Katalog

SAYFA CUMHURİYET 19 TEMMUZ1993 PAZARTESİ 8 DUNYADA GEÇEN HAFTA Gizli servis aıtıkgizlenmiyor EDİPEMİLÖYMEN LONDRA - Bayan Stella Rimington kısa saçlı. sempatık yüzlü. şö>le 5O']erinde. uzun bovlu, ama biraz topluca bir kadın. Başka hıçbir özelliği yok. Fotoğrafçılarapozveriyor Masasına oturuyor. kağıtlannı kanştınyor. Kimseylegözgöze gelmeden. Yüzünde birgülümseme de yok. Öylece bın işte... Ama İngiliz gizli servisinin de başı! Resmi ılk kezizınlı çekildi, yayımlandı. Geçen haftanın olayıydı bu. Radyo-TV haberlerinde ilk konu. İç istihbarattan sorumlu MI-5 resmi kayıtlarda bile yer almazdı Evet kocaman binalannı herkes bılir. göşterirdi. Ama binalar kapı duvardı. Örgütün bütçesi parlamentoda görûşülmez. örgüte kim nasıl almır, nasıl işten çıkartılır bilinmezdi. Çünkü girerken de çıkarken de ettıkleri sadakat yeminı bozulmaz, kımse ağzını açıp bu konularda konuşmazdı. Biri çıkıp anılannı yazacak oldu, Thatcher hükümeti. dünyanın öbür ucuna gıdip yayını^asaklatmaya kalktı. Gülünç oldu. Ustelikdavayıdakaybettı. Anılareldeneledolaştı. Halkyasağı deldi. BaktılarkıgızJıservisinartık gızlenecek hali yok. ban kapıyı biraz aralayalım dediler. Ve MI-5 olarak bilinen iç istihbarat başkanı Bayan Rimington. İçişlen Bakanı ileyan yana ilk kez kameralara poz verdi. Ama konuşmadan. MI-5'inşansı yaver gidiyor. Kentın orasında burasındaki 1960'lardan kalma kübik ruhsuz binalardan toparlanıp. bakanlıklara yakın. nehir manzarah. dev ve görkemli yeni bir binaya taşınıyoryakında. Rakibi de nehrin karşı kıyısına. MI-6hernekadardış istihbarattan sorumlu bulunsa ve aralannda rekabet ojmaması gerekse dehiçdeöyledeğil. Üstelik MI-6. James Boıid'un da patronu. Taşınacağı venı bına isegerçek bir anıt. Veyıneişleri ülkedışında yürüttükleri ıçin de bol seyahat, bol harçlık vepınltılı bir yaşam. M1-5 gibi, öyle terörist peşinde koş. terör örgütlerinesızmayaçalışyok.Onlann işi, yabancı teröristleri izlemek. MI-6"nın adı en son. Kuzey Kıbns'la ilgili olarak geçmişti Kuzey Kıbns ekonpmisını çökertmek için kompio mu hazırlamıştı MI-6?GazeteIer böyle bir şeyler geveledıler Önce heyecan yarattı. sonra ardı arkası gelmedı. Hükümet işlerinin gizliliği bakımından kımse İngıltere'nın eline su dökemez. Taa Birincı Dünya Savaşfndan kalma Devlet Sırlan Yasası hala kapı gibi duruyor. Onun için ne kadar çabalarsak çabalayalım, onlar bu konuda bir şeyler açıklamazsa birşeylerarayıp bulmamızmümkündeğıldir. MI-6 ve Kuzey Kıbns bağlantısı da öyle. Şimdilik. Bayan Rımington'un ifadesızsuratı ileidareedeceğız. Futbolda şike siyaseteyansıdı MtŞEL PERLMAN PARİS - Fransa'da geçen '"haftanın adamı". kuşkusuz, Ericde Montgolfier old u. Cumhurbaşkanı Francois Mitterrand. 