Katalog

SAYFA CUMHURİYET 29AĞUSTOS1993 PAZAR DIZIYAZI KURULTAYA DOGRU SHP HP 'de bir kurultay siireci daha yaşamyor. Son SHP kurultayları kısır bir Inönü-Baykal çekişmesinesıkışıp kalmıştı. Partinin kendini yenileyememesinde, dönüştürememesinde, ideolojik açılımyerine dargrup çatışmalarmm öne çıkmasında,SHPiçindekiikifarklıyapılanmanın birbirine açıığı amansız savaş etkin rol oynadı. Sonyıllardayapılan SHP kurultaylarıparti içinde ikigrubun siyasal içeriktenyoksun savaşımına dönüşünce, ağır ve bunahmlı orıamlarda yaşandı bu süreçler. Şimdi SHPyeni bir kurultay dönemecınegirdi. Geçmişkuruliaylardayaşanan İnönü-Baykalçekişmesiartık yok. Ancak son günlerde gelişen olaylar, bu kurultay sürecinin de ağır ve bunalımlı birhavadayaşanmasınayolaçtı. Bugüne dek üç olağan.yedi olağanüstü, üç küçük kurultay yaşayan SHP. dördüncü olağan kurultayma ''İSKİ kamburu'' ilegidiyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesikapsammda bir kamu kuruluşu olan İSKİ'de ortaya atılan yolsuzluk savları SHP 'ye de bulaştırıldı. Şu anda medya SHP 'ye savaş açmış durumda. ' 'Mega medya'' özelde SHP 'yi, genelde solu mahkum etmek için kullandı buyolsuzluk olaymı. Buyoldaki çahalarm başanlı ulduğu da söylenebilir. İSKIyolsuzluğu SHP 'nin sırtına son günlerdeyüklenengüncelbirkambur. Oysa, Türkiye'desosyal demokrat birparti olarak yapılanmaya çalışan SHP nin sırtında başkakamburlarda var. Nüfuspatlamasıyaşanan Türkiye de hızlıkentleşmeninyarattığısancı SHP'ye deyansıyor. Çoğu SHP'de yeınbirdönembaşhaken zaman etnik ve mezhepsel çelişkiler ağır basıyor; bir sosyalde- mokratpartide olmaması gerektiğikadar öne çıkıyor. Kendisini "emek ağırlıklı kitlepartisi"olarak tanımlayan SHP'de emek-sermaye çelişkisi eksenindepolitikayapmak güçleşiyor. Siyasalpartilerle sendikalar arasına duvar çeken, kadm vegençlik kolları oluşumuna izin vermeyen. üniversitelerle, kitle vemeslek örgütlerivle bağkurulmasını engelleyen antidemokratik koşullarm da bu olumsuzlukta roloynadığı kesindir. oalisyon hükümetinin uygulamaları da SHP 'yiyıp- rattı. İktidar SHP nin sırtında bir kambura dönüşmeye başladı.Hükümetprogrammayazılan "demokratikleşme''yaşamageçmedi. DYP kanadınm takındığıoluınsuz tavırnedeniyie "özelleştirme" demokratikleşmenin önünegeçti. Sonuçta SHP lider değişimine, veni lider seçimine bunalımlı bir havadayöneliyor. Bunca olumsuzluğa karşın, geleceğe dönük urnuıpırıltılan dayok değıl. Birincisi SHP buyeni kurultaysürecınıolgun ve diğerpartilerdeyaşanamayacak kadar demokratik bir ortamdagerçekleştiriyor. Genelbaşkanlık içinyarışan adaylarapartigenelmerkezi gerçekleştirdiği bölge toplantılarıyla eşit koşullardayarışparkuru açıyor. Adaylar birbirlerine yüklenmek yerine öncelikle kendi siyasalkimliklerini, ideolojik yapüanmalarmı, içinde bulunulan bunalımlı ve ağır havadanpartiyinasılkurtaracaklarmı, Türkiye 'ningittikçe artan sorunlarınagetirdikleri çözüm öneriierini öne çıkartıyorlar. Sen-ben kavgası yerine, ideolojik çerçevesi doldurulmaya