Katalog

7 KASIM 1994 PA2ARTESİ CUMHURİYET SAYFA 12 Eylül dipçiğiyle yaşamı son bulan Ilhan Erdost'u ölümünün 14. yılmda anıyoruz OtıuancaköldürebıldilerMUSTAFABALBAY llhan Erdost'un öldurulüşunün bugun 14 yıldonümu Muzaffer ve Ilhan Er- dost kardeşler, bılımsel sosyalıst yayın- lann Turk okuruna ulaşmasında emeğı geçenlenn başında gelıyor Ikı kardeş yıllarca yoksulluk demedı, polıs baskı- sı demedı, cezaev ı demedı. yılmadı So- nuolumdeolsayollanndandonmedı ll- han Erdost'un 12 Eylül dipçiğiyle yaşa- mını yıtırmesıyle yalnız kalan Muzaffer Erdost, adının yanına tlhan'ı da ekleyıp yoluna devam ettı llhan Erdost'un 14 ölüm yıldonu- munde Muzaffer Erdost"la söyleştık - tlhan Erdost'u bugunkü gençlere an- htmak gerekirse, bırkaç paragrafla ne- lersöylersiniz? ERDOST- "Onu Anlat lşte"de düşsel bir kurguyla llhan'ı konuşturdum kızı Türküler'le llhan, olum alışmı "Öyle geetim o en zor bilinen kapıdan. Bir yanarca kuş gibi. \ma sessiz" dıye anlatır Çocuk, "Omı anlat işte!" dıye yıneler sorusunu Soruyu, benım anlatımımda. llhan, "Işte1 öldürdüler beni!*' dıye yanıtlar ve surdürür konuşmasmı "Sessiz birçocukrum ben de. Gulen birdetikanlı. Devingen ama saldn. Kahraman degıldim. duşlemedim de. Ne var kı öldürduler benı. Oldurum. ölumun anlamını. kendi an- Umına donuşturdu. İşte bu anlamdır yaşayan." tlhan'ı bu "sade"lığı ıçınde duşunmek, sanırım, onun, doğru olarak algılanmasma olanak sağlayacak Bu "sade"lık, buyuklenmenın ortûk bır bıçımı değıl "Biz tkimiz Iki Kardeş"te, o zaman tlhan'dan kalan nesnelerle odamı betımlerken, bunu, şöyle somutlaştır- mışım "Dolabımda. bümda son pişirdigi pilavdan artan bul- gur, son pışırdiğı çorbadan artan mercimek. Çay. biraz şeker. Ev de birhkte okhığumuz son gfinü ictiğimiz rakı- dan kalan rala. "Gözaltma alındtğımızda. cezaevine gorurulurken. çıkanp amcamın arabasının arkacamına koyduğumuz iki kemer. O gun >anında gorurduğu çanta. Çantada bır- kaç çamaşır. Cebinde kalan yaralı samsun paketi. Ce- binde kalan cüzdanı. Kınlmış rukenmo/ kalemi. Olıı- munden bir ay sonra. askeri savcıyla bırlikte gittığımız cezaevinden akbğım ayakkabısının tekL Ve kanlı palto- su llhan'ın." Sanınm llhan'ı bugunku gençlere de başka turlu an- latmak ıstemezdım - Olayın peşinı yıllarca bırakmadınız. Ilhan Erdostda- vasından yola çıkarak 12 Eylul "adaletım" anlatır mı- suuz? ERDOST - Bu soruyu yanıtlamak, benım açımdan, oldukça zor Çünkü, faşızmı anlatmadan/açıklamadan 12 Eylül'ü ve 12 Eylül'ün nıtelığını açıklamadan tlhan'ı anlatmak olanaksız Bız:m dövulmemız ve llhan'ın öldıirûlmesı ıçın emır vermış olması gereken kışıler, bızı do\enlen tutuklat- makta duraksamadılar. O günun başbakanı da Uğur Mnmcu'nun sorusu uzerine, llhan Erdost'u oldürenle- nn cezalandıniacağını