Katalog

SAYFA CUMHURİYET 31 MART1993ÇARŞAMBA 12 DIZIYAZI Bektaşi tutamayaeağı sözü vermez Hıristiyanve İslamDünyası Arasındaki Köprü: BEKTAŞİLİK Dr. BELKIS TEMREN -3- Rektaşi, tövbe verebilmedir. Buna, 'eskiye tövbe kılmak' da denilmektedir. Daha önceleriyapnuş olduğıı hatalar varsa, bunlara tövbe edebilmeli ve en önemlisibu "sözüne sadakat göstermeli"dir.Bektaşilerde "tövbenin tövbesiolmaz " denilmektedir. B, B ektaşi, benliğini yok edebilmelidir. Ölmeden önce ölmelidir. Bu Bektaşi cğiıimindeki aşamalardan. "olmak" uşamasını tanımlamaktadır. "Hak'la Hakolmayf'anlatır. Şckerli çayı düşünürsek. şeker yc çay iki ayn madde iken. sekcrin çaya ulaştıktan sonra onda criycrck artık şckcrliğinin orudan kalkması halidir. Artık kendisi > ok olmuştur. Şcker yoktıır. Olan. sadecc. şckerli "cay'dır. Bektaşi. tövbe verebilmedir. Buna. "cskiyc tö\ bc kılmak' da denilmcklcdir. Daha önceleri yapmış olduğu hatalar varsa. bunlara tövbe edebilmeli veen öncmlisi bu •'sözüne sadakat göiicrmclı"dir. Bcktaşılcrde "lövbenin töv besi oimaz" dcnilmekıcdır. Tövbe \erebilmek "ıcrlcmız oimayı" (annma> ı) simgclemektedir. Töv be vermiş bıri. tertemiz hale gclmiştır. bu hali sürdürmck ise sözüne südakatilc mümkündür. Gösterişsizyaşam Bektaşi. ikrarında sabit kadetn oimalıdır. Verdiği Mvdcn donmcmelıdir. Tutamayacağı sözlcr vermeyip verdiği tier sözün gereğini yerine gelirebılmdidır Bu. basitgibi Eryek Dergahı Postnişini Turgut Koca Halife baba ve eşi Advije Anabacı geleneksel Bektaşi giyisileriyle. görünsede Bektaşilerce üzerinde son derece titızliklc durulan bır konudur Bektaşi. insan özgürlügüne sahip çıkmalıdır. Kiniscnın inanana. düşüncesine müdahale etmemelidir. Bektaşi. fakr (yoksulluk) içinde olmalıdır. Bu. lanrıdan başku hıçbırşeyeihtıyacı olmamakanlamındadır. Başka bcklcntileriçindedeğildır. Bunda. debdebeye. gösterşe düşkün olmamak anlamı da bulunmaktadır. 'ektaşi'de kuşkusuz iman, nza ve teslimiyet olmahdır. Bektaşiimana aklıyla ulaşacaktır. Ulaştığı zaman, Hak'la Hak olunca, imandan kuşkuda olamaz. Evrendekiilahidengede her olayın bir işlevi, bir nedenivardır. Olana rtzagöstermek, dengeye uyutn sağlamaktır. Dedikodu etmemeli. kimsenin arkasından konuşmamahdır. Bekıaşi'de kuşkusuz iman, rıza >e teslimiyet oimalıdır. Bektaşi imana aklıyla ulaşacaktır. Ulaştığı zaman. Hak"la Hak olunca. imandan kuşku da olamaz. Evrendeki ilahi dengede her olayın bir işlevi. bir nedeni vardır. Olana rıza göstermek. dengeye uyum sağlamaktır. İnsan, teslimiyetle Hak'la Hak olabilir. Bunu, şekerle çay örneğinde şekerin çaya teslim olması gibi alabilinz. B ektaşi konuksever oimalıdır. "viihman Ali'dir, sofra Ali'nin' diyerek bunu açıklar. Her zaman konuklan için hazırlıklıdır. Birsürekonuksuz