Katalog

SAYFA CUMHURIYET 28 MART1994 PAZARTESf OLAYLAR VE GORUŞLER Islamda 'yapışıkkardeşler': Din vedevlet Şenat de\ letı gunun bırınde başımıza çöreklenır mi? Bılınmez. Muhtemelen 'zınde güçler' buna bır sure fırsat vermeveceklerdır Fakatkazaraçoreklenecekolursa.ışteo zaman ^erıat duzenlı bır rejımde\aşamanın nasıl bırcehennem azabı olduğunu faı k edecek ve kurtulabılmek 'çin yenı bir Ataturk mucızesı beklemenın ne kadar geç olduğunu öğreneceâızdır. İLHAIS \RSEL L aık so/uığunu Anava- sadan <,ıkanp serıaı devletı kurulmdsı enge- lını aşmak ısteyen de- magogldr kendılenn- den hırd/ ddhd cahıl yığınlan kar^ılanna dlıp Batı ulkclcn andvasdldiının bırçoğundd 'laiklik' ıl- kesının \cı almadığını hatta bazıla- rındd dın \L de\letın ıe ıçe bulunduğu- nu ılen surerler. lngıhere \orvei, orneklennı \erırler Batı nın tlkn^cl \c demokratık .lelışmesınden habeısı/ol- duklan halde \alan venlcrc davana- rak ahkâm v ııruturler 'Hunıanist'cğı- lımlenn İ!a\ada dah.ı 14 vu/Mİda bdşlavıp'Ri'naıssence" ıL bırluk ıihj- na ozgu tuır vorunlarrı 'uhrc»i" von- den dcğıl t ık ti % akılcf \ ondctı «, ">/ ume bağlandığıru \~y) \ r.eiMZ lluılalı ıle bırlıktc dın >. vlııı • îşıl'pak'n Ianrı vc Tdnn'"]n • \Kıl" u-nne k<vı rık akılcılığın zatcnnın sağlandığını. bıı- nıın sonucu oL'ral kışı ve toplum \a- Vimlannın 'Tanıı Kitabı'na1 gore değı! Idkai 'akrf verilerine' gorc ayar- ldndığını vc şu dırumdd Batı ülkclen anavdsalannın baalannda bellı bırdı- nın "de»let dini* şekLınde gosterılmesı- nın sembolık olup "özgıiriükçü1 , *eşit- likçi", 'sosyal', ts. cemokrasıye ters du- şcn bır yonu bulurmadığını bılmczlcr V ıne bılmczlcr kı. Batı ulkclcrınm dın anlavışı vc bu anlı.\ışa dayalı'KiliseJi'- 'Ruhanili' sıstem csavn laıklık ılkcsıne davalı olu? "Sezar'ın hakkını Sezar'a tsa'nın halıkını İsa\a" jcklın- dckı dınsel zıhnıye.e oıurur Vanı bu tılkclcrdc dının bız^tıhı kendiM 'din' ılc *de\leti' bırbınnden ayn ıkı kuıulıij savmı^ vc boylece oplumu demokra- Mnın ceşıtlı uvgulamalanvld baş başa bııAmıştır Bu ıkı n.uruluşlhcrncka- daı kjranlık çdğdcnemındebırbırlerı- ne destek olma'\ld berdber) çoğu zaman bırbırlennc rakıp şekılde ış gor- muşlervcbu rekdhetten kışıozgurluk- lcnnın guvenceye bağlanması sonucu doğmuştur Buna bır de akılcılığın ke- sın olarak yerleşmcM ve dın etkısının devlet yonetımınden ve ozellıkle eğı- tım sıstemınden Mİınmesı olavı ekîe- nınce Batı dunyası selametcçık'mı^tır Vc ışte butun bunlardan habcrsız bı- zım 'bilgiçler' laıklık ılkesını anavasa- mı/dan ı,ıkanp verınc "De»letin dini İslamdır"şeklındc bırhukum kovarak şcnat dcv lctı hazırhğına gınşmekle her kotu gıdı^e. her musıbcte çozum bulu- ndcdğı ıddidsındadırlar Bılmczlıktcn geldıklen şudur kı >cridtın bızdtıhı kendısı. dcmokrasınm hıçbır şeklıne vatkın değıldır Çjnku bır kere ^enat din ılc deıleti jkı avrı kuruluş olarak değıl fakat aksıne bırbınnın ıçınde en- mı^ şevler gıbı eorur ve kışı toplum yaşamlannı akılctlığa vc insan vapısı kanunlara gore dcğıl fakat sddece 'gokten inme' verılcre gore duzenler İslam dunvaM bunu değışmez bır gele- nck edınmı^tır L'jun al-Ekber adlı vapıtında Ibn-i Kute> be \cem hııkum- darlanndan bınnın "Din bir temeldir ki dolct onun uzerine bina olunmuştur"' ^eklındekı sozlenne