soyledı Bırleşık Devletler Baş- kanıCarter, yıllık ınsan haklan raporunda. Turkıye hu- kumetının, tlhan Erdost'u öldurenlenn cezalandınlaca- ğina söz verdığını belırttı Darbe sonrası birgündü Haber Merkezi- Tanh yapraklan 7 Kasım 198O'ı gostenyordu Sonbahar huznünu yaşayan Ankara'da, bozkıra ozgu bır akşamustu saatıydı Erdostlar'ın oturdugu evın kapisı çalındı Kapı açıldığında askerlerle gozgoze gelındı Belkı de llhan Erdost ıçın ölüm."davetsiz bir misafir" kımlığıne burünmuştu <\ncak llhan Erdost doğal olarak. sonu "acı" bıtecek bır seruvene gırdığını henuz bılmıyordu tçendekı odalardan bınnde uyuyan kuçük kızı ıse babasını daha sonra hıç goremeyecek olduğunu bılseydı, belkı de boynuna sanlıp, hıç uyumazdı Kapı onundekı askerler Erdost kardeşlen gozaltına alıp, Marnak Asken Cezaev f ne göturduler Evden cezaev ıne göturülunceye kadar gorevlı astsubayın haksız hakaretlenne maruz kalan Erdost kardeşlerden llhan Erdost daha sonra bu hakaretlenn ışkence sınırlannı zorlayan dayak bıçımıne donuşeceğını az-çok(') tahmın edebılıyordu Ancak "inançlan uğnına" oldurülecek olma endışesı bıle onu korkutmuyordu Belkı de daha sonra, 4 er ıle bırlikte suçlu bulunup, mahkum edılen sozkonusu astsubayın o denlı hırçınlığı da, llhan Erdost'un bu kıskanılası cesaretıne bır tepkıydı* Asken araçta bındınlırken başlayan, aracın ıçınde suren ve cezaevınde şıddetlenen dayak yaklaşık 45 dakıka kadar surmuştu Yere yıkılan Ilhan Erdost bır daha ayağa kalkamadı Bu acı sonua emir1eriyJer ' hazırlayan astsubay Şükrü Bağ, Sıkıyonetım Mahkemesı'nde. "Kasten adam öMürmeye a/merrirmek" suçundan 10 yıl 8 ay liapıs cezasına mahküm edıldı Ancak, Asken Yargıtay'ın bu karan bozmasından sonra Bağ tutuksuz olarak yargılanmak üzere "serbest" bırakıldı Astsubay Şukru Bağ ın verdığı "emir" doğrultusunda llhan Erdost'u doverek, olumune neden olan 7 erden, Metin Gundoğan, \hmet Şeker, tbrahim Keskin 10 yıl 8'er ay. gorevlı olmayan er Kısmet Çağlar ıse 8 yıl ağır hapıs cezasına çarptınlmışlardı Bu korkunç olayın başından sonuna kadar tek canlı tanığı ağabeyı Muzaffer llhan Erdost ıse kardeşını adıyla kendı adının ıçınde, anılannı ıse kalbınde yaşatıyor Kısacası artık olmayan şey, Ilhan Erdost'un, 14 yıl once vakıtsız aramızdan aynlan bedenı İnançlan ve anılan ıse hâlâ ayakta Öldürülmesinin ardında Idmler var? Erlere, "analannı ağlatmazsanız, ben sizin ananızı ağtatnım" dıyen astsubay Şükrü Bağ'a, ılkın 10 yıl 8 ay ağır hapıs cezası venldı ve bu karan Asken Yargı- tay Daıreler Kurulu onadı Ardından, bındınldığımız Reo aracının dışanya ses ve göruntü vermedığı ılen su- rülerek yenıden yargılama ıstendı Araca bındınlmeden once emır venp dovdurduğiı. araçtan ındırdıkten son- ra talımatı uzenne ıkı kez karşısında hazırola geçırtıp