çalışılan sol siyasalsöylemleradavlarınprogramlarında, bildirgelerinde, söylevlerinde daha bir ağırlık kazanıyor.. . ^ ^ ^ ^ elegedesteğikonusunda iddialı üçaday ^ J ^ ^ k Gürkan,Karayalçm ve Çakmur'unyanısıragenel m B başkanlık yarışmarenk katan Yarman'ınbölge m W toplantılarında bir başka özellikleri de ortaya m M çıkıyor. Yıllardır "iyikonuşangenelbaşkan" mJL,m^^ sıkmtısı çeken SHP'lilerşimdineredeyse hepsi birbirinden iyi birer konuşmaa olan dört adaya sahipler. Yerelseçimlerdepek çok belediye seçiminikazanarak yerel iktidar olmanın getirdiğiyıpranmayıyaşayan SHP 'liler, koalisyon ortaklığıyla birdegeneliktidarolmanınyıpranmışlığmı, rüşvet veyolsuzluk savlarına bulaştırılmanın getirdiği içsel "kirlenmevi"duvumsuvorlar. Pekçok SHP'li önümüzdekigünlerdeyaşanacak genelbaşkanlık yarışını, üzerine düşengölgelerden sıyrılmış, sıçrayan ya da sıçratılan pisliklerden arınmış, çağdaş.emekçiyığınlarm, demokrasigüçleriningüven duyabileceğibirpartiyaratmaya dönüştürmeamacında. Bugünden başlayarak,11-12 Eylûltarihine dek sürecekgenel başkanlık yarışını ve SHP'yi değiştırme, dönüştürme çabalarını ' 'Kurultaya doğru SHP "sayfasından yansıtmaya çalışacağız. Partinin yerelörgütyöneticileri, SHP 'libelediye başkanları, sosyal demokratpartininyasal olmasa da organik bağı olması gereken kuruiuşların yöneticilerinin, SHP 'nin öndegelen politikacdarınıngörüsleri.adaylarınetkinlikleri.görüşleri, önermeleribusayfadayeralacak. umhurivetyazarmuhabir ve çizerleride C SHP 'lilerin duygularını,düşüncelerinigeçmişe dönük eleştırilerini, bugüne dönük değerlendirmelerini,geleceğedönük beklentileh- niyansıtacaklar size. Amacımızyarışan adaylar, partiyefarklıyapılanmalar öneren kişiler ve gruplar arasında tarai"olmadan bugütı SHP nin içinde bulunduğu durııma, beklentilere, amaçlara yansız bir anlayışla ayna tutmak. Yanıt aranması gerekenler arasında "Türkiye'desolnereyegidiyor", "Soİdabirlikyada seçimlerde ittifaksağlanacak mı?" gibisorularda var. Bu sorularayanıt arayan çalışmalar, soruşturmalar, Türkiye genelindemarksist soldan sosyaldemokrat sola kadar değişik kişigrup ve örgütlerin beklentileri de sayfalarmnzdayer alacak. ISPARTA Kiııı olacağıdeğilneyapaeağıönemli MUSTAFA EKMEKÇİ Isparta'nın Şevket Demi- rel'den sorul- duğunu söyle- mek hiç de yanhş olmasa gerek. Her şe- yin başında o vardır. Kasım ayında yapıla- cak DYP büyük kongresin- den, oraya katılacak delege- lerden tutun. çağnlara dek, Şevket Demirel'in adı en başa konur. Süleyman Be>, Cumhurbaşkanı olalı, hava- lar çoook değişmiş durumda buralarda... Elbette konumuz DYP de- ğil, SHP. SHP'nin 11 eylülde yapılacak kurultayı. Çok ki- şiye göre SHP'ye, elbette öbür sol partilere de Isparta'- da ekmek yok! SHP Isparta İl Başkanı > Enver BüyfikkahnunaB'ı bul- ..rnada güçlük çektim desem yeri; sabah bulamaymca, kalkıp Burdur'a gidip dön- düm. Başkan Büyükkahra- man, Eğridir Gölü kıyısında nu ne oturuyor, her gün Is- parta'ya gelip dönüyormuş. Sonunda bulduk. SHP il merkezinde