Katalog

SAYFA CUMHURIYET 10 MAYIS1993 PAZARTESI OLAYLAR VE GORUŞLER PENCERE•• r r< l\ I t* rt LaiklikYolunda Bir Yaşam: BahriyeUçok öfkeBaman* •/ -5 Cumhurbaşkanlıgıseç Mc..,n ^ A u.™,.™^,^t,.." ^i ,„! ,„ —v ^-ı, ^.ii^t, «uıı.», denlen kalles bır bomha ile susturul- akılcı Dİan. Droeram ve ekınlerle eer lueunun korunmas! eeleceee vonelık Suleyman Bey eCanka"S>yaset dının hızmetmdedır" sloganlan. çok-eşlı mılletvekıllen, makamında ımam nıkahı kndıran beledıye başkanlan, "Her okulabırmescıt" kampanyalan \e Kuran kurslanndandönme okullarprojesı\ le laıkTurkıyeCumhun>etı bılgıçağınadeğjl. kendı yasalan verejımıneaykırı > oz bır donuşume doğru surüklenme\e çalışılmaktadır Prof. Dr. NECLA ARAT Çağdaş Yaşamı Desiekleme Derneği Yönetım Kurulu Üyesı Hıçbır uikede hıçbır \onetım duşunulemezkı kendı vdsalanna hdtu kcndı rejımıne ters du^en bır eşptımı dcstek.lemek > olunu ızlesın (*) B ugun tanhçı. sıyasetçı. la- ıkİık ve kadın haklan sa- vunucusu Islam dınını çağdaş bır yaklaşımla ele alan ve engın bır hoşgöru çerçevesınde yorumlayan Doç Dr Bahnye Uçok un (10 Mayıs 1919-6 Ekım 1990) doğum gurîü Uçok çok yonlu bıhmsel bınkımının vanı sıra sanatçı ıncehğı ve duvarlığını da laşıyan akıl. duvgu, sevgı bıreşımı- nı kışılığınde somutlaştıran ender ın- sanlardandı O. cumhurıyetçı-demokrat bır bılım ınsanı olarak, gerçek anlamda bağlı olduğu laiklik ılkesını. Turk toplu- munda dının çızdığt sımrlan aşıp oz- gur duşünmenın, devletı ve yasalan dın kurallanna uyruk olmaktan uzak tutmanın temel guvencesı sayıvordu Uçok'a gore laiklik yalnızca dının dev - lete. devletın de dıne kanşmaması de- ğıl. aynı zamanda dının duşunceve de kanşmaması detneku Aynca. laık devlet toplum yaşammı duzenlerken, dıne gore değıl, çağın gereklenne gore hareket etmehydı Bahnye Uçok, ' gozlennı her yenı gune venı bır devnmle açmış bır kuşağın temsılcısıydı ve dunyadakı ılk laık-Musluman ulkede. vanı Turkıye Cumhunyetı'nde "İslamın bdskıaltındatutulduğu' ."Musluman- lara zulmedıldığı turunden ıftıralann Ataturk Devnmı ne duşman kesımler- ın yenı kuşaklan aldatmak amacıyla uvguladıkları bır propaganda yontemı olduğunu çok ıyı bıhyordu Bu nedenle donemının tanığj olarak tum konuşma ve ydzılannda Cumhu- nvet rejımının hıçbır şekılde dıne saygıda kusur etnudığını, ancak boş ınançlara, aldatmaca ve korkutmaca- lara firsat vermedıgını yıneleverek dıle getırdı Bahnye Cçok. laıkhk ılkesını ve de- mokrasıyı araç kılarak ve çarpıtarak geleceğe vonelık şenat yasalan uvgu- lama programlan hazırlayanlarla ka- muoyu karşısmda yurekhce mucadele ettı Imam nıkahına tesettüre (ortun- meye) kadın-erkek eşıtlığıne. oğretım bırlığıne. ımam haiıp okullan ve Ku- ran kurslanna ılışkın akılcı goruş de- ğerlendırme ve eleştın bır sonbahar gunu kendısıne bır kıtap ıçınde gon- denlen kalleş bır bomba ıle susturul- du Bahnve Uçok, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneğı"nın 10 