Katalog

8 EYLÜL1993 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA DUNYADAN Balladur, cumhurbaşkanhğı seçiminin en güçlüadayı Tzmirii aldıbaşını gidiyorransa'da ekonomık 'durgunluk. iN'ettı jjork eimrs ışsızlık, 'Mmanva ıJeçıkmaza gırenılcılı ıJışkjlerekarşın. Başbakan Edouard Balladur'un onlenemeyen yukselışı, sıyası gözlemcıJen şaşkınlığa duşuruyor Beş ay önce hükumetın başına geçen 64 yaşındakı muhafazakar başbakanın ekonomıyı ıvıleştırme programının bugüne kadaretkısını gostereceğı \ arsayılıyordu BekJenlılenn aksıne. ekonomık durgunluk de\ am ettığı halde, kamuo> u yoklamalan, 1995 yılının mayıs ajinda > apılacak olan cumhurbaşkanlığı secımlennde Mitterrand'ın yenne geçeçek en kuvvetlı adayın Balladur oiduğunu gostenyor Üstelık Balladur, kendı partısının resmı adayı Jacques Chirac ı sollamakla kalmavıp. Sosyalıst ada>ın da pabucunu dama atıyor Kamuoyu araştırmacılan. populerlıkte Balladur ılebov olçuşebılecek bır başbakan bulabılmek ıçın 197O'lı yıllara. Jacques Chaban-Delmas'nm ıktıdarda olduğu doneme kadar gen gıtmek zorunda kaldı Balladur y onetımının bınncı ayında vapılan bıryoklama yuzde 56'lık. bugün ıse>uzde 61 'lık bır kamuoyu desteğrnın \ arlığını ortay a çıkardı Anavasa mahkemesinin verdiği burukluk Ekonomık oniemlerden umduğu sonuçlan alamayan Balladur, Fransız Frangı"nın değer kaybetmesınj engellejemedı Bu gelışmelenn ışığında Almanya ıle ekonomık ılışkıler de bozulmaya yuz tuttu Örneğın. Almanya"nın destekledığı Av rupa v e ABD arasındakı tanm konusundakı tıcaret antlaşmasına Fransa pek sıcak bakmı>or Balladur'un butçeaçığmı kapatmak ıçın aldığı ekonomık onlemler pek yenılır vutulur cınsıen değıl Vergılennyukseltılmesı.sosyalyardımlanndondunılmasi, hastalann ılaç ıçın ode>eceklen mıkıann arttınlması. emekh odeneklennın azaltılması, emeklılık haklanndan yararlanmak ıçın çalışılan y ıl sayısının 37 5 y ıldan 40 yıla çıkartılması gıbı Butun bu olumsuzluklann ustune bır de ıkı gınşımının (Merkez Bankasının ozerkleştınlmesı ve Lçuncu Dunya'dan gelen goçmen ve sığınmacı haklannın kısıtlanması) bır bolumunun Anayasa Mahkemesi'ne takılmasırun burukluğunu yaşadı Öte yandan. Fransa Başbakanı \ Edouard Balladur muhafazakarlar, Balladur'un ulkenın sosyalıst cumhurbaşkanı FrançoisMitterrand ıle uyumlu bırılışkı ıçındeolmasınıpekhazmedemıvor 1986 ıle 1988 yıllan arasında donemın başbakanı Chırac'ın Vlitterrand ıle ılışkısmın bozulmasına >ol açan açık tartışmalardan Balladur'un kaçınması, kendısını destekleyenlen pek mutlu etmıyor Balladur"urı Mıtterrand ıle uvumlu bırberaberlık sergılemesı Mitterrand'ın kamuoyundakısaygınlığınıda arttınyor Sıyası gozJemcı 4JainDuhamelMnterrdnd ınıkıncı >edı yıllık gorev suresını onurla tamdmldmasını. Ballddurıle olan saygın ılışkısıne bağlıyor Pekı. Balladur un gızı ne° Uzmanlar Balladur'un ba>ansını sakın. >alın. açık. kendıne guvenlıbırpohtıkaızlemesınebdğlıvor Chirac'ın kılpav ı