Katalog

SAYFA CUMHURİYET 21 HAZİRAN1993 PAZARTESİ EKONOMI TUKETICI Yastığmızıııaltıboş mu? • Altın alarak tasarrufyapıyorsanız işçiliğe ve basım tarihine dikkat edin A ltınla tasarruf konusunda bilmek istediklenniıd Hüiya yazısında bulabilirsiniz: Tasarruf için hangtsî? Cumhuriyet, külçe. sertifikalı altınlar ile 22 ve 24 ayar ray bilezikleri seçin. Meskük denilen kahn Cumhuriyetler'de kulp, ziynet denilen ince Cumhuriyetler'de ise basım tarihinin eskiliği satma sırasında yüzde 5 ile 15 arasında zarara neden olur. 5 gramdan başlayan külçe altınlann ağırlığı küçüldükçe işçılik parası artar. Sertifikası Ml/I/ 11 ıl 1/1/ A111/ 1/ 11 jLllllrt jıi\ı\n • Güve- tıitir bir kuyıan- cu beüe- yip hep aynt yerden ahşveriş edin. Kuyumcu damgast ve ayar işaretine dikkat! kaybolan banka altınlannı da sadece kuyumcular bozar. Nelerolabilir?14-18ayar yüzük. küpe. fantezi bilezik, kolye ve zıncirlerin işçılıği fazla olur. Satarken gram başına 4-5 bin lira, adette ise 50-60bın lira zararedersiniz. Reşat, Hamit, Aziz gibi Osmanlı alunlanıun da sahtesine rastlayabiürsiniz. Gercek olduğu aşınma ve renginden anlaşıhr.Nasıl bakılır? Uzun süre kullandıysanızdeteıjaniı su içinde bir süre kaynatın. Sabun altının üzerinde yapışkan bir tabaka oluşturur. Çamaşır suyu ve cıva rengjru degiştinr. . Renk değişikliği satış fıyatmı etkilemez. 3-4 yıl kullanılan bilezik sürtünmeden dolayı incelir. Altın takılar Zaranna satışYükte hafıf, pahada ağjr takılannızı satarken ne kadar zarar ettiğinizi öğrenmek istiyorsanız yazımızı dikkatle okuyun. BiUzitu 1 milyon 200 bin lirahk 22 ayar altın bilezik bozdururken 80 bin lira, fantezi olanlarda 200 bin lira kaybediyor. Aynıdeğerdeki 14-18 ayar fantezi altın bilezik 150-200 bin lira zaranna satılıyor. Kolye: Makine işçüiği olan 1 milyon 200 bin lira değerindeki 14-18 ayar altın zıncir satışta 150-200 bin lira eksiğine gidiyor. Halk arasında halat ve arpa kordon diye tanımlanan zincirin alış ve satışı arasındaki fark 200- 300 bin lıraya çıkjyor. 14 ayar altından yapılmış 7 milyon lira değerindeki Fantezi küpe, kolye, yüzük takımda tüketidni kaybı 2 milyon liraya ulaşıyor. Küpe re yüxük: 1 milyon 200 bin lira değerindeki 14-18 ayar taşsız yüzük ve küpelerin satışında 300 bin lira zarar ediliyor. îmitasyon taşlarla süslenmiş takılara sahipseniz, ahrken taşlara da altm fiyatı ödüyorsunuz. Satarken kuyumcular taşlann ağırlığını hesaba katmadan ödeme yapıyor. Değerli taşlar ise borsa fıyatından geri alınıyor. Taş için aynca bir işçilik parası kesilmiyor. TahlarlaşıkhğuüTjLtamanüayınGiyinmeyi seven, kıyafeti ile bütünkşen kadın takıdan v azgecemez. Altın, prlanta, yakut gibi değerli mücevherlerin yerini alan bijuteri malzemeleri bu sayede günceUiğini koruyor. 