dövdürdüğü, Asken Mahkeme'nm olayı kabulunde yer aldığı halde, bu kez, bındınldığımız arabanın dışanya ses ve goruntü vermedığı belırtılerek, astsubayın dovul- duğumuzu gormedığı ve dovulurken seslen duymadı- ğı ıçın. yenıden yargılanması gerektığıne karar veren Asken Yargıtay 5 Daıresı'nın karan, aynı daıreler ku- rulunca onandı Av ukat Nevzat Hervacı ıle dosya aşamasmı ızlemeye gıttığımızde, Asken Yargıtay Başsavcılığı'nda, yarbay hâkım olan bır savcı, bıze "Biz, başsavcılık olarak ll- han Erdost davasında uzerimize duşeni yapbk. \ma bu işyukardahalledildivebrririldrdedı Yarbay rutbesın- de bır yargıcın bıze bunu soylemek gereğını duymuş ol- ması. "adalet" adına duydugu rahatsızlığı dıle getın- yor Şu da var kı, 12 Eylul mılıter-baskıcı yönetımının, bugün de egemenlığını surdurduğunun bılıncındeyım llhan'ın oldurulmesmın ardındakı güçlen loşılen bugün de ortaya çıkaramavacağımı bılıvorum -Gerekdavasürecinde.gerek bugün 'kanguducuol- madığınızı" zaman zaman vurguladımz. Bu yaklaşıınt- mzı açar mısınız? ERDOST - Hassas bır konu Bunu söylerken, "mis- kin derviş'' olmadığımızı da ekledığım oldu Savaşım yontemı olarak kangüducü olmamamın nedenlen ol- dukça fazla tlkın, özgürleşme savaşımcılanna bır 'mesaj' ıçenr bu sozler Çunku, daha once de kaldım Mamak Asken Ce- zaev ı'nde Gardıyan erlen, koruma gorevlısı erlen o zaman da tanıdım lyısı de vardı. her ınsan gıbı, kotüsu de Emekçı çocuklardır çoğu Sıyasal düşuncelen ney- dı bılemem, ama emır almadan kımseyı dovemezler Astsubay ıçın de aynı şeyı söyleyeceğım Onlara da emır venlmezse. adam dövdürmezler ya da dovdüre- mezler Askerlık ıle mılıtanzmı ayınnak gerekır Mılıtanzm, bence, polıtıkanın ve ozellıkle egemen gencı polıtıka- nın askenleştınlmesıdır Bu, faşızmın bır bıçımıdır Bı- zı dövdurten ve tlhan'ı oldürten "irade", kendını ulu- sun kurtancısı kabul eden faşızmın ıradesınden başka bır şey değıldır Faşızme karşı savaşımı, bır zaman er- lık yapmış üç kışının canına yönelterek, sıstemı yenıl- gıye uğratmanm olanaklı olmadığı kanısındayım llhan'la bırlıkte ozgurleşme ozlemı daha da dennden kucaklanıyorsa. bu, ozlem dedığımız ateşın uzenne, karşı-oldurümlerle su serpılmedığı ıçındır - Siz ve kardeşiniz Turkiye'de büimsel sosyaiizme fliş- kin kitaplann çevrilmesine, yayimlanmasına önculuk ettiniz. Bu alanda bugün dunım nedir? ERDOST - Bılımsel sosyalızmın klasıklennın ve mo- dern tanıtıci yapıtlannın yayınlanmaya Batı'dan 150 yıl sonra başlanmış olması, devnmcı devınımın coşkulu yukselışı, doğal kı, bu yapıtlara ılgıyı arttırmıştı 12 Eylul, beş yıla yaklaşan bır süre, ya bu kıtaplan yakma ya da kıtaplan kıtap yapanı yakma surecıdır de Ozellıkle gençlığı ve emekçı sınıflan demokratıkleşme ve devnmcıleşme acısından "körtestirme'' polıtıkasıdır bu Bız ya cezaevınde ölümcul dövulürken, ya da depo- muzdakı kıtaplar yakılırken, yonetıme elkoyanlar. kur- sülerde, gençlığe ve emekçılere, Kuran'dan ayetleroku- yordu Bu polıtıkanın sonucu, doğal kı, bılımsel sosyalızmı, bılmek ve tanımak ıçın de olsa, okuyanlann sayısı o ol- çüde azaldı Bılımsel sosyalızmı oğrenerek dûnyanın uzenne oturan msanın yennı, ütopyalann ve boş ınan- lann egemenlığıne boyun eğen bır gençlık aldı Okur sayisindakı azalma ıçın soyluyorum bunlan Bılımsel sosyalızmı yayın olarak oldurtmedık Gençlık, baskıcı uygulamalann esnklığınden sıvnldığı olçüde. bılımsel çözujn arayışlan da artıyor - Oncesi de var ama, 12 Eylül dönemi \ç sonrasının tanıgısınız. 12 Evlul doneminde mahkemelerde uğraş verdiniz. Sonrasında insan haklannın savunucusu ola- rak: pek çok olay la \akından ilgılendiniz. Son <m beş y> lı demokrasi ve insan haklan acısından irdeler misiniz? ERDOST - On beş yıl, başlangıç olarak 12 Eylul'u ımlıyor 12 Eylul, sıyasal ıktıdann, mılıter gencılığe belırlı bır sure ıçın de olsa, "devri" olarak nîtelenebı- 24 Ocak ve darbe Lluslararası sermayeye kumanda eden devletler, bu sermayeyı yöneten (IMF ve Dünya Bankası g-bı) kuru- luşlar aracılığıyla. bunalımlannı, kendılenne borçlu ül- kelere kaydıracak bır model gelıştırdıler Fnedman'cı- hk olarak bilinen bu model, özunde. sermaye açığı olan ulkelenn (yoksul ulkelenn), faız borçlannı daha duzen- lı ve artan oranlarda odeyebılmesının ekonomık ve top- lumsal koşullannı oluşturmayı gozetıyordu Ulkemızde, bu polıtıka. somut olarak 24 Ocak Ka- rarlan'nda ıfadesını bulur 12 Eylül'den sonra söylendı ve yayımlandı daha sonra Evren de yazdı. 'Askeri mu- dahaîe olmasaydı, 24 Ocak Karartan uygulanamazdı' dıye Çünkü, emekçılenn grevlı/toplusozleşmelı sendıkal orgutlenme ozgurluğü, koylulenn genel seçımlerde ta- nmsal ürunlenn fıyatlannı yukseltecek partıve oy ver- mesıne olanak sağlayan sola açık sıyasal orgutlenme ekonomık bakımdan. emekçılenn, gelırlennı. demok- ratık yontemlerle arttırmasının da olanağını sağlamış- tı Bu da, sermayenm kar oranını sureklı aşağı çekıyor ve bunalımını yoğunla^tınyordu Bunalım, yalmzca ser- maye cephesınde yaşanmadı Sermaye bınkımmın azal- ması, yatınmlarm \e ıstıhdamın duşmesıne, uretımın azalarak ışsızlığın artmasına da neden olacaktı Sıstem ıçensınde bunalımdan çıkmanın tek bır yolu kalıyordu Emekçılenn ekonomık çıkarlannı ıyıleştır- mesıne olanak sağlayan demokratık kurumlara. son ya da ara vermek Omeğın grevı \e toplu sozıeşmeyı >a- saklamak Devnmcı sendıkalan kapatmak Genel se- çimlere ara vermek Sol partılen kapatmak Sosyalıst yayınlan yakmak Yakmaklayayımlanmasın] duraksa- tamazsa yayımlayanlan vakmak Bunlan yapmak ıçın tek yol vardı Parlamentoyu feshetmek 12 