Katalog

CUMHURİYET'İN PARASIZ ÖZEL EKİDİR 17.HAZİRAN.1994 CUMA Üzerindegüneşbatmayan spor:Futbol Olaya isterspor, isterşov,ya da ekonomikgözle bakın, sonuçtakazananyinefutbol ve FIFA imparatorluğu olacak ABDÜLKADÎR YÜCELMAN Futbol. 300mıl>onluk ABD'nin sınıriannı aşar- ken ABDtoplumuda "futbol" denilen tutkunun belki farkına varabilecek. Aslında dünyanın tutkusundan çok uzak kalan ABD'lileregöre, futbolun fazla bir heyecanı y ok. Çünkü vurdulu kırdılı sporİara ve de özellikle çelik koruganlar ve kasklarla birbirlerini adeta ezenlerin mücadelesinden keyif alan ABD toplumuna göre. futbol belki de hanım sporu olarak nitelenecek. Ama ne varki. 1970'li yıllann hemen başında ABD toplumunu "futbol"un varlığından haberdaretmek için kollannı sıvayan Henry Kissingcr, bugün bunu başardığı ıçın belki de dünyanın en mutlu insanıdır. ABDde Dışışierİ Bakanlığı \e bakanlık dönemi sonrası bazı politikacılann ve işadamlannın danışmanlığını yapan Kissinger. birfutbo) tutkunudur. Onu hemen hemen tüm kupa maçlannda ve Avrupa şampiyonasının finallerinde görebilmek olasıydı. Ama Kissinger'in kafasmda sadece futbol oyunu değil. ekonomik planlar da vardı. Amerikan futbolu ve basketboldan belki bıkabilir düşüncesiyleABDekonomisini "futbol"un nimetlerinden deyararlandır- mak amacı ile 70'li yıllarda Cosmos Kulübü'nün kurulmasını teşvik etti. sonra da bu kulübii ikı eski dostu Ertegün kardeşlerin sahıplenmesinı istedi. Cosmos ile başlay an girişim. yine o tarihlerde fazla ilgigörmedi. Cstelik Cosmos"ia. fuibolu bırakmış ya da bırakmak iizere olan tüm şöhretleroynadığı halde. ABD toplumu. tiryakisi olduğu Amcrikanfutbolundan vazgeçmedi. Kissinger ise karariıydı. 300 milyona yakın insanın yüzde bilmem kaçta kaçı bile ılgilense medy a için bir pazar. ekonomide daha dabüyüyen bir pasta uman eski ABD Dışişleri Bakanı, inandığı prensiplere. ABD"nin kartelcilerini de inandırmak için büy ük çaba harcadı ve sonunda 1994 Dünya Kupası'nınfinal- lerinin ABD'de yapılması için dünya futbol imparatorluğunu da ikna etti. FIFA'nın. >ani üzerinde güneş batmayan büy ük futbol imparatorluğunun patronu Havelange ile olan ilışkisi. vakınlığı ve dostluğu Pelegibı bir dünya futbol yıldızmm propaganda gezileri ife birlcşıncc FIFA'nın 94 Dünya Kupası finallerini ABD'yevermemesiıçin birnedcnkalma- mıştı. Dünyanın en büyük ıki spor organizasyonundan bırisi olan Dünya Kupası (birdiğeri deo]ımpıyallar)bugün başlayacak. Gelen bılgileregöre, biletlerin % 80'i satılmışdurumda. Hediyelikeşyasektörü- nün ıseyüzügülmeye başlamış bile. ABD'liler futbolu sevmeseler bile hedıyelik eşya merakı. bu sektörün en büyük güvencesi. Sürekli yenilik arayan ve tüketi- me dönük A BD ekonomisi için çok iyi bir sezon başlıyordemektir. ABD'nin ekonomi uzmanlan. bu kupa finalleriningelecek için çok iyi biryatınm olduğunu söylüyorlar. Doğru söyİüyorlar Çünkü bugün ABD'de I6milyongenç. futbol ovnuyormuş. Bu lömiîyonunyan.sı dakızçocuğuymuş. Demektirkı ABD. futbol için yatınm yaparken labandaki bir gelişmeyı de gözardı etmemiş. Yeni kuşaklann vurdulu kırdılı sporlardan çok daha ılımlı sporlan sevdiğinı ortaya koyan aile anketleri de futbolun kısa bırgelecekte rayına oturacağını müjdeliyor. L'luslararası Futbol Federas>onu (FIFA) da durumdan memnun gözüküyor. ABD gibi bir pazan da eline geçirme düşü kuran FIFA'nın böylecegirmedisîi tek yer kutuplar ve de Eskimo topluluğu kalıyor I930 L'ruguay'da, ABD futbol takımı da UDZARTIKFUTBOLCULARDA 15. kupanın 'yıldız'ı kim olacak?Spor Servisi- Futbolseverler. pazar ekono- misinı her alanda uygulamaya meraklı Ameri- kalılann. kupa maçlannın naklen yavını sıra- sında araya sık sık reklam kuşağı koyacaklan kaygjsıyla. 