oturup konuş- tuk. İnce, kibar bir kişi. Öğret- menmiş daha önceleri, istifa edip ticaret yapmaya baş- lanuş, çocuk oyuncaklan, araçlan satmaktaymış. İl Başkanı Isparta'yı şöyle an- laüyor: Demirellerin Ispartası ' "Isparta'da halıcılık vardı, öldü. Makinelisine kaptırdı halıahk o sektördeki payıru. Isparta'nın gülcülüğü vardı, o da can çekışiyor. Ureticiler gülü söküyorlar. O da tarihe kanşmak üzeredir ki, çok aadır. Isparta'nın bir de el- macıhğı var; önemli bir gelir kaynağı. Devletin sahip çı- kmaması üzerine tüccarlar elmayı topluyorlar, elma üreticismin büyük mağduri- yeti söz konusu. Uretici sattığı ebnamn parasıru aiamıyor. Demireller Isparta'da Is- parta'nın ekonomisine ha- kimler. Sanayisi Şevket De- mireTındir. Orrna ve Göltaş; ekonomik hakimiyet, siyasal hakimiyet de getiriyor. Bun- lar çarklannı döndürmeye devam ediyorlar, düzenleri- nin bozulmasını istemiy'or- lar. Biz Demirel'in, Isparta'- nın kalkınmada öncelikli il olmasını yürekten istediğine inanmıyoruz. - Neden, niye inanmıyorsu- mız? - Bu olursa Isparta'ya yatı- nma gelecektir. başka bü- yük sanayiciler, Koçlar, Sa- bancılar Isparta'ya yatınm yapacaklardır. Şevket Demi- rel, daha rahat, daha kolay sHP'liler, genel başkanın kim olacağına değil neler yapacağına önem verdiklerini söylüyor. Adaylann Türkiye'nin genel sorunlanna nasıl baktıklanna, örneğin laiklik konusunda ne düşündüklerine, Güneydoğu için ne düşündüklerine ve kadrolanna bakacaklar.k Genel başkan tek başına hiçbir şey yapamaz' diyorlar. sömüremeyecektir... Aynca Is- parta'da her türlü tarikat var: Nurcular. SülevTnancılar. Nak- şibendiler. Akyazılılar. Mesa- netçiler var. Mesanet yurtlan var. öğrenci yurtlan.. Isparta'- da "gerici" dediğimiz yurtlar var. Bu yurtlar çok etkın çalışı- yorlar burada. Isparta, sağa daha yatkın. Bu yurtlar sürekli ekonomik olarak güçleniyor, besleniyor. Kaynaklannın ne- reden geldiğini bilmiyoruz. Bu yurtlarda öğrenciler: Atatürk düşmanı, laiklik düşmanı. Cumhuriyet düşmanı olarak yetişürihyorlar. Bu konuda Isparta'da bir panel gerçekleştirdik. Kadın haklan konulu panel yaptık. Bosna-Hersek konusunda ka- dınlan yürüttük. - Kurultaya gidiyorsunuz. Ne yapmak niyetindesiniz kurultay- da? - Bu konuda örgütümüzün aldığı genel karar eğilimınde. bizim de yönlendirmemiz doğ- rultusunda. kesinhkle "şucu, bucu olmamalıyız!" diye bakı- yoruz meseleye. Yani, baa eski bürokratlanmıan, genel mer- kez yöneticilerinin, bazı illerin yaptığı gibi. biz Isparta örgütü olarak şu aşamada. kesinlikle hiçbir adayımızın yanında ya da karşısında yer almamak dü- şüncesindeyiz. Bir müddet en azından. - Ne zamana kadar? Seçime 8 5' Partinin doğuşu 2 Kasım 1985. Aydm Güven Gürkan başkanlığındaki Halkçı Parti (HP) olağanüstü kurultayı Ankara'da toplandı ve partinin adı Sos\ aldemokrat Halkçı Parti olarak değiştiril- di. Bir gün sonra 3 Kasım 1985'te Sosyaldemokrasi Partisi (SODEP) olağanüstü kurultavı toplandı ve parti feshedilerek Sosyaldemokrat Halkçı Parti SHP'ye