Nısan 1989 da duzenledığı laiklik açıkoturu- mundakı konuşmasında dın görevlı- lennı aslı gorev lennın dışında ışlere ge- tırmenın yakın tanhımızdekı sakıncalı sonuçlannı orneklendırdıkten sonra, Ataturk devnmcıbğırun yenne tutucu gelenekçıhğın, laıklığın ve çağdaş eğı- tımın yenne ıse şenat uygulaması ıle medrese egıtımının geçmeye başla- ması karşısında görevımızın ne oldu- ğunu hatırlatmıştı 'Gencılenn ahat ulküsunu taşıdı- klan ölçude bızler de yasalann tanıdığı ozgurlukler bırer bırer clımızdcn ko- panlıp alınmasın dıye karşı durmayı bılmelıyız Guçbırlığı oluşturmalıyız Aldığımız. bağımsızlık ozgürlük ve cşıtlık kalıtını (mırasını) gelecek ku- şaklara vıpratmadan. sağlam olarak devreimelıyız Bu. bızım ıçın bır borç- tur Veınanıvorumkı vakınbırgelc- cekte tutulan >olun yanlış olduğu an- laşılacak ve gerçekten Ataıürk'unızın- de vurumeye kovulacağız " Şeriatçılık, Osmanlıctlık Bahnye Lçok u bugun sevgı. saygı ve rahmetle anıyoruz ve ozellıkle Türk kadınlannın Cumhunyetten devral- dıklan kalıta sahıp çıkma ve bu kalıtı gelecek kuşaklara vıpratmadan sağ- lam olarak dev retmc konusundakı ka- rarlılıklannı bır kez daha vurgulamak ıstıvoruz Bızler degışım donuşum ve gelece- ğı venıden bıçımlendırmenın geçmışe vonelık anlamsız, geçersız ve yararsız karalamalarla değıl geleceğe yonelık akılcı plan, program ve ekıplerle ger çekleştınlebıleceğıne ınanıyonız Laık hukuk yasalannı ve demokratık rejımı benımsemış olan Turkıve Cumhun- >etı nde, neredeyseyalnızca sıvılelbı- seh" olmakla ozdeşleştınlen çarpık bır sıvıl toplum anlayışıyla geçmışle ba- nşmak' sloganıyla yutturulmaya çah- şilan Yenı-Osmanlıcılık la va da ço- ğulculuk maskesı altında gızlenen \ e- nı-Şenatçılık la ne degışım ne do- nuşüm ne de geleceğı venıden bıçım- lendırmek olanaklıdır Laıkhk devletın ınanç sıstemlen karşısında yansız kalması taraf tut- maması \e bırevsel ozgurluk alanla- nnda dınsellık adına bıle gırememesı deınektır Laıkhk. aynı zamanda ınan- cın ya da ınançsızhğın da bır ozgur se- çım sonucu olması bırevsel ozgurluk alanlannın manç hukuku ıle sınırlan- maması demektır Zaten ancak bu sağlandığında ozgur duşunce orta- mmdan ve bovle bır ortamın urunü olan demokrasıden soz edılebıhr Şımdı çoğulcu demokrasının temel ılkelennden yararlanarak kendılenne her verae açıkça ve ovunerek şenat- çı" dıvenler mı sokaklarda dınsel to- renlen sıvasal gostenve donuşturup tankatlar arası da> anışma manzarala- nsergıleyenlermı demokrasıyışıddet le reddedenler mı evrensel bır cenaze muzığıne ve çıçeklere ılkel tepkı gcste- renler mı geleceğı yenıden bıçımlendı- receklcrdır9 Dınıne saygılı ama 70 yıllık laık ge- leneğını sağlam temellere oturtmuş Turk halkı, marjınal gruplann ne ku- ramlanna (teonlenne) ne de pratıkle- nne sempatı ıle bakmaktadır Turk halkının gerçek beklentısı ulke butun- luğunun korunmas! geleceğe vonelık sağhklı pohtıkalann o'uşturulması ul- kenın