Çetinkaya ' # Yazıişleri Müdürleri: IbrahinTYıldız (Sorumlu). Dinç Ta\ anç • Haber Merkezı Müdürü: Hakan Kara • Görsel Yönetmen: Fikret Eser • Dış Haberler. Ergun Balcı • lstıhbarat: Yalçın Çakır • Ekonomr Bülent Kızanlık • Radyo-TV' Uygar Eremektar • Kültür Handan Şenköken • Spor: Abdülkadir Yücelman • Yurt Haberler: Mehmet Saraç • Makaleler Sami Karaören • Çe\ın. Sevfettin Turhan • Düzeltme. Abdullah Vazıcı • Yayın Kurulır İlban Selçuk (Başkan). Orhan Erinç, Oktay Kurtböke. Özgen Acar. Hikmet Çetinkaya, Şükran Soner, Ergun Balcı, Dinç Tayanç. lbrahim Yıldız, Orhan Bursalı, Mustafa Balbay. Ankara Temsılcısr Mustafa Balbay 0 Haber Müdürir Doğan Akın Atatürk Bulvan No- 125, Kaf4. Bakanlıklar-Ankara Tel. 4195020(7 hat). Teleks: 42344, Faks- 419502^ • lzrnır Temsılcısı SerdarKızık,H ZıvaBlv. 1352S 23Tel.4411220Teleks.52359, Faks. 4419117 • Âdana Temsılcısı Çetin.Yiğenoğlu, Inönü Cd. 1I9S No.l Kat l.Tel 3522550,Teleks. 62155. Faks-3522570• Müessese Müdürü: Erol Erkut 0 Koordınatör: Ahmet Korulsan • Muhasebe Bülent Yener 0 Idare Hö^eyin Gürer 0 Işletme Önder Çelik 0 Bilgi- lşlenr Nail İnal 0 Bılgısayar Sıstem: Mûrüvet Çiler 0 Reklam: Reha Iptman Vıvımlayan ve Basan: Yenı Gun Haber Ajansı. Basın ve Yayıncılık A Ş rürkocağıcad 39'41 Cagaloğlu 34334 tst. PK 246 Istanbul Tel (0712) 512 05 05 (20 hat) Teleks 22246. Fak;s (0 2121 5 H 85 95 5EYLÜL1994 İmsak:4.57 Güneş: 6 27 Öğle: 13.08 Ikindi: 16 46 Akşam: 19.37 Yatsı: 21.02 MKparMar artıyor • ANKARA (AA)- Korunan doğal güzellikler arasma yenileri eklendi. Hatilla Vadisi, Karagöl ve çevresindeki ormanlar, Sahara Yaylası Ormanlan, AJünbeşik Mağarası ıle Kaçkar Dağlan. milli park Jan edildi. Böyiece 23 olan mevcut milli parklann sayısı 27'ye yükseldi. Milli Parklar Av-Yaban Hayatı Genel Müdürü Nevzat Ceylan. yaptığı açıklamada dünya turizm sektöründeki gelişmelere bağh olarak turizm a"ktivitelerinde yeni eğilimlerortayaçıktığın], bu eğilimlerin başında da dinlenmek ve eğlenmek için doğal nitelikleri bozulmarruş yerlerin tercih edilmesinin geldiğini söyledi. Anlann korkunç saldırısı • GEORGETOVVN (AA)- ABDnin Teksaseyaletinin Georgetovvn kasabasında 86 yaşındaki bir adam ve oğlu, anlann hışmına uğradı. J.C. Johnson adındaki adam. evinin bahçesindekiçimleri biçerken, yanlışbkla anlan rahatsız et'ti ve bunun bedelini yaklaşık bin kez sokularak ödedi. Yaklaşık 75 bin an. bir bulut halinde kovandan çıkarak Johnson'a saldırdı. Daha sonra babasına yardım etmek isteyen 59 yaşındaki oğul Johnson'ın da en az 500 an tarafından sokulduğu belirtildi. Hastaneye kaldınlan Johnsonlar'ın durumlanrun dddi olduğu bildirildi. Askeri Müze'de mûcevher fuarı • İstanbul Haber Servisi - Rotaforte AŞ tarafından düzenlenen "'9. Uluslararası Mûcevher. Takı ve Saat Fuan" 29 eylül-2 ekim tanhleri arasında, Harbiye'deki Askeri Müze ve Kültür Merkezi'nin salonlannda gercekleştirilecek. Fuarda, Türkiye'nin yanı sıra İtalya ve Ispanya gibi ülkelerin mûcevher üretici fırmalanna ait pırlanta, zümrüt ve yakut gibi kıymetli taşlar ile Chistian Dior. Nemesis. Favre-Leuba. Tissot. Maurie La Croix ve Lafayette gibi saat firmalannın 1995 koleksiyonlan sergilenecek. Fuarda