Eylul, 12 Eylul oncesi sokağın kana bulunması- nın ardındakı amaçlan. anayasası ve yasalanyla tuzel- leştırdı (hukukıleştırdı) Yanı yasadışı gencı şıddetın amaçladığı şeylen. sıstemın yasal temelı yaptı Dolayı- sıy la. çok partılı parlamenter y aşama donuş. gerçek an- lamda. demokratık süreçler uretmedı llencı duşünce. ışkenceden cezaevine, cezaevinden ıpe. yoğun ve yay- gın baskıyı. çok partılı donemde da yaşadı Bunun karşılığmda. 10 mılyar dolar borcun faızını ödeyemeyen Turkıye, 10 mılyar dolara yaklaşan faız- len odeyebılen "gıîçlü'' ulke konumuna geldı Işçı ve koylü, esnaf ve zanaatçı. oğretmen ve memur, tum emekçı halkın her gün bıraz daha yoksullaşması sonu- cu ulke "güçjendi." Özetlenırse 12 Eylul anayasal ve yasal yapılanması, demokratık süreçler değıl, demokratık olmayan. baskı- cı süreçler ürettı ve bugün de yoğun olarak bunu yaşı- yoruz - 12 Eylül öncesinin solculan. sosyaltstleri, Marksist- leri bugun başka kamplarda. \ollannı degiştırdikleri yetmiyormuş gibi sık sık eskiden savunduklan ideoloji- İeri ve onu savunanlan eleştinyorlar. Bu eleştirileri na- sıl deferlendirivorsunuz? ERDOST - flhan Selçuk ağabey de bu noktaya değı- nırken genelleme yapıyor Ben detakılıyorum, "Bizisos- yalist, Marksist saymrvor musun?" dıye Bılımsel anlamda Marksızmı ozıimsemeyı, sıyasal anlamda sosyalıst olmayı. kışılığın oluşmasıyla bırlik- te anlamak gerekır Marksızm, doğayı ve toplumlan, oluşumlan, değı- şımlen ve donuşumlen ıçınde, bırbırlerıyle bağlı ve bağlantılı olarak kavrar Bu, bıze, Marx'm yanılgılan- nın da, Marksist yontemle saptanması olanağını venr Kımı Marksıstler, sıyasal olarak. sosyalızm ıçın sava- şımdan gen durabılırler, olabılır bu Ama, sosyalızmı de, Marksızmı de özümsemeden, kabaran dev nmcı de- vınım dalgası ıçınde kendılennın sosyalıst ya da Mark- sist olduğunu sananlan, bunlardan ayırmak gerekır lran'da, feodal monarşının, kuçuk-burjuva demokra- tık atılımıyla çozulmeye başlaması surecını yanı dev- nmcı sürecı karşı-devnme donüşturen mollalann ege- menlığıne "devrim" dıyecek kadar başıbozuklukta ıle- n gıtmekle katmayıp, tran'ı omekleyerek, devrımın sı- nıfsal temelının tanhsel olarak çop sepetıne atıldığını söyleyebılen çağdaş soytanlann, bır zamanlar, Marksist ya da sosyalıst olduklannı ben hıçbır zaman duşunme- dım - Sizce bilimsel sosvalızm. Marksizm, Sov vetler dene- yiminin ardından bugun ne dunımda? ERDOST - Bırkaç kez vıneledım Sosyalızm, Sov- yetler Bırlığı'nde sosyalızmın kurulmasından yetmış yıl once, bılıme donuşmuş Her yıl bağımlı-borçlu ul- kelerden 200 mılyar dolar faız -sızdıran uluslararası ser- maye karşısında, kabıle düzeyınde kımı çoban halkla- rın modern uluslar duzeyme yükselmesının yükunu omuzlayan sosyalıst Mstemın. ekonomık anlamda