üstünlüğü Geçen mart ayında muhafazakarldnn kurduğu koalısvon, sosvalıstlen sıîıp supurünce Jacques Chirac, Ballddur un başbakanlığını tumgucuyledesteklemıştı Chirac. destekledığı kışının 1995 seçımlerınde kendısıne rakıp olarak karşısınaçıkacağını beşav once tahmın edememıştı Son gunlerde yapılan kamuoyu ara^tırmaldn cumhurbdşkdnlığı seçımlennın bugun yapılması durumunda Chırdc'ın sosyahstlen kılpav ı geçeceğını ortaya çıkartırken, Balladur'un buvuk fark atacağını gostenyor Alan Riding Sekizayda 14idam Teksas; as, as, as K am>on surucusu Johnny James (19), Teksa?>'takı ınfaz odasında cuma gunu gerçekleşen ıdamının. olum cezalan konusunda bır tartışma başlattığını hıçbır za- man oğrenemevecek James'ın olumu (Teksas'ta bu yıl 14 . geçen ıkı hafta ıçındekı 7 ınfaz), ıstatıkı açıdan artık bır sı- nıra davanıldığını gostenyor Teksas, bovlece İ993"te, Yuksek Mahkeme'nın olum cezasını yu- rurluğe koyduğu 1976'dan ben, bır >ılda en fdzld sayıda ınsanı olume mdhkum etmış oluyor Teksds. avnı zamanda. 18 kışı- nın elektnklı sandalyeye gonde- nldığı 1938'den bu vana. bır yılda en çok kışının olum cezası- nd çarptınldığı eyalet Bueyalet.olümcezasını uygu- lamaya dahd once bdşldyan 20 eyaletın de pnune geçtı Ülke nufusunun yuzde 7'sını banndıran Teksds. ülkede bu yıl ıçındeşımdıve kadar gerçekleştı- nlen 30 ınfazın yansmın sorum- lusu Teksas. şımdı yaptığı gıbı, haftada bır hızıyla devam eder- se. eyaletın olum lıstesındekıle- nn "ortadan kaldırılması" yedı \ıl surecek Ölum cezasına karşı olanlann ve ötekı eyaletlerdekı savcılann aklına ıster ıstemez gelen soru şu Teksas, otekı eyaletlere gore neden çok dahd fazla tutukluyu olduruyor1 En çarpıcı yanıt, ınfazın. "Tek- sas'ın ruhunda oiduğunu" soyle- mek İnfaz "Yahşi Batı sınır adaleti tarihiıün bir devamı." Bazılan ıse. nedenlenn, Tek- sas ın geçmışıvle olduğu kadar bugunuyle de ılgılı oiduğunu one suruyor Teksas'ın onde ge- len savunma avukatlanndan Richard Haynes, "V urttaşlann onemli bir kesimi tutucu, ama a\nı zamanda, büyuk kentlerin caddeleri suça boğulmuş du- rumda'" dıyor Belkı Teksas'ın ölüm cezalan- na oian bu eğılımı. sanıldığın- dan daha sıradan bır olaydır Teksas pekala kendı yasalannı yardtıyor olabıiır Devlet mah- kcmelennce dahd fazıa sayıda olum cezası duruşması ele alın- dıkça, olçutler gıderek daha be- Iırgınleşıyordur Bır başka sorun da, Teksas'ın, yoksullann savunması ıçın fon ayırmaması Yasal savunmanın nıtelığı de. tıpkı avukatiann ue- retı gıbı, farklılıklar gostenyor The New V ork Times Idamcı eyaletler 3t 30 Anayasa Mahkemesı'nın (Supreme Court) yenıden ölüm cezasına ızın verdığı 1976'dan sonrakı ıdamlar 25' Teksas'ta Son 18 yılda ıdam cezasını uygulayan * 21 eyalette 23 18 16 I. 11 BPİİ'77 78 '79 '80 '81 '82 '83 '84 "85 '86 '87 '88 '89 '90 '91 '92 '93 Latinler Protestanlaşıyor P s f d t 3 Birçok ırkın içiçeyaşadığı Brezilya'da Katolik papazlann çoğu beyaz, Protestanlarise