aynca Koleksiyon SanatMüzayede Orginazasyonu'nca düzenlenen " Antika Takı ve Obje Müzayedesi" de >apılacak. Yine "penis davası" • PAN AMA (AA) - ABD'de Lorena Bobbit adlı kadının. eşinin cinsel organını kesmesi ile bilinen "penis davası"nın örnekleri devam ediyor. Panama'da, kocasmı iki kadınla aynı yatakta yakalayan genc bir kadın eşinin cinsel organını keserek ölümüne yol açtı. Polis yetkililerinden edinilen bilgilere göre 32 yaşındaki Eusebia Moya adlı kadın, Dagoberto Babilonio adh eşinin ihanetinin intikamını almak için kocasının cinsel organını ve testislerini bir bıçaklakestı. RomaTiyatrosu kazısı • BLRSA (AA) - Bursanın İznik ilçesindeki antik Roma Tiyatrosu'ndaki kazı çaLşmalannın bu yılki bölümü sona erdi. Bursa İl Kültür Müdürü Arkeolog Dr. Bedri Yalman başkanlığında 20 kişilık ekip tarafından yürütülen kazı çalışmalannda bu yıl, tiyatro sahnesinin büyük bölümü ile seyircilerin oturma basamaklan ve toplu mezarlık bulundu. Dr. Y'alman yaptığı açıklamada Roma tmparatoru Trajanus Bithynia tarafından eyalet valisi Plinius'a yapünlan antik Roma Tiyatrosu'nda, kazı çalışmalannın 15 yıldır sürdüğünü bildirdi. Kimileri 'bilgisayar çağı' kimileri 'iletişim çağı' diyor ama gelecekteki favori isim 'uzaydan iletişim çağı' Türkiyeıızaydaçağıyakahyor• 20. yüzyılda telekomünikasyon sistemleri bütün dünyayı kapsayacak bir niteliğe büründü. Yeryüzünde anında ulaşılamayacak nokta kalmadı. Telekomünikasyonun bu kadar gelişmesini sağlayan başhca etkenler, dünyanın dört bir yanmdan gelen değişik hammaddelere duyulan gereksinim ve dünyanın pratik anlamda tek bir pazara dönüşmüş olması. • Ülkelerdaha çok, gelişen iletişim ihtiyaçlan ve özel coğrafi koşullannda daha iyi iletişim sağlamak için kendi özel uydu sistemlerini kuruyor. Bu tür amaçlara hizmet veren uydulara genel olarak "domestik uydu" adı veriliyor. Türkiye bu anlamda, kendi uydu sistemini oluşturmuş olan 16. ülke durumuna gelmiş bulunuyor. • Türkiye; "Uluslararası Uydu Haberleşme Teşkilatı - INTELSAT'7'Avrupa Uydu Haberleşme Teşkilatı - EUTELSAT", 'Uydular Aracılığı ile Deniz Haberleşmesi Uluslararası Teşkilatı - INMERSAT'a üye. Türkiye'de neredeyse bütün özel TV kanallan ve birçok radyo istasyonu EUTELSAT uydularından kanal kiralamış bulunuyor. TAYFUN tŞBİLEN Tarihi çağlara bölmek ve bunlara ad takmak merakı. gü- nümüz insanının aklına, yaşa- makta olduğu dönemin ilerde hangi çağ adıyla anılacağı soru- sunu getiriyor. Insanoğlu, belki de bu merak yüzünden. geçmiş çağlara ad takarken. gelecek kuşaklara da kendi çağının adı- nı önermekten geri kalmıyor. "Çağıınız Uzay Çağı". Ancak her konuda olduğu gi- bi bu konuda da tam bir fıkir birliği yok. Çağımıza "Üetişiın Çağı", "BUgisayar Çağı" gibi farkh isimler önerenler de var. Günümüz toplumlannda üre- timden tüketime kadar iletişi- min önemi ve iletişim teknoloji- si göz önüne alındığında "Uzay- dan İletişim Çağı" da, ya- şadığımız zaman dilimi için ''fa- vori aday adlar" arasında görü- nüyor. Bunu söylerken teleko- münikasyonun önemini ve tele- komünikasyonda uydulann sa- hip olduğu payı göz önünde bu- lunduruyoruz. 