Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 18 MART1993 PERŞEMBE
EKONOMI
PARA RAPORU
BORSA VERİLERİ
Endeksler
Bırlesık
Malı
Sanayi
Önceki
5716.82
3496.67
7005 01
Işlem hacmi(önceki)
Işlem mıktarı(Önceki)
Dünkü
5620.37
3450.75
6881.45
Fark(%)
-1.68
-1.31
-1.76
323.422.171.665
72 962.597
BORSA
Halkak Konut
AdanaOra (A)
AdanaCm (Q
Abana E*Kro
Alywı Cmento
Ato TeksN
Akbank
Akcımento
Aksa
Alarko HoMmg
İ^Mto SSMff
Attınyunus Ceşme
Attınytldız
AnaöokıCam
Arçırt*
Aslan Çımento
Aygaz
•attaı
Banvıt
Bekotekn*
Bırt* Tulun
Bolu pmento
Bnsa
Burcefık
ÇaaattJh Çknrt»
Çehk Hala-
Çımentaş
Cunsa
Çukurova E*
Çukurova (Yen)
Oermrbank
Denef Cam
Ocnmod
OevaKottnfi
• t a | DaiM
Ortas Dogan (Yen)
Dogusan
Doktas
Duran Ofset
Eczacıoası Yannm
Eczacılu» löç
Eckc Ipl'k (BU)
Ege Bıracılık
Ege Endustrı
tm flMre
EgeSeram*
Emek Sıgorta
Enka Hokjıno.
Erayes Bi'aal k
Erafl »••* C**
Esbank
Fems AlOmnyum
Fınansoank
Gentjş
d a
(kMratn
Gooö Year
GorDon >sıf
6ikn Fatoftjtan
Guney Bıracılık
Hektas
Hûrnytt Gaz
IktBatfin
Intema
Intema (Yenfl
1 MotO' Pıston
tnrir O n ^ ÇıOk
lzocam
Kartonsan
Kav
SetfbM Mofcılya .
iteütSda
KepcEJek (Yen)
Koç Yatırım
Konya Çımento
Kordsa
Koruma
Köyias
Kütanya Porstten
UksKaAle
Matana Tatam
Mardın Çımenlo
Maret
Mar Altınyunus
Mar Mart OW
Marshal
MedyaHoMng
•OnacıtSaaM
•Maı
M^gros
M i*Hk|
NetTunzn
Nıgde Cımento
0tan Tekstrt
Olmuksa
Otosan
Parsan
PEG Prpfilo
Pedom
Petrokent Tunzm
rmmm
PavMtfnEt
FmS*
PetrolOfeı
Potyien
PraBo Telra
Rabak
Sabah Yayınolık
Samral Hoklıng
Sarkusyan
SHaş
Söksa
Sonmez Fılament
Sun EleKiromk
Sun Eleki (Yenı)
Taa SfcjMta
T.Oçtanfc
TttjflBM*
TıMa»
Tezsan
T Garanti Ban
TlşBank (B)
TfeBank (A)
TJılak. OD
TlşBann (C50BDL
TlsBank (CS0BO2)
TlşBank ( 0
Tıre Kutsan
Tûrtaye Kafonma
Totas Otomoöıl F
' T(B*Ot*Tkant
i Toprak Kağıi
j TrakyaCam
t ykııılfııfc |tHta|
TSıemens
TSKB
TSKB (Yenı)
T Demır Oökûm
Turcas PetrolcûKık
Tûpraş
Tiıt lan Yatan
Tuborg
Tûtûnbank
Unye Chnento
UsakSeramık
Vakıf Yatınm Ort.
Vestel
<UU FK. Ik.
