Katalog

7EYLÜL1993SALI CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER İliescu'nun ziyareti • BÜKREŞ(AA)- Romanya Cumhurbaşkanı İonlliescu,9eylülde Türkiye'ye yapacağı resmi ziyareteçok büyük önem verdiğıni. bu zıyaret sırasında iiişılenn daha da gelıştirilmesi yollannın aranacağıru söyledi. İliescu, bırgrup Türk gazeteciyi kabulündeyaptığı konuşmada, Türkiye ziyareti sırasında berabennde ekonomıden sorumlu yetkılıler ve işadamlannın da olacağınj ıfadeederek iki ülke arasında ileride geliştirilebilecek bazı projeler üzerinde durulacağını kaydetti. İkili ılişkilerin gelıştirilmesine büyük önem yerdıklennı vurgulayan İliescu. ziyaretının, iki ülke arasında yenı işbirliği alanlan yaratılması bakımından yararh olacağına inandığını belirtti. Lefkoşa'da konferans • LEFKOŞA (AA) - Ingiliz Uluslar Topluluğu (Commenvvealth) 39. Parlamenterler Konferansı dün Lefkoşa"nın Rum kesimınde başladı. Konferansa. 45 ülkeden 360 parlamenter kaülıyor. Commenwealth Parlamenterler Birliği Başkanı Michael Marshal ve Commenwealth Genel Sekreteri Emeka Anyaoku'nun da katıldığı konferans yann sona erecek. Menemkoltuğu bırakmıyop • MADRİD (AA) - Arjantin Devlet Başkanı Carlos Menem'ın anayasayı değiştirerek yeniden devlet başkanı seçilmeye hazırlandığı bildınldi. Menem ıle anlaşmazhğa düşen İçışleri Bakanı Gustavo Bliz'in istifası üzenne ülkede gerginlik artmaya başladı. Arjantin anayasası.aynıkışiyiikinci kezdevlet başkanı seçilebilme olanağı tanımıyor. Bu nedenle, 20. yüzyılın başma kadar Arjantin Devlet Başkanı olarak görevde kalmak isteyen Menem'in tekrardan aday olabihnesi için anayasada değişiklik yapılması gerekiyor. Vurguncular Saddam'ı kızdırdı • BAĞDAT(AA)-Irak lideri Saddam Hüseyin, hafta sonunda atanan yeni hükümetten. mal istifleyerek aşınkâreldeeden vurguncularla mücadele edılmesıni istedı. Bağdat gazetelerinde yer alan haberleregöre Saddam, göreve yeni başlayan hükümetin, BM ambargosu nedenıyle sıkıntı içinde olan Irak halkı için gıda ve güvenlıği sağlamaya daha çok önem vermesi gerektiğini söyledi. Saddam. kabine toplantısında yaptığı konuşmada. "Halka hizmet etmekten, yüklerini hafifletmekten ve araa ve asalaklann halkı sömürmesine son vermekten daha yüksek bir görev yoktur" dedı. Japonya: Radikal tedbirler • TOKYO(AA)- Japonya'dayenı Başbakan Morihîro Hokosavva hükümetinin ekonomik tedbirierpaketi. piyasalarda merakla beklenırken, koalisyon hükümetinin ortaklanndan Japon Yenilenme Partısi lideri İchiro Ozowa, radikal tedbırleralınmasını ıstedi. Ozavva. düzenlediği basın toplantısında. Japon ekonomisınin elden geçirilip, düzeltilmesi ıçın uygulanacak uzun vadeli pîanla. gelir, konut ve şirketlerin dolaysız vergilerin yüzde 50 azaltılması. yüzde 3'lük tüketim vergisi oranının yüzde 10'a yükseltilmesi ve diğer radikal tedbirleralınmasını istedi. Yunanistan'da patnk heyecanı • ATİNA(AA)- Yunanistan'da gerek