20. yüzyılda telekomünikas- yon sistemleri bütün dünyayı kapsayacak bir niteliğe bürün- dü. Var olan haberleşme siste- mi sayesinde, yeryüzünde anın- da ulaşılamayacak nokta kal- madı. Telekomünikasyonun bu kadar gelişmesini sağlayan başhca etkenler arasında günü- müz üretim düzeyinde, dün- yanın dört bir yanından gelen değişik hammaddelere duyulan gereksinim ve dünyanın pratik anlamda tek bir pazara dönüş- müş olması yer alıyor. Böylesine büyük bir teleko- münikasyan gereksinimıne en iyi yanıt verebilecek teknolojik sistem ise kuşkusuz haberleşme Asya pazannda TVsavaşı Çeviri Senisi- Tokyo ve Tel Aviv arasındakı üç milyar po- tansiyel seyirci adına uydu sa- vaşlan yapılıyor. Pastadan en büyük pay, arası güç sahipleriy- le iyi olanlann. Dünya çapmda yayın yapan Honkong TVB ya- yın istasyonunun yöneticilerin- den biri, "Çin'de 1.2 milyon çift gözü üzerimizde hissediyorum" derken, Asya'nın güneydoğu- sundaki potansiyele dikkat çe- kiyor. Yeni fırlatılan ApStar 1 TV uydusu, TVB programlannı tam 3 milyar seyirciye ve 7 ayn dilde ulaşüracak. Yayınlan ki- ralamak isteyenler arasında CNN, Time Warner ve Vıacom da bulunuyor. Tüm bu kuru- luşlar, Tel Aviv ve Tokyo ara- sındaki pazar üzerine spekülas- yon yapıyor ve dünyadâ satılan televizyonlann yüzde 40'ının bu bölgede tüketildiğini de gözar- dı etmiyorlar. Reklam gjrdileri rekabeti çoktan 'arş'a çıkarmış durum- da. Ekvatorun 36 bin kilometre üzerinde ilk Asya uydusu, Asia- Sat 1 duruyor. Güneydoğu As- ya'nın muhtelif ülkelerine Star TV adlı kanaldan yayını yapı- lan programlar. geçen yıl Star TV hisselerinin yüzde 63'ünü satın alan Amerikan-Avustral- ya kökenü medya devi Rupert Murdoch gnıbu tarafından hazırlanıyor. Bu yıl Hindistan'daki 900 milyon nüfusu da izleyici ker- vanına katmaya çalışacak olan Murdoch, Hindistan için özgün projeler oluşturmaya calışacak. 20 0 9.4 20 31 40 42 50 60 73.5 80 100 120 140 160 TURKSAT1B 42° doğuyo yeriefKritryor Tiriüye'ye ait S vydu pozisyanu Ülkemizin, beş uydu yeri var Sınırlı bir alan olan Clarke kuşağı uzaydaki en değerli kesim olarak tanımlanmakta ve her ülkenin bu yörüngede kullanabileceği yerler de Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (JTU) tarafından belirlenmişbulunmaktadır. Ülkemizin bukuşak üzerinde 5 pozisyonu bulunuyor. Clarke Kuşağı. Greenvvıch boylamı 0 alınarak doğuya ve batıya doğru derece derece pozısyonlara bölünmüştür. Bu kuşak üzennde Türkiye'ye aynlan pozisyonlar 9.4,31,42,50 ve 73.5 derece doğu noktalan.TÜRKSAT lBşusıralar31 derece doğuya oturtulmaya çalışılıy or. 1996'da fırlatılacak TÜRKSAT lCise.TÜRKSAT lAiçinplanlanan42 derece doğu yörüngesineoturtulacak. Bundan sonraki jenerasyonda ilk hedefler ise 50 ve 73.5 derece doğu. Türkiye'nin 9.4 derece doğu yörüngesini kullanmayı düşünmediğı belirtiliyor. uydulan. Bunun yanında uydu sistemleri yalnız haberleşme amacıyla kullanılmıyor. Aske- ri, bilimsel, keşif, gözîem amaçb uydular da dünya etrafında dönmekte. Haberleşme uydulannın tica- ri açıdan da "parlak fikir" olu- şu, ücari amaçlı haberleşme uy- dusu yapmayı ve işletmeyi gün- deme getirdi. Günümüzde, bu amaçla kurulan değişik organi- zasyonlar faabyetlerini sür- dürüyor. Bunlann arasında ilk