Y«t*t
Yapı Kredı Bankası
Ytna
075 000
8400
1700
1200
50 000
5 700
3600
6200
17 500
2200
eaat
2 275
6300
1300
7600
I.44N
9000
8000
2JN
11000
«500
1350
r 725
7300
4500
4950
22 500
12 250
9000
7000
1000
900
6500
2000
7.1M
5500
540
10 750
770
4250
4 700
3300
42 500
3250
m
7400
1350
6900
25 000
ıaa»
1025
5500
1600
2200
L5M
n»
11 750
3000
t M
16 500
1 875
2200
1300
1325
1 100
2400
S20
11250
2900
2600
2.800
9.000
7-880
7 100
11.2S0
21 500
89 000
2325
970
2400
15 500
2.650
480
15 250
3400
1025
1350
7400
6000
sto
sto
53 000
tio
7.7»
sto
2300
22 000
710
1475
27 000
510
1300
650
950
1JSS
710
2.000
1.250
uso
5800
690
15.250
430
2800
420
19 500
740
1775
17 500
2000
1200
SJOO
1250
1JOO
2.350
890
3600
9 700
220 000
(SJOO
580
950
1450
4250
1 525
31000
81.000
7300
2 125
1J7S
16 250
1J7Î
1.350
1 100
12 000
5600
3 150
470
.5 400
3 700
7800
1525
1050
1 125
1.400
1J7S
1475
2.175
0lf«M
Mük
0
8 100
1675
1 100
0
5600
3300
6600
17000
2 150
«000
0
6200
'300
74O0
oioo
8800
7800
2.02S
0
8500
1200
1675
6700
0
9JSV
4900
21500
11750
8 700
6800
1 000
880
0
1900
7.200
5500
520
10250
0
4 100
4600
0
4'000
3200
030
7200
0
6500
25 000
U 5 0
0
0
1 525
0
3JO0
130
11 250
0
000
16 000
1800
2200
1300
1 175
1075
2200
520
10 750
2850
2500
2 750
9 000
7 100-
7000
11.250
21000
88 000
2200
960
2 350
14 500
0
450
15 000
3300
•025
1350
7100
6000
sto
SSO
51 000
000
7.100
sto
0
21500
700
1450
26 000
520
1300
630
940
3.100
750
2.100
1.200
2.275
5700
630
0
410
2800
420
19 250
770
1600
17 250
1975
1 175
5.4O0
1250
1.425
2.350
890
3550
8600
0
50.000
550
900
1350
4 150
1 525
29 500
•1.000
0
2050
1.4O0
16 000
1.375
1325
0
11 750
5600
3050
470
5200
0
7 400
1450
0
1 125
1.4O0
1.350
1400
2.100
Ifkak
0
8 400
1 725
1250
0
5 700
3550
6700
17 500
2 175
t.300
0
6200
1300
7400
1.300
9000
8000
2.700
0
8600
1200
1700
7300
0
4950
23 000
12 000
8900
7000
1 000
900
0
2100
7 J M
5100
540
10 750
0
4250
4700
0
42 000
3400
900
7400
0
6800
25 500
2.050
0
0
1 600
0
3.000
040
11 750
0
170
16 500
1 850
2400
1 300
1 325
1 125
2400
550
11 250
3000
2600
2.800
9000
7480
7000
11.750
21500
90 000
2325
980
2500
15 500
0
460
15 750
3350
1 025
1350
7300
6000
»20
000
52 000
t »
1.200
570
0
23 000
700
1475
27 000
520
1 350
660
970
1.400
790
2.200
1.300
2.300
5900
680
0
430
2800
450
19 500
020
1800
17 250
2000
12O0
5.700
1250
1.425
2.450
890
3600
9400
0
50.000
570
940
1450
4 250
1 525
3
1
000
04.000
0
2 150
1.400
16 250
1.500
1.350
0
12 000
5600
3150
400
5.400
0
7800
1450
0
1200
1450
1400
1475
2.250
11
0
8 100
1700
1200
0
5600
3 550
6600
17 250
2150
I.1O0
0
6200
1 300
7600
I.1M
8800
7800
2.175
0
8500
1200
1675
6 9O0
0
K ^ M
••IH
4900
22 000
11750
8 700
6800
1000
900
0
2000
7.500
5500
530
10 250
0
4 150
4650
0
41000
3250
oto
7300
0
6500
25 000
um0
0
1 600
0
3.000
»30
11 500
0
0M
16 500
'850
2200
1300
1 175
1 075
2400
540
10 750
2900
2550
2 750
9000
7290
7000
11.500
21000
89 000
2 250
970
2400
14 500
0
450
15 250
3300
1025
1350
7200
6000
S20
500
51 000
020
7.000
$70
0
22 000
700
1 475
26 000
520
1300
640
940
3400
790
2.200
1.300
2.27S
5800
620
0
420
2800
420
19 250
120
1600
17 250
1975
1 175
5.7O0
1250
1.425
2.375