gerı- de kalması, sosyalızmın uygulanamaz bır utopya oldu- gu bıçımınde yorumlanmamalı Sosyalıst olmak ıçın değıl. dünyayı kucaklamak ve kav ramak ıçın. gencı sermayenm (yanı empervalızmın) şoven ve dınsel gencılığın kölelığınden kurtulmak ıçın sosyalızmı bılmek gereğı var Onun ıçın. ben, "özgürleşme* dıyorum Insanlığin oz- gurleşerek sosyaiizme varacağı ve sonal ozgurluğü sos- yalızmde bulacağı ıçın -Sosyalistlerin, başlangıcta. Atarürk ve Kemalizme sı- cak bakışı. giderck karşıtlığa dönüşmuş gibi. Sizin du- şuncenizi ogrenebilir miyiz? ERDOST - Geçen gun bır konuşmamda. Kemahzm ıle sosyalızm arasında "karşıöık" olmadığını soy ledım ve geçtım Konuşmadan sonra. bırgenç bunu açıklama- mı ıstedı Fransız dev nmı. çağdaş dev nmlenn anasıdır dersem pek yanlış soylemış olmam Soysal ve dınsel feodalıte- nın(krallığınvekılısenın)ıktıdarına. ekonomık bakım- dan guçlenen modern sınıflann (burjuvazı ve ışçı sını- fı başta) son vermesı ve cumhunyetın kurulması, dun- ya devnmlerıne onculuk eder Cumhunyet. bızde, guçlu bır sanayı sermayesınden ve doloyasıyla belırleyıcı anlamda modern bır ışçı sını- fından yoksun donemde kurtılur Sınıfsal davanağını, es- naf, zanaatçı, koylu, memur ve oğretmen olan kuçuk- burjuvakatmanlardanalır Uluslaşmasurecı bağımsız- lık, ulusalcılık, halkçılık, laıklık, dev letçılık ılkelen doğ- rultusunda, emekçı halkın ekonomık ve sıyasal çıkar- lannı gözetır Bu donemın. burokratıkleşme surecı ıse gencılığın halk ıçınde guçlenmesıne vol açacaktır Bunu. geçerken belırteyım Kemalizm ve Sosyalizm Şu v ar kı, bugun de demokratıkleşmemızın gundemı- nı, emekçılenn ekonomık ve sıyasal ibtemlen oluştuı- maktadır Bır başka deyışle. bız emekç'smıfvekatman- lann ekonomık ve sıyasal anlamda demokratıkleşme- sını amaçlıyoruz Emekten ve demokra- tıkleşmeden yana Kemalızmı. sol Kema- lizm olarak nıtelıyorum Bu açıdan "sol Kemalizm"le sosyalızm arasında bırkar- şıtlık değıl, bır koşutluk var Sol Kema- lızmın sosyaiizme bakışının da aynı ol- ması gerektığı duşuncesındeyım Ben, sosyaiizme Kemalızmden geldım, Ke- malızmı yadsıyarak değıl, onun bağım- sızlıkçı.halkçı, ılencı yonunesahıp çıka- rak Sosyalızmı "bitinniş" olan emperya- lıst gencılığın, Kemalızmı bıtırme çaba- sının ardındakı amacı gormek gerekır Ozellıkle de, gencılığın karşıt (dınsel ve ırksal şoven) kesımlennın, seçımlerde olduğu gıbı ıttıfakı karşısında, Kemalıst sol ıle sosyalıst sol, kendılennı bırbırle- nnden yalıtmamalı -Turkiye'nin temel sorunlanv la vakn- dan ilgilenivorsunuz. Turkiyç'de demok- rasi ve ınsan haklan dev ince akla ilk Kurt sonınu gelıyor. Bu soruna siziny aklaşımn nız nedir? ERDOST - Kurt sorunu, genıs bır konu Ben, bır ıkı arabaşlıkla yetıneyım Kurtlenn Turkıye'den aynlma, ayn devlet kurma