kalsa. "birhatamı yapmaktayız" diye düşünür. Bektaşi sabniı oimalıdır. Gerçeğe ulaşmak. sabırlı oimayı gerektirir. Aceleci olmak insanı güzelliklere ulaşmaktan alıkoyar düşüncesi hâkımdir. Bunu, "Sabreden derviş muradına erermiş" deyişiyle özlü bir şekilde dile getırir. Bektaşi. sevgi dolu olmalıcfir. Herşeyesevgi ile yaklaşmalı. sevginin geliştirdiği aşk ile gerçeklere ulaşmalıdır. Bekıaşi'nın içi-dışı bir oimalıdır. Olduğu gibi görünmelı. göründüğü gibi oimalıdır. Rıya ve ıkiyu/Iülükten kaçmmalıdır. -Sürecek- Bektaşikimleredenir? N ur Zinciri adı \erilen >e 'beyinden beyine' aktarılan mirası esas al- maktadır. 'El vcrmek' yoluyla (eğitim vermek yolujla) aktanİan mirastır bu. "En kücüğümüz en büyüğümüzdür" diyerek yeni ne- siHerin, 'eski'nin mirası üzerinde katktlarının ol- ması beklentisini dile getiririer. Bektaşiliğin bu- günlere sağlıklı olarak gelebilmesinin en önemli nedenlerinden biri soy gütmemesidir. Bu konuda Bektaşiler, "Son derece bilgili. vetkin bir ba- 1>anm çocuklan yeterli ilgide ya da yetenekte ol- mayabilir. Böyle bir dunımda soy gütme söz konusu olsaydı vetkin babanın bilgileri yetersiz ellere teslim olacak >e belki de yozlaşacaktı" de- mekte ve kendisi ile soy bağı ol'may an müritleri- nin arasında en vetkin kişilere, irşad etme yönte- miyle. bilgi ve yetkilerini teslim ettiği için, sis- tetndraksaklık olmadan bugünlere geliııebildi- ğini sa>unmaktadırlar. Bektaşilerin yüzydlardır değişmeden sürdüriilen bir "eğitim sistemleri" bulunmaktadır. Sistem, özde, kendini yenileyen, çağın gereklerine uyarlayan bir y apıy a sahiptir. Ana kaideler ise "Bektaşi Erkânnamesi" ge- reğince, Balım Sultan devrinde 15. yüzyılda, son şeklini alarak jazıya gecirilmiştir ve bugün dahi aynı tazeliğini koruyarak uygulanmaktadır. Ba- zen, "Bektaşi köyleri" gibi genelleme içeren te- rimlere rastlamak mümkündür. Bu durum, bir yörede, nasipli Bektaşi sayısı çoksa. buradakile- rc genelleyerek "Bektaşi köyii" vs denilmesi alışkanlığının sonucudur. - Zengin bir edebiyat haziıtesine, kültür renkle- rine sahip olan Bektaşilik eğitsel boyutuyla gü- niimü/e dek gelmiş ve vetkin insan. olgun insan. kamil insan yetişrirmek çabalarıyla geleneksel eğitim sistemini aynen sürdürmüştür. Bugün dünyamn aradığı "evrensel insan modelini yetiş- tiren geleneksel bir okuldur." Bektaşilik kunımunun yapısını düzenleyen ve ayaktatutan "Bektaşi Erkânnamesi"dir. Bekta- şilik, Balım Sultan devresinde yapılaşmasmı son şekline getirerek uygulamalarmı yazılı bazı ku- rallarla sürdürmeye devam etmiştir. Bu kurallar ve uygulamalar hakkında bilgi veren yazılı kay- naklara bugün de, "Bektaşi Erkânnamesi"denil- mektedir. "Erkânname" kurumun belkemiğini oluşturmaktadır. Bunun