siyahben Kdtolıklenn ege- menlığı altınddkı Ldlın Amen- kd. gıderek Protesunlann etkısı altııid gırı>or Kdtolıkler arası- nda ıçkı ıçmek vc sıgdra. gundh sdvılmıvor dncak Proteslanlar lutune. alko- le hdttd dans etmeye bıle kebinlıkle karji çıkıvor Julian Guzman ddınddkı rahıp. Katolik ıken haf- tanın her gunu ıçkı ıçtı- ğını. ancdk pazar dymlennde d>ıldığını belırtıyor Guzman. Protestanlığı seçtıkten sonra. haftanın yedı gunu Tann volun- ddn sdpmadığını ılcn surerek tum dını bıleılennı Pat Robert- yan Robertson, Guatemala'da buro açarak Protestanlığı yay- mak ıçın var gucuyle calışıvor Amenkalı bilim adamlan. sonotuzyıl içinde Guatemalalılann iiçte birinin Katolik mezhebinden çıkıp Protestan mezhebine geçtiğini belirtiyor. son'dan oğrendığını açıklıyor Amenkan televızyon program- lannda dını programlar hazırla- Latın Amenka'da Tann'nın Katolıklenn mı yoksa Protestanlann mı yanında oldu- Harper's Magazine: Bush savaş suçlusu Haber Merkezi - ABD'ıun eskı başkanı George Bush'un, bugune kadar sık sık soylendığj ve yazıldığı gıbı "Çok iyi bir sa- vaş pilofu olmadığı" ortaya çik- u Amenkan "Harper's Maga- zine"ın bu a>kı savisı- nda, genç Bush'un "sa>aş suç- lusu" oldu- ğu one su- ruldü Der- gınınelege- çırdığı gızlı belge kop- yalanna göre, 25 Temmuz 1944 tan- hınde, kul- landığı sa- vaş uçağjy- la bır kurlarma botuna saldıran Bush, makıneh tufek ateşı açtı Içınde ıkı kışı bulunan bot. aldı- ğı yaralardan battı ve ıçındekı- ler oidu George Bush'un. kurtarma görevı yapan bır araca saldır- ması, savaş suçlan kapsamma gınyor ABD sıyası çevrelenn- de, "Harper's Magazıne"ın ehn- dekı kopva asıllannın yetkılıler tarafından ortaya çıkanbp çı- kanlma>acağı. çıkanlması du- nımunda ne gıbı çalkanülara yol açacağı merakla beklenıyor ğunu tartışı>or Amenkalı bılım- adamlan. son otuz yıl ıçınde Guatemalaiılann uçte bınnın Katolik mezhebinden çıkıp Pro- testan mezhebine geçtıgını belır- tıyor Bovlece. Guatemala'nın onculuğunde Latın Amenka da baskın olan Katolik mezhebının pabucu dama atılmış oluyor Protestanlann kurduğu Llus- lararası VVEB orgutunun bıldır- herkes, dığıne göre, 1960'dan bu yana. Latm Amenka'da Protestan nu- fus 6 7 mılyondan 51 mılyona çıkmış Sıradan bır pazar günu. Brezılya ve Orta Amenka'dakı Protestan kılısele- n vuzde 80 oranı- Papa muvadınaercR II. Jean Paıd, Sovyetler Birliği'nin dağdmasından sonra ilk gezisiniuç Baink ıUkesineyapıyor.4eylüldeUtvanya'ya giden Papa, nufusunun çoğunhığu Katolik olan bu ülkede dört gün Aalthhtan sonra bugün Letonya 'ya, cumagünü ise Estonya'yageçiyor. Papa, eskibirrüyaytgerçekleştirdi. 