890
3550
8600
0
50.000
560
930
1350
4200
1 525
29 500
03.000
0
2 100
1400
16 000
1425
1350
0
12 000
5600
3150
400
5200
0
7400
1450
0
1 125
1450
1400
1425
2.250
_MABI 1993
0
8 100
1675
1200
0
5600
3 300
6600
17 000
2150
- (.100
0
6200
1275
7500
8.100
8 700
7800
2.125
10 000
8500
1200
1 700
6800
4 250
4900
21500
11 500
8 700
6800
950
900
0
2000
7.100
54O0
530
10 500
0
4 100
4600
0
40 500
3250
000
7200
0
6400
25 0OO
2J00
0
5 600
1 575
2 100
3.400
020
11 250
2 700
000
16 250
1 725
2 200
1 300
1 150
1 075
2 200
550
10 750
2 850
2500
2 700
9000
7 180
6 700
11.250
20 500
89 0O0
2350
960
24O0
14500
0
450
15 000
3 300
1 025
1350
7 100
0
500
S70
51 000
020
7J00
SM
2300
21 500
670
1 475
25 500
510
1300
640
940
3.400
770
2.200
1.250
2.2SO
5 700
640
0
410
0
420
19 250
000
0
17 250
1950
1 175
5.700
1 250
1.150
2J75
0
3 550
0
150 000
20.000
550
920
1325
4 100
1500
29 500
02.000
0
2 100
1.200
16000
1.4*0
1275
1050
12 000
5500
3150
490
5300
0
7400
1400
1000
1 125
1475
1.375
1 425
2J25
3350 000
8200
1700
1225
0
5700
3550
6700
17 250
2 175
S.200
2 525
6300
1300
7600
tJM
8900
7900
2.175
0
8600
0
1725
6900
4450
4950
22 000
11750
8800
6900
1 000
930
0
2025
7J00
5800
540
10 750
780
4 150
4650
0
41000
3300
0
7300
1200
6 500
25 500
2.050
0
0
160ü
2 300
3J00
030
11 500
300C
(70
16 500
1850
2 225
1350
1 175
1 100
2400
540
11000
2900
2 550
2800
0
7 200
6900
11.500
21 50C
88 000
2 375
970
2500
14 750
0
460
15 25C
3 35C
1 D5C
i 375
7 200
6000
520
500
52OOC
050
7.900
$70
0
22 000
700
1 500
26 000
520
1325
640
970
0
700
0
1.300
2.J0»
5 800
0
«20
2 800
430
19 500
120
0
18 750
1 975
1 200
0
1 275
1J2S
2.400
900
3600
8600
350 000
00.000
570
930
1 350
4 200
1550
30 000
ELOM
0
2 125
1425
16 250
1425
1425
1 150
12 250
5 800
3 200
500
5400
3 500
7500
1450
1 100
1 150
1.500
1400
1 450
2.250
OÖNYA BORSALARI
Altoun onsu: 328.55 dolar
ABD Dolarc 1 6610 Alman Markı
116.90 Japon Yenı
1.449İ.Sterhnı
PetoKin varffl: 18 55 dolar
MERKEZBANKASI
• Emısyon (16 Mart). 46 909
• TL Interbank laızlen °/c69 99
Işlem Hacmı 1 871 rmtyar
Gecehk. % 45-50
Haftahkrepo %58
Aylık repo %50
KEDİveKÖPEKSEVERLERE
Sahipsiz kedı ve köpeklerınize yuva arıyoruz.
TURKİYE HAYVANLARI KORUMA DERNEĞİ
Tel.: 246 11 11 Vet. Hek. HÜSEYİN ÛZGÜR
Merkez Bankası'nı ziyaret eden Başbakan Demirere Başkan
Saracoğlu, piyasada 2.7 milyar dolar likidite fazlası olduğunu söyledi
Fazla parauyarısıANKARA (Cumhuriyet Bü-
rosu) - Merkez Bankası Baş-
kanı Rüşdü Saracoğlu, piyasa-
daki Türk Lırası'nın bolluğuna
dikkat çekerek enflasyonun bir
parasal genişleme olduğunu
vurguladı. Saracoğlu. dünkü
ödemelerle birlikte piyasaya 12
trilyon liralık ek bir likiditenin
çıktığını, fazla likidite top-
lamının ıse 2.7 milyar dolar ol-
duğunu söyledi.
Rüşdü Saracoğlu, Türk Li-
rası'na talebin düştüğünü.
halkın yabancı para kullanı-
mının yaygınlaştığını ifade etti.
Kısa vadede cari işlemlerden
kaynaklanacak bir döviz soru-
nu olmadığını belirten Saracoğ-
lu, enflasyonunu kamuacık-
lanndan kaynaklandığını.
kamu açıklannın da en büyük
nedenlerinin. verimlik artışına
dayanmayan ücret artışlan ve
iç borç faiz yükü olduğunu söy-
ledi.