dışında gelenek \e gö- renekleıie sürdüriilen bazı uygulamalar olsa da. bunlar esas kurallann çe>resinde yerel uygula- > ımların getirdiği rcnklerdir. _ O N B I N L E R ICIN YAZDI Ardından Uğur ölmedi ölmeyecek: Mumu sönmedi sönmeyecek! Alem türkünü söylcyecek. Ardından Uğurlargelecek.. Kalemler hep yenilenecek! Çok sözümüz var söyleyecek Bır gün o tarih ses verecek Hep dualar sana yetecek. L'ğur ölmedi ölmeyecek! Yanan yüreğim sönmeyecek. Mumun sönmedi sönmeyecek. Uğurlar ölmez ölmeyecek... Yaşar Fadıl Görgün Uğur'a Sana kısa yazıyorurr., N'olur 'destarf sayıver. Hukukvegönül diliyle Uğur'um 'UsuTden değil, 'esas'tan sayıver.. Yokluğun çektirse de çile, Günlerdir aramızdasm. Ay değil, yıllar geçse bile Kanayan yaramızdasın... Bizdeydin bizimleydin Şimdi de bizimlesin. Eskiden bir simgeydin, Şimdiyse bin simgesin... Savaş Büke Mumcu'ya L'ğur Mumcu öldü diyorlar. Ama sen ölmedin. Düşüncelerin yaşıyor. Uğur Mumcu gitti diyorlar, Ama sen gitmedin Çünkü beliğin yaşıyor. Her zaman sana Merhaba merhaba... diyecegiz. Esin Sarıca Naciye Evren tlko- kulu 3/4 sınıfı öğrencisi Soma/ Manisa Yakbğın ozgürlük ateşin sönmeyecek Türkiyemizde. Atatürkçülüğü ve laikliği butün gücünle savunan, karanlık odaklarla. yolsuzluklarla savaşan tek ve en büyük insan sendin. Seni bütün kalbimizle yaşatmaya çalışacak, senin büyük düşüncelerine büyük layık olmaya çahşacağız. Sen şimdi ölünce. daha çok doğdun. Tanız Akural Öldürmenin.devletvediğer örgütlerce, yöntem olarak kullanılnıası aczin birifadesidir. M. Sami Aknal Büyük insan demokrasi veCumhuriyet aşığı Sevgilı Uğurabi. Birgün scnin yiğitlik meşalesinin önderi olduğun cumhuriyct ve laik düzen savunuculan seni burda saygıyla anarkenölümündenbirhaftageçmiş. Halen daha bizleri avutan hükümetler. Bir açıklama yapamayacaklar çünkü korkuyorlar. Çünkü Cumhuriyetçi dceillcr. laık değiller. Senin ölümün biz Kemalistlere büyük acı vermiştir, huzurunda saygıyla anıyoruz. Veii Elyakut Saygıdeğcr Uğuramcanın öldürülmcsini lanetlekınıyorum ve bülün Türkiye'ye başsağlığı diliyorum. Fuat So> lu İlkokulu Birinci Sınıf Öğrencisi Esra Gültekin Sevgili Lğur Mumcu seni kaybedeli bugün bir hafta oldu. O gün duyduğum acıyı aynı şiddetli hissediyorum. Aamı nasıl ıfadcedeceğımı bilemiyorum. Şunu biliyorum ki yok ettikleri senin bcdenindi. Düşüncelerin asla ölmeyecek, buna kimsenin gücü yetmez. Senin yaktığın özgürlük ateşi asla sönmeyecek. Menşure Gültekin Sevgilı Uğurabi. Dahagüzcl yannlar içinneleryaptığnıablam uzun uzun anlattı. Bcn 11 yaşında 5. sınıf öğrcncısiyim. Kılaplanmdan birinde "MusiafaKemallerTükenmcz"dıyebır şiir var. Bcn dc tüm kötülcre dıyorum ki: Musıafa K.emallerTükenmez Uğurlar bitmcz Mumlarsönmez Çiler Kıpırdı Uğur Mumcu. Yannın