1994 Dünya Kupasfnm ABD'de oy- nanmasından rahatsız oluyordu. Ancak Amerikalılar, kupayı pa- zarlama tutkulanyla bulandırmayacaklanna ilişkin güvence \e- rerek futbolseverleri rahatlattılar. Ne varki 1994 Dünya Kupası'na katılacak olan takımlar 1990- da yaptıklan gibı ruhsuz. heyecansız ve defansa dayalı bir oyun çıkaracak olurlarsa, Amerikalılar tüm pazarlama yeteneklennı ortaya dökseler bile turnuvayı kurtararnayacak. Tumuvaya katı- lan en ıddialı takımlann bile grup oyunu çıkarmalan durumunda futbola pek sıcak bakmayan Amerikalılann. ilk karşılaşmalan iz- ledikten sonra ilgisini kaybedeceği ıddia ediliyor. ^ J ^ «2^* 1994 en iyi kupalardan biri olacak _ Gelişmeler. 1994 Dünya Kupasfnın. bugüne dek yapılan ku- palann en iyilerinden biri olacağını haber veriyor. Arjantın. 86 fı- nalinde Almanya'vı yendığı maçta çok umut verici biroyun sergı- ledi. Aynı performansı turnuva sırasında da göstereceği beklenı- yor. İtalya'da çıkardıja doyumsuz futbol ile futbol seyircisini mest eden Kamerun'un bu >ıl da göz doldurması bekleniyor. Herkes Kolombiya takımının kupanın yıldızı olacağına inanı- yor. Eleme maçında Arjantin'i 5-0 yenen Kolombiya. az daha Aıjantin'in ABD yolunu kapıyordu. En disiplinli takım olma özelliğini koruyan İrlan- ^ a n ı n b ' ' e İ m ' ' s e kimin büke- ceği merak konusu. Brezılya. hiç kuşkusuz ku- panın "olmazsa olmaz" nıteli- ğini taşıyan vazgeçılmez takımı. Son günlerde Brezıl- ya'nın formda olduğuna iliş- kin söylentiler yaygınlık ka- zanıyor. 4 yıl önce Aıjantin'in Brezilya'yı elemesiyle ku- panın aldığı yara hala kapan- madı. Avrupa futbolu ile her biri birer futbol sihirbaa olan Güney Amerikalı oyuncu- lann oynadığı futbolun birleş- mesi sonucunda, ortaya gör- kemli bir gösteri çıkabilir. 1994 Dünya Kupası'nın yıldız oyunculara ihtiyacı var. Dünya basınının allayıp pul- layıp kamuoyuna sunacağı oyuncular turnuvaya renk ka- tacak. Zaten 15. Dünya Ku- pası'nda yıldız oyuncu bul- makta zorlanılmayacak. Amerika. kupa boyunca bir -ieğil. en az yanm düzine üs- tün oyuncunun becerilerini sergileyeceği bir arenaya dö- nüşecek. Ne var ki futbol gibi takım oyununda. yıldız oyuncunun oynadığı takımın finale kalıp kalmayacağını kimse bilemez. Di- ğer tar^ftan yıldız oyuncudan yoksun takımlann finale kalması da bir oîasılık. 