ver vererek dın ıle dcv lctı "\apışık erkck kardeşler" ola- rak tanımlar vc bunlann avnlması ha- lındc dının dc dcv Ictm de v aşa\ ama>a- cağını anlatır İbn-i Kutevbe'den altı olsunlar) Kuran emırlenne ters duşu vuzvılsonra İbnTeiTnive'avnıgoruşu cu ya da bunlan değıştıncı yasalar benı'mseverek "tktidarı kuHanmak de- kovamazlar Orneğın "Miras pavlaşı- mek dınsel bir gorevı venne getırmek mında kadın ve erkek eşitlik uzere pa\ demektir" derdı Bu zıhnı>et, Islamı deviet anlajı^ında. Tann"dan geldığı sanılan hukumlenn 'anayasal' bır nıte- lık taşıması nedenınden doğmuştur Bu hukumler dunyevı ve uhrevı va- jamlann her vonunu kapsar. medenı hukuk. borçlar hukuku, tıcaret huku- ku ccza hukuku. kamu hukuku. dev- letler hukuku vs gıbı hukukun her dalı ıçın kavnak ışını gorur Egemenlı- ğın kavnağı vc nıtelığı. ıktıdara baş eğmenın gcreğj. Islamdan gayn bır ınanca bağlı olanlann kaden, evlılık, boşanma. mıras vb gıbı sorunlar \e daha doğrusu dünyev ı yaşamlann her noktası. ana esaslanvla orada bellı edılmıştır Ovlesıne kı Kuran'da. or- neğın En'am Suresı'nde "Kitab'dabiz hJçbirşe.>ieksikbırakmadıkM (K 6 38) \a da Hud Suresı nde "Herşe> Kitab'- da apaçık tespit edilmiştir" (K 11 6, aynca bkz\ UbufSuresı 111 vb )dı>e >azıiıdır Öte vandan şenat devletınde kışı ıradesının. halk mıllet egemenlığının. ustunJuğu gıbı bır şe> şoktur Sadece 'Tanrı »e pevgamber emirieri' dıye ka- bul edılen venlenn ustunluğu \e mut- lak geçerlılığı vardır Bu ıtıbarld ıktı- alırlar" dıve kanun geçıremezler, çun- ku Kuran'da kadının. erkeğe oranla. yan pav alacağına daır errur vardır Yıne bunun gıbı "Kocanın kadını döv- me hakkı \oktur" dıye kanun yapa- mazlar. çunku Kuran'da bu hak erke- ğe tanınmıştır Yıne a>nı şekılde "Herkes dinini seçmekte özgürdür; di- lerse mıişrik ya da dinsiz olur" dıye >a- sa geçıremezler çunku Kuran"da "Is- lamdan gayn bir dine yönelenkr sapık- tırlar" ya da "Müşrikleri nerede bulur- sanız öldünin" dıye emır vardır Örneklen sayısıza dek çoğaltmak mumkun Neyazıkkışenattanhaberlı olanımız pek az olduğu ıçın şenatçı meydanı boş bulmuş olarak yalanlar sıyasetını kolaylıkla surdurmekte, or- neğın "Dinde zorlama yoktur" kandır- malanyla bızlen felaket' eşığıne çek- mektedır Şenat devletı gunun bınnde başımı- za çöreklenır mı° Bılınmez. Muhteme- len 'zinde güçler' buna bır sure fırsat vermeyeceklerdır Fakat kazara ço- reklenecek olursa, ışte o zaman şenat duzenlı bır rejtmde yaşamanın nasıl bır cehennem azabı olduğunu fark edecek ve kurtulabılmek ıçın yenı bır Atatürk mucızesı beklemenın ne kadar dar organlan (\elev kı seçımle gelmış geç olduğunu oğreneceğızdır TARTIŞMA Yetişkinin kendinieğitim sorumluluğu Z aman zaman. halkcğınnıı bK,ın'indc.Jcdılc ^Liınlcıı vc vavgmeğıiımm oncmlı bır dlanını oluşiuran vetıvkın eğıtımı. hcıiı planlam.