4 eylülde \llnius'agetirgelmez bunu söyledi ve sürektiyineledi: "Her zaman Litvanya 'ya gelmeyiistenüştim." Bu noktaya, 15 yühk bir surecin sonunda ulaşnuştı. Bu lSyıliçinde Doğu A vrupa'nın özgürlüğüiçin destek vermiş, komüniznün çoküşünüizlenüşti. Mutiubtğuyuzünden okunuyordu. Litvanya da Papa 'yt aynt içtenlikle karşıladt. Geüşinden önce bütün evler,kiliseler, mezarhklar, sokaklar Jotoğraflanyla süslendi. Litvanya, Kilise 'nin A vrupa'da Hıristiyanlaştırdığı son ülke. Bundatıyediyüzyılonce bu dinikabuleden Litvanya'da, 3milyon 7 00binnüfusunyüzde80'iniKatolik Kilise 'ye bağh. Papa II. Jean Paul, Litvanya 'yagelişiyle, uzun zumandırş asak olan bir toprağa ayağını basarak Sovyetler Birliği'ningetirdiğı sınırlumaları astı. 1987 yıhnda, Utvany a 'nın vajtızinin 600.} üdonumûiçingelmeyi ummuştu, ancak MihaılGorbaço ^yönetimi bu tehîikeyigö'ze almayı reddetmişti. II. Jean Paul, 1978 'de Papa olduğu zaman, Litvan) a koyu birörtunün ahtndaydı. Bugün Papa 'yı karşılayan rahipler o zaman kamplarda tutukluya da sürgündeydi. Papa 'nın din adamlarıyla bir araya geldiği katedral birresim müzesiydi. Saint Casimir Kiüsesi, bir ateizm müzesihalinegetirilmisti. Ancak o dönemde rejirnm baskısı birölçüde gevşiyordu; hafta boyuncayabanalann İncillerine elkoyan gümrük memurlan hafta sonları kiliseye güb'yorau. 1979yıbnda Papa ilk kez Polonya'yagidip halka cesaret vermek içinünlü "Korkmayın"sözunıisdylediğızaman, Litvanya basınında bu ziyaret bir satırla biley er almadı. Oysa pazar günuhiitungazeteler Papa 'yı selamlamak için özelbir sayı hazırladı. 4shnda bunu doğalk arşılamak gerekiyor. Ancak Papa 'nın dediğıgibi "Geçmiş, acılar,sürgünler, hapis veişkence" çabucak unutulmadt. Bağımsızlıği savunan bir televizyonu korumak için ocak 1991'de olenlerin mezarlanndaki haçlar hala yeni. Papa 'nın gelişiiçin çahnan çanlar, 31 ağustosta son Rus askerleringidişiiçinaeçahnnvşU. .^ Yazar Davki Stoll'e gore Katolik Kiüsesi dünyanın en eski yapısına sahip. nda dolarken Ka- tolık kılıselcn sı- nek dvlnor Lz- manlann belırttı- ğıne gore, I atın Evangelızmfnın ekonomık ve top- !ums ^ ude *?Ikllk ," bürokratik lere daha duyaru olması. yuzyı- llardır geleneksel çızgısınden ödun vermeyen Katolik ınancını etkısız kılıyor "Latin Ame- rika Protestan mı oluyor?" adh kı- tabın yazan David Stoîl. Katolik Kı- lısesf nın dünyanın en eskı burokra- ük yapısına sahjp oiduğunu, lıder- lennın bıle tepeden ınme atandığını vurguluyor Protestanlann ıse taraf- tar toplamak ıçın sokaklarda pro- paganda yaptığını, dının okullarda ya da kılıselerde değıl. yaşamın ıçın- de oğretılmesının daha yararlı oidu- ğunu soyluyor Çeşıtlı ırkann ıç ıçe yaşadığı Bre- zılya'da, Katolik papazlann ıçınde çok azı sıyah ıken. Protestan papaz- lann çoğu sıyah Yerlı çoğunluk ıçınden Protestan dın adamlannın çıkması. Brealya'da sıklıkla gorulen bır olgu Austın'dekı Teksas Ünı- versıtesı Latın Amenka Bolümu oğ- retım gorevlılennden Virginia Ger- rard Bumett, Latın Amenka'da her- kesın Protestan rahıbı olabıleceğını savunarak Protestanlar arasında koşulsuz bır eşıtlığın egemen oldu- ğuna dıkkat çekıyor Yedı halktan Bilsan Blanco, Katobk kılısesıru çok resmı ve papazı da kendıne çok uzak bulduğu ıçın bıraküğım