Başbakan Süleyman Demi-
rel, dün Merkez Bankasfnı zi-
yaret etti. Devlet Bakanları
Tansu Çiller, Ekrem Ceyhun ve
Ca\it Çağlar ile Maliye ve
Gümrük Bakanı SümerOral'ın
da bulunduğu ziyaret sırasında,
Merkez Bankası Başkanı Sara-
coğlu tarafından bir brıfıng ve-
rildı. Türkiye'nin ödemeler
dengesi bilançosu kalemlerin-
deki değişmeleri teker teker de-
ğerlendiren Saracoğlu. gelirler
bölümündeki cari işlemlere iliş-
kin payın ağırlığının arttığına
dikkat çekti.
Yapısal değişim olmadı
Saracoğlu, tunzm gelirlerinin
ödemeler bilançosu içindeki
payının arttığını, dış borç vc işçi
gelirlerinin payının ise azalma
eğiliminde olduğunu anlattı.
Ödemeler dengesinin giderler
bölümünde. gelirler bölümün-
dekine benzer bir yapısal deği-
şiklik olmadığını söyleyen Sa-
racoğlu, Türkiye'nin her yıl.
toplam gelirlerinin yüzde 3"ü
kadar rezerv biriktirme ola-
nağına sahip olduğunu belirtu.
Dış ticarct açıklannın, toplam
ödemeler dengesi gelirlerinin
yüzde 25'i oranında stabilize
olacağını beklediklerini söyle-
yen Saracoğlu. şöyle devam
elti:
"Dö\iz sorunu yok"
"Bu göstergelerden benim
varmak istediğim sonuç, öde-
meler dengesi üzerinde, cari ka-
lemler yoluyla bir baskı olması
kısa vadede söz konusu değil-
dır. Ödemeler dengesi üzennde-
kı sorun. 32 Sayılı Karar nede-
nıylc sermaye hareketlerinden
gelebilir. Sermaye hareketleri
hem hacim olarak çok daha bü-
yük hem de çok daha kısa bir
zaman içinde döviz rezervleri
üzerindeki etkilerini gösterebi-
lecek bir mahiyet arz etmekte-
dir. Bugün, cari işlemlerden
kaynaklanacak herhangi bir
döviz sorunu hiçbir şekilde bu-
lunmamaktadır."
Saracoğlu 26 şubat 1993 ta-
nhi itibanyla net uluslararası
rezervlerin 16 milyar 179 mil-
yon dolar olduğunu, bugüne
kadar yaklaşık 1.2 milyar dolar
arttıâını bildirdi.
Saracoğlu, 1988-92 yıllan
arasında, bütçe gelirlerinin
yılda ortalama yüzde 75. har-
camalannın yüzde 77, gayri safı
millı hasılanın yüzde 67
arttığını kaydetti. Aynı dönem-
de. ortalama yıllık enflasyonun
yüzde 60.4. para arzının da yüz-
de 66.7 oranlannda arttığını be-
lirten Saracoğlu. şöyle devam
etti:
•Bütçe gelirleri. GSMH'yc
görc oldukça iyi bir performans
göstermiştir. Fakat bülçe har-
camalan daha iyi bir perfor-
mans göstermiştir Bir başka
7.2 olduğunu. iç borç faiz öde-
melerinin düşülmesi durumun-
da. bu oranın yüzde 2.9"a düşe-
ceğini belirten Saracoğlu, şun-
lan söyledi:
"Enflasyonun arkasında ka-
mu açıklan var"
"Bankacılık açısından bak-
tığınız zaman, bütçenin son yı-
lmlardaki finansmanının gereği
şu şekilde olmaktadır: Hazine,
vadesi gelen ana paranın. öde-
diği faizın ve GSMH'nin yüzde
2.9'u kadar borçlanmak zorun-
dadır."
Kamu açıklanyla para arzı
arasında paralellik olduğuna
dikkat çeken Saracoğlu. Kamu
SARACOĞLinVPAN:
• Piyasada 2.7 milyar dolar "(yaklaşık 25 trilyon)
fazla para var.
• Halk yabancı para kullanıyor, Türk Lirasf na
talep düştü.
• Enflasyonun parasal bir gelişme olduğu gözardı
edilmektedir.
• Türkiye'de kamu açıklan parasal genişlemeye,
bu da enflasvona neden olmaktadır.
ifadeyle devlet büyümüştür."