gonenç (refah) duzevının vuk- seltılerek çağın >akalanması doğrultu- sundadır Bu nedenle sağduvulu halkımız, ulke geleceğınde daha va- hım çekışme ve çatışmalara neden ola- bılecek ıkı başlı ya da çok başh eğıtım anlayışma da sıcak bakmamaktadır Yozlaşmav a sürükleniş Gerçek anlamında degışım vedonu- şumden vana olanlar ıse kapalı ve du- rağan (statık) bır teokratık eğıtımle bılgı çağının ozlenen yaratıa kuşakla- nnı değıl ancak robotlaşmış araca ın- dırgenmış ınsan gruplannı hazırla- vacaklannı bılmektedırler Sıyaset dının hızmetmdedır slo- ganlan çok-eşlı mılletvekıllen maka mında ımam nıkahı kıydıran beledıye başkanlan "Her okula bır mescıt' kampanvalan ve Kuran kurslanndan donme okullar projesıyle laık Turkı>e Cumhunvetı bılgı çağına değıl kendı vasalan ve rejımıne avkır yoz bır do- nuşume doğru suruklenmeye çalışıl- maktadır Ancak bu sutıınlarda 4aha once de behrttığımız gıbı Emanet Sahıpsız Değıldır (*•) ve Turk halkı rahmetlı Uçok un sözcuklenyle 'Aldığı bağım- sızhk ozgurluk ve eşıtlık kahlmı geie- cek kuşaklara Atdturk un ızınde ve Ataıurk u geleceğe taşıvarak vıprat- madan sapasağlam devretmeye' ka- rarhdır *Bkz Bahnve LçoL Eğıtımde Şenat Duzenı 3 Ocak 197 * Cumhun\ctGazeıesı **Bkz VecU Aral Emantt Sdhıpsu Dc^ıldır A ö s 1992 Cunıhunveı Gazctest TARTISMA Küçülmek ya da 'küçülmek' oalısyonu surdurmek pahasına daha doğrusu (kamuoyunda oluşan ızlenıme bakılırsa) koltuk uğruna her şey e raa olan bır partı ımajını bıraktıgı ıçın SHP Ankara'da kendını küçuk duşurucu anlamda kuçulmekte Anadolu'dadaoy yaklaşımı anlamında kuçulmektedır Koalısyon ortağı büyuk partınındumensuyunafazla gınlmış ızlenımıy lc-oradan jiolay kolay çıkılamayacağı duşüncesının cgemenlığı. SHP vı bırortaktan otede ıstenılecek verdekullanılacak bır pavanda konumuna getırmıştır Nıtekım Cumhurbaşkanhgi secımınde bclıren adavhğın -nczaketen de olsa- ortağa bıldınlmedcn açıklanmasının anlamı nedır' Buarada SHP ve6bakanlık yeter" turunde > apılan açıklamalann ıncıti(.ı vonlen de hıçbır tepkı varatmamışa benzemektedır Koltuğun yumuşakhgıortamında bu yaklaşımlara kulak asmavanlara karşın kamuoyundakı huzun ılgınç bır paradoks oluşiurmaktadır Hafızalarneçabuk nısvanıle malul oluvor Dahabırkaçvıl oncesındemcrhum Ozal ı bu turbırjolızledıgııçın eleştırenlerkımlerdı Sosval demokratanldvtşında dun dundur bugun bugun vaklaşımını benımseveeeğı koalısyon proiokolundc ver dlmışmıdıracaba' SHPbuyanhşhkldn surdurdukçeçok vonlu kuçulmeye dev am edecektır Elıne geçen altın fırsatı. yennde.odunsuz ılkelcnne bağhvesaygınbır bıtımdc k ü h vonetıcılennın partınınne durumda olduğunu goremedıklen anlamında vorumldnmiiUdır Islam ınancında, olduktcn sonra mezara konan olu, ınsanlardağıldıktan sonra kalkmak ıslcrmış, ancak başını. uzerıne konan tdşa v urunca "demek olen benmışım" dermış SH P"nın, yanlış pohtıkalar ncdenıyleenyenyapiMnın farkına varması ıçın bır seçım eeçırmesı