1990 Dünya Kupası'ru kazanan Almanya takımında pek fazla ünlü oyuncu bulunmuyordu. Gerçi golcü Jürgen Klinsmann ve kaptan Lottıar Matthaeus çok başanlı oyun çıkarmalanna karşın. yıldız oyuncu statüsüne ulaşamadılar. İngiltere karşısında oynadığı yan fınal maçında üstün bir oyun çıkaran Klinsmann. Gary Lineker tarafından tebrik edilmişti. Ne yazık ki bu isimlerden hiç biri bir Pele, Franz Beckenbauer veya Johan Cruyff olamadı. lc 36 yılında Arjantin takımına bü- yük prestij kazandıran Diego Maradona, 1990'da aynı perfor- mansı gösleremedi. Vr an Basten'in veliahtı Bergkamp Bu durumda 1994 Dünya Kupası'nın yıldızlannı şimdıden tah- min etmek zor olmayacak. Şu anda İtalyan takımından Roberto Baggio'nun adının üzerinde özellikie duran futbol otoriteleri. Baggio'nun yıldız oyuncu olmak için tüm özelliklere sahip oldu- ğunu belirtiyor. Her attığı gole imzasını atan. kişilikli bir oyun çı- karan Baggîo. Amerikan seyircisini de düzgün fizıği nedeniyle et- kileyebiür Diğer taraftan Maradona'nın raydan çıkmasına yol açan şan, şöhret ve paranın. Baggio'yu şımartamayacağı düşünü- lüyor. Bir Budist olan Baggio. dünya nımetleriyle fazla ilgilenmi- yor. Maradona gibi kokain tutkusu olmayan. gazetecilerin üzeri- ne havalı tüfekle^saldıımavan Baggio. kupanın potansiyel yıldızı. Brezilya'lı Romario'ya d"a şans tanıyanlar azımsanmayacak ka- dar çok.'Kısa boyuna karşın ayağına çabuk Romario. şimdiden dikkatleri üzerine çekiyor. Kolombiya'nın yıldız oyuncusu Faus- tu» AspriBa'nın attığı goller hala belleklerde. Belki takımını fina- le taşıyamayacak. ancak Asprilla'nın benzersiz oyunu karşısında rnedya ilgjs'iz kalamayacak. Hollanda takımının medan iftihan Van Basten büyük bir olasılıkla sakatlığı yüzünden Amerika'ya gidemeyecek. ancak ondan boşalan yeri E>ennis Bergkamp'ın ba- şanyia dolduracağına kesin gözüyle bakılıyor. Futbol bir takım oyunu. Takımı galıbiyete aklın yönettiği kaslara sahip isimsiz spercular taşısa da futbolun kahramanlara gereksinimi var. KIinsmann-Almanların kozu. tti. vardı. Ancak o tarihlerde Av rupa ve Güney Amerıka'dan ABD'yegıren mültccilenndebırerfutbol lutkunu olduğu bılınıyor. Ancak zamanla bu top- lumlar kendı öz benliklcn ile birliktc liıtbol lutkusunu da yıtırmışler ve Amenkan futboluna kaymışlardır. Bugün ıse futbolun peşinde koşmaya başlayan genç. hattamınik kuşaklar. belki dededelerinın kökcnlerini yenıden kcşfctmeyolunu bulacak. kalıtşal tutkulannı açığa çıkarmış olacaklardır. Özetle 1994 Dünya Kupası finallerininyapılacağı ABD. yüzölçümü ve nüfusçokluğu ile dünya futbolunda bir atlama taşı olarak tarihcgececektir. Olaya ister spor. ıster şov. ıster ekonomik gözle bakın. sonuçta kazanan yine futbol ve FIFA imparatorluğu olacaktır YIL 1990, ŞAM P/YON ALMANYA- Dünya kupası fınallerine' 1990 Şampiy onu' unvanı ile katılan Almanya, favori ekipler arasında gösteriliyor. 4 yıl önce Matthaeus Littbarski. Brehme gibi o>uncuİarla kupayı kucaklayan Almanlar bir iki eksik dışında aynı kadroyu konıyupAmerika'ya geldiler. Bu kez takımın başında imparator, 'Franz' yok, inatçı 'Berti' var... Hontekdebaşaramadı MİLLİ TAKIM ARİFKIZILYALIN Sepp Piontek adı bızim için hiç de yabancı değil... Danimarka mucizesinı yarattıktan sonra * Avrupa'nın sayılı çalıştınalan arasına gircn Alman antrenör. aynı başanyı yeni bir pazarda. »r Türkiye'dearamak istedi..''Haksız dadeğildıhani. 1990 Dünya Kupası finallerinin eşiğinden dönen Türkiye, ufak tefek değışiklıklerle 1994 Dünya Kupası'na gidebihrdı. İşte Danimarka mucidi Piontek. bu düşünce ile İstanbul'un yolunu tuttu. 