büyüğü olacak ınsanlardan biri olarak güzel insanlara yapılan tüm kötülükleri kınıyorum. Sevgili Uğurabi. senin ve senin gibi güzel ınsanlann aydınlattığı yollan sonuna kadar koruyacağız. Ve ışıklar hiç sönmeyecek. Çağlayan Kıpırdı Olmedin Ölcmezsın! Ocngü/elinsana... Haykırmdk ısiiyorum Ama Yankılanmalı sesim Dört bucakta inlcmeli Issız köyler du\ malı. ccvap vcrmeli Ve Scslcriyle birleşmcli Büyümeliçığgibi Önüne alıp binlercesini Tüm engelleri aşıp gıtmeli Karanlıklara Demırduvarlarörmelı seslerimiz Ve örecek, Uğur Mumcu Scnin yaktığın ışığı söndürmeyecek. Hiç batmayacak Kızıl güneşler doğuracağız. Ardından şiirler okuduk sana. Rahat uyu güzel insan Ölmedin, ölemezsin! Nazan Yılmaz Sana kıyan ellen bu satırlarla kınıyoruz. Bın parça da olsa bedenin. Her parçan bin köpeğin ulumalannı susturacak. Çınlçıplak gömüldüğün toprakta rahat uvu. Bız tüm Türk ulusu olarak saygıyla eğılıyoruz. Büyük insan tarih sana minnettardır. A. Ozan Bilmiş İnsanın karakten kadendir. Seni örnek alacağız! En büyük y urtsever! Bari sen son ol. "Sırada başkası olmasın" Aslı Kurtoğlu/Nedim Kurtoğlu Sevgilı Uğur Mumcu. DeğerliTürk aydını.bırşeyleruğruna.birşeyler yaptıkbnnı sananlar. merak etme hiçbır şey ydpamazlar. Zamansızaynldın, ra'hal uyu. Saygılar. Fuat Mullu Sevgili şchıdimız. Seni yiıreğimızegömdük. herne kadar da gözyaşlarımi7i tutamasak. dişlenmız dudaklanmızda ve gözlerımiz buğulu seni ansak. seni kaybetmenin üzüntüsü bizi kcdere boğsa da arkanda bıraktığın laik dcmokratlar sana her zaman yaraşır şekilde davranacaktır. Rahat uyu. Demokrasi ve laik şehidim. Ağlamak istiyorum. Gözyaşlanmla sulamak bozkırlan. Çıkmasın insanlaryağmur duasına istediklennde istedıkleri kadar gözyaşı, ağlamak istiyorum. Ey halkımın öfkesi. Seni gözyaşlanmla coşturmak istiyorum. YusufBahcecik Kalpaksız Kuvay-i Milliyeci; uğruna yaşamı feda ettiğjn "Bağımsız, demokratik. laik veçağdaşTürkiye" idealinin savunucu ve savaşcısıyız. Işıklar içinde yat. Şebnem-Denizcan-Hasan Tahsin Oral Hayin odaklarca katledilişinden sonraki ilk yaza ve aynı saatle yine burada ve yine huzurundayım yığit yoldas katillennden hiçbir haber yok sen de biliyorsun kı olmayacak. Ama bizler hep senin işlediğin ömrünü uğruna binlerce kere feda ettiğin ilke ideallerinin bekçileri olacağız. Ruhun şad olsun. Rahat uyu. Zekilşık Uğurabi, uğpjna mücadele ettiğin fikirlerin takipçisiyiz. Rahat uyu. Seni öldürenler seni yok ettıklerini sanıyorlar. Yanılıyorlar. Şimdi çok daha Uğur Mumcular bu memleketin saflannda gericilere karşı saf tuttular. Sen de bunu isterdin. Önünde saygıyla eğiliyorum. AhnietT. Sevgili Uğur Abimizin katillerinin bir an önce bulunmasım istiyorum. Dilek Tükenmez Uğurabi, yazılannla ufuklanmızı