du- şuncesı, tarıh ıçınde zaman zaman eyleme dönuşecek değın kabardı, şu ya da bu nedenle sondu küllendı uy- kuya yattı Ama sorun çağdaş anlamda, temelden ço- zumlenmedığı ıçın, yenıden \e bır başka boyutuyla gun- deme geldı Turkıye, "Cumhuriyet" olarak, Kürtlerle bırlıktelı- ğı, tanhten mıras aldı ve Cumhurfyetı. karşı olan kımı Kurt şeyh ve mırlerıne karşın Kurtlerle bırlikte kurdu Yanı, yalmzcaTürkler Kurtlerlebırlıktelıği tanhten mı- ras almadı, Kurtler de Turklerle bırlıktelığı mıras ola- rak aldı Irak'la Turkiye'nin konumu bu açıdan farklıdır Irak'takı Kurtler, Irak'la, Ingılız petrol çıkarlan amacı doğrultusunda. yapay olarak bır devlet ıçınde bırleştı- nldı Kurtlenn Turkıye ıle bırlıktelığı ıse. coğrafive ta- nh! butunleşmeden kaynaklanır Bunun doğru saptan- masında yarar var Ayrılmacı goruşlerın tanhsel olarak bulunmasına karşın, gunumuzde. Kurt ayrılmacı goruşlen 12 Ey lul mılner yönetımının. Kurtlen. "Kürt" olduklan ıçın baskılama^ıyla guçlendı Şıddete yoneltecek olçude Kurtler uzerındekı baskı, aynlmacı Kurtlen şıddete yo- nelttı Dıyarbakır Asken Cezaev ı uygulamalan bu bakım- dan masayayatınlmak gerekır Budonemedeğın Kurt ıstemlen. demokratık ıstemler olarak ondedır Baskt Kurtlenn demokratıkleşme tstemlennı aynlmaya, şıd- det, aynlmanın yontemını şıddete donüşturmuştur Bugün. "Yabitecek.jabitecek''belgısınde(sloganın- da) ortulü olarak yınefenen şey 12 Eylul yönetımının başlattığı baskı ve şıddetı daha da arttırarak surdure- ceğız demektır Bunun sonu nereye vanr bılınemez Zor araçlannı elınde bulunduran doğal kı daha çok ezer Ama buradan ozgur ıstence dayalı bırlık çıkmaz Bas- kı sonucu ezılmış olanlann demokratık o'anaklara ka- v uştuklan an yenıden aynlmayı gundeme getirçcekle- n kaygısı da. demokratıkleşmeyı engeller A\ dınlar ve Kürt sorunu Baskı v e şıddetten doğmuş olmakla bırlikte. Kurt ay - nlmacı hareketı bugun, Kurtlenn yoğun olduğu yore- lerde sıyasal ıktıdannl *iktidar"olmasını engelledığı \e Turkıye genelınde de faşıst gencılığı guçlendırdığı go- zardı edılmemek gerekır Doğal kı. "hafif şiddette" de olsa bır savaş ortamının yaşandığı yorelerde ekonomık. sıyasal. toplumsal ıvı- İeştırmelen yaşama geçırebılmek oldukça guçtur Ilkın bu savaş ortamının sona erdınlmesınde sayısız yarar vardır Ben, ulus'u, ne Turk. Kurt, Çerkez vb kav ımlenn bır bırlığı (federasyonu) olarak duşunurüm ne de soy va da kav ımlenn bırlığı Ulus. modern anlamda. ekonomık olarak temelde butunleşmış. sıyasatyenıbırbırlıktır so- run da. soylara y»a da kavımlere gore farklılıklann gı- derılerek. gerçek anlamda eşıtlığın sağlanmasıy la ço- zumlenebılır Demokratıkleşmenın ozu buradadır Av- rılma ve ayn dev let olma. demokratıkleşmenın tum ola- nakları tukendığı zaman, demokratıkleşme