2. harika takım yaratmak istiyordu. Ama aradığı şartlan bulamadı. OTürk ınsanına. Türk insanı da ona alışamamıştı. Günleraylan.aylaryıllan kovaladı. Önce 1992 Avrupa Futbol Şampiyonası elemelerinde yaşanan hüzün, sonra asıl hedef Dünya Kupası elemelerindeki 'kara tablo' Piontek'in sonunu getirdi. Evet. o büyük antrenördeTürkiye'nin y ıllardır süren şanssızlığını kıramamıştı. Tarihinde sadece 1954 Dünya Kupası fınallerine katılabilen Türkiye.umduğunu 1994'te de bulamayınca rotasını önce 1996 Avrupa Şampıyonası'na sonra da 1998 Dünya Kupası'na çevirdi... **-» Grupta sesimiz çıkmadı ^ 14serilik Dünya Kupası tarihinde sadece 1954 Dünya Kupası'na katılan (A) Milli Futbol Takımımız, 1994 Dünya Kupası elemelerinde oldukça başansız bir grafik çizdi. Kuraçekimi sonrası İngiltere, Hollanda. Polonya, NorveçveSan Marino'nun bulunduğu gruba düşen milliler, elemeleresoğuk birsonbahar günü Varşova'da oynadıklan Polonya maçı ilegirdiler. Klasik bırdefans hatası sonrası yenen gol daha ilk maçta Türkiye'nın umudunu kırmaya yetti. Sonra grubun zay ıf takımı San Marino vardı sırada. İtalya'nın göbeğindekı nokla ülkeyi Ankara'da ağırlayan milli takım. itfaiyeci. şoför. doktorve pazarlamacılardan oluşan amatörler takımını son 5dakikaya sığdırdığı gollerle4-l yendi. San Marino maçı sonrası Türkive'yizorlu birsınav bekliyordu: İngiltere. iki kez 8 gol yediğimiz Ingilızler. bu kez "indirimli" tarife uygulamışlar ve 4-0'la bizi uğurlamışlardı. Ardından 3-1 "ük Hollanda yenilgileri, S.Marino beraberliği. yenıden İngiltere ve Norveç yenilgisi geldi. 0*. Hoş geldin galibiyet ıJ&I* Piontek'le şeytanın bacağını kıramay an Türkiye. Alman çalıştıncının gitmesinin ardından Fatih Terim'Ie grupta Polonya"yı 2-1 y endi. Bu maçtan sonra grubun lideri Norveç vardı sırada ve Türkiye. en büy ük başansını gösterip 1993'ün süper takımı Norveç'idevirdi... Amaneyeyaramıştıkibugalibiyetler... LYARLARHARCANDI 'SamAmca' topunpeşinde Futbolun Yeni Dünya'daki geleceği, tümüyle kupaya bağlandı. FIFA, futbolun ABD'deki geleceği açısından 17 haziran-17 temmuz arası dönemi tarihi fırsat olarak görüyor. FLAT KOZLLKLL VVASHİNGTON- İtalya. Fransa. Rusya. Almanya. İngiltere ve İskandinavva'dan yaklaşık 20 mılyon ınsan 1892 ile 1924 yıllan arasında dünya tarihinin 'en büyük göcünü" ger- çcklcştıren öncülerdı. Onlar bu- günkü Amerikan halkının te- mellenni oluşturmuşlardı. İlk otarak Le Hane. Liverpol ve Bercmcn limanlanndan kalkan buharlıgemiler I Temmuz 1892 tarihinde Ellıs Adası'na vardı- lar. Gelenler. Ame- rika'ya 'altın ülke' derlerdi. Hürnyet Heykeli'nin ardı- ndaki Ellis Adası. altın ülkeye geçiş yoluydu. 'Yeni Dünva'ya geçiş yolu' olmuş El- lis Adası'na ayak basanlar. geldıklen topraklardan bir şeyler de taşımışlar. Bu tam 32 yıl sür- müş. Göçmcnlerin beraberlennde ge- tirdiklerinin izlerıni. bugün müze halinc getinlmiş Ellis Adası'ndan baş- layarak tüm ABD'- de görmek olası. Ancak bir teLi ha- riç. Oda futbol. ABD vatandaşı- na 'futbol hakkında ne bildiği" soruldu- ğunda alman yanıt 'Kent merkezİerin- den uzakta >aşa- \anlann, ikinci dili İngilizce olanların, kı/ların. çocukiann >e gercek futbolu (Amerikan futbolu- nu) oy na> amayan- ların en son sığınağı' idı. Amenkan Futbol Federasyonu (USSF) ve Ameri- kan Spor Endnstnsi Birliği (SICA) \etki- lileri. 