14temmuzulusal bayramı nedeniyle TV kameralannın karşısında, gazetecilerle geleneksel söyleşisini yaptı. ama yine de ne denirse densin. Vaİenciennes kenti savcısı Eric de Montgolfier, gerçekten, doruğa ulaşan adam şimdi. Yaz mevsiminin kamuoyunu oyalayıcı ve kimi zaman da eğlendırici tefrikası, futbolda basit bir muhtemel şıke ojayıdır. Giderek siyasal bir niteliğe büriinen. sava Montgolfier'nın soruşturma süresinceyaptığı vurucu açıklamalarîa ortaya gerçek bir gerılım fllmi havası yaymayı başaran bir olay. Dört puan farkla başta giderken, 1. lig şampiyonluğunu garantilemiş Marsilya kulübünün, kûme düşmedurumundaki Vaİenciennes takınuna. büyük para karşıhğı. düzmece bir maç oynatmakta negibi birçıkan oabılirdi kı? Bu sortHiun yanıtı şimdilik verilmiş değıl. Fakat, suçlamayı yapan Valenciennesli 3 futbolcunun henüz tam olarak kanıtlanamamış iddialan. çeşitli aşamalardan geçerek ı ciddi bir siyasal problem haline • dönüştü. Gözlemcilerson sosyalist hükümette bakan olarak görev yapmış, Marsilya Kulübu Başkanı Bernard Tapie'nin, kimilennce. boy hedefi olarak alındığı göriişünde. Ancak savcı Enc de Montgolfier'nin peyderpey yapüğı açıklamalarda Tapie'nin adı geçmediyse de Marsilya Kulübü. açıkçası. büyük töhmei altında. Sava. itişıpkakışangazete muhabirlen önünde çeşitli bılgiler sıralarken, sorgu yargıa BefFy de soruşturmayı rahatça sürdürmek olanağından yararlanıyor. Savcı Montgolfier 'soruşturma gjzlılıği" ilkesini ihlal etti mi. etmedi mi? Konu kendisini Panseçağıran Adalet Bakanı Pierre Mehaignerie'nin ozel kalem müdürü ıie yaptığı göruşmede. kuşkusuz gündeme geldi. Ve bundan böyle "daha alışılmış" iletişim yöntemlenne başvurması istend'i. Bunun üzerine sava Valenciennes'e döndüğünde. bundan böyle yaalı bıldirilerleyetineceğini söylemekle birlıkte. birde "açık kapı" bırakmaktan geri kalmadı. Sava Montgolfier, Paris seyahatinı bıreleştıri olarak değerlendirmekten uzak. Bakan Mehaignerie. soruşturmayı "engizisyon veya Gestapo" ile kıyaslayan Tapie'ye karşı devlet memurlanna hakaret gerekçesiyle. adli prosedürün uygulanmasınıistedi. Bakalım golü kim atacak şımdi AMLAR-KAMLAR ECMEL BARUTÇU Irîf*mi7tf> rV ki l Henüz4güMiktetoputopu9gramağırlığında. ABD'nin Florida eya- P V , e t i n d e b y j u n a n \ , i r n a „ a n a t b a h ç c s i n d e a y n ı a n d a d o ğ a n b e ş k i r p i y a v - msundan biri. Ana kirpinin saldırısına uğrayınca a>n bir vere konulmuş ve özel baknna alınmış. Hayvanat bahçesi görevlisi Lisa Hams'in elinden beslenivor. Besini ise iyice süzülmüş süt, > umurta ve su. (Fotoğraf: REUTER) Yolsuzlukiddiasıbaşbakanıterletiyor FERRUH Y1LMAZ KOPENHAG - Danimarka artık siy asi skandallara alıştı. Kendi politikacılannında "saman altından su yürüttüklerini" kavramaya başladı. Son skandalla ilgili olarak muhalefetteki muhafazakarlar,sosyal demokrat Başbakan Poul Nyrup Rasmussen'in isrifasını istedller. Bu seferki skandal. İs*eç'le Danimarka'yı birbirine bağlayacak köprü-tiinel projesinden kaynakianıyor. Kopenhag'la Malmö arasında köprii yapılması fıkrine yüzyıldır karşı çıkan sosyal demokrattar geçen yıllarda direnmeye son vcrerek köprii-tünel kombinasyomından oluşacak bağiantı için parlamentodaki sağ partileıie uzlaşmaya gjtmişlerdi. Partiler arasındaki anlaşmaya göre bağlantıvla ilgili ber tiirlü karar, uzlaşmava dahil olarak parti temsilcilerinden oluşan "köprii komitesi" tarafından onaylanıtor. Muhafazakarlann başbakanın istifasını istemelerine, iki üike arasına kurulacak köpriinün Kopenhag'da doğuracağı çevre sonınlarının giderilmesine