katıldı. Böylece 20 Mayıs 1983'te kunılan Necdet Calp'in genel başkanlığındaki HP ve 6 Haziran 1983'te Cezmi Kartay'm genel başkanlığı- nda kunılan ilk kurultayında Erdal İnönü'nün genel başkanlı- ğa seçiküği SODEP tarihe kartşmtş ve SHP doğmuş oldu. Genel Başkan Aydın Güven Gürkan'a göre bu birleşme halkın siyasete egemen olmasının ve onu belirlemesinin simgesi ola- caktı. Halk HP ve SODEP'in yaşamasuıı ancak birleşmesini istemişti. Bu buyruğu duymazdan gelmek mümkün değildi. 30 Mayıs 1986'da SHP'nin 2. Olağanüstü Kundtayj'nda il baş- kanlarının ortak önerisivle tek aday olarak genel başkanlığa aday gösterilen Erdal Inönü partinin başına geçti. Merkez Karar \e Yüriitme Kurulu'na seçilen Aydın Güven Gürkan da "SHP kurucu genel başkanı" sıfatıyla anılnıa\ a başlandı. kadar? - Seçime bir hafta. on gün ka- laya kadar. Bir danışma kurulu daha yapacağız. Adaylar net- leşsin, kesin açıklasınlar kendi- lenni. Yapmak ıstediklenni. Türkiye'nin genel sorunlanna nasıl baktıklannı, örneğin laik- lik konusunda düşündüklerini, Güneydoğu sorununa nasıl baktıklannı. Ortakpazar'la ilgi- li düşüncelerini açıklasınlar. Bir de kadrolanna bakalım* kadro- lannda kimlerle gelmeyi düşü- nüyorlar. Genel başkan allame-i cihan olsa tek başına hiçbir şey yapa- maz. Şu anda hiçbir delegenin bu konuda hiçbir açıklaması olamaz. açıklarsa ceza- landınlır. İSkİ'nin etkisi SHP Isparta İl Başkanı Enver BÜNÜkkahraman. İSKİ olayı SHP kurultav ını etkiler mi? Na- sıl etkiler? SHFIilerin morali iizerinde etkisi ne olar" biçimin- deki soruma şu karşıhğı verdi: - Mutlaka olumsuz etkileye- cektir. Yani, zaten şu anda da etkiliyor. Toplumda bü>"ük bir infıal var bu konuda, eleştiri var. Gerçi biz bu eleştirileri gö- ğüslemeye çalışıyoruz ve göğüs- lüyoruz. ayn. Rüşvet olayı Tür- kiye'de, dünyada ilk kez olan bir olay değil. Aynca bizim SHP'li belediye başkanımız. ya- hut SHP'li parti üyelerimiz yapmış değiller bu işi. Bir devlet memuru yapmış. Şöyle söyleye- lim şimdi: Milli eğitim müdürü rüşvet yedi öraeğin, bakanın ne suçu var bu işte? Devlet memuru bu adam. Aynca biz bu konuda çok duyarlı davrandık. Bir baş- ka parti olsaydı, benim görü- şüm, 'Biz bu olayı çözüyoruz, aramızda isühbarat yapıyoruz, araştınyoruz' deyip İcarambola getirirlerdi işi, ama bizim hem Belediye Başkanı Sözen, hen Genel Başkanımız bu konuda en sağlıklı karan verip yargıya intikalettirdiler. Savcıhğa ihbar ettiler adamı. Ve adam içeri girdi. Yapılması gereken en güzel şeyi yaptık. Biz göğüsledik mi? Savunduk mu bu insanı? 'Göknel 30 sene- lik arkadaşım ama, rüşvet yerse boğazını kopanm'diyor SÖzen, bu güzel bir laf. Örgüt partiyi savunu>or - Örgütünü/den size ne gibi şeyler gelijor bu konuda? - Onlar. bunu savunmak ko- numundalar, inanmıyorlar. - Herhangi bir >ıkım yok mu demek istiyorsunuz örgütte? - Örgütte var, bir ikı ufak te- fek. Oluyor, biri istifa etmiş ör- neğin dün, merkezde yeni üye olmuştu. 'Niye istifa ettin?' diye sordum. 