ıtıraf edı- yor Blanco gıbı, Latın Amenkalı pek çok kadın, Protestan kılısesını terah edıyor, çunku alkolun günah sayı- Iması. evlerde dayağı buyuk ölçude azaltmış Aynca. evlılık kurumunun yucel- ülmesı ve sadakatsızlıgın ce- zalandınlacağı ınancı, erkeklen ev- lenne bağlamış Anne-Marie O'Connor The New York Tımes israil Tarihieserçıkarmak içintarihieser satıhr mı? P ışt! Kudüs'ten gelen tarihi bir gaz lambasına ne dersiniz? İyi parça. ba? Ve bu da bayım, bir Roma parası; Sezar'dan kalma. Haki- ki bakır!.. Eğer. David Sternfeld, ka- fdsına koyduğu gıbı, ulkenın tanhı eserlennı satışa çıkdnrsa. ılende tez- gah satıcılanmn bu haykınşlannı du- vabılınz Israıl Tanhı Eserler Kurumu'nun ha- zıne sorumlusu Sternfeld, kurumun depolannı dolduran 200 bın kadar ta- nhı esenn satışa çıkanlabıleceğınden so? edıvor Pek çok arkeoJoğun da destekledığı onen, kurumun. gehr sağlayabılmek ıçın gelıştırdığı projelen ıçeren bır bul- tende yayımlanmasavdı. pek addıje alınmayacaktı Bulten şu tumcelerle sonaenvor "Bazı tarihi eserlerin satı- şı olasılığı da değerlendiriliyor. Bovle- ce, kurumun giderek boşalan kasalan- na azımsanarrmacak bir miktarda para girebilir. Konuyla ilgili bir fikir birliğine \ aniamadığından, bu şündilik yalnızca bir öneri olarak kalıyor." Önennın "ö"su bıle kımı arkeolog- lann tepesını attırmava yettı Depolann sorumlusu Baruch Bran- del, "Bu parçalar ulusun malı. Avnı parçadan kaç tane bulunursa bulun- sun, kimscıün bunları satmaya yetkisi yok" dı>e konuşuyor Kurum muzelennın mudıresı Ruth Peled. boyle bır onen ortaya atılması durumunda, kesınhkle karşı çıkacağı- nı bıldırdı "Ülkenin kültürel mirasını satmak yasaktır." Sternfeld de. kendısıyle yapılan bır soyleşıde, onennın resmı gundemde olmadığını so>ledı "BugunJerde kim- se bu konuyu konuşmaya hevesli değil; ama umanm, bir gün Arkeoloji Ku- rulu'nda tartişılır. Tek olan parçaları satmaktan soz etmiyorum, ama sozge- limi avnı gaz lambasından elli tane bu- lunursa, 20 tantsinin satı'maması için hiçbir neden göremivorum." Sternfeld, satışlardan elde edılen paranın, yenı kazı çalışmalan yurutmede ve arkeo- lojık alanlann korunmasında kullanı- labıleceğını soyluyor Hamat Gader'de yuruttuğu kendı kaalan sırasında, gaz lambalanndan 200 tane bulduğunu soyleyen Hırsch- feld, bunlardan 10-20'sının saklan- masının yeterlı oiduğunu duşunüyor Arkeologlann konuyla ılgılı olarak ıkiM. holunduğunu sovljven Vizhar Hirschfekl. parçalann kurumlara satılması hakkında en ufak bır kuş- kusu olmadığını, ancak kışılere satı- lması konusunda tereddutlen bu- lunduğunu söyluyor Arkeolog Brandel ıse. benzer par- çalann zatcn her verde bulunduğu- nu belırterek satışolsa bıle bundan çok az bır gelır elde edıleceğıru vur- guluyor Kurumun dığer para toplama yollan arasında, arkeolojık bölge- lerle ılgılı kıtapcıklann basılması, ta- nhı eserlenn taklıtlennın pazarlan- ması dd voralıvor Jerusalem Post'tao