avrılan paranın dağıtüması yolundaki karar yol açtı. Gazetelerde >er alan iddialara göre başbakan, ulaştuma bakanlığı uzmanlarının hazırladığı ''çevre raporu"nu, köprii kornitesine degiştirerek sundu ve böylelikJe komiteden istediği yönde karar çıkmasını sağladı. Karara göre çevre düzenlemeieri için a vrdan 300milyon kronun 290 milyonluk bölümü, Taarnb) bölgesinde şehir içinden geçerek otovolun üstünün kapatıtması için kuUanüacak. Oysa uzmanlann, DANİMARKA otovolun taarnb> "den sonra gelen Kahebod bölgesinden gececek bölümü için tiinel y apımı önerdikleri, ancak bu raporun başbakanlıkta değiştirildiği öne sürülüj or. l'laştırma bakanı da "Köprii komitesi öniine kanan raporun si> asi tercihleri > ansıtan bir rapor olduğunu biliyordu'"diyerek bu iddialan bir anlamda doğnılamışoidu. Bunun üzerine muhafazakarlar da başbakanın parlamentoya > anlrş bilgi verdiğini belirterek hem başbakanın hem de ulaştırma bakanınm istifa etmesini istediler. Ola>ın daha ilginç olan bir yönü daha var. İddialara göre otovolun Taarnb) 'den geçen bölümünün üstünün kapatılması yerine, KaJrebod'dan geçen bölümü için tünel > apılmasını öneren raporu, başbakanın özel danışmanı eski devrimci Ralf Pittelkow değiştirdi. Pittelkow, Taamby secinı bölgesinden seçilen Sosyal Işier Bakanı Karen Jespersen'le evü. Taarnby'deki sosyal demokrat örgütün baskısı sonucu Jeespersen'in de başbakana baskı yaptığı. bunun sonucu başbakanın da Taarnb} 'de oruranlara otovolun üstünün kapanacağına söz verdiği öne sürülüyor. Bu iddialar üzerine koaJis>on hükümetindeki diğer partiler de köprii projesinin yeniden gözden geçirilmesini isteyerek hükümet içinde çatlak oluşrurdular. Kopenhag Belediyesi'nin sosyal demokrat başkanıyla, Sosyal Demokrat Parti Kopenhag örgütü başkanının zaten Kalvebod'a tünel yapılmasmdan yana olduğu biliniyor. Hükümet ve kendi parrisi içinde çıkan sonınlar üzerine tatilini yarıda keserek Kopenhag'a dönmek zorunda kalan Başbakan Poul Nyrup Rasmussen, (.laştırma Bakanı Helge Mortensan'la görüşrükten sonra, paıiamentova yanlış bilgi verdiği iddialarını reddederek köprii-tünel projesinin planlandığı şekli>le sürdürüleceğini söyledi. Başbakan Poul Nv nıp Rasmussen'in, "ulaştırma bakanlığından gelen rapora müdahale edilmesi" diverek suçlamalan reddetmesine rağmen, ulaştırma bakan)ığının açıkladığı belgeler, raporun değiştirildiğini gösteriyor. Ulaştırma bakanlığının raporlarma göre uzmanlar otoyolun üstünün kapanması için en çok 150 milvon kron ayrıimasını öneri>orlar. Bu öneri daha sonra başbakanlığın nıüdahalesiyle 290 milyon krona çıkanlmış. Düşündüpücü Manzara İki aylık bir ayrılıktan sonra eski CHP'Iİ dostumla bulu- şup hasret giderdik. Beraber yemek yiyip sohbet ettik. - Yediğin içtiğin senin olsun, gördüklerini anlat, dedi. - Ben ne anlatacağım? Vaşington un çekilmez, rutu- betli ve boğucu sıcağından cennete gelmiş gibiyim. Asıl senin bana aniatacakların olmalı. İç ve dış konuşulacak pek çok konumuz var. Öyle değil mi? - Evet, içim çok dolu, ama nerden başlayacağımı bile- miyorum, dedı. Konuya girmekte güçlük çekiyordu. "Herkesin yazdığı çizdiği konulara dönebiliriz, ama bunlara hemen girmeyelim" dedikten sonra, - Sen hem eski diplomat hem de eski futbolcusun. Bu iki alanı da ilgilendiren bir konu var ki aklımı kurcalıyor. 