'Sizin İSKİ'de adam- lar para yiy ormuş!" dedi, mantı- ğa bak! Önemli değil tabii. olu- yor tek tük, yeni insanlar da ge- İiyor partiye. Bu olağan bir şey- dir, biz böyle bakıyoruz olaya. SANATCI COZUYLE \asıl bir parti,\asıl bir lider,Xasıl bir Türkiye? AYLA ALGAN: SHP temize çıkmalı 1- Türkiye kendiliğinden kozmopolit nerdeyse kozmik dini olan bir ülkeydi. Bence Türkiye'yi bölmemek, parçalamamak lazım. Çünkü Türkive farklı kültürlerle bir arada yaşayabilecek, kültür abş verişin- de bulunabilecek bir ülke. Halkımız buna hazır. Türk halkının o ka- dar kozmopolit bir kültürü ve kozmik bir dini vardı ki. Biz üzerinde yaşadığımız topraklar nedeniyle kültürleri üst üste yaşadık. Bütün dünyada endüstn sistemi insanı çıkara ve fırsatçı yapü. Özgürlük ve bireysel mutluluk aranırken insan ıyice yalnız kaldı. Bizim insanıtnız da bundan etkılendi. Sevgisi bıtti. 2- SHP'de son çıkan olaylardan hepimiz üzgünüz. Herhalde SHP de üzgün. Temize çıkmasını bekliyorum. 3- Sosyal demokrasi her zaman zor bir sistemdir. Sosyal demokrasi için insanlann eğitilmiş olması, neredeyse yüzde 90'ınm okur yazar olması gerekir. Bence Atatürk'ün kurduğu sistem iyi birsistemdi. HALİL ERGÜN Yapısal değişiııı başlamah 1- Önümüzdeki SHP kurultayının her zamankinden daha önemli olduğunu düşünüyorum. Çünkü ülkemizde sistemin, yapının çıkardığı kötü kokulan sola, sol aydınlara çevrelere mal etmek iste- ven bir kampanya Daşlatıldı. Bu kampanyaya karşı ilerici aydınlıkçı ve demokrasiden yana bir kurultay bekliyorum. 2- Ülkemizin her zamankinden fazla aydınlanna. sosyal demokra- tlanna, ilerici insanlanna, sosyalistlerine ihtiyaa var. Aydınlıkçı, ile- rici, demokrat bir ülke istıyorum. 3- Ben SHP'de bir liderlik sorunu görmüyorum ama yapısal bir so- run yumağı var. Bu bakımdan kumltayın vapısal değişimi başlatan bir adım olmasını umuyorum. Kurultay ilencı, yurtsever, dürüst de- mokrat bir liderler kadrosunun ortaya çıkması için bir zemin hazı- rlamalı. Bir düşüncenin bir anlayışın yönetici kadrosunu çı- kartmasını beklivorum. ÖRGÜT NE DİYOR? SHP'li belediye başkanlarına ve örgüt yönetidlerine Nasılbirparti, Nasıl bir lider ve Nasılbir Türkiye bekledikleri sorularıtuyönelttik. Llasabildiğimiz yerel yöneticilerin sorularınuza verdiğiyamtlan yaymhyoruz. ÇağdaşTürkiye'yi yaratacakkadro GLLÇİN CÖMERT L'ÇKAN (Bandırma İlçe Başkanı): Öncelikle demokrasinin tüm kurum ve kurallanyla yerleştiği, halkın refah se\iyesinin arttığı. toplumsal banşın sağlandığı. kişilere eğitimde ve adalet mekanizmalannda fırsat eşitliğjnin sağlandığı. çağdaş toplumlar düzeyinde örgütlülüğün sağlandığı ve tabii ki sosyal demokrasinin yerleşfiği bir Türkiye... Sosyal demokral söylemı çok iyi bilen. demokrasiyi içine sindirmiş, kadro çahşmasıru gerçekleştirebilen (çünkü sesyaldernokrat partiler lider partisi değil, kadro partisidir), kitle iletişim araçlanm iyi kullanan. örgütünü iyi tanıyan, ülkenin içinde bulunduğu sorunlara sosyal demokrat söyleme uygun politikalar üretebilen, kitleleri ardından sürükleyebilecek, hitabeti