sonsuzluğa gcnişlettin. Fikirlerin cumhuriyet vecumhuriyetle yaşayacaktır. Sen rahat uyu. Sırma Eraltan Demokrasinin yılmaz savunucusu bizden sonraki kuşaklara en güzel mfrasımız senden devraldığımız bay rak olacaktır. Gül Arslan -Sürecek- POLITIKA VE OTESI MEHMED KEMAL Del Kran Öğrettiği._ Şiirin bir değil birçok tanımı var; böyle olunca da ta- nımlaması hem kolaydır, hem zor. Şiirin bir özelliği de en eski söz sanatı olmasıdır. Eskiler, boşuna "ıptidada kelam vardı" dememişler. Kelam sözdür, sözcük (keli- me) değildir. Şiir sözcüklerle değil sözle oluşturulur. Şiir bir söyleme sanatıdır, yazma değil... Yazının bulunuşuy- ladır ki sözcük şiirin içinden çıkıp gitmiştir. Söz (kelam) bağımsızlığına kavuşmuştur. Nurullah Ataç, şiirin kısa bir tanımını yaparken "söz- cüklere güzel biçimler verme" derdi. Doğrusu, sözcük- lere değil, söze güzel biçimler verme olabilir. Söz sanat- ları arasında bağımsızlığmı kazanan şiir, özünde de, biçiminde de bağımsızlaşıyor. Şiirin tekniği üstündeki tartışmalar geride kalmıştır. Nurullah Ataç'ın tanımından başlayarak, öteki sanat- ların tanımına geçersek, resim renklere, müzik notalara güzel biçimler verme sanatı mı? Müzik de, resim de ba- ğımsızdırlar. Şiirimizin geçmişine eğilirsek. şairlerimiz, gene de ta- nımdan uzak durmamışlardır. Değerli eleştirmenler bir özetini veriyorlar.. Ziya Paşa, "Şiir vezinli sözdür"; Muallim Naci, "Şiir, vezinli ve kafiyeli sözdür"; Abdülhak Hamit bu tanımlan atlayarak, biraz da içerik vererek şöyle der: "Mütrıiş bir gerçeğin baskısı altında hiçbir söyleme- menin, bu güçsüziükle kalemi önce çiğnemenin, sonra da ayaklar alıp ezmenin şiiri.." Prof.Ali Nihat Tarlan edebiyat öğretmedir. Bir şeyi arv latabilmek için onun tanımını yapmaktan yanadır. Tanım şairane olacaktır: "Şiir, ufuklarda yükselen nazenin bir balondur." Ahmet Haşim, 'Piyale'nin başına sayfalarca tutan bir önsöz kondurur. Özeti, "Şiir, nesre çevrilemeyen na- zımdır." Şiiri bir yerinden yakalamak gerekir; aruzda ya da parmak hesabında aradın mı, şiir yolunda yitip gitmiş- sindir. Şiire yaklaştıktan sonra uzaklaşmaya bir örnek vermek isterim. Ahmet Necdet, son yıllarda aruzsuz bir tür gazeller denemeye başladı. Biçimi gazel gibi olan gazeller yazı- yordu. içlerinde, sevilenler vardı. Böyle giderken şairi- miz tuttu ünlü gazelleri (Dil-içi-çeviri) Osmanlıcadan öztürkçeye aktarmaya başladı. Bunların arasında Edir- ne Mevlevi Şeyhi Neşati Efendi'nin bir gazeli de var. Bir beytini almak istiyorum. Bu beyti Yahya Kemal de sevi- yor. Gazelin tümü dursun, beyit şöyle: Etdik o kadar ref-i taayyün ki Neşâti Âyine-i pür-tâb-ı mücellâda nihanız Ahmet Necdet'e göre bu beytin (dil-içi-çevirisi) şöyle: "Görüneni o kadar yok ettik ki Neşâti/Bir