1994 Dünya Kupası'nacv sahipliği yapmanın heyecanı içinde: amaçfan. 260 mılyonluk ülkedc kupanın yalnızca bir spor etkinliği şeklindc algılan- masının önüne geçebilmek. Bir diğer amaç da Amerika'da fut- bol imajı yavaş yavaş da olsa güçlenırken en göstcrişli kupa organizasyonunu kültürel yön- den de destekle Amerikan Spor Endüstrisi Birliği'nin (SICA) 1993 yılı kayıtlanna görc. altı yaşın üstünde 16 milyon kişi en az bir kez futbol oynamış. Bun- lann yüzde 64'ünün erkek. yüz- de 36'sınm kadın olduğu belirti- liyor. Futbol oynayanlann 11.6 milyonu 18 yaşın altında ve fut- bol bu yaş grubu içinde basket- bol (20.5 milyon katılıma) ve voleyboldan (12.5 milyon kişi) sonra üçüncü popülerspordalı. 12 yaş grubunun altına ınüdi- ğinde futbol, basketboldan sonra ikinci sırada. Sürekli futbol oynayanlann başını bayanlarçekiyor. Liseve üniversite sahalannda meşin yu- varlağın peşinde koşturanların daha çok bayanlar olduğunu görmek mümkün. Yeni Dünva'da. Amerikan futbolu. baskctbol. buz hokeyi. beyzbol gibı takım oyunlan ile aıietızm. yuzme. tenıs ve boks gibı bıreysel sporlar revaçta. Futbol ise !970'lı yıllarda Ahmet Ertegün'ün. Pele, Bec- kenbauer, Cruyff ve Yasin gibı ünlu isimlerden oluşan N'evv York Cosmos'u başta olmak üzere. nasıl (Kuzey Amerika Futbol Lıgi) takımlannın \üz- lerce kalburüstü 'emekli o\un- cuları' ıransfer atağıyla dıkkai çekmeyı başardı 1980'liyıllarlabirlikte futbo- lun ABD'deki sunı yaygınlıgı COL KRALLIĞI Kocsis'in rekonı kmlamadı Spor Servisi - Bugüne dek düzenlenen 14 Dünya Kupası fınalinde futbolseverler tam 19'Gol . Kralı 1 tanıdılar. 1962 Dünya Kupası 'nda 6 futbolcu birden 4"er golle krallıâa ortak olurken en az maç oynayan Macar Florin, yanm düzine arkadaşı arasında 'resmi' kral ilan edildi. Kupa tarihinde en çok golü FransızJustFontaineattı. 1958İsveç Dünya Kupası'ndarakıpfileleri 13 kez hav alandıran ünlü golcü sıralamada I. durumda gibi gözükmesine karşın. maç başına atılan golde 'Altın Kafa' Kocsis'in gerisinde kaldı. 1954 Dünya Kupasfnda5maçta 11 gol atan Macar futbolcu, yakaladığı 2.20"lik oranla gelmiş gecmiş en büyük golcü unvanınıdaeldeetti. Bu büyük ustanın sonu ise oldukça hazindi. Kanserli bacağırun kesilmek ıstenmesini kabul etmeyen Kocsis, tedavi gördüğü Barselona Hastancsi'nin 6. katından kendisini aşağı atarak intihar etti... ınişegcçti. Ardından, Kanada'- da takımlann kendi liglerini ktırmasıyla ABD'dcki profes- yonel takımlann sayısı 10'un altına düştü. Amerikalı. Dünya Kupası'nın heyccanını sanınz Türk halkı kadarduymuyor. c* :—: A* Farkmda değiller Sadece. yeni kıışak Amerika- lılar (büyük bölümünün 12-18 yaş arası olduğu belırtiliyor). büyük bir heyecanla bugün çalınacak başlama düdüğünü heyecanla bekliyor. Yabancı menşeli oyun olarak kabul edilen futbolun Yeni Dünya'daki geleceği. tümüyle kupaya bağlanmış durumda. FIFÂ. futbolun ABD'deki ge- leceği açısından 17 haziran-17 temmuz arası dönemi tarihi fır- sat olarak görüyor. Bcklendiği ve iddia edildiği gibi futbol, Yeni Dünya'yı da fethedecck mi. yoksa yalnız' sponsorlan tatmin edip yeni- den tavan arasına mı dönecek? Sıkı durun. Bir ay boyunca milyarlan ekran başma kitleye- cek Dünya Kupası "baaaşşşlı- vooorrrr..."