ı Iıcm dc uygulamadı. Mndankolav değıldır (^ıınkuılkoğrctım ortdoğrctımvc yuksckoğrctımdcn tarklı olarak gerck fızıkı olan ıkları gerekscoğrcıım procramlan belırgındeğıldır Dafiada onemliM. vctı>kın cğıtımının bağlavıa bırvonu voktur Inısıvatıf. kişının kcndı elıncfedır Konuvlaılgılı araştırmalar mcvcutbılgıve becerılenncvcnı'cnnı kat'n. 1 ısteğı. dığer bır ıfadc ıle kcndını gclıştırmeıstcğınıp.vetı^kın eğıtımınderoioyn ıvancn onemlı etken olduğunu ortaya koymuştur Dığer vandan bıreylenngencllıklc kendı yetersızlıkleny le ılgılı hoı Iı tngı bırsorunla kd'rşılaştıklannda. duzenlı yetışkın eğıtımı programlanna katıldıkh' rı Hwiır|enmı>tır Bu ıv. yaşamın > v rıima/ bır parçası olan stıreklı gclışmeıçın vctcrlı değıldır Bovlesınenı/lı gcıismclcnn yeraldığı üunumıı/de vctışkınlcr. yılda bıı vada bırkaç yılda bır. ozellıkle ı^verlcnnın du/cnledıklen scmıncryada kurslarlayctınmemclıdırlir kendını gelıştırme. sureki bır alı^kanlık halıne getırılmeı. bunun n,ın deçok çeşıtü y .ıyın vc ıletı^ımaraçldnnaanaktıf bıçımdcvararlanılmalıdır Tcknoloıık vesosyal gclışmelenn buy uk bır hız.a gerçekicştığı gunumuzde. yctışkınlcnn. bırer annc-bıba olarak. bırcrmemur. ışçı. v onctıcı. av ukat. doktor muhcndıs. muteahhıt olarak kendılennı gelıştırme ıhtıyıcı lııssctmelıdırler ^ncakbu ıhtıvacı hıssetmek yeterlı dı-^îldır Bınlcrccyetışkınn Hoy le bır ıhtıyacı hıssettığı ancdk bu ıhtıyacın gıdenlrnesi v inundc.gerekcnçabayı TOstermedıklen. bıhnmiekiedır Oıser vandan, kendını gelıştırmek ıçın one surulcn zaman vc yeterlı araç-gcreç bulamamak gıhı nedenlenn dc artık ardına sığ'nılmavacak kddaronemsı/ aeıck(,clcr oldugıı bılınmcl<icdır Gunumuzde, hangı ışle uğraşıyorolurlarsa olsunlar yetışkınlenn aktıt bırer "ögrenen"olmalan ecrcklıdıt Hatta zorunludur Öğrenmeıse bırcyın herşeydcnonceiNteklı olmasınıveçdbaharcamaMnı gercktırmekıedır Belırlı bır alandakı kurs. semıncrvc bcn/cn yetışkın eğıtım pıojramına katılan bırcv. kendını geii}tırmışveydpılması gerekenı yapmış varsaymamalıdır Unutulmamalıdırkıınsdn. tum ydjamı boy unca bırgelışme îçındedır Bu gelışmenm. çev reden dlınacak yeterlı ven bılgıvcbecenlerle desteklenmesı lazımdır V etışkın eğıtımının en onemlı ozellıklennden bın sureklılıktır Boy lece kendını gelıştırme ve bunun ıçın deyaşam boy u oğrenme vazgeçılmezbır ahşkanlık halını almalıdır Bu alışkanlık voluvla bıreyler, bır y andan asgan duzeyde de olsa çev redekı gelışmelen ızleme ve gereken uyumu gosterme şansınasahıpolabılırler Dığer y andan ılalendıklen alanlardalcı yenı bılgılen edınebıhrler' Özetle. yetişkinin kendını eğıtme sorumluluğunu yuklenmesı gereğı. şunumuzun onemlı gerçeklennden bınsı halıne şelmıştır' 7 Yetişkinin. kendını gelıştırmek amacıy la çaba harcamayarak başkalanndan bır şey ler beklemest, kendını eğıtme v e gelıştırme sorumluluğunu BaşKalanna y uklemesı demektir Budurumdabireyin. bılgılen edınmesı. bunlan hayatına yansıtması. kısaca kendısı dışındakı duny a ıle ozlenen duzey de bır uyum gostermesı mumkun olmayacaktır Bunun sureklılık kazanması bırevde. uy um ve davranıssorunfarı yabanalaşma gıbı psıkolojık problemleredeyol açabılmektedır Aktıf oğrenmeyı. sureklı bır alışkanlık halıne getıren yetışkınlenn. çoğunlukta oldueu bır toplumun. yenı bılgı ve gelışmelen en ıvı bıçımde ızlemek yanında bılgı uretımıne de en ust duzeyde kaıkıda bulunabılmesî soz konusudur Bu açıdan, ulke olarak geleceğın bılgı toplumlan arasında yeralmamızın, her vetışkının kendını gelıştırme. kendını eğıtme sorumluluğunu yuklenmesı ve bu konuda gereken çabayı harcamasıyla yakından ılişkılı olduğu unutulmamalıdır « gunlükyaşamınıılgılendıren fiKn™: C.