cilalı ve parlak aynaiçregizliyiz." Yahya Kemal de çok sevmiş olacak ki, tutup şöyle söy- lüyor (sanırım burada vezni bozuyoruzama şiiri bozmu- yoruz). * Edirne şeyhi Neşati Efendi diyor ki biz En sırlı aynalarda kaybolur görünmeyiz Bu gazeli de, Yahya Kemal'in söylediğini de Nurullah Ataç keşfetmişti, dilinden düşürmezdi. Ataç, çeviriler yaparken araya beyitler koyardı. Işte bu araya konan beyitlerden biri de buydu. Kendinden geçip okurken gözleri doiu dolu olurdu. - Bir şiirle edebiyattaki yerini dolduran Mustafa Seyit ne diyor: "Ben bu şiir sanatını/Bir deli kızdan öğrendim." BULMACA 1 2 3 4SOLDAN SAĞA: 1/ Y'usuf Atılgan'ın bır ro- manı. 2/Kenarsüsü... Bir tür tuzsuz ve yumuşak peynir. 3/ Hararet... Bir nota... Avrupa Toplu- luğu"nu simgeleyen harf- ler. 4/ Fırat ırmağının iki kolundan biri... Üye. 5/ Provence ve Katalonya"- 6 ya özgü, el ele tutuşarak yapılan canlı bir dans. 6/ Varlığın yapısına kanş- mış olan... Tarla sının. 7/ Yüz. çehre... Bırakma. ayrılma. 8/ Biray adı... Dağkeçisi. 9/ Kayısı, erik, zerdaü gibi meyvele- rin kurusu... Halk dilinde "ılıV" anlamında kullanılan sözcük. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1/ Mehmet Âkif Ersoy'un "Safa- hat" adlı yapıtını oluşturan yedi bölümden biri... Cennet. 2/ Or- manlık bölgelerde yaşayan. güver- cine benzer bir kuş. 3/ Âsya'da bir ülke... Dahil. 4/Satrançta birtaş... Yürek atışlanndaki düzensizlik ve eşitsizlik. 5/ Bir meyve. 6/ Orhan Hançerlioğiu'nun, 1956 Türk Dil Kurumu ödülünü ka- zanan romanı... Bir nota. 7/ Türk resim sanatında önemli bir grubun ad olarak benimsediği harfin okunuşu... Nişanlı, sözlü. 8/ Ata binen kadın... İsrail'in plaka işareti. 9/ Maden... Herhangi bir kuvvet alanından geçtiği varsayılan güç çizgileri. YAZARLARIN EVİ Osmanbey 246 44 18 İstanbul'un son MEYHANESİNDE ERKÖSE kardeşler ve saz ekibi ile HER GÜN FASIL • • • • • YAZARLARIN EVİ Osmanbey ve Kuruçeşme'den sonra artık BEYOĞLU'nda ASMALI MESCİD'de. ASMALI MESCİD'de 5 NİSAN'da Yazarların Evi'ni BAR olarak açıyoruz. Tel: 293 12 99 • • • • • YAZARLARIN EVİ CATERİNG Ziyafet, kokteyl, müzik, ev ve iş toplantıları; nişan, düğün, yurtiçi gezileri, paket servisi vb hizmetler için telefonunuzu bekliyoruz. Tel: 257 67 87 Fax: 257 67 88 ozgur gelecek 15 günlük gazete 1 Nisan'da çıkıyor UMUT YAriMCILIK SANAYII VE T1CARET LTD ŞTı Ojul Sokak No 16/1-2 Suftınahmet/ISTANBUl Td 516 25 3«Faks 518 23 23 Nüfus cüzdanımı, ehliyetimi, Vakıfbank Visa Kartımı, Vakıfbank Bankomat kartımı, İş Bankası Bankamatik Kartımı, Pamukbank Bank 24 Kartımı, tş Bankası cüzdanımı, Vakıfbank cüzdanımı, çamamla berabcr kaybettim. Hükümsüzdür. ALİ FUAT ÇtLER 1991-1992 Işletme Fakültesi kimliğimi kaybettim. Hükümsüzdür. RAFt KOHEM