93 y azına merhaba dediğimiz şu günlerde takılar doğanm sadeliği ve güzelliğiyle birleşiyor. Mücevherlerle ışütryı yakalayan, ancak canlılık ve genclikten uzak kalan bayaıüar imitasyon takılanyla yine farklı olmay ı beceriyor. Gözde canlılık, imrenilen ve paylaşüan bir gençtik tutkusu ile bijuteriİer dolup taşryor. KOLYE Naturel bir çizgi yaşanıyor. Altm kaplama takıiara göre daha tercih edilen gümüş kaplama zincirler azısılnğumı koruyor. Kimi zaman açık renk taşlar ve boncuklaria süslenen bu takılar kimi zaman da ind, deri, deniz kabugtı ve kalp motifieri ile tamamlanıyor. Ktşa yaklaştıkça rincir boylan lusalarak ucuna tek bir taş veya boncuk konuluyor. Kolyeler klasikleştikce taşın ve ziocirin değeri artıyor. Chand tipi ince uzun kolyeler 40 bin Bra Ue 600 bin lira, klasik modefler ise 100 bin lira ile 700 bin lira arasmda değişiyor. Tahtakak'den 25-40 bin liralık zincir ve 5-10 bin liralık boncuk alarak takmcı y apabilirsiniz. KÜPE Gümûş kaplamalı, mat renkli kfipeter tercih ediliyor. Sallanösı otmay an, küçük, taşsız, kulağa yaptşan kûpeler 60 binlira ile 250 bin lira arasında satıiıyor. Taşlı küpelerden vazgeeemeyenter için yazm beyaz taşlar, kışa doğnı renkli taşlar cazipliğini koruyacak. Kendi küpenizi yapmak istiyorsanız sahaflardan ve Tahtakale'den alacağmız küpe parçalannı ve y aptştırma ldipsleri kuİlanabüirsiniz. Böylece kendi beğeninize uygun, zevkli bir küpeyi 30-40 bin liraya mal edersiniz. rüzüK Gümûşve altm kaplama imitasyon vüzüklerde renkli tek bir taş kuÖaıulıyor. Iri yüzükkri tercih edenler poliüretan ve naylon kanşımı modellere de yöneliy or. 40 bin liradan başlay arak 150 bin liraya kadar ulaşan kaplama yüzükleri 10 bin lira ile 35 bin lira arasında değişen renkli plastik yüzükler takip ediyor. SAÇTOKASI Metal, renkli kumaş ve inci kullanılarak haznianmış taçlar bu y az daha çok kullanılryor. Fiy atlan15 bin lira ile 100 bin lira arasında değişiyor. BİLEZtK Bilezik > e küny ede metal üzeri gümüş ve altın kaplamaİar tercih ediliyor. Tek bilezik yerine ince tren yolu modelden esinlenilerek hazuiannuş bilezikler Ue hasırlar kullamlıvor. Şapka var! Şapka (!) var G ünlükyaşamda giyim kadar aksesuar seçimi de önem taşıyor. Kıyafete, zamanave ortama göre seçeceğkıiz bir şapkayla şıklığınıza şıklık - katabilirsıniz. ' " Kasnaklı şapkalar: Farklı kalitede kumaşlardan hazırlanan fotr, meloı silindir şapkalar Türkiye'de fazla yaygın değil. Buna rağmen özellikle 50 yaşın üstündekılerin tercih ettiğibutür şapkalara son günlerde gençhk deılgigöstermeye başladı. Siyah, kahverengi. laavert gibi koyu renklerin yanı sıra beyaz, gri, krem gibi açık renkli nrodelleri de ^ bdunuyor. Fiyatlan t 15Obinüraile7OObin^ lira arasında değişen bu tip şapkalan üzerine baskı gelmeyecek şetilde kutu içinde sadamak gerekiyor. Sii sık fırçalayarak tcdannın abıması çabuk * \ ^ yDranmayı önler. --- Içkısmj kırlenen şapkanın tenizliğinde amonyaklı su külanın. Ko>"u renk şapkalann tenizliğini benzine baürdığınız fıçayla, kurulama işleminı temiz br fanılayla yapın. Açık renk şiokalarda ispirtolu ılık suyla yjnuşak fırça kuDanın. Ş.pkanızı duru suyla sıldikten stnra gölgede kurutun Büyük yffleşım merkezlerinde şapka temizlği yapabilen kuru temizlemecilerin bulunduğunu da unutmayın. lyi kullanıldığnda kaliteli şapkalar „. 