hükümet gerekse kilisenin Fener Patnği Vartolomeos'un Atıya nyareti ıle ilgili hazırlıklan yoğunlaştı. Yunanistan başkentıne 8 ekimde gelerek 3 gün kalaeak olan Vartolomeos'un "'Devlet Başkanı" sıfatıyla <arşılanması bekleniyor. Vartolomeos. Atına'da Zumhurbaşkanı Konstantin <aramanlıs ve Başbakan Vtıtsotakısılede gorujeccK Çiller'in yann başlayacak gezisinde konular ikili ilişkiler ve Orta Asya ağırlıklı olarak masaya getirilecek Moskova'daOrtaAsyapazarfağı• Azerbaycan'da yaşanan gelişmelerin ardından Türkiye'nin 'Rusya ile dirsek teması sağlamadan bu bölgede herhangi bir girişimde bulunmama' politikasını benimsediği dikkat çekiyor. Gerek Cumhurbaşkaru Süleyman Demirel, gerekse Çiller'in son dönemde kamuoyuna yaptığı değerlendirmeler bu yönde. MUSTAFA BALBAY ANKARA - Başbakan Tansu Çiller'in yann yapacağı Rusya ziyareti salt iki ülke ilişkilerini değil: Türkiye'nin Orta Asya ve Kafkaslar'daki politikasını et- kileyecek. Azerbaycan'daki ge- lişmelerin ardından Türkiye'- nin "Rusya ile dirsek teması sağlamadan bu bölgede herhangi bir girişimde bulunmama" poli- tikasını benimsediği dikkat çe- kiyor. Gerek Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel gerekse Baş- bakan Tansu Çiller'in son dö- nemde kamuoyuna yaptığı de- ğerlendirmeler bu yönde. Demirel'in görüşü özetle şu: "Dünya, Orta Asya ve Kaf- kaslar'a Moskova'nın pencere- sinden bakıvor. Bu bir realitedir. Ona göre hareket etmeliyiz." Çıller'ın yaklaşımı ise şöyle: "Bölgede Rusya ile birlikte hareket edeceğiz. Ekonomik yatırunları birlikte yapacağtz.' Rusya'nın Ankara Büyükel- çisi Albert Çernişev ise kendisiy- le büyükelçilikteki görüşme- mizde şöyle dedi: "Biz, Balkanlar'a gitseniz de vanz, Orta Asya\ a gitseniz de. O zaman gelin birlikte hareket edelim. Birbirimizden bir şey saklamayalım. Stzinle birlikte mihver (eksen) olalım." Çiller-Yeltsın görüşmesı ön- cesi iki tarafın yaklaşımı bu. Rusya, Türkiye'ye. "Orta As- ya'daki kardeşierinizle istediği- nizi yapın. ama bizden bir şey saklamayın. Bizi devre dışı bı- rakmayın'* dıyor. * Dostluktan öte işbirliği Çemişev ve Dışışleri yetkilile- riyle yaptıgımız görüşmeler ışığında Moskova'da iki ülke temsilcilennin masaya getireceği konular şöyle özetlenebilir: 1- İlişkilerimizi sıkı, dostane ortaklık seviyesine getirelim. Bu konuda her iki tarafın yapabile- cekleritü ortaya koyup yeni giri- şimlerde bulunaüm. Serbest piya- sa ekonomisi. demokrası ve laik- lik konusunda sizin tecrübeleri- niz var. 2- Bölgesel sorunlarjn çözü- münde birlikte hareket edelim. Kafkaslar'da, Karadeniz'de or- taya çıkan ve çıkabılecek konu- larda her iki taraf tek yanlı tavır takınmasın 3- Ekonomik açıdan ilişkileri- mizi daha da gehştırebılınz. Bu yılki hedef 2 milyar dolar. 1996- 97'ye kadar bu rakamı 4-5 milyar dolara çıkarabılıriz. 