akla gelen ise "Uluslararası Uy- du Haberleşme Teşkilatı - IN- TELSAT". INTELSAT 1964 yılında 11 ülkenin bir araya gelmesi ile ça- hşmalanna başladı. Kuruluşun amaa bütün dünyayı kapsayan ticari amaçlı uydu haberleşme hizmeti vermektı. Daha sonra Türkiye'nin de üye olduğu IN- TELSAT. haberleşme uydula- nnda ticari hizmet veren ilk or- ganizasyon. INTELSATın ilkleri 1965 Nisanı'nda "Early Bird" adlı ticari haberleşme uydusu- nu uzaya gönderen kuruluş, 1969 yılında Atlas, Hint, Asya- Pasifik ve Pasifık Okyanusu olarak adlandınlan servıs alan- lanru hizmete sokarak. bütün dünyayı kapsayan bir uydu ha- berleşme sistemini kurdu. Türkiye INTELSAT'a üye olmak için 1968'de harekete geçti. Ancak üyeliği. 1973 yılın- da TBMM'nin onayından geç- tikten sonra gercekleşti. Bu arada şunu da eklemek gerek, INTELSAT'ın ilk ticari amaçlı uydu haberleşme hizme- ti veren organizasyon olması- nın yanı sıra. iletişim alanında da başardığı bır çok "ilk" var. Bunlann arasında 1969 yılında Apollo uzay aracının aya ınışı- nin 500 milyon televizyon izle- yicisine anında ulaştınlması. 1974 yılında ilk dıjital ses akta- nrru hizmeti, yıne 1974 yılında Beyaz Saray ve Kremlin arasın- da "Hot Line" direkt bır hat ku- rulması, 1978 yılında Dünya Kupası maçlannın 42 ülkede yaklaşık 1 milyar insana ulaştı- nlması. 1986'da çok küçük an- tenlerle uyduya çıkma imkanı yaratması bunlardan başhcala- n. Bu son saydığimız sistem benzeri Körfez Savaşj sırasında. CNN televizyonunun muhabın Peter Arnett tarafından da kul- lanıldı ve Bağdat'ın müttefik ül- keler tarafından bombalanışı dünyava naklen yayımlandı. 1994'te INTELSAf üyesi ülke sayısı 131'e yükseldi. INTEL- SATın 10'u Atlantik, 6"sı Hınt. 2'sı Asya-Pasifık ve 4 tanesı de Pasifık bölgelerinde olmak üze- re 22 uvdusu hizmet veriyor. Bu rakam INTELSAT'ı en çok uy- dusu bulunan ticari kuruluş du- rumuna getiriyor. Avnıpa'nın uydulan Dünyadaki bır dığer önemli uluslararası uydu kuruluşu da ELTELSAT. Coğrafi olarak Avrupa kıtası içinde bulunan ülkelerin üye olma imkanı bu- lunan "Avrupa Uydu Haberleş- me Teşkilatı - EUTELSAT" bölgesel bır kuruluş ve hizmet alanı da Avrupa kıtası ile sınırlı. 7 uyduvla hizmet veren EU- TELSAT'a Türkiye de üye. Türkiye. yaklaşık yüzde 2.5'lik vatınm hıssesi ıle aynı zamanda "ûnzacı" sıfatını da taşıyor. Bu. Türkıye'yı EUTELSAT'ın tüm harcama ve yatınmlanndan so- rumlu üyeleri arasına sokuvor. Üye sayısı 39 olan EUTEL- SAT. Av rupa ülkeleri arasında özel telekomünikasyon, radyo TV hizmetleri veriyor. Türİci- ye'de neredeyse bütün özel TV kanallan ve birçok radyo istas- vonu EUTELSAT uydulan- ndan kanal kiralamış bulunu- yor. Örneğin TRTINT 13 dere- ce doğudaki EUTELSAT II Uyduyapma düşüncesinasüoluştu?Uydu yapma fikrini ilk kez 1869 yılında Amerikah bir rahip-yazar orta- ya atmıştır. Edward Everett Hale ismın- deki bu rahip "The Brick Moon" adlı eserinde gökyüzüne yerleştirilen bir uzay gemisinden bahsetmiş ve okya- nuslardaki gemilere buradan yardıma olunabileceğini yazmıştır. Ancak ileti- şim uydulan deyince ilk anılan isim Artfaur C. Clarke'tır. Bir bilim kurgu yazan olan Arthur C. Clarke. 