gerekıyor anlaşılan îklıdara ha/ırhklı olmayan. kadrolan zay ıf partılcr İcısa zamanda çağın hızlı akışına ve değışırrun > uksek lcmposuna ayak uydurama^ıpbaşansız olmak durumundadırlar \ etcneksı/ ınsanlan salt partılı oldukldn ıçın belırlı noktalara gciırmck başdribizlık ıçınde kalm. 1 anlamınagelırkı bu duşunceçagıngensınde kalmiştırartık Sosydl dcmokrat duşuncenın bdvrdğı ortakbırdırekyenne ba^kabırpartının bavrak dırcğınde gondere çekılemeden durmuştur Cumhurbaşkanltğı konusunda en kışıhkh veccsuryaklaşımı gostercnProf Dr Mumtaz Sovsal ınduşuncelentum sosval demokrallara örnek bır Yerel yonetıfnlere lcayndk aktarma dusuncesıv le koalısvonun pavandasıblmak acabaSHP'vıguçlendınpetkıiı japacak mıdır 1 L retken olmaktan varatıcılıktanuzak kddrolannvcrdldığıverel yonetımlere kaynağın çuv allarla sunulması noktası bıle sonucu bıraz zor değıştınr Bu dağınıkhk ıçınde paramparça olan sosval demokrat partıler somuı kuçulmenın onlemını ahp çozum bulabılırler kuşkusuz ama soy ut anlamdakı kuçülmeye meydan verenler tanhın akışı ıçınde ıyı anılmayacaklardır , ABDLLLAHTEKİN Cumhurbaşkanlığı seçımınınılkturunda 234 oyalınca Suleyman Bey e Cankaya yolu gorundu Iyı mı oldu"? Kotu mu9 Zaman gosterecek Koşktekı tutum ve davranışı, Suleyman Bey ın cum- hurbaskanlığına ıçenk kazandıracak Ya anayasaya saygı duyacak Ya da Ozallaşacak Sımdıden ne soylenebılır? Geçmısın gostergelerınde belkı bırkac ıpucu bulunabılır Suleyman Bey ın gelısım çızgısı, ılerıye dogru yonelımını de belırleyebılır Suleyman Bey 30 yıldan berı polıtıkanın potasmda yoğruldu kımı zaman bası goğe erdı kımı zaman dtpsız bır kuyuya ıtıldı ıkbalı ve duşkunluğu yaşadı Ihanetı gordu Dostun suratında duşmanlığı tanıdı, ıkıyuzluluğun ne demek olduğunu anladı Dışlerıyle tırnaklarıyla soke soke bugun bulunduğu yere ulaştı lyımserlık ureten dusunuş bıçımı Suleyman Bey ın geçmışındekı sınavların bolluğundan kaynaklanıyor hıç olmazsa Cankaya ya çıktığı zaman ne oldum delısıne donmeyecek kucuk dağları ben yarattım dıye şısınme- yecek ulkeyı ve dunyayı tek başına yonetmeye kalkış- mayacak + Kımısı Suleyman Bey ın Koşk e tırmanışıyla Özal ınkı arasında bır koşutluk goruyor Gerçekten benzerlık var mı' özal bır tek partının (ANAP ın) oylarıyla cumhurbaş- kanı secılmıstı Suleyman Bey oyle gorunuyor kı en aşağı uç partının oyiarıyla Koşk un yolunu tutacak Ozal ı Cankaya ya çıkaran tek partının halk tabanı yok- tu ANAP ınodonemdekıseçmendesteğıyuzde20dola- yındaydı Bugun Demırel e oy veren Meclıs çoğunluğunun halk kesımındekı desteğı azımsanmayacak kadar ağırlıklı- dır Özal ı seçen ANAP 12 Eylul un uzantısı ve 83 Rejımı'- nın temsılcısıydı Suleyman Bey e bugun oy veren partıler ve mılletve- kıllen 12 Eylul e karşıt bır sıyasal savaşımla Meclıs e gırdıler ve coğunluğu sagladılar Suleyman Bey ın Cankaya ya tırmanışıyla özal ınkı arasında çarpıcı bır ayrım var öfke baldan tatlıdır * Ancak