ıçın başka bır olanak kalmadığı zaman duşunulebılır Ben. demok- ratıkleşme olanağınm bugun de bulunduğu kanısında- yım - \ydınlann Kürt sorunu karşısındaki tavnnı nasıl bu- luyorsunuz? A\ dınlar Turkiye'nin sorunlanyla gerçek anlamda ilgili mi? ERDOST - Kımseyı kuçumseme anlamında soyle- mıyorum. ama geçen gun bır haftada 9 baskısının kı- tabevıne ulaştığı bır romanı okuyavım dedım "Bir ki- tap okudum, dünyam degişti'" dıyor Bır on say fa oku- dum hemen hemen aynı şey yınelenıyor Aydınlar da bır kıtapla dunyalannı değıştırecek kıtabı edınmek ıçın kuyrukta Kurt sorununa geldı mı. ne tanh ırdelenıyor. ne top- lumsal yapı ırdelenıyor ne bılımsel sosvalızm Halkla- nn geleceklerını belırleme hakkını doğru kavrayan yok gıbı \ma "bir" kıtapokuyarak dunvalannı değıştırmek ısteyen aydınlar gıderek artıyor Sıyasal kadrolara da koriiuğumu tskender ın kılıcıyla kesmek duşuyor bı- ze de boyun bukmek Dun oğle uzerı Sıhhıye Pazan'na gıtmıştım Sırtında kufesı bır ıhtıyar pazar ağırlığımı taşımak ıçın yanıma sokuldu Bırlikte aldık alacaklanmı Kıtabev ıne doğru gelıyorum Kendı kendıne soylenır gıbı anlatıyordu "İVlemleketimizi kavbettik babam. Tarlalanm vardı. Bahçem.evim vardı. Oylebırakıp gelmişizdir.Çoluk ço- cuk." Bıraz dınlendıkten sonra yenıden başladı sovlenır gıbı konuşmaya "4yın ikisi olmuş. Ne bilem babam. Sa- bah e\ in sahabı geldi. Dedim beş yüzünu verem. beş y ü- zunu de sonra verirem. \av babam. bir bağırdı.. bir ca- ğırdı.- Yetmiş yaşımdan sonra ne yapam babam. bile- mirem." "Anarşi geldi. dirliğimiz gitti" dıyor ıhtıyar Başka nedenlenvarmıbılemem <\ma.yoksul.aç çaresızkal- mış yığınlann acısının. aydınlann yüreklennı dağlama- sı gerekır Aydın. gıderek halktan uzaklaştı Gencılık daha ya- kınında duruyor onun - Dunyadaki değişimi nasıl değeriendiriyorsunuz? ABD tekmerkezli bir dunya vararmayı ve kendi değer- leri dışındaki her şeyi yok etmeyi başarabilecek mi? ERDOST - Başaramayacaksa. hemen soy leyeyım. "bilimsel sosyalizm" varolduğu ıçın Bu nedenle de. "sosyalizm" fanusa konmak ve muzeye kaldırılmak ıs- tenıyor Oysa sosyalızmın bır adı da. "canlı emek"tır Bılıyorsunuz, servete ve sermayeye donuşen emek ekonomı polıtıkte "ölü emek"ya da "cansız emek" ola- rak adlandınlır ABD'nın gucu ve buyükluğu. bu "ölu emek"ten kaynaklanır Bız ve bızım gıbı ulkelen ıse. "canlı emek"ın ağır bastığı ulkeler olarak nıtelemek doğru olur Canlı emek olmadığı zaman. olu emek. oluden baş- ka nedir kı' Bız, bır tabutun ıçındeyız. ABD ıle ozdeşleşen ve adına sermaye ya da servet denen tabutun ıçınde Ama oludeğılız, canlıyız Kapağını tekmelememız.tabuttan dışarı çıkmamız. doğal canlılığımızın gereğı Ama bı- lıncıne vanlması koşuluyla Yoksa ınsanlık nasıl gelı- şır. nasıl değışır. yukselır ve ozgurleşır'