4- Rusya"daki ve bölgedekı enerji kaynaklannın değerlendi- nlmesi ıçın ortak yatınmlar ya- pabiliriz. Bu sadecc petrolü değil. doğalgazı ve diğcr değerlı maden- leri de içerebilir. Azerbaycan, Kazakistan pet- rollerinin Batı'ya ulaştınlması için Rusya'nm da içinde olacağı yenı bir proje tartışma masasına konabilir. Çernışev dün Moskova'ya hareket ettı. Çılller'ın gezisi önce- sinde Türkıye'nin tavnnı, Türk kamuoyunun değerlendirmeleri- ni ülkesininyöneticilerineaktara- cak. Çiller'ın Moskova gezisi sonu- cunda açıklanması beklenen or- tak deklarasyonun nelen kapsa- yacağı belli değil. Ama gorüşme- lerden herhangi bir sonuç çıkma- sa bile. Türkiye'nin artık kabul ettiğı bırgerçck \ar: "Bundan böyle Orta Asya ve kafkaslar'da Rusya'nm kabul et- mediği ekonomik ve siyasi girişim- leri hayata geçinnek çok zor." Bununensomutörneğinipetrol boru hattmda gördük. üeçcn mart ayında zamanın Azeri Petrol Bakanı Sadık Bagırov Ankara'ya geldi Bakü petrollennin Ceyhan'- dan dünyaya pazarlanmasını içe- ren anlaşmayı getirdı. İki taraf imzalan attı ve anlaşma yürürlü- ğe girdi. Ama anlaşmanın yaşama geçmesi mümkün olmadı. Elçi- bey devrildi ve anlaşma rafa kalktı. Moskova'da bu konu ye- niden gündeme gelecek Türkiye, belkı yme aynı tczı savunacak. Ama bu kez masanın öbür yanı- nda, Elçibey'in bakanı değil, Yeltsın olacak. îranAzerbaycan'da 50biıı çadırkıuııyor • Tahran radyosu BakiTnün çadır kentler kurulması için İran yönetimine yaptığı başvurunun kabul edildiğini duyurdu. Ermenilerin Azerbaycan'ın güneybaüsına yönelik saldırlan yüzûnden onbinlerce .Azeri, mülteei durumuna düştü. TAHRAN (Ajanslar) - İran Kıalay Derneğı Başkanı Sey- fullah Vahit-Dastcerdi, Ermcni saldınlanndan kaçan Azcnler için bu ülke topraklannda 50.000 çadır kurmaya hazırlan- dıklannı açıkiadı. Vahit-Dastcerdi. Tahran Be- ledıyesi'nin yayım organı Hem- şehri gazetesındc yer alan açık- lamasında. kuracaklan çadır- larda İran sınınna doğru kaçan 200.000 dolayında Azen'nın geçici olarak banndınlacağını behrttı. Tahran Radyosu da Azer- baycan'ın ülke topraklannda çadır-kentler kurması için İran yönetimine başvuruda bulun- duğunu. hükümetin de bunu kabul ettığıni duyurdu. Göziemaler Ermenı saldın- lannın şiddeılenmesınden bu yana İran'ın sürekli olarak bü- yük müheci dalgası geleceği yo- İundakı açıklamalanna karşın. şimdiye kadar sınırda önemlı bir mülteei hareketi olmadığına dikkat çekıyorlar ve son günler- de yalnızca 30 dolayında Aze- n'den oluşan bırgrubun Hoda- Afarin smır karakolundan ge- çerek İran'a gırdığini haürlatı- yorlar. İran'ın kaygılan Ermeni saldınlan karşısında başlarda sessiz kalan Tahran. çarpışmalann İran sınınna yaklaşması üzenne Ermenilere karşı tutumunu giderek sertleş- tirdi. İran Dışişleri Bakanı Ali Ek- ber Velayeti iki hafta önce yap- tığı açıklamada ılk kez Ermcni- len sert bıçimde eleştirerek İran'ın Ermeni saldınlan karşı- sında "seyirci kalamayacağını" söyledi. Yaklaşık 20 mılyonluk Azeri nüfusuna sahip