5-10 yıl, kalıtesız olanlar 2-3 yıl dayanır. Kasket Köy tipi ve kent tipi modelleri bulunan Kasketler, Türkiye'de yaygın olarak kullanıbyor. Köy tipi kaskeüerin üst kısmı diğerlerine göre geniş, ağırüğı fazla ve sekiz köşesi bulunuyor. Kent tipi kasketlerin parçalı kumaşlardan hazırlanan ve üzerine düğmetaküan modellerinin yanı sıra tek parça kumaştan hazırlanan ve düğmesiz olanlan var. Genellikle kaşe kumaştan hazırlanan kaskeüer 40 bin lira Ue 150 bin lira •arasında satılıyor. İyi kullanıldığında 2-3 yıl dayanan kasketler, kullanılmadığı zaman bez torba veya kutu içinde saklanıyor. Tozlan ırçayla, lekeleri ıslak bezle temizleniyor. Hasır. Deniz kıyısmda kullanacağınız hasır şapkalann fiyan 30 bin lira ile 200 bin lira arasında değişiyor. Kullanılmadığı zaman toz almayacak şekilde saklanan hasuiann açık renk olanlan sabunlu suya amonyak eklenerek koyu renkli olanlan sert kılh fırça ile fircaladıktan sonra üzeri vazelinli bir bezle silinerek temizleniyor. Diğerleri: Güneşte ve deniz kenannda kullarulabilen beyzbol tipi şapkalar 20- 70 bin lira. UZMANINDAN UYARI MODACI AylaDümer KendinizeyakışanıgiyinAilesi istemediği için enstitüye gidemeyen, ama yine de bir yolunu bulup meslek lisesinde dıkiş öğrenen Ayla Dümer modacüığa çocuklannın elbiselennı dikerek adım atmış. "Yetenekten çok tutku benizorladı" diyen Dümer, bugün Türk kadınını giydiren sayılı modacılardan biri Koleksiyonunun çağdaş, aktif \t akılb kadına hitapetüğini vurgulayan Dümer, şıklığm önce kendi vücudunu tanımaktan geçtiğine inanıyor. "Moda oldu diyevücut yapısına uymayan birgiysi seçtnek rüküşlükten başka bir şey değildir" uyansını yapan uzmanımızvücudunuzun güzel yanlannı ön plana çıkanp kusurlannı gjzleyen bir tarz geliştirmeniz gerektiğini hatırlatıyor. Türk kadınının geleneksel vücut kusurlannın geniş kalça, dar göğüsve dûşük omuz olduğunu hauriatan Ayla Dümer, bu vücut yapısına küçük vatkalar, bele fazla oturmayan ceketler ve hafıf bol bluzlar gideceğini söylüyor. Giyim tarzı yaratmanın model dışında yakışan renkleri bulmayı da gerektirdiğini vurgulayan uzmanımız, deneme yanılma yoluyla bu palete ulaşabıleceğınizi düşünüyor. Şıklığın vaz geçılmez unsuru aksesuarlar konusunda ise incilen öneriyor. Ayla Hanım'ın verdıği ahşveriş taktiği de şöyle: "Gardrobunuzdakı eksikleri mevsim başmda saptayıp ne almak istediğinize karar verin. Hoşunuza giden, fıyatını da uygun bulduğunuz bir şeyi ahp gelmeyın. Mevsimlik ihtiyaanızı renk uyumuna dikkat ederek, birbiriyle değjştirip kullanabilecek şekilde karşılayın. Ucuza 10 ayn şey almak yerine kaliteli az şey ahn. Bunlan renk armonisi içinde secerseniz gardrobunuz her zaman zengın olur. Seçeceğiniz kılıklann klasik çızgi ve pastel tonlarda olması ömürlerini birkaç y\\ uzaür. Klasik, ama zevkli bir temeleoturan gardrobunuza mevsimin modasma uygun çılgın bir iki şey de ekleyebiürsiniz, ama bu bir fantezidir. Gelecek mevsim yeni bir şey ahrsıruz. Çok para harcamanız gerekmez. Çünkü zaten gardrobunuzda birbiriyle uyumlu iki takımdan çıkarabileceğiniz sayısu kıhk vardır." NE,NEREDE,KACA? • TTRAŞMAKtNELERt-^ dünyay la bırlikte erkeklerin tıraş olma ahşkanlıklan da biçim değiştiriyor. Eskiden tıraş olmak için köpük ve tıraş bıçaklan kullanılırken günümüzde tıraş makineleri tercih ediliyor. Elektrikü, şarjh. pılli olmak üzere üç ayn tipi bulunan tıraş makinelerinin, düz, oynar ve döner başhkh olan sistemleri devar. Piyasada Braun, Philishave, Remington, Bayer ve National gibi markalann fiyatlan teknik özellıklerine ve