1945 yılında "Telsiz Dünya" adlı dergiye yazdığı "Uzaydan îletişinı" adh maka- lesinde. iletişim uydusu sistemlerini de- taylı biçimde anlatmış, ekvaıorun 35.200 kilometre yukansında yönlnge- ye oturtulmuş olan 3 uydu tasarlaya- rak. bu uvdularla bütün dünyava rad- yo ve televizyon yayınlannın ulaştınla- bileceğini yazmıştır. Bu makale o za- man için bir bilimkurgu yazısı niteli- ğindeydi. Ancak Clarke'ın makalesın- de değindiği yörünge. iletişim uydu- lannın geliştirilmesi için çok önemli bir sorunu çözmüştür. Clarke'm tanı- mladığı bu yörünge günümüzde yine onun adıyla, "Clarke Kuşağı" olarak anılıyor. Ekvatordan yaklaşık 36 bin kilomet- re yukardaki Clarke KuşağYru dün- yanın çevresindeki bır halkaya benzete- biliriz. Haberleşme uydulan bu yörün- geye oturtulunca yeryüzündeki bir noktaya göre sabit kalmaktadır. Bu ne- denle Clarke Kuşağı "yer eşzamardı" bir yörüngedir. Bu yörünge iletişim uy- dulannın yanı sıra meteoroloji ve bazı gözlem uydulan için de tercih edilmek- tedir. İlk yapay uydu 1957"de Ruslann fırlattığı Sputnik l'dir. Sputnik 1 bazı bilimsel amaçlarla yörüngeye oturtul- muştur. Ancak ilk iletişim uydusu Amenka Bırleşık Devletleri'nin SCO- RE Projesi çerçevesinde deneme amacıvla yörüngeve fırlattığı "Echo 1"- dir. "Echo 1". günümüzdeki gibi kar- maşık bir alıcı verici donanımı ıçenne- >en bir uvduydu. Bugünkü uydulann gelişkın alıcı-vencı sistemleri net bir ile- tişim imkanı sağlamaktadır. Echo 1, y örüngede kaldığı süre içersinde deney- sel amaçlı telefon, faks ve veri iletişimi çalışmalannda kullanıldı. İlk ticari haberleşme uydusu da 1965 senesinde INTELSAT tarafından fı- rlatılan "Earlv Bird" oldu. Neden iletişimuydusu? "Uydu" kelimesi sözlük anlamıyla "Bir temel gezegenin etrafında dönen ve bu gezegenle aynı kanunlara uyarak, gezegenin güneş çe\Tcsinde yaptığı dolanımda ona eşlik eden küçük gezegen"i ifade ediyor. İnsan yapısı uydular ise değişik alanlarda hizmet vermek üzere tasarlanıp, dünya çevresindeki yörüngelerine oturtuluyor. Haberleşme uydulannın temelindeki teknoloji, basite indirgenirse, belirli elektromanyetik sinyalleri "alıp-verme" işlemine dayanıyor. TV yayınlannı taşıyan VHF ve UHF bandmdaki elektromanyetik sinyaller atmosferden yansımadıklan için. dünyanın da yuvarlak olması nedeniyle doğrudan uzaya yöneliyor. Linkler yardımıyla bu sinyalleri uzaklara aktarmak mümkün. Ancak bunu gerçekleştinnek için dünya yüzeyinde yoğun bir link sistemi oluşturmak gerekiyor. Aynca bu sinyaller doğal engelleri de aşamadığından, dağlık bölgelerde linkler de görev yapamıyor. Bu sorunun en güzel çözümü ise haberleşme uydulan. Uyduya yerden gönderilen sinyaller bir kıta büyüklüğündeki alana yansıtılabiliyor. Aynı sistem mantığı radyo, telefon, faks, data haberleşmesi için de kullanılıyor. !••••• 1 1 1 1 1 «••«• II II II II II II II II II II II Fl'den. atv, İnterstar, Show TV ve CINE 5 10 derece doğuda bulunan EUTELSAT II F2'- den. Kanal D ve Kanal 6,7 dere- ce doğudaki EUTELSAT II F4'ten, HBB 16 derece do&uda- ki ELTELSAT II F3 ten. TGRT de ELTELSAT II F3 - ten yayınlannı sürdürüyor. Bazı özel radyolar da F3, F4 ve F2 uydulanndan kiraladıklan kanallarla yayın yapıyor. Adı geçen kanallann çoğu halen asıl yörüngesine oturtulup test çalı- şmalan yapılan TÜRKSAT İB'den kanal kiralamak için re- zervasyon yaptırmış bulunu- yor. Bu iki büyük kuruluş yanın- da bir de denız haberleşmesi hizmeti için kurulan "Uydular Aracılığı ile Deniz Haberleşmesi Uluslararası Teşkilatı - 1N- MERSAT" bulunuyor. 