olan îran. Er- menılenn ilerlemesinin kendi Azerileri arasında huzursuzluk yaratmasından korkuyor. Tah- ran aynca. İran sının yakının- dakı çarpışmalarda. Aras Neh- ri üzerindeki barajın hasar görmesınden çekınıvor. Son olarak Ermeni saldınlanndan kaçan on binlerce Azerinın İran sınınna yığılması da Tah- ran'ı kaygılandınyor. Rusya'nm Bakü Büyükelçisi Şoniya Cümhuriyet'e verdiği demeçte, Ankara'nın 'alaturka birlcurnazlık' içinde olduğunu söyledi: TürldyeKafkas\ a\la ağabeylikten vazgeçsin KÜRŞATAKYOL BAKÜ - Azerbaycan'daki Rusya Büyü- kelçisi Valter Şoniya, Türkiye'nin Kafkas petrolleri için Rusya ıle işbirliği yapması ge- rektiğini belirtti. Türkiye'nin Azerbaycan'da "alaturka bir kumazlık'" içinde olduğunu ileri süren Şoni- ya. Kafkasya'da ağabeylik rolünden vazgeç- mesi gerektiğini söyledi. Şonıya'nın Bakü'de Cumhuriyet muhabi- rinin sorulanna verdiği yanıtlar şöyle: Kafkas petrolleri, Türkiye ile Rusya ara- sında bir rekabet alanı mı? Türkiye. Kafkas petrolüne çok meraklı. Bız o kadar meraklı değiliz. Bizım Rusya olarak büyük petrol rezervlerimiz me\cut ve ınanınız k'i bız, Azerbaycan'a çok miktarda petrol satıyoruz. Bu bakımdan. nasıl bir re- kabet alanı diyebiliriz? Siz Türklerin çok ilginç bir düşünce tarzı var. Eğer siz bir şeye meraklıysanız mutlaka bir karşıt yönünü bulursunuz. Türiye ola- rak. "Mutlaka bir rakip bulmak gerekir" di- ye düşünürsünüz. Biz, hiç kimseyle rekabete girmek istemiyoruz: özelliklc türkiye ıle. Bilmıyorum. böyle bir rekabet kımin yaran- na olabilir9 Rekabet, Türkiye'nin zaranna mı yol açar? Yaran bir yana. mutlaka zararîı çıkma olasılığı vardır. Rekabet. her zaman zararlı- dır ve yerine işbirliği geliştirilmelidir. Siz bunu, resmi ağızlardan hep kabul etmiş gibı görünüyorsunuz. Fakat gazetelere bakılırsa hep rekabet içindesiniz. Hep birisiyle savaşı- yorsunuz. Bu zıhniyetten vazgeçmek gerek. Rekabet, nasıl işbirliğine dönüştüriilebilir? Bir havagazı anlaşması var. Aynı anlaş- manın petrol için de yapılması gereklı. Biz. her halükarda ve mutlaka işbirliği yapılması gerektiğini söylüyonız. Resmi şahsiyetler, bunu hep kabul ediyorlar: fakat basına ba- kınca kendiıne. "Acaba bu, Türk basını mı" diye sormak zorunda kalıyorum. Basın bunun tersını yazıyor. "Rusya bizim döşmanımızdır. Azerbaycan'da Rusya kaza- nıyor, biz kaybediyoruz" diye yazıyorlar. Artık yeter bu soğuk savaş edebiyatı. Bıra- kalım bunları vefarklı bırgözlebakalım. Size bir şey söyleycccğım: Bir Amerikalı diplomat buraya geldi \e "Son *oiaylarda Mosko^a'nın izi \ar mı" diye sordu. Ben "Moskova'nın izi yok, fakat başka bir ülke- nin izi var. Ancak sizesövleıtıem''' dedım. Fa- kaı sıze acıklayabilirım bu ülkeyi: Türkiye. Türkiye'nin bu oiayiardaki rolü nedir? Boşluğu doldurmak ıstedi. Nüfuzboşluğu dediler. Nasıl bir nüfuz boşluğu? Burada Azerbaycan ve halkı var. Ve eğer ağabey po- liükasına bürünmek istiyorsa