2000 yılındaki olimpiyatların yapılacağı kent eylülde bel- li olacak. İstanbul da aday ulkelerden biri. Rakipleri ara- sında Sidney, Pekin, Berlin ve Manchester gibi önemli kentler bulunuyor. Uluslararası Olimpiyat Komitesi adaylığını koyan kentlere heyetler gondererek, mevcut- lardan programa ahnan veya planlananlara kadar tum sportif tesislerden başka, ulaşımından iletişimine, ote- linden restoranına, trafiğinden hastanesine kadar akla gelebilecek ne varsa inceleme yaptırttı ve rapor hazı- rlattı. Türkiye'ye gelen heyetin basına sızan İstanbul hakkındaki raporu pek fena sayılmaz. Bıze bu işi ger- çekten verirler mi? Sence İstanbul'un bukonudaki şansı nedir? diye sordu. Bu hiç beklemediğim birsoruydu. - Basında, dedim, çıkan haberleri ben de okudum. Ta- biisevindim. Yalnız buna bakarak ahkam kesmek doğru olmaz. Sızdınlana bakma, bu işin gizli tutulan yanları yı- ne de olabilir. Onun için bundan etkılenmeyip eksikleri- mizin üzerine süratle gitmek gerekir. Olimpıyatlar İstan- bul'da yapılacak olursa, Atatürk Havaalanı'na o gunler- de gelecek uçak sayısım düşünebiliyor musun? Bugun için bile yetersiz durumda olduğu söylenen bu havaala- nımızın yer hizmetlerini kusursuz yurütmek o zaman çok daha nemli olacaktır. Acaba bu hizmetler şımdikı gi- bi devam ederse bu işın üstesinden gelinebilır mı?Sana şahit olduğum bir oiayı anlatayım. THY büyuk ve takdire şayan gelişme gosterdi. Zaten anlatacağımm onunla il- gisiyok. Benim soyleyeceğim yer hizmetlerine dair. Va- şington'dan avdetimde Esenboğa Havaalanı'nın hali görulecek şeydi. Üç uçak peş peşine inince valizteri al- mak sorun oldu. Sonunda hizmetgörülüyor, ama gozler önüne serilen manzara hiç hoş olmuyor. Bunlaryabancı yolculann önunde cereyan ediyor. Emin ol, bu manzara- yı uzak yakın komşu ulkelerin hiçbirinde göremezsin. Bir kere yolcu beraberinde gelen valiz ve diğer eşyala- rın alındığı salon yeterlı büyuklukte değil. Neden böyle küçük tutulmuş, anlamak mümkün değil. Üstelik bina da oldukça yeni sayılır. Valizlerin ve paketlerin taşındığı dönen şeritler yeterü değil. Bunların hangi şeride gele- ceği de belli değil. Bir hanım memur çıktı, "isviçre Hava Yolları yolcularının valizleri bu şeride gelecek" diyebir- kaç defa bağırdı da öyle öğrendik. Uçaktan gelen valiz- ler tekerlekli kasalardan, herkesin gözü önünde ve yol- culann "eyvah içindekiler kırılacak", "aman bir tarafı patlayacak" şeklinde dile getirdikleri kaygılanna sebep olacak şekilde bohça gibi yere atılıyor. Bu şekilde iş görmek Avrupa ülkelerindeki havaalan- larında da belki oluyor, ama orada valizleri döner şent üzerinde deliğinden çıkarken görürsünüz. Arkası kapa- lıdır. Bizdeki gibi her şey anadan doğma üryan değil Çirkin bir durum. Yolculann, valizlerini ve eşyalarmı almak için, donen şeritlerin etrafında toplanmalan normai, ama şeridin or- tasındaki dar yere atlayıp orada oturarak veya ayakta bekleyenlere ne demeli? Orası bile ana-baba günü gibi. Başı yaşmaklı yaşlı başlı bir kadın bile sıçramış oraya. Bavulunu yakalayıp kenarda bekleyen yakınına doğru iteledikten sonra çıkmak için dönen şeride basınca den- gesi bozulup şeridin üstüne yıkıldı. Bir de dönen şeridin kenarında bekleyenlerin bacak- lan arasından kafalannı sokup neler olduğunu görmeye çalışan çocuklar var ki, onlan da ezmemek için kolla- mak ve düşünmek zorundasınız. Velhasıl görulecek bir manzara... O sırada hemen yanımda bekleyen iki ya- bancı yolcunun aralarındaki konuşmasının gurültü ne- deniyle, ancak bir kısmına istemeyerek kulak misafiri oldum. Biri, "Bir de olimpiyatlara talip oluyorlar" dedi. Şuna haddini bildireyim diye içimden geçti. Ama önüm- deki manzaradan ben de utandım. Benzer bir durumu yurtdışında görevde iken yılbaşı tatilinde indiğim Atatürk Havaalanı 'nda yaşamıştım. Va- lizimi bulamayınca dönen şeridin yanında yolcu izdiha- mı yüzünden üst üste gelişi güzel atılan valiz yığınını göstererek, "Bir de şuraya bakın" demişlerdi. Dudaklarına tebessüm düşen dostum, garsona eliyle işaret ederek yanına çağırdı. SIRP HIR VAT ANLAŞMASI Kı ajiııabölgesinde ateşkes ilaıı edildi CENEVRE (AjansJar) - Sır- bistan Devlet Başkanı Slobo- dan Mfloseviçie Hırvatistan Devlet Başkanı Franjo Tudj- man Cenevre'de yaptıklan gö- rüşmede Hırvatistan'daki Krayina bölgesinde çatışmalan durdurma karan aldılar. Kra» yina'daki Sırp azınlık Hırvatis- tan'a karşı ayaklanmıştı. Kra- yina Sırplar'ı iki yıl önce bajbm- sızlık ilan ettikten sonra bölge- de stratejik öneme saüup Maslenica köprüsünü ve Zadar havaalanını ele geçirmişlerdi. Ancak Hırvat birlikleri havaa- lanı ile Maslenica'yı bu yılın başlannda sürpriz bir saldın ile geri almışlardı. Miloseviç'le Tudjman Ce- nevre'de vardıklar^ ardaşmayı "Sırp Harvat ılişkilerinın nor- maüeştirilmesi yoJunda önemli bir adım" olarak nitelediler. Miloseviç'le 1 udjman Bosna-Hersek'i aralannda pay- laşmak niyetini de taşımadıkla- nnı bıldirerek ülkenin Boşnak, Sırp. Hırvat devietlerinin oluş- turduğu bir konfederasyona dönüştürülmesı talebini yınele- diler. AA'run haberine göre BM- AT arabuluculan Thorvald Stoltenberg ve Lord Owen ile Cenevre'de beş saat göriişen Miloseviç ile Tudjman. Bosna- Hersek Deviet Başkanı Alia İz- zetbegoviç'e konfederasyon formülünü kabul etmesi çağn- sında bulundular. Miloseviç. görüşme sırasında yaptığı açıklamada "Çözüm önerilerinin. Müslümanlann savaşla ele geçirTneyi düşleyebi- leceklerinden çok fazlasını sun- duğunu" ileri sürdü. Hırvatistan Devlet Başkanı Tudjman da İzzetbegoviç'le ge- lecek hafta ortasında Cene\Te"- de buluşmayı umduklannı bıl- dirdi. Bosna-Hersek Devlet Baş- kanlığı Konseyi, Jzzetbeoviç'in başkanlığında önceki gün Sa- raybosna'da gerçekleştirdiği toplantıda, kalıa ateşkes sağ- lanması ve başkent Saray- bosna'nın elektrik. su. yakıt gjbi yaşamsal ihtiyaçlannın ye- rine getirilmesi koşullanyla Cenevre görüşmelerine katıl- mayı benimsemişti. Bosna-Hersek Devlet Baş-' kanlığı, çözüm konusunda Bosna'da üç etnik devlet kurul- masını ısteyen Sırp planlanna yakınlaşan Cenevre Konferan- sı eşbaşkanlanndan Lord Owen'ın yerine bir başkasının da atanmasını istemişti. Öte yandan Saraybosna ve çevresinde Müslümanlarla Sırp kuvvetleri arasında son derece şiddetlı çatışmalann meydana geldiği bildırildi. Bosna Hersek'in doğusundaki Kakanj yöresinde son Boşnak saldınlan sonucunda evlerini terk etmek zorunda kalan Hırvat siviller mülteci kampında bekliyorlar. (Fotoğraf: REUTER) Mübarek'esuikastplanında Kör Iıııaıııbağlantısı Dış Haberler Servisi - ABD'- den şınır dışı edı.'mek istenen Kör İmam'ın müritlerinin Mı- •sır Devlet Başkanı Hüsnü Mü- barek'e suikast planladıkian ortaya çıktı. Mısır'da 5 radikal İslama terörist daha idam edi- lirken İskenderiye kentinde ra- dikal İslama teröristler bir generale başansız suikast girişi- minde bulundular. Daha önce müritlerinin ABD'de çeşitli terör eylemleri- ne kanşması nedeniyle ABD'- den sınır dışı edilmek istenen "Kör fmam" Ömer Abdülrah- man bir kez daha ABD günde- mine yerleşti. Mısır'lı Kör İmam'ın müritlerinden birinin Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek'e suikast girişiminde planlamakla suçlandığı ve ön- ceki gün Nevv York'ta tutuk- landığı bildirildi. Kör İmam'ın tercümanı FBI'm açıklamasına göre Mübarek'e geçen man ayında ABD'ye yaptığı ziyaret sırasın- da suikast düzenlemeyi planla- yan 34 yaşındaki Abdül Elran- man Haggag. Kör İmam'ın tercümanlığını yapıyordu. FBI yetkilileri, suikast girişimi için 4 kişinin Haggag'a yardım etme- yi planladığının da belirlendiği- ni söylediler. Ancak bu kişiler hakkında bilgi vermediler. Kör imam'ın müritleri, New York'taki Dünya Tıcaret Mer- ü Mübarek-Şeriatçdann hedefi. kezi'nin bombalanması da da- hil çeşitli terör olaylanna kanş- makla suçlaruyor. Amerikan poh'si geçen ay bazı liderlere sui- kast düzenlemeyi ve bazı yerle- re bombalı saldın düzenlemeyi planlayan bazı Kör İmam ta- raftarlannı tutuklamışü. Mısır, ABD'den smır_ dışı edilmesi planlanan Kör İmam'ın iadesi- ni talep etmişti. Generale başansız suikast girişimi Mısır'ın İskenderiye kentin- de dün 3 kişinin bir generale başansız bir suikast girişiminde bulunduklan bildirildi. Saldır- ganlardan birinin güvenhk gö- revhleri tarafından öldürüldü- ğü belirtildi. Bir polis kaynağı, diğer 2 sal- dırganın yaralı olarak yakalan- dığını bildirirken diğer bir kaynak saldırganlann Dead kentine kaçtıklannı söyledi. Reuter generalin suikast giri- şimi sırasında içinde bulundu- ğu otomobilin. askeri mahke- mede görevli bir savaya ait olduğunu bildırdi. 100 gösterici tutuklandı Öte yandan İskendariye ya- kınlanndakı Damanhur ken- tinde önceki gün Bosna-Her- sek'teki Müslümanlar için yapılan bir gösteri sırasında olaylar çıktığı ve 100 gösterici- nın tutuİdandığı bildinldi. AFP'nin habenne göre Müs- lüman.Kardeşler örgütü tara- fından düzenlenen gösteriye müdahale eden polis plastik mermi ve göz yaşartıcı bomba kullandı. Gösteri sırasında 4 polisin yaralandığı belirtildi. Başkent Kahire'de askeri mahkemede yargılanan 5 radi- kal İslama terörist önceki gün asılarak idam edilmişti. Askeri mahkeme teröristleri, iletişim bakanına düzenlenen başansız suikast girişimi de dahii olmak üzere çeşitli turistik merkezlere bombalı saldınlar düzenlemek- le suçlamışü.