1982 yılında hizmete giren INMER- SAT uydu sistemi, başlangıçta sadece deniz haberleşme hizme- ti sağlamıştı. Daha sonra ise ka- rada ve uçaklarda hareketli araçlarla uydu haberleşmesi sis- temini oluşturdu. Türkiye. bu kuruluşa da ortak olan 75 ülke- den biri. Bölgesel amaçlı uydular Günümüzde, bu kuruluşla- nn dışında yalnızca bölgesel amaçlarla kullanılan başka uy- du sistemleri de var. Orneğin Arabsat. "Arab Satellite Com- munications Organisation"un kjsaltılmışı olan Arabsat, 1976"da kuruldu. Bu kuruluş da EUTELSAT gibi bölgesel bir kuruluş olup Arap ülkeleri arasında iletişim hizmetleri ver- mekte. Arabsat'a üye olan ülke sayısı ise 22. Bazı ülkeler ise bu kuruluşla- ra üye olmanın yanı sıra kendi uydu sistemlerini oluşturuyor- lar. Günümüzde uzayda uydu sahibi olan ülkeler arasında Avustralva. Amerika Birleşik Devletleri, Brezilya. Kanada, Çin, Fransa, Almanya. tngilte- re. Hindistan, Endonezya, Ja- ponya. Lüksemburg. lspanya. Meksika, Rusya ve geçen ay fır- latılışı başany'la gerçekleştirilen TÜRKSAT 'l B uydusuyla Tür- kiye bulunuyor. Ülkeler daha çok, gelişen ile- tişim ihtiyaçlan ve özel coğrafi koşullannda daha iyi iletişim sağlamak için kendi özel uydu sistemlerini kuruyor. Bu tür amaçlara hizmet veren uydula- ra genel olarak "domestik uydu" adı veriliyor. Türkiye bu anlamda. kendi uvdu sistemini oluşturmuş olan 16. ülke duru- muna gelmiş bulunuyor. An- cak Türkiye'nin kendi uydusu- nu uzaya göndermesi, üyesi bu- lunduğu uluslararası uydu ku- ruluşlanndan kopması anlamı- na gelmiyor. Birçok ülke ve kuruluş bugü- ne kadar uydu sahibi olmuş ya da gelecekte olmayı hedefliyor. Bu durum özellikle ticari amaç- lı uydular konusunda dünyada büyük bir pazann oluşmasına neden oldu. Günümüzde geliş- miş uydu teknolojisıne sahip ül- keler. uydu yaptırmak isteyen- lere hizmet veriyor. Kimler uydu üretiyor? Uydu üretiminde dünyanın önde gelen firmalan Amerikan Hughes. İngiliz Aerospace ve TÜRKSAT uydu sisteminin ihalesini alan Fransız Aerospa- tiale. Bunlardan Aerospatiale 1965 yıhndan bu yana 6O'ı aş- kın uydu üretti. TÜRKSAT programıyla uydulan yörünge- de teslim etmeye başlayan fır- ma TÜRKSAT'tan başka Arabsat II, ELTELSAT H, Meteosat, ISO ve Huygens pro- jelerini yürütüyor. Firma yetki- lileri TÜRKSAT programının ikinci uydusu olan TÜRKSAT lC'yi (düşen TÜRKSAT İA yerine) 1996'da bitirmeyi planlıyor. Yörüngeye uydu yerleştirme teknolojisinde ise beş süper güç başı çekiyor. Bunlar Çin, Rus- ya. ABD, Japonya ve başını Fransa'nın çektiği bir Avrupa konsorsiyumu olan Arianespa- ce;_ Arianespace aynı zamanda TÜRKSATı da yörüngesine fırlatan firma. Kuruluşun yüz- de 60'tan fazlası Fransızlann elinde bulunuyor. Bu pazarda yer alan diğer önemli firmalar ise ABD'den General Dynamks ve Mc Donell Douglas. Pazann yüzde 40'a yakın bölümünü bu iki firma paylaşıyor.