Türkiye vaz- gecsın. Ağabeylik artık hiçbir yerde geçmi- yor. Rusya ne çektiyse ağabeylikten çekti. Çünkü ağabeylik. almak değil. vermeku'r. Türk zihniyetınde ise ağabeylik almaktır. Böyle olmaz. burada olmaz, Kafkasya'da hiç olmaz. Türkiye'nin Azerbaycan'ın bu noktaya gel- mesinde önemli bir rolü var, dediniz. Bu nedir? Binncisi, Azerbaycan'ı Rusya'ya karşı teş- \ık ettiniz. Sonra türkleştırme politikasını teşvik ettiniz. Örneğin. isimlen değiştirme politikası Bu Bulgaristan'da Todor Jivkov'- un polıtıkasıydı. Bunu buraya soktunuz. Jiv- kov'a karşı çıkarken, onun yaptığını burada yapmak istediniz. îşte açık örnekler Siz Rusya ile işbirliği yapmak istıyorsu- nuz, fakat Azerbaycan'ı ise başka bir yöne teşvik ediyordunuz. Eski yönetıcılen, Rus- ya'ya karşı yönlendirdiniz. Ne oldu sonra? Rusya'nm yerini kim aldı burada? İşte Rus- ya. Ekonomik açıdan yıne Rusya. Siz diyordunuz ki: "Rusya'yla isbiriiği yapın, on- lardan almak lazım. Siz alın, biz de alalım." Rusya'dan hep almak olmaz. artık vermek de lazım. Bu alaturka bir kurnazlıktır. Böyle alaturka kurnazlık ilegecinmek olmaz. İşbirliği için somut önerileriniz var mı? Biliyorsunuz, bir Karadeniz Ekonomik İşbirliği var. Bunun içerisinde her türlü işbir- liğini yapmak mümkün. Yeter ki birbirimize iyı niyetle yaklaşalım. Basın tamamen ters bir yönde; Azerbay- can Türkiye'nin bir ıliymiş gibi yazıyor. Örneğin benim anlamadığım husus, Hay- dar Aliyev'e karşı neden böyle bir alerji var Türk basınında? Aliyev'i tanımıyorlar mı? Alıyev, Azerbaycanlı bir milliyetçi olarak kabul edilmiyor mu? Bu mümkün değil. O zaman neden bu alerji? Çünkü Aliyev yönetimi altında Azerbay- can, Türkiye'nin bir ili olamaz. Çünkü Ab- yev bir şahsiyettir, milliyetçıdır İşte bclki bundandır. Belki başkalannı yönlendirmek daha kolaydır. Rusya, Kafkas petrolümln tankerlerle bo- ğazlardan geçirilmesi konusunda çok ısrar etri. İstanbul Boğazı'nın böyle bir trafiği kal- dıramayacağı bilinen bir olgu... Bakmız. eğer teknik bazı güçlükler varsa bunu herkes anlayabilir. Fakat. "Biz, bu pet- rolü boğazlardan geçirmeyelim, yalnız boru hattıyla geçireüm" şeklinde bir tutumda ıs- raredilirse, Rusya'nm da bazı ısrarlan olabi- lir. Kendi şartlannı dikte ettirmek. çok kötü bir poliukadır. "Biz, bu petrolü mutlaka ken- di topraklarımı/dan geçireceğiz; bu nedenle boğazlardan geçirmivoruz" diye birşey ol- maz. Basında da bu açıkça söyleniyor. Dikte yoluyla herkesle konuşmak mümkün değil. SOMALI BM, Aidid'i yinevurduMOGADİŞU (AA) - So- mali'de önceki gün Nijeryalı Bırleşmiş Milletler (BM) aske- rinin öldürülmesinin ardından BM helikopterleri. yerel çeteci lider Faraiı Aidid yanlılanna karşı dün sabah harekat düzen- lediler Görgü tanıklan. çok sayıda helikopterin. Aidid taraftarîan- nın mevTİlendiği başkent Mo- gadişu'daki October 21 cadde- sindeki hedeflere. ağır silahlarla ateş açtığıru bildirdüer. Bu