ofkenın balını yerken kızgınlığın kaynağını ın- celemek erdemını dışlamak yenne ıclemek daha yarar- lıdır Cumhurbaşkanlığı seçımınde muhalefet partılerı- nın ateş puskurmesı bır tıyatro dekoruna yerleştırılmış yapay yanardağın alev saçmasına benzıyor Hık demış bırbırının burnundan duşmuş polıtıkacılann ayrı ayrı partılerde yuva'lanıp zorakı çatışmalara gırme- len anlamsızlığın bataklıgında kulaç atmaktan gayrı bır turetım değıldır Sozgelımı sosyal demokratların bolu- nup de cumhurbaşkanlığı seçımınde ters goruşlerı sa- hıplenmesının yarârı ne 9 Suleyman Bey değıl de bır başkası cumhurbaşkanı olsa solun başı goğe mı ere- cek? •Solun bır başı olsaydı Elbet goğe ererdı Ama solun başıyok Sorun da bu ya 1 Sol kafasını da bır yana koymuş, kendı ıçınde kelle hesabına gırışmış AKIirBAMAUUI "Olmaz" yok! Şimdi Türkiye'de Süperhesap var. Süperçek var. Supercard var. "Hıç oyle şey olur mu hanımefendP", "Başka turlusu olmaz kı ". 'Olmaz oyle şey'", 'Nasıl olur efendım?", Yapı Kredı nın en son "super"ı sayesınde artık butun "olmaz"lar hayatınızdan sılınecek Yapı Kredı, Super Electronıc Tele-ışlem'ın sağladığı ımkânlarla yenı, gorulmemış bır hızmet paketı daha sunuyor Süperhesap, Süperçek ve Supercard Başka hıçbır bankada olmayan bu olağanustu hızmetten yararlanmak ıçın herhangı bır Yapı Kredı Şubesfne uğramanız yeterlı S u p 6 r C 3 r d t Türkiye'de benzerı olmayan çok ozel bır banka kartı Supercard'la yurtıçınae Telebanka ve Otobankalar'dan, yurtdışında V1SA ve Plus sıstemlenne bağlı yuz bınlerce otomatık vezneden gunun 24 saatı Superhesap'ınıza ulaşabılırsınız Istersenız hesabınızdakı paradan fazlasını da kullanabılırsınız. Ustelık Supercard, yalnızca Tele-Altşverış Termınalı bulunan yerlerde değıl, dunyanın her yerınde VISA kabul eden mılyonlarca mağaza, supermarket ve otelde de geçerlı. Bitmedi: Supercard'la hesabınızın dilediğiniz kadannı vadelendirebilirsiniz. Vadelıye donuşturduğunuz mıktar vade suresınce kredı lımıtınıze eklenır Boylece nakıt ımkânlarınızı koruyarak paranızı daha ıyı değerlendırebılırsınız tahası var! Supercard kaybolmaya ve çalınmaya karşı sıgortalıdır. "Aynca Supercard ınızla yurtdışında ve yurtıçınde otomobıl kıralarken, ozel ındınmlerden yararlanırsınız Siz de hemen Yapı Kredi'ye gelmelisiniz. Çünkü Yapı Kredi ile diğer bankalar arasında çok büyük farklar var. Yapı Kredide Super ElectronicTele-tşlem var. Süperhesap var. Süperçek var. Supercard var. Supercard'la bırlıkte alacağınız garantılı bır çektır Provızyon gerektırmez Bu yuzden Superçek ı. çek kabul etmeyen ışyerlennde bıle rahatça kullanabılırsınız S ü p e r h e s a p , Supercard ve Superçek'ın bağlı olduğu kredıli bır hesaptır Hesabınızda yeterlı para olmasa bıle sıze tanınan lımıt ıçınde dıledığınız kadar kredı kullanabılır, nakıt çekebılır. alışvenş yapabıltrsınız Hem de dunyanın her yerınde Burası Yapı Kredi. YAPI^CKREDi "hizmette sınır yokturn