güçlü. halkla yakın iletişim kurabilen bir lider. Parti içi demokrasinin yerleştiği. en küçük birimden en üst birime hiyerarşik olarak iletişimin çok i>i işlediği. tüzük ve programın tüm üyelerce tam olarak benimsendiği ve uygulandığı, her üyesinde bir partiye üye olmanın getirdiği sorumluluk ve görev duygusunun geliştiği, insan sevgisinin ve insana saygmın esas alındığı, parti içi katılımcılığın en üst düzeyde gerçekleştirildiğı. örgütlerle genel merkez ilişkisinin sağlıklı biçimde geliştiği, örgütlerin sesıne kulak veren bir aktif genel merkezin bulunduğu parti. Karizmatikdeğil çalışan lider ALİ İHSAN KILINÇ (Burdur İl Başkanı): Bence tüm özgürlüklenn rahatça kullanılabıldiğı. demokral bir ülke. Daha sonra, milli gelirin eşit olarak dağıtıldığı sosyal bir ülke. Sonuç olarak tüm insanlann mutlu yaşadığı bir ülke. Tüm partiyi kucaklayan bir yönetim arzuluyorum. Partinin devrimci niteliğini önde tutabilecek, ideolojisini farkettirebilecek, budoğrultuda program hazırlayabilecek ve öncelikle sosyal demokrat olduğumuzu unutturmayacak bir parti. Aslında ben kişisel olarak. sosyal demokrat bir kişi olarak. karizmatik liderlere çok sıcak bakmıyorum. Lider. kadrosuyla çalışan, örgütüyle çalışan kişidir, Kurultaydan beklediğim lider bu. BELEDtYE BAŞKANLARI NE DİYOR? Oykayşsıylailkelerden tavizverilmesin ABDULLAH AKIN (Burdur- Güney Belediye Başkanı): İstenen. özlenen ülke belli. Bircümleyle geçiştirilemeyecek kadar önemli. Ben yine de istediğim ülkeyi kısaca özetleyeyim: Demokrat yapıh, insan haklanna saygılı. bağımsız, milli gelirden herkesin payını alacağı bir ülke. Özlenen, umutla beklenen ülkenin şartlanna uygun, Atatürk ilke ve devrimlerinden. insan haklanndan ödün vermeyen, hepsinden önemlisi de laik bir parti. Lider de bunlara cesaretle sahip çıkacak biri olmalı. Oy kaygısı ile bunlardân ödün vermemeli, uzlaştına, toparlayıcı olmalı. Çizgjmiz,Atatürk'ün devrimleriolmalı ARMAĞAN İLCİ (Burdur Belediye Başkanı): Dış ilişkilerinde tam bağımsız. milli gelirin dağıümında adil olan. kendi ekonomik kararlannı kendisi verebilen bir ülke istiyomm. Kendi politikacılannın, kendi bihm adamlannın verecekleri ekonomik kararlan kabul edecek de bir hükümet. Örgütler. halkın günlük yaşamında karşılaştığı sıkmtılan devamlı olarak Ankara'da gündeme getirebilen canlı örgütlerolmalı. Ülkenin sorunlanm, vatandaşın günlük sıkıntı ve dertlennı demokratık platformda, Meclis'te tartışabilen, kamuoyunda tarüşabilen, medyada tartışabilen bir örgüt yapısına kavuşması gerek sosyal demokrat bir partinin. Dünya.kamplararasıçatışmalann sona ermekte olduğu, tüm çarpışmalann ekonomik sistemlere yansıdığı bir dünya devleti olma aşamasına girdi. Bu konudaki ideolojıler sistemli bir şekilde ikinci plana itiliyor gjbi. Bunun öncülüğünü de Amerika yapıyor tabii. Bence, Atatürk devrimleri. Kemalizm, sosyal demokraüar için bircizgi olmalı. Kişi bazında liderden önce, bu çizgi sosyal demokratlara ya da demokratik sola öncü olmab. SÜRECEK