arada, BM helikopterleri- nin düzenlediği saldınlann, ön- ceki gün Nijerya askerinin öl- dürjlmesine misilleme amaay-, la düzenlendiği yolundaki ha- berler yalanlandı. BM sözcüsü David Stockwell gazetecilere yaptığı açıklama- da. helıkopterlerin saldınsının, BM tarafından kullanılan ha- vaalanına üç havan topu atıl- masına karşıhk olduğunu söy- ledi. Stockvvell. Amerikan kobra saldın helikopterlennin. silahlı saldırganlara otomatık sılahlar ve 2.75 milimetrelık roketler at- tıklannı bildirdi. BM sözcüsü, Tovv tanksavar füzelennin kul- lanıldığı yolundaki habcrlerı de yalanladı. Stockvvell. saldında kara güçlerinin kullanılmadığını açı- klayarak, "Ancak, durumu de- ğerlendiriyoruz" dedi. Mısır: RadikalIslamalar cezaevindeayaklandıKAHİRE (AA) - Mısırın başkentı Kahire'nın kuzeyinde- kı Ebu Za'bal Cezaev inde. gü- venlik kuvvetlerinin aşın dinci tutuklulan başka bir cezaevine nakletmek istemeleri üzerine çaüşma çıktı. Çatışmada, 3'ü ağır olmak üzere 32 kışi yara- landı. Mısır İçişleri Bakanhğı'ndan yapılan açıklamada, polisin, ce- zaevine gızlice sokulan silahlan aramak ve Müslüman milisleri, güvenliğın daha güçlü olduğu Tora Cezaevi'ne nakletmek üzere cezaevine gelmeleri üzeri- ne çıktığı kaydedildi. Açıklamada, çatışmada ya- ralananlann 20'sinin poiis, di- ğerlerinin de mahkumlar oldu- ğu bildirildi. Polisin birkaç saat süren dire- nişten sonra. 110 militanı Tora Cezaevi'ne nakletmeyi basardı- ğı belirtildi. Güvenlik kaynaklan, 1.300 siyasi tutuklu veadi suçluyuba- nndıran Ebu Za'Bal Cezaevi'- nde mahkumlann polise karşı boru parçalan ve diğer cisimleri kdlandıklannı kaydettiler. Kaynaklar, polisin de mah- kumlara karşı göz yaşartıcı bombalar kullandığını bıldirdi- ler. Ebu Za'bal Cezaevi'nde son iki hafta içinde ikinci kez ayak- lanma çıkıyor. Cezaevmde 26 ağustosta, mılhanlarla adi suç- lular arasında çıkan çatışmada üç mahkum ölmüş, 85 kışi de yaralanmıştı. Cezayir'de çatışma Cezayir'de ise radikal İslam- alarla güvenlik güçlen arasın- da çıkan çatışmada. 3 kişi yaşa- mını yitirirken. 6 radikal İslam- cı ölüm cezasına çarptınldı. Radikal İslamcılarla güven- lik güçleri arasında çıkan iki ayn çatışmada. bir polis memu- ru ile iki İslamcı mılıianın öldü- ğü açıklandı. Bu arada 6 İsJam- cı militan, gıyaplannda ölüme mahkum edilirken. 13 miliı.ın da hapis cezasına çarptınldı. UfsSpeak.6ff// "Adım Clare Hibberd. îngüizce öğretmeniyim. İngûizceyi gerçekten öğrenmek; TOEFL, PET, FCE, CAE sertifikalan edinmek istiyorsanız birlikte çahşmamız gerekiyor. Gruplanmdan birinde sizinle karşüaşmayı diliyorum." AÇIKLAMA CÜMAYA GAZETELERDE Mogadişu'da Aidid > anlıları önceki gün gösteri düzenleyerek BM'nin harekâtlarını kınadılar KİRALIK İŞYERİ Esentepe. caddede 140 m2 . telefonlu. otoparklı bürodaıre Tel:246236I 1988-1989 öârctımvılı 04229no.luY ; ıld:zÜnv. öğrenci kimliğimi kavbettim. Hükürnsüzdür. C.SERKANHiStARAT