Saracoğlu. aynı dönemde.
kamunun personel harcama-
lannın her yıl ortalama olarak
sabit fiyatlarla yüzde 23.5 ora-
nında arttığını. bu recl artışın
bir verimlilik artışına dayan-
madığını kaydetti. Aynı yıllar-
da, ıç borç faizlerindekı yıllık
ortalama artışın da sabit fiyat-
larla yüzde 20.3 olduğunu belir-
ten Saracoğlu, personel giderle-
rindeki artışın iç borçla fınanse
edildiğini. bu iç borcun faizinin
de daha sonraki yıllarda bütçe-
ye yük olarak gelmeye devam
ettiğini söyledi.
Genel bütçe açısından borç-
ünma gereğinin 1992de yüzde
açıklannın parasal genişJemeye
neden olduğunu. bunun da
enflasvona yol açtığını söyledi.
Emisyonun Merkez Bankası
parasına oranının giederek düş-
tüğünü belirten Saracoğlu, "Bu
da Türk Lirası'na olan talebin
düşmesinin göstergesidir. Özel-
lıkle halk arasında yabancı
para kullanımı giderek yaygın
hale gelmektedir" diye konuş-
tu. Bankalann Merkez Ban-
kası'nda serbest olarak tuttuk-
lan paranın Merkez Bankası
parasına oranının da düştüğü-
nü. bu göstergenin de liraya
olan talebin düştüğünü ifade et-
tiğini söyleyen Saracoğlu. şöyle
devam etti:
"Merkez Bankası yarattığı
paranın yaklaşık yüzde 20'Iik
bir kısmını açık piyasa işlemleri
yaparak geri almaktadır Başka
bir ifadeyle Merkez Bankası pi-
yasanın talebinin üzerinde bir
para yaratmakta ve bu parayı
sonradan geri almak durumun-
da kalmakladır. Bu likidite faz-
lasının bilanço içindeki payı
yüzde 12.2seviyesindedir. Bu li-
kidite fazlasını piyasaya
bıraktığınız takdirde, emisyona
dönüştüğü takdirde. emisyon-
da yüzde 63'lük bir artış ola-
caktır. Emisyonun yüzde 63'ü
kadar bir likidite fazlası ola-
caktır."
Konuşmasını, bilgjsayar sis-
temi yardımı araahğıyla, tablo
ve grafık görüntülerle de des-
tekleyen Saracoğlu. açıklama-
lanna, Elektronik Fon Transfe-
ri Merkezi ve Para Piyasalan
Merkezi bölümlerinde basına
kapalı olarak devam etti.
Demirel: Merkez Ban-
kası gurur müessesesidir
Demirel. daha sonra banka
müzesinin açılışını yaptı. Be-
raberindeki bakanlarla beraber
müzeyi gezen Demirel. müzeyi
halkın gezip görmesine olanak
tanınması talimatı vcrdi. Demi-
rel. müze özel defterine, şunlan
yazdı:
"TC Merkez Bankası. ülke-
mizin gurur müessesesidir.
Bankada çağdaş dünya ile boy
ölçüştüğümüzün delillerini gör-
dük. Devletler mali ve akono-
mik bakımdan gğüçlü iseler iti-
barlıdırlar. Bu da ancak he-
sabını kitabını bilmekle olur.
TC devletinin geçmişi, geleceği-
nin teminatıdır. Bu sebeble bir
müze kurulmuş olmasını tak-
dirle karşılıyorum. Merkez
Bankamız'ın bütün mensup-
lanna takdir, tebriklerimi sunu-
yor. başanlar diliyorum."
Demirel. bankadan aynlır-
ken bir gazetecinin, "Saracoğ-
lu'nun çizdiği tablo karamsar
değil mıydi" diye sorması üzeri-
ne. "Niye'karamsar olsün ki"
karşılığını verdi. Demirel. "So-
runlann kısa zamanda aşıla-
cağına inanıyor musunuz" so-
rusunu ise şöyle yanıtladı:
"Fevkalade sevindirici"
"Her ülke ekonomisinde
yapısal sorunlar var. Bugün
Türkiye döviz ihtiyacı içinde
olan bir ülke değil. Hammad-
desini satın alabilen. fabrika-
lannı kurmaya devam edebilen.
ihracatını yüzde 10 seviyesinde
arttırabilen ve ihraç dışında da
turizmden. dışandaki çalışan-
lardan ve dış hizmetlerden
önemli şekilde dö\ız bulabilen
bir ülke. 152 milyar dolarhk dö-
viz gelirlerimizin 126 milyar do-
lannı kendisi sağlayabilmiş 5
senede. Fevkalade sevindirici."'