^^.L-^. gelışmefenbıle ızlemesı. yenı • l h a m i t îndlkçi PENCERE Çılgınca Yarış... Kımı zaman bır toplum delırebılır 20 ncı yuzyılın ortasında Hıtler Almanyası çıldırmadı mı9 Ortaçag Avrupası nda Hırıstıyan toplumu ınsan ruhunda ıfrıt aramaya başlamamış mıydı9 Kım gunahkâr'' Kım yu- reğının dennlığınde Tanrı ya ıhanet edıyor'' En su katılma- mış Hırıstıyan hangısı7 Kantarıntopubırkezkaçtı mı tuttutabılırsen papazsorgu- luyor Hırıstıyan kendısını beğendırmeye çabalıyor - Ben dakıka basında ıstavroz çıkarırım yemem ıçmem, dua ederım cıle doldururum gunahkâr bedenımın uyarıla- rından kurtulmak ıcın nefsımı ığdıs ettım - Olmadı - Ruhunu dogrudan Tanrı ya adayamazsm sen gunah- kârsın ıyı bır Hırıstıyan olman ıçın yardıma gereksınmen var - NasıP - Kılıse sana doğru yolu gosterecek, ancak bır rahıbın kı- lavuzluğuyla gunahlarından annabılırsın Ortaçağ da Tanrı hesabına sıyasal ıktıdar, boyle kuruldu bıreyı denetım altına aldı, engızısyonun zulum duzenı yuru- du, ınsanlar odun ateşlerınde yakıldılar toplum dınsel ıstıb- dadın prangasına vurularak ınanç adma somuruldu * 15 ıncı yuzyılda Martin Luther ortaya çıktığında Hırıstı- yanlık en çılgın en yoz en kırlı donemını yaşıyordu Luther ınsanın ıç dunyasını ıpotek altına alıp somuren Roma Kılı- sesı nın dıktasından bıreyı kurtarmaya çalıştı Tanrı ya tapın- makta bıle kışıyeozgurluk tanımayanlara karşı bayrakaçtı Reform boyle başladı Uzun bır savaşım surecınde ortacag karanlığı Batı da da- ğıldı Aydınlanmadevrımıyle toplum laıkleştı • Pekı gunumuzde çıldıran toplumlar yok mu? Iran da yaşanan nedır? Bır toplum kı baştan sona kara sakal karasarık karaçarşafaendekslenmıştır dın kışıyıte- peden tırnağa denetler yaşamın gozeneklerıne gırerek be- yın hucrelerını baskıya alır, o ulkede bır çılgınlık yaşanıyor demektir Komşumuz Iran ıle komşumuz Irak 20 ncı yuzyılın bıtımıne yaklaşırken sekız yılda bır mılyon Musiumanın canı- na mal olan mezhep savaşını nasıl surdurebıldıler? Cezayır şımdı çıldırmanın arıfesındedır Mısır Islamcı te- rorun anaforuna doğru çekılıyor Turkıye de toplumun bır bolumu uşutmek uzeredır orta- çağ papazlanna rahmet okutacak yobazlar yetışıyor sorgu- lamabaşlamıştır - Kım en ıyı Musluman? ~ Ben - Sen mısın? Nereden bellı 7 Camıye gıdıyor musun? Beş vakıt namaz kılıyor musun? Karın başını ortuyor mu? Oruç tutuyor musun? Dans edıyor musun^ Kızının başını bağlıyor musun? Hacca gıttın mı r > Islamda ruhban sınıfı yoktur Turkıye de turuyor • Kım daha Musluman 9 Almanya dakı Kara Ses Cemalettın Kaplan, Refahçılara burun kıvırıyor - Islamda partı yoktur sıyasal partı gâvur ısıdır bıd at - tır, kufurdur Şenatçı teror orgutu İBDA-C Necmettin Erbakan'ı beğen- meyıpdışlıyor - RP duzenle butunleştı Aczımendıler hıçbırını benımsemıyorlar, tarıkatlar sıyasal yarışta bırıncı gelebılmek ıçın en ıyı Muslumanlığın pazarla- masını yapıyorlar Refahçı dıyor kı - Islamda takıyye makbuldur sıyasal partı goruntusu al- tında davamızı yurutuyoruz Çılgınca yarışınsonundayeşıl bayrağı bırincılıkkursusune kım çıkaracak 9 Son 1 S yılda# dünyada Kurtuluş elcleştirilen en büyük yapım., Yönetmen : Ziya OZTAN Senaryo : Turgut ÖZAKMAN Müzik : Muammer SUN Yapım : TRT Rutkay AZIZ... Mustafa Kemal Savaş Dinçel... İsmet Paşa AydaAKSEL...Halide Mahmut CEVHER.. .Fevzi Paşa