fonksıyonlanna göre değişiklik gösteriyor. Seyyar satıalarda ve elektronik eşya mağazalannda bulabileceğiniz Braun 700 bın lira ile 1 milyon 50 bin lira, Philishave 650 bin lira ile 1 milyon 600 bin lira arasında satılıyor. SİKÂYET KUTUSU ESİN SUNGUR Radyolar hediyeyle açıldı İki buçuk aydır kapalı olan özel radyolar geçen hafta yeniden yayma başladı. Genel bir memnunlukla karşüanan yeniyayın dönemi okuyucuntuz Oflucy UhuU»ttMmtue% *yı özel olarak sevindirdi. Okay Beygibi başka okuyucularam: var mı bilmn orunı, ama kurduklan sıcak diyalog sayesinde toplumla iç içe olmayı başaran özel radyoların bundan sonra tüketici sorunlanna yol açmamasını gönülden diliyorum. Şimdi okuyucunutzun mektubuna birgöz aialım: Kent FM'de 13 mart akşamı yayunlanan Delisiz Çay Saati Düşünemiyorum programırun içindeki Çöp 10 (En berbat şarkı tahmini) yanşmasını kazanan üç talihli arasındaydım. 'Deli Okay' rumuzuyla kaüldığım yanşmadan AC/DC'nin Live kasetini kazandım. Yanşma bitiminde tele sekretere üç kez adımı ve adresimi yazdırdım. Ben yatılı okuduğum Lüleburgaz Kepirtepe Anadolu öğretmen Lisesi'ndeyken beni aramışlar, tekrar adres almışlar. Ben kaseti beklerken radyolar kapatıldı. Kent FM'in telefonlan da sustu. Ben hâlâ ödülümü alamadım. f inleyicilerine yeniden W "^k merhaba diyen Kent FM'i m •aradım. Mehmet Duru Bey m W sözü edilen prograrrun Deh m M Dergisi tarafından fff - ^ hazırlandığını bebrterek daha detaylı bilgiyi Kent FM'in program sorumlusu Nesrin Hanım'dan alabileceğimi söyledi. Cumartesi günleri yayımlanan Delisiz Çay Saati Düşünemiyorum Programı için Deli Dergisi'ne saat kiraladıklannı söyleyen Nesrin Hanım. "Bu süre içinde yapılan promosyonlann bizimle ilgisi yok. İster müzik > a>ını yaparlar isterse bu tür yanşmalarda hedıye verirler. Biz onlarla saat başına anlaştık" dedi. Yeniden yayına geçmenin çok ani olduğunu da haürlatan Nesrin Hanım bundan sonraki yaym politikalannın henüz belirlenrnediğini vurguladı. Daha sonra Deli Dergisi'nin Editörü Kemal Kenan'ı aradım. Kent FM'de yayımladıklan programlarda yanşma kazanan bütün dinleyicilere hediyeleriningönderildiğini söyleyen Kenan, okuyucumuza da mutlaka gitmiş olması gerektiğini savundu. "Hediyesini alamadıysa neden bizi aramadı" diye soran Kenan, radyonun kapanmasının böyle bir aksakhğa neden olabılecegini kabul ederek "Dinleyicimizin karşılaştığı bu şanssız durumu hemen düzelteceğiz" dedi. Lüleburgaz'daki okulunda olduğu için okuyucumuza bu müjdeyi iletemedım. Ama kardeşiTalay.okuyucumuzadına teşekkürlerini iletti. m m. Şikâyetten de şikâyetvap Dana gelen mektuplarda genellikle mağaza sahipleraıden, onlann anlayışsvz yaklaşimlarmdanyakmılıyor. Malın değiştirilmesinde sonmçıkaran.bozukmalıgeri almayan mağazalar yerden yere vuruluyor. Bunlarm çoğu haklı. A ma ya haksız olanlar... Geçen hafta etimegeçen, Balıkesir Tribünal Mağazası nın sahibı SamUAdtşen'inyazdığı mektup değişik biryaklaşm getiriyor. Çuvaldızı biraz da kendimize battrmak için mektubu aynen yaytnüıyorum: Benim sonınum işyeri sahibi olduğum için genelde müşterilerimizden gelen mal değiştirme tartışmalan. Bunca yıldır Tüketici köşelerini izliyorum. Ben de tüketici olduğum için tabii ki paramın karşılığıru mal-hizmet ve güleryüz olarak talep ediyorurn. Ancak bunun bir sırun var. Bayram öncesi Ankaralı bir müşterim kendisine bir penye. bir de gömlek aldı. Bir saat sonra eşi ile gelip değişü'rdi. 10 gün sonra tekrar gelip penyeyi değiştirmek istedığjni söyledi. Defosu olmadığma göre değjştiremeyeceğimi söyleyince sitem ederek gjtti. Yine bayramdan önce bir saat uğraştırarak (uğraşarak değil!) alınan gömlek değiştirilmek istendi. Giyilmiş olduğu için degiştirmedik. Sitem edip gitti. Esas sorun insanlann ne alacağını bilmeden çarşıya çıkıp farklı bir şey satın alması ve sonra değiştirmek istemesi. Diğer bir sıkûıtı da müşterilerin penye veya tişört alırken üzerine giyip denemek istemesi. Değişik ten hastalıklanna yakalanabileceklerine aldırmıyorlar bile! Bu yüzden yıllardırmayo ve bikini satmıyonım. Prensibim; 'defolu mal değişimine' evet, ama 'beğenmedim başka bir şeyle değiştireyim'e hayır. İlac alırken hesap yapın veya Emekli Sandığı ile ilişkisi olanlarm ilaç bedellerinin tamammı ödemediğini bilirsiniz. Reçeteyi verdiğint eczacı ilaçları çıkarıp size ödemeniz gereken miktarı söyler. Kımsenin de aklına istenenparantn doğru olup olmadığtm hesaplamak gelmez. Kırklareli'ndenyazanokuyucumu: Dr. ŞemiAip'inaklınagelmiş. Mektubunda sizleri de uvarıvor: 9.3.1993 tarihli Resmi Gazete'de Maliye ve Gümrük Bakanlığf nın bir tebliği yayımlandı. Tedavi yardımına ilişkin bu tebliğde kurumlarla eczaneler arasında yapılacak anlaşmalann Türk Eczacılar Birliği Merkez Heyeti ile bakanhk arasında yapılan protokole uyacagı belirtiliyor. Bu protokolün üçüncü maddesi; 'Reçetedeki ilaç bedellerinin toplammdan yüzde 5 düşüldükten sonra kalan miktann yüzde 20'si (Emekb dul ve yetimlerde yüzde 10'u) hesaplanarak reçete sahibinden tahsil edilir' şeklinde. Güncel uygııJamada eczaneler bu yüzde 5"i dikkate almadan direkt ilaç bedelinin yüzde 20 veya yüzde 10'unu hesaplayıp tüketiciden istiyor. BÖylece her 100 bin lirahk reçete bedelinden tüketici 19 bin lira yerine 20 bin lira ödüyor. Bu yanlışügın eczanelerin çoğunda yapıldığmı sanıyorum. Türkıye genelinde düşününceyılhk kaybın ne olduğunu siz hesaplayın. oğnısu bir hesap yapmadım, ^ama okuyucumuzun yazdıklan doğruysa epeyce bir fpara tutacağı kesin. Hesaplama yenne birkaç eczaneyi aradım. Uygulamanın nasıl olduğunu sordum. Verilen cevaplar hata yapılmadığını gösteriyor. Ancak Türkiye genelini düşününce insanın aklına bir 'Belki' geliyor. Konuştuğum eczacılar yüzde 5'lik indirimin eczanelerîe kurumlar arasındaki iskonto anlaşmasmdan kaynaklandığım belirterek şunlan söylediler. "Kurumlarla ilaç bedelinden yüzde 5 iskonto yapacağımız şartıyla anlaşıyoruz. Bu nedenle reçetelere önce yüzde 5'lik iskontoyu uygulayıp sonra yüzde 20 veyaemekli ise yüzde 10'luk ödenecek meblağı hesaphyoruz. Ancak Türkiye'de paranın değeri çok düştüğü için çok düşük bedelli ilaçlarda küsuratlan atarken bu yüzde 5 hesabına uyulmayabiliyor. Çoğumuzhesabı düzlemek için küsuratlan dikkate almıyoruz. Hesabı seri olarak yapınca tüketici aldaüldığını düşünebilir." Başvurulannızı Cumhuriyet Gazetesi ŞİKA YET KUTUSU Türkocağı Cad. 39(41 Cağaloğlu-İST adresine veya 512 05 05 'e bektiyoruz.