Demirel. dış borçlanma soru-
nunun dövizle ilgisi olmadığını
belirterek. "Az önce izah edildi-
ği gibi. daha çok devleün pa-
rasıyla masraflan ve iç borçlan-
madaki faizlerini arttırmış ol-
masından ileri geliyor. Z^ten
bizim de uğraştığımız bir olay"
dedi.
PARANIN YÖNÜ
ABDURRAHMAN YILDIRIM
Piyasadaki Paranın Azı da,
Çoğu da Zararlı
Hazine'nin 26.4 trilyon iç Merkez Bankası'nın 2.6
trilyonluk açık piyasa işlerrıi borcu dün ödendi. 29 tril-
yon liraya varan ödeme şimdiye kadar kadar gerçek-
leştirilen en büyük iç borç ödemesini oluşturdu.
Emisyonun üçte ikisini bulan ve piyasadaki likidite-
nin yaklaşık yüzde 40'ına varan bu ödeme, aslında
daha önce alınan önlemlerle bir ölçüde "takas" niteli-
ğine dönüştü. Son bir haftadır Merkez Bankası ile Ha-
zine'nin yaptığı açık piyasa işlemleri ve ihalelerinin
toplamı 17 trilyon lirayı buldu. Böylece Hazine banka-'
lara net 12 trilyon ödedi.
• • •
Piyasaya bir anda 12 trilyon Ifranın çıkması büyük
ölçüde devlet iç borçlanma senetlerine, az da olsa
dövize ilgi yarattı. Merkez Bankası'nın Türk Lirası
interbankfnda daha önce verdiği faiz kotasyonlarını
değiştirmemesi ve yüzde 67den para alması, likidite
fazlalığından dolayı faizlerde şok bir düşüşü önledî.
Merkez Bankası'nın faiz oranlarının aşağı inmesine
izin <rermemesi ve bunun yanında müdahale etmesi,
dövizde olası bir kabarmanın önüne geçti.
Merkez Bankası'nın dün yaptığı bir yıllık devlet
tahvili satışında ortalama faiz yüzde 83.65 oldu. 905
milyar liraiık tahvil satılırken geçen haftaki Hazine
ihalesinde ortaya çıkan yüzde 82.27'lik faize göre artış
1.37 puan oldu. Hem bir yıllık devlet tahvili faizlerinin
yükselmesi ve hem açılan ihaleler sonucu dünkü 9
aylık Hazino Bonosu ihalesine ilgi çok azdı.
• • •
Merkez Bankası Bankası Rüşdü Saracoğlu dün
Başbakana verdiği birifingde özenle şu noktaların
altını çizdi:
-Personel harcamaları sabit fiyatlarla yılda yüzde
23.5, iç borç faizleri yüzde 20.3 arttı.
- iç faiz harcamalarının dışarıda bırakılması halinde
bile Bütçe açığı GSMH'nin yüzde2.9'una varıyor. Dev-
letin iç borcu olmasa dahi Bütçe açık veriyor.
-Bunun sonucunda Merkez Bankası yarattığı pa-
ranın yaklaşık yüzde 2Q'lik kısmını açık piyasa işlem-
leri yaparak geri alıyor. Bir diğer ifade ile Merkez
Bankası piyasaya talep edilenin üzerinde para yaratı-
yor ve sonra bu parayı geri alıyor.
-Likidite fazlası çekilmeyıp piyasaya bırakılırsa,
yani emisyona dönüştürülürse emisyonda yüzde 63"-
lük bir artış olacak.
-Likidite fazlalığının dolar karşılığı ise 2.7 milyar.
• • •
Dünkü ödemenin vadesi ortalama 4.9 ay idi. Nisan'
ayıhidayapıfâcâkSOSİtrilyon liralık iç borcun ortalama ^
vadesi ise 4.4 ay. Hazine'nin son giriştiği operasyon-
da ise kısa vadeli olan üç aylık Hazine bonolarının fai-
zi yıllık bileşik hesapla 15 puan indirildi. Buna karşılık
bir yıllık devlet tahvilinin faizi henüz4 puan arttırılmış.
Faiz artışı güdük kaldığı içın de kısa vadelide yoğunla-
şan borçlanma henüz uzun vadeliye kaydırılamamış.
Ocak, şubat ve mart aylarında yeni rekorlar kıran iç
borç geri ödemelerinin para ve sermaye piyasalarına
ve ekonomiye vereceği tahribat Merkez Bankası'nın
operasyonlarıyla atlatılmış.
• • •
Hazine faizindeki bir puanlık düşüşün Hazine'ye ka-
zancı 1.3 trilyon lira. Ama bu faiz düşüşü için piyasa-
daki likiditeyi gereğinden fazla arttırırsanız, bunun ve-
receği zarar Hazine'nin sağladığı kazancı sıfırlayacak
boyutlara varabilir. En azından Merkez Bankası'nın
bu likiditeyi geri çekmek için yaptığı açık piyasa işlem-
lerinde, bileşik faızle yıllık yüzde 80 düzeyinde faiz
ödediği dikkate alınırsa Hazine'nin faiz düşürmekle
sağladığı tasarrufun bu yolla kaybedildiği ortaya
çıkar.
Sonuç: Son ihalelerde ve iç borç geri ödemeterinde
de görüldüğü gibi, paranın azlığı kadar fazlalığı da
başa bela. Hem tasarruf sahipleri için hem de kamu
kesimiiçin,buböyle. "Aştuzile tuzoranile"değilmi?
MERKEZ BANKASI KURLARI 18 MART 1993
CİNSİ
lABDDolan
1Aiman Markı
lAvustralyaDoları
1 AvusturyaŞilını
1 Belçika Frangı
1 Danimarka Kronu
1 Fin Markkası
IFransız Frangı
1 Hollanda Florini
11svec Kronu
11svıçre Frangı
lOOItalyanLireti
1 Japon Yen 1
1 Kanada Doları
1 Norvec Kronu
1 Sterlin
1 S.Arabıstan Rıyali
DfiVİZ
ALIŞ
947102
569685
6713.06
80914
276.57
148209
157785
1675.72
506689
1214 99
6212.54
590.28
80.96
7566.53
1339.08
13737.72
2525.34
SERBEST DÖVİZ
CİNSİ
ABDDolan
Alman Markı
isvıçre Frangı
Fransız Frangı
Hollanda Florını
İngilız Stertıni
S Arab Riyalı
AvusturyaŞilını
100ltal üretı
AUŞ
9540
5740 j
6255
1688
5100
13820
2533
815
SATtŞ
9600
5770
6285
1698
5130
13900
2550
820
594 605
ALTIN
CİNSİ ALIŞ SAT1Ş
Cumhuriyet 675 000 685 000
Reşat 720 000 750 000
24ayaraltın 101200 101600
22ayarbıez,k 91100 99 800
SATI?
9490.00
5708.27
6726.51
810.77
277.12
148506
1581.01
1679.08
5077 04
121742
6224.99
591.46
81.13
7581.69
1341.76
13765.25
2530.40
EFEKTIF
A1IŞ
9461.55
5691.15
6612.36
80833
27380
1467 27
1562.07
1674.04
506182
120284
6206.33
584.38
79.75
745303
1325.69
13723.98
2487.46
SAT1Ş
9518.47
572539
6746.69
813.20
277.95
148952
1585.75
1684.12
5092.27
122107
624366
593.24
81.37
7604.44
1345.79
13806.55
2537.99
CAPRAZKURLAR
1ABDD0UU
16625 AlmMvk
14108 kmtntn
117050 Jtafflrraj
63903 tahnrtı
60025 Fİiltartfcai
5.6519 FrmzFPM
18692 I M M a H t
11880 temyHPti
7 7952 İ r a ç l r M
1.5245 İnİÇflFfll
160450 RüirilUrf
11698 JafnYni
12517 KautiMl
70728 NtntçKn
37504 SJnMStH
1«IP»IC 14505M0
1EBh 11667*80
m. 13756*80
S8R: 13054 90TI
M
Man
m
(FM
1
m
nw
BtUt
*
n
•
Riym
DA.'«IH
Ntan
Bürokratlar, Cumhurbaşkanı'na son aylann gelişmeleri hakkında bilgi verdi
OzaPa ekonomik brifîngANKARA (Cumhuriyet Bû-
rosu) - Cumhurbaşkanı Turgut
Özal a dün Çankaya Köşkü'-
ndc verilen ekonomik brifing
Urtışmalı geçti. Bürokratlann
aktardıklan rakamlan "'iyim-
ser" bulduğunu söyleyen Ozal.
büıçe açığının söylenenin çok
üzcrine çıkacağını savundu.
KİT açıklan üzerinde de konu-
şan Özal."Özelleştirmenın bir
an önce hızlandınlmasını"' ıste-
di.
. Cumhurbaşkanı Turgut
Özal'a Çankaya Köşkü'nde ve-
rilen brıfing dün saat 15.30'da
başladı.
Cumhuriyet muhabirinin
brifınge katılan yetkililerden
edındiği bilgiye göre bürokrat-
lar. Özal'a. son aylann ekono-
mik gelişmeleri üzerinde bilgi
vcrdıler. Bu sırada 1992 yılma
ılışkın ekonomik verilcr de tar-
tışma konusu yapıldı. Bütçe
açığının 43 trilyon gözükmesi-
ne karşın. gerçekte 75 trilyon
liradan düşük olmadığı da ko-
nuşuldu.
Brifing sırasında Hazine ve
Dış Ticaret Müsteşan Kemal
Kabataş. Hazine'nin iç borlan-
ma stratejisini vc gerçekleşme-
leri rakamlarla anlatırken. dün
yapılan 9 aylık hazine bonolan
satışında beklencnin çok altın-
da bir rakamda (24 milyar 300
milyon lıra) kalınmasının gün-
dcmc gcldiği öğrcnildi. Alınan
bilgi\ e göre Özal, bu sırada gö-
rüşlerini açıklayarak" Faizlere
piyasa hareketleri dışında mü-
dahaleler yapılması. piyasa ta-
rafından er geç reddediliyor ve
iş ashna dönüyor. Nitekım mü-
dahale ile düşürulen faizlerin
yeniden yükselme eğilimine gir-
diği açıkca anlaşılıyor" diye
konuştu.
Özal'ın daha sonra özelleştir-
me üzerinde durarak'" Ne olur-
sa olsun bir an önce özelleştir-
me operasyonlanna geçmek ve
bunlan tamamlamak lazım.
KİT açıklan ortada. Eğer özel-
leştirme işinde başansızolunur-
sa. KİT açıklan ile baş edilemez
duruma düşülür" dediği öğre-
nildi.
Brifing sonrasında Cumhur-
başkanlığı Sözcüsü Kâya To-
peri tarafından yapılan açıkla-
mada ise şöyle denıldi:
"Bugün (dün) Cumhurbaş-
kanı Turgut Özal başkanlığın-
da, Çankaya Köşkü'nde aylık
olağan ekonomik değerlendir-
me toplantısı yapıldı.
Özal'a son istatistiki veri-
ler ışığında Türk ekonomisinin
seyri hakkında bilgi verildi ve
genel değerlendirme yapıldı.
Toplantıda, Cumhurbaşkanı
Turgut Özal da bu konulardaki
görüş ve tavsiyelerini dile getir-
di."
Boııkahır setmaye
aıitınnn/uıyönelctiANKARA (ANKA) - Bankalar, enflasyonun
etkisiyle eriyen sermayelerini güçlendirmek.
özkaynaklarını arttırmak amacı\la hı/la
sermaye arttırımına gidiyor. Vıl başından bu
yana 20 bankanın toplam 5.7 trilyon dola\ ında
sermaye arttınmını gerçekleştirdiği belirİendi.
Anılan iki buçuk aylık dönemde bankalar içinde
en fazla sermay e arttırımmı bir trilyonla
Akbank gerçekleştirdi. 1993 basındaki
arrtınmla bankanın sermayesi 1.5 trilyondan
2.5 trilyona yükseltildi. Sermaye arttınmmda
Akbank'ı 900 milyar lira ile Garanti Bankası
izledi. Garanti Bankası'nın sermayesi mart
başında bir milyar 100 milyondan 2 milyara
çıkanldı. V'apı Kredi Bankası da sermayesini
800 mily ar lira arttırarak bir trilyondan bir
trilyon 800 milyara yükseltti. Ayrıca 5O0'er
mily ar liralık arttınmı gercekleştiren
Pamukbank sermavesini bir trilvondan bir
trilyon 500 milyara, V akıfbank da 500
mily ardan bir trilyona çıkardı.
Sermay e arttınmına giden diğer bankalar ile
eski ve yeni sermay eleri ise şöy le: Toprakbank
(200 milyardan 500 milyara),Demirbank (300
mily ardan 500 milyara), Finansbank (200
milyardan 400 milyara), Dışbank (200 milyar-
dan 400 milyara), Koç - Amerikan Bankası (100
mily ardan 300 milyara), Egebank (135
mily ardan 300 milyara), Türk Ekonomi Bankası
(250 milyardan 400 milyara), Kentbank (75
milyardan 200 milyara), Tütünbank (300
milyardan 420 mily ara), TSKB (300 milyardan
420 milyara) Bank Ekspres (100 milyardan 200
mily ara t, Arap-Türk Bankası (100 mily ardan
150 milyara), Tekfenbank (30 mily ardan 60
mily ara), V\ estdouche Bank (40 mily ardan 69
mily ara), Tekstilbank (100 milyardan 120
milyara).