Katalog

SAYFA CUMHURİYET 16MART1993SALI OLAYLAR VE GORUŞLER Gerçekve özelhukuktüzelkişileri adınakamulaşürma Açıklanan nedenlerle 3213 sayılı Maden Kanunu'nun 46 maddesı son fıkrasının kanımızca Anay asa Mahkemesrnce ıptab gerekır MıUı Guvenlık Konseyı dönemınde çıkanlan obur hukumlen yürurlukten kaldırmayı da yasama organı düşunmelıdır KÂZIM YENİCE Hukukçu ,^^ ^ıılkıvet, ana\asanın T ^ ^BHgu\encesı altında I^L / • oldn bır temel hdktır I % / I (Anayasa m 35) I ^ X I Ozgur demokratık A. y _ J ^ J " r duzende serbest- çc mal edınme. top- lum \aranna açık bır avkınlık soz ko- nusu olmadıkça. onu dılcdığı gıbı kul- lanraa olağan bır sureçtır Herkes. bu arada kamu \onetımı bunun bılıncın- de olmak karar \e ışlemlennde bunu gozetmek zorundadır Kamulaştırma Kdmuldştırma. mulkı>et hdkkına etkılı en onemlı sınırlamadır Bır baş- ka de\ışle >asal koşullara u>ularak taşınmaza el dtmaya ızın \eren hukuk- sal bır kurumdur Ancak mülkıjette sınırlama\a gıdılecekse. vasal da>ana- ğının bulunması ve mutlaka kamu >d- rannın aozetılmış olması gerekır 1924, 1961. 1982 anayasalannın sıra- siyla7 4 ^8. 46 maddelen kamulaştır- mava ızın \eren hukumlerdır Savılan maddelenn ortdk >onu. ka- muld^tırmdda sureklı bır "kamu ya- ran nın varlığı, ozel >asalarla gerekh duzenlemcnın vapılması \e mal sahı- bıne taşınmazın gerçek karşılığının -kural olarak- peşın odenmesıdır 1961 \e 1982 anavasalannda "dev- let ve kamu tuzelkışılen " açıklamasına dayervenldığı gorulur Busuretleka- mulaştırmaya vetkılı mercüer belırle- nırken avnı zamanda kamulaştırma- nın bu yönetımler yaranna vapılacağı da anlatılmış olmaktadır Anayasamn 168 maddesı. 1961 Anavasasi'nın 130 maddesı gıbı "tabıı servet ve kayndklar"ı devletın