Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
8 HAZİRAN1994 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA
DIŞ HABERLER 11
Boşnak
hûkümetine baskı
• SARA YBOSNA (AA) -
Bosna Başbakanı Haris
Süadzij, ateşkes
görüşmelerinde
arabuluculuk yapan temas
grubunun kendilerine baskı
yaptığını söyledi. Siladzdj.
Saraybosna'da yaptığı
açıklamada, önde gelen
Batılı ülkeler ile Rusya'nın
temsilcilerinden oluşan
grubun kendi başına bir
çözüm oluşturacağını
belirterek bununla ilgili
olaraJc Bosna tarafına
"kabul et veya reddet"
şeklindebirtutum
sunulduğunu kaydetti.
pocukpilot
Izlanda'da
• REYKJAVİK(AA)-
Atlantik'i uçakla geçen en
genç kadın unvanını almak
için ABD'nin Maineeyaleti
Augusta havaalanından
pazargünü hareketeden 12
yaşındaki Vicky van Meter,
îzlanda'nın Reykjavik
havaalanına vardı.
Havaalanı yetkilileri, pilotun
inişten sonra son derece
mutlu olduğunu belirttiler.
Kolombiya'da
deprem: 7 yaralı
• BOGOTA(AA)-
Kolombiya'nın
güneybaüsında, önceki gece
Richterölçeğinegöre 6.0
şiddetinde meydana gelen
depremdeyedi kişi yaralandı.
Andes Jeofizik Enstitüsü,
merkez üssü Toribio kenti
olan depremın. 320 kilometre
kuzeydoğudakı başkent
Bogota'da da hıssedildiğini
bildirdi.
Başörtüsü
protestosu
• STR ASBOL RG (AA)-
Fransa"nın Orleans
kentindeki Andre Marlaux
Koleji'nde.Türkkız
öğrencilerin protestosundan
sonra başörtüsüne şartlı izin
verilmesi üzenne Fransız
aileler karan protestoya
hazırlanıyorlar. Okul
yönetimi. öğrencilerin fızik.
kimya vc beden eğitimi
dışindaki derslere
başörtüsüyle
girebileceklerini açıklamıştı.
Haiti'ye baskı
artacak
• BELEM (AA) -ABD'nin.
Haiti'nin sürgündeki Devlet
Başkanı Jean Bertrand
Arislide'in yeniden görevine
dönebilmesi için ıktıdardaki
askeri yönetime ekonomik
yaptınmlan arttırarak baskı
yapacağı. ancak henüz askeri
müdahaleyi düşünmediği
bildirildi.ÂBDDışişleri
Bakan Yardımcısı Strobe
Talbott.26mayısta
yürürlüğegiren Haiti"ye
yönelik ambargonun henüz
yeteri kadarsıkı olmadığını
belirtti.
Sadık Ahmerin
başvurusuna ret
• ATtNA(AA)-
Yunanistan'da Yüksek Seçik
Mahkemesi Gümülcine eski
milletvekili Dr. Sadık
Ahmet'in ülkede geçen yıl 10
ekimde yapılan genel
seçimlerde uygulanan
sistemin anayasaya aykın
olduğu yolundaki
başvurusunu reddetti. Sad:k
Ahmet, seçim kanununda,
siyasi parti ve bağımsız
adaylann parlamentoya
girebilmek için ülkeçapında
geçerli oylann en az >üzde
3'ü almalan gerektiği
yolundaki maddenin
anayasaya aykan olduğunu
belirtmişti.
OPEC'inmayıs
ûretimi arttı
• LEFKOŞA (AA) - Petrol
İhraç Eden Ülkeler
Örgütü'nün (OPEC). mayıs
ayındaki ham petrol
üretıminde, günde ortalama
120 bin varillik artış olduğu
bildirildi. Ortadoğu'ya ilişkin
ekonomik haberleriyle
tarunan Middle East
Economic Sur\ ey (Mees)
adlı dergide yer alan haberde,
OPEC'in üretimindeki
artışın, İran'ın üretimindeki
artıştan kaynaklandığı
belirtildi.
Hüviyetimi kaybettim.
Hükümsüzdür.
ALİASLAS
Açıköğretım Ünıversıtesıöğrend
kımlığımi kavbettım.
Hükümsüzdür.
ALTASTASRIKULU
Bağkur No- 115 797 519. Tahsıs
No: 030 16 888 Bağkur karnemi
kaybettım Hükümsüzdür
SERHA\ SELMA
İstanbul'dayann başlayacak NA TO toplantılarına 39 ülkenin
dışişleribakanlan katılıyor. Toplantının en önemligündem
maddesini, ittifakla Rusya arasındakiilişkiler oluşturacak
Çnrağan'da
Rusya-NATO pazarlığıLALE SARltBRAHİMOĞLU
ANKARA - Kuze> Atlanük İttifakı
(NATO). yann Çırağan Sarayı'nda
başlayacak bir gün süreli toplantıda, İt-
tifakın Doğu Avrupa ile ilişkilerinin ya-
sal zeminini oluşturan Banş İçin Or-
taklık (BİO) anlaşmasının özünü boz-
madan potansiyel nükleer güce sahip
Rusya ile ittifakı yakınlaştırma yollanru
arayacak.
Ankara. mayıs sonunda Brüksel'de
yapılan ve NATO ile Doğu Avrupa ül-
keleri ve eski Sovyet cumhuriyetleri sa-
vunma bakanlannı bir araya getiren
toplantıda, eski SSCB'nin mirasma
konma çabalan içindeki Rusya'nın BİO
dışında ittifak ile ayncalıklı bir ilişkiye
girmesi yolunda getirdiği öneri>e sıcak
bakmıyor. Çırağan toplantısının en
önemli gündem maddesini NATO ile
Rusya'nın özel isteklerinin BİO'nun
özü bozulmadan nasıl karşılanabileceği
ve bulunacak yöntemin toplantı sonun-
da yayımlanacak ortak bildiriye yansı-
ması olacak.
Christopher-Kozirev göriişmesi
Toplantı sırasında ABD Dışişleri Ba-
kanı NVarren Christopher ile Rusya Dı-
HikmetÇeun
şişleri Bakanı
Andrey Kozirev
başbaşa görii-
şecek ve ortak
bir basın top-
lanüsı düzenle-
yecekler. Ayn-
ca Dışişleri
Bakanı Hikmet
Çetin ile War-
ren Christop-
her arasında da
ikili bir görüş-
me gerçekleşe-
cek. Iki bakanın görüşmesinde ABD'-
nin Türkiye'ye yaptığı yardımın yüzde
25'Iik bölümünün ertelenmesi ve Ker-
kük-Yumurtalık boru hattındaki petro-
lün boşaltılması konulan ele alınacak.
NATO ve eski Doğu Avrupa ülkcleri
arasındaki işbirliğinin geliştirilmesini
amaçlayan ve 1991 yılında kurulan Ku-
zey Atlantik İşbirliği Konseyi (KAİK)
de yinc Çırağan'da 10 haziran perşembe
günü toplanacak. Çırağan toplantılan-
na, NATO ve KAİK üyesi 39 ülke dışiş-
leri bakanlan ile İzlanda \e Lüksem-
burg'un üst düzey yöneticileri katılıyor.
Toplam 600 delegenin katılacağı ve
400'e yakın gazetecinin ızleyeceği top-
lantılarda2 500polis_görevyapacak_
Andrei Karirev
J
flRusya, mayıs so-
nunda Brüksel'-
de düzenlcnen
toplantıda, Sa-
vunma Bakanı
Pavel Graçev
aracılığıyla ken-
disine BİO'nun
dışında ayn-
calıklı bir statü
tanınmasını iste-
di.
Şu ana kadar
Doğu Avrupa ve
SSCB'nin dağılmasıyla kurulan cumhu-
riyetlerden 20 kadannın üye olduğu
BİO. ittifak ile bu ülkeler arasındaki iliş-
kileri düzenleyen bir ara formül.
-Türkiye öteki NATO üyesi ülkeler
gibi BİO'nun özünü bozacak biçimde
Rusya ile ayncalıklı ilişkiler kurulması-
na karşıçıkıyor. Diplomatik kaynaklar.
İttifakın Rusya'nın stratejik öneminin
farkında olduğunun altını çizerek İstan-
bul'da Rusya'yı rahatlatacak olumlu
bir takım adımlar atılmasının beklendi-
ğını söylediler.
BİO tüm üye ülkelere fırsat eşitliği ta-
nınması ilkesine dayanıyor. Rusya'nın
kabul edilmesi zor görünen ve NATO
ile ilişkilerinde kurmak istcdiği siyasi
ağırlıklı iki isteği şöyle sıralanıyor:
1- Avrupa'da güvenlik yapılan ara-
sında bir hiycrarşi oluşturulmasını isti-
yor ve bunun tepesine de kendisinin tam
üye olduğu Avrupa'da Güvenlik ve İş-
birliği Örgütü'nü (AGİK) koymak isti-
yor, NATO'nun ise onun altında bir
statüde yer almasını istiyor. Rusya,
böylece AGİK'te tam üye olarak bu ör-
gütte karar sürecini tam yetkiyle etkile-
mek istiyor. NATO bu isteği gerçekçi
bulmuyor.
2- Rusya, NATO ile siyasi istişareler
konusunda bir tür kurumsallaşma, itti-
fak ile önem verdiği konularda otoma-
tik olarak istişare imkanı tanıyan bir
yaklaşım öngörüyor.
Türkiye, prensip olarak Rusya'nın
BİO'ya İcatılmasını olumlu buluyor. Bir
diplomatik kaynak şu görüşleri dile ge-
tirdi: "Rusja'nın NATO ile ilişkiler ge-
liştirmesini olumlu göriiyoruz, işimize ge-
liyor. Belli ağırlığınıı/ olan, tam üye sı-
fatıyla etkinlik sahibi olduğumuz bir ör-
güt çerçevesinde Rusva ile ilişkileri oturt-
mak tabii tercih edebileceğimiz bir yakla-
şım. Avrupa'nın stratejik coğrafyasında
Rusya ile daha içerikli, daha jakın ilişki-
ler geltştirilmesi tercih edilecek gerçekçi
bir yaklaşım."
Moskova çatışmalann sıçramasını önlemek için güneyedaha fazla askeri araç yığmakistiyor
Rusya'dan Kafkaslarda AKKA baskısı
BRÜKSEL (Reuter) - Rusya, güney- "
deki sınınna daha fazla tank ve askeri
malzeme yerleştirilmesine izin verilmesi
ve Kafkas cumhuriyetleri ile silahlann
paylaşılması konusunda yaptığı anlaş-
mada yeni düzenlemelere gidilmesi ıçın
bu ülkelere baskı yapıyor.
NATO kaynaklannın bildirdiğine
göre Rusya, Kafkaslardaki çatışmala-
nn kendi sınırlan içine de sıçramasın-
dan endişe ediyor. Bu nedenle bölgeye
getirilen silahlanma limitini aşmak ve
daha fazla askeri araç yerleştirebilmek
amacıyla 1990 yılında imzalanan Avru-
pa silahlanma anlaşmasında değişiklik
yapılmasını isteyen Rusya'nın bu talebi
NATO ülkeleri tarafından kabul edil-
miyor.
Sovyetler Birliği'nin dagılmasından
sonra eski cumhuriyetler kencli arala-
nnda Avrupa Konvensiyonel Kuvvet-
ler Anlaşması (AKKA) çerçevesinde
belirlenen tank. zırhlı araçlar ve diğer si-
lahlann paylaşıldığı biranlaşma imzala-
dılar.
NATO kaynaklan ve diplomatlar
Rusya'nın Gürcistan, Ermenistan ve
Azerbaycan'dan. daha önce Moskova
ile yaptıklan anlaşmalarda değişiklik
yapılmasını istediğini kaydedi>orlar.
Aynı kaynaklar Rusya'nın bu talebinin
gerçekleşmesiyle Moskova'nın AK-
KA'yı delmeden silahlann paylaşıl-
masmda daha fazla pay alacağını vur-
^NATO'dan adının açıklanmas.n. is- Dağl«k Karabağ Sa>unma Ordusu'ndan bir Ermeni askeri Azeri saldınsını beküyor.
temeyen bir yetkili yaptığı açıklamada,
"Ruslar, bu konuda NATO ve. diğer or-
taklarıyla AKKA'nın değistirilmesi ko-
nusunda anlaşamadıklan için sorunlannı
çözmek için bu yola başvuruyoıiar" dedi.
Rusya ise Atlantik'ten L'rallara ka- dakı son güvenlik durumunu yansıtma-
dar silahlarda kesintiler yapılmasını içe- dığını savunarak anlaşmanın değiştiril-
ren ve tüm NATO ile eski Varşova mesinde ısrar ediyor.
Paktı'na üye ülkeleri kapsayan anlaş- NATO kaynaklan. Rusya'nın bu ko-
manın uzun zamandan beri Avrupa'- nudaki rahatsızlığını ve isteğini Rusya
Dışişleri Bakanı Andrei Kozîrev'in de
katılacağı İstanbul'da önümüzdeki cu-
ma günü yapılacak NATO Dışişleri Ba-
kanlan Toplantısı'nda da gündeme ge-
tireceğini belirtiyorlar.
Diplomatlar aynca Moskova'nın
Kafkas cumhuriyetlerine yaptığı baskı-
nın. Rusya'nın komşulanna \e askeri
güç konusundaki planlanna ilişkin bazı
önemli sorulan gündeme getirdiğini
kaydediyorlar. NATO kaynaklan, itti-
fak ülkelerinin bu konuda ikiye bölün-
düklerini belirtiyor. Bir kısım ülkeler,
AKKA delinmeyeceği için memnunluk
duyarken bazı ülkeler ise Moskova'nın
işi yokuşa sürdüğünü düşünüyorlar.
Diplomatlar ve yetkililer. bu durum-
dan özellikle Kafkas cumhuriyetleriyle
sınır olan Türkiye'nin rahatsız olduğu-
nu kaydediyorlar.
Diğer komşu ülkeler
Ancak Dağlık Karabağ için uzun sü-
redir Ermenistan ile savaşan Azerbay-
can'ın Moskova'ya olumsuz yanıt ver-
diği belirtilirken Ermenistan'ın bu ko-
nudaki tutumu ise bilinmiyor.
Abhazya konusunda Rusya'dan yar-
dım isteyen Gürcistan'ın ise Moskova'-
nın bu isteğini kabul edebileceği vurgu-
lanıyor. NATO diplomatlan, her üç ül-
kenin de Moskova'ya olumlu yanıt ver-
meleri durumunda dahi Moskova'nın
smırlanna istediği kadar askeri araç yı-
ğmasına izin verilmeyeceğini vur'gulu-
yorlar. Aynı diplomatlar. AKKA'da
yapılacak herhangi birdeğışikliğin diğer
ülkelerin de benzer isteklerde bulun-
masına ve anlaşmanın dağılmasına yol
açabileceğini vurguluyorlar.
Boruhattına Moskova'dan engel
KIRIM
NEW YORK (AA) - Tür-
kiye'nin, Kerkük-Yumurtalık
petrol boru hattmı çürümekten
kurtarma çabalan sürerken bu
kez de Rusya'nın engel çıkardı-
ğı öğrenildi.
Nevv York'ta bulunan Dışiş-
Ien Bakanlığı Müsteşan Büyû-
kelçi Özdem Sanberk, dün sa-
bah Güvenlik Konseyı'nın dört
daimi üyesi Rusya. ABD,
Fransa ve İngiltere'nin temsı'Jd-
leriyle bir araya geldi.
Toplantıdan sonra gazeteci-
lerin sorulannı cevaplandıran
Rus>a Federasyonu Temsilcisi
Büyükelçi Yuli Vorontsov, "Çü-
riiyen tek şey Kerkük-Yumurta-
lık petrol boru hatta değiT şek-
linde tutumunu ortaya koydu.
Rusya'nın Irak'a sattığı Lucifer
elektrik santrahnın da Irak'a it-
haline ambargo yüzünden izin
verilmediğjni hatırlatan ve mal-
zemenin Ürdün'de çürümekte
olduğunu iddia eden Voront-
sov. "sorunlara teker teker çö-
züm aramak yerine topyekûn bir
yaklaşundan yana oiduklanm"
ifadeetti.
"Soruna çözüm bulma çaba-
ları sürecek ve istişareler devam
edecek" dıye konuşan Voront-
sov. AA muhabirinin "Türk ta-
rafına herhangi bir cevap >er-
diniz mi?" sorusu üzerinc de
"Gü\enlik Konseyi'ne sunula-
cak bir karar tasarısının bütün
unsurları üzerindeki müzakere-
lerimiz sürmektedir" cevabını
verdi.
__ Dışişleri Bakanlığı Müsteşan
Özdem Sanberk de. Güvenlik
Konseyi üyeleriyle yaptığı top-
lantıdan çıkışında AA muhabi-
rinc bilgi verirken "bir yandan
Güvenlik Konseyi üveleri, diğer
yandan da irak'İa >ürütülen gö-
rüşmelerde elde edilen sonucla-
rın üst üste oturtulmasma" çalış-
tıklannı kavdetti.
YEMEN
Gençlik Spor Genel
Müdürlüğü'nden aldığım kimliğı
yıtırdim. Hükümsüzdür.
RECEPGlLDÜR
Kuzeylîler
ateşkesibozdu
Dış Haberier Senisi - Yemen'de Ku-
zeylilerin dün gece yansından geçerli ol-
mak üzere tek yanlı ateşkes önermesine
karşın kuze>e bağlı güçler. dün sabah
saldınlanna yeniden başladı. Güneylile-
rin ise Aden'deki petrol rafinerisirîe dü-
zenlenen saldınya karşıhk Kuzey'deki
önemli petrol tesislerine saldırdığı bildi-
rildi.
Ateşkesin başlayacağını ilan ettikleri
saatten sadece altı saat sonra yeniden
saldınya geçen kuzeyli güçlerin, dün sa-
bahtan itibaren Aden çevresine düzenle-
dikleri saldınlarda 4 kişinin öldüğü, en
azından 40 kişinin de yaralandığı bildi-
rildi.
Güney Yemen. yaptığı askeri açı-
klamada, kuzeylilen. önceki akşam ilan
ettikleri tek taraflı ateşkesi ertesi sabahki
saldın için hazırlanma fırsatı olarak kul-
lanmakia suçladı.
Öte yandan, Güney Yemen'e ait savaş
uçaklannın önceki günkü ateşkes ilanın-
dan önce Kuzeydeki pef
1
".
0
'
te
sislerine
saldın düzenledikleri bildirildi. San'a te-*
ievizyonunun haberinde "Güney uçak-
lannın, Mağrip ve Şabva vilayetlerindeki
bazı tesislere hainee saldınlar düzenledi-
ği" ifade edildi. ünevlılerın kalesi Aden kentinde, lırınların < yuk izdiham yaşanıyor.
Parlamento
yunuişcut
MOSKOVA (AA) - Kınm
Parlamentosu'nun Ukrayna
ile bağlan daha da zayıflatan 6
Mayıs 1992 Anayasası'na dö-
nüş karannı gözden geçinmesi
için Ukrayna ve Kınm arası-
nda çalı^ma başlatılması ko-
nusunda ilke anlaşmasına
vanldı.
Kınm ve Ukrayna parla-
mento heyetleri arasında Kı-
nm'ın başkenti Simferopol'de
hafta sonunda yapılan görüş-
mclcrdc bcnimscncn "sonuç
belgesP' açıklandı.
Belge, Kınm Anayasası'nın
Ukrayna Anayası'na aykın
maddelerinin belirlenerek ayı-
klanması ile Ukrayna ya-
salannın "Kınm ve Ukrayna
hükümetleri arasında güçlerin
pa>laşımına elverişli hale geti-
rilmesi" konulannın Ukrayna
Parlamentosu ve Devlet Baş-
kanı Leonid Kravçuk'un ona-
yına sunulmasını içeriyor.
Belge. tarafların iki çalışma
grubu oluşturmalarını öngö-
rüyor.
Birinci çalışma grubu. Kı-
nm Anayasası'nın Ukrayna
Anayasası ile uyumlu halc gc-
tirilmesi amacıyla bir taslak
hazırlayarak Kınm Parlamen-
tosu'na sunacak. Heyctler
"Kırım'ın yeni anayasasının
Ukrayna Anayasası'na aykırı
maddeler içerdiği" sonucuna
vardılar ve bu çalışmayı baş-
latmayı kararlaştırdılar.
fkinci çalışma grubu ise
"Kırım ile Ukrayna hükümet-
leri arasında güçlerin paylaşımı
için Ukrayna >asalannın yeni-
den düzenlenmesi ve l'krayna'-
nın bir parçası olarak Kınm'ın
sosyo ekonomik kalkınması"
amaayla bir taslak hazırlaya-
cak.
POLİTİKADA
SORU1NLAR
ERGUN BALCI
Hitlep, Savaşı Nasıl
KaybetH?
Ikinci Dünya Savaşı hakkındakı en iyi çalısmalardan
biri olan 'The Struggle for Europe" (Avrupa İçin Müca-
dele) adlı kitabın yazarı Chester Wilmot şöyle der: "Al-
manya'mn yenilgisi ve Avrupa'nın kurtuluşu 25 Mayıs
1940ta Dun Kirk'te başladı."
Dun Kirk'te bilindiği gibi yaklaşık 340 bın Ingılız ve
Fransız askeri, Alman ordusu tarafından kuşatılmıştı.
Almanlar '•Yıldınm Savaşı"nın en başarılı orneğını ver-
miş, müttefik orndularını kısa sürede darmadağın ede-
rek dünyayı şaşırtan bir zafer kaza
nmı
?
lar
di-
Ama Dun Kirk, birçok askeri tarihçinin daha sonraları
belirteceği gibi Hitler'in ilk büyük askeri hatasını da sim-
geliyordu.
Hitler, askeri konularda generallerinin kararlarına
müdahale etmeyen Stalin'in aksine komutanlarına gü-
venmez, savaşı kendisi yönetmekte ısrar ederdi. llginç
bir rastlantıdır. Almanya'yı kısa sürede askeri bakımdan
Avrupa'nın en güçlü ülkesi haline getiren Hitler, komu-
tanlarına sürekli müdahale ederek Almanya'nın yenilgi-
sini de hazırlamıştır.
Hitler'in Dun Kirk'te yaptığı hata ne idi?
Alman Genel Kurmayı, Dun Kirk'te kıstırılan müttefik
kuvvetlerinin, son bir saldırıyla imha edilmesini savunu-
yordu. Ancak Hitler, Alman ordularını Dun Kirk'te dur-
durdu. Zafer o denli çabuk ve parlak olmuştu ki Nazi dik-
katörü kuşkulanmaya başlamıştı. Müttefik kuvvetleri bu
kadar kolay çözülemezdi. Almanlar Dun Kirk'te uğra-
şırken geriden ya da yanlardan karşı saldırıya geçebilir-
ler, parlak bir zafer, büyük bir yenilgiye dönüşebilirdi.
Alman ordusu önce kanatlannı güvence altına almalıy-
dı
Von Rundsted, Von Malnsteln gibi generaller, tüm
çabalarına karşın Hitler'i, müttefiklerin artık karşı saldı-
nya geçecek gücü kalmadığına ikna edemediler. Gene-
ral Von Bock'un tümenleri gelip Alman ordusunun ka-
natlannı güvence altına alıncaya kadar Dun Kirk'e
saldın olmayacak, müttefikleri Alman uçaklan bomba-
layarak yıpratacaktı. Böylece Von Runsted'in zırhlı bir-
likleri Dun Kirk'e 25 km. uzaklıkta beklemeye başladı.
Oysa saldırsalardı, kısa sürede müttefikleri denize dö-
kebilirlerdi. Von Bock'un ordusu ancak 4 gün sonra ye-
tişti. Bu dört gün içinde Ingilizler, Von Runsted'in ordu-
sunun beklediği cepheyi takviye etmiş, aynca birlikleri-
nin önemli bölümünü de boşaltmışlardı. Üstelik hava ko-
şulları kötü olduğundan Alman uçaklan boşaltma ha-
rekatını engelleyememışti. 5 hazirana kadar Dun Kirk'-
ten Alman ordusunun burunlarının dibinde 340 bin müt-
tefik askeri boşaltıldı. Çörçil anılarında bu kuvvetler için
"Gelecekteki ingiliz ordusunun çekirdeği"der.
• • •
Hitler, savaşın yazgısını etkileyen ikinci büyük askeri
hatasını ise 1941 martındayaptı. Alman ordusu, Rusya'-
ya saldırmaya hazırdı. "Barbarossa" harekatı mart so-
nunda başlayacaktı. Ancak 26 martta Belgrad'da halk
ayaklanması sonucu Almanya yanlısı yönetim devrildi.
Ayaklanma, Yugoslav ordusu tarafından da destekleni-
yordu.
Hitler öfkeden çıldırmıştı. Yugoslavya'ya iyi bir ders
verilmeliydi. Komutanlarına Barbarossa harekatının 5
hafta ertelenmesini ve önce Yugoslavya'nın işgal edil-
mesini emretti. William Shirer, "Üçüncü Reich'in Yük-
selişi ve Çöküşü"adlı kitabında "Hitler, Rusya'ya saldı-
rıyı 5 hafta ertelemekle hayatının belki de en büyük ha-
tasını yaptı ve savaşı kazanma fırsatını yitirdi" der.
Alman Genelkurmayı'nın planı, Rusya'ya mümkün ol-
duğu kadar erken saldırıp kış bastırmadan savaşı ka-
zanmaktı. Yugoslavya'da kaybedilen 5 hafta bu bakım-
dan çok önemli idi.
Mart sonunda başlaması planlanan "Barbarossa" ha-
rekatı, mayısın ortalarında başladı.
Almanlar, hızla ilerleyerek ağustosun ortalarına doğ-
ru Moskova'ya yaklaştılar. Rus ordusunun büyük bölü-
mü Moskova'nın savunmasına ayrılmıştı. Başkentin
stratejik ve psikolojik açıdan önemi çok büyüktü. Alman
Genelkurmayı, derhal Moskova'ya saldırmaktan yanay-
dı. Moskova alınırsa, hem Rus ordusunun önemli bölü-
mü imha edilecek hem de Rus halkına ağır bir psikolojik
darbe indirilmiş olacaktı.
Ve Hitler, savaşı kaybetmesini garantileyen üçüncü
büyük hatasını yaptı. Moskova'ya saldın bekleyebilirdi.
önce Sovyetler'in tehıl ambarı Ukrayna alınmalıydı.
Moskova önünde bekleyen Alman zırhlı birlikleri güne-
ye, Kiev'e gönderildi. Burada 600 bin Rus askeri esir
alındı.
Ama bu arada 6 hafta yitirildi. Alman zırlı birlikleri tek-
rar Moskova önlerine döndüğünde ekim gelmiş, yağ-
murlar başlamıştı. Tanklar, toplar, araçlar çamura sap-
lanıp kalıyordu. Ruslar ise 6 hafta içinde Moskova'yı sa-
vunan birliklerini takviye etmişlerdi. Kısa süre sonra da
kar ve dondurucu soğuklar başladı.
Almanlar son bir çaba ile Moskova'nın varoşlarına
kadar ilerlediler. Ama geri püskürtüldüler.
Birkaç gün sonra Mareşal Zukov karşı saldırıya geçe-
cek kış koşullarında savaşmaya alışık Rus ordusunun
hücumu, Alman saflarında bir kasırga gibi esecekti.
, Hitler'in "yenilmez" ordusu darmadağın olmuş, Al-
manya 2. Dünya Savaşı'nı Moskova önlerinde kaybet-
mişti.
3. Reich'i kuran Hitler, bu kötulükler imparatorluğu-
nun tarihin çöp sepetine atılmasında da önemli rol oyna-
mıştır.
Türkiye, Kıbns
raporunaekistiyor
NEW YORK (AA) - Türki-
ye. Kıbns konusundaki Gali
raporuna ek yapılmasını isti-
yor.
Dışişleri Bakanlığı Müste-
şan Büyükelçi Özdem Sanberk,
Nevv York'ta Güvenlik Konse-
yi üyeleriyle yaptığı temaslar sı-
rasında. BM Genel Sekreteri
Butros Gali tarafından Güven-
lik Konseyi'ne sunulan rapo-
run son durumu yansı-
tmadığını. dolayısıyla rapora
Viyana ve Lefkoşa'da kaydedi-
len olumlu gelişmeleri yansıtan
birek yapılması gerektiğini ifa-
de etti.
Büyükelçi Sanberk. banşa ve
Güven Arttıncı Önlemlcr'in
kabulüne bu kadar yaklaşılmı-
şken Güvenlik Konseyi'nin
acele bir kararla ters sonuçlar
yaratmamasının önemini de
konsey üyelerine anlattı.
Büyükelçi Sanberk'in temas-
lanndan sonra Konsey üyeleri-
nin tepkisinin olumlu olduğu-
nu v urgulayan diplomatik kay-
naklar "Kıbns Türk tarafnıı
suç'avıcı bir karann banşa hiz-
met etmeyeceğini herkes kabul
etmiş görünüyor" dediler.
BL arada* BM Güvenlik
Konseyrnin, Kıbns'taki BM
Banşgücü'nün (UNFICYP)
görev süresinin uzatılması ko-
nusu ile Genel Sekreter Gali'-
nin iyi niyet misyonuyla ilgili
raporunu ele alma konusunda
ilginç bir zamanlama taktiğine
başvjrduğu ortaya çıktı.
AA muhabirinin diplomatik
kayraklardan aldığı bilgiye
göreKonsey gayri resmi görüş-
mele-de Genel Sekreter Gali'-
nin son Kıbns raporuna ön-
celik \erirken resmi toplantı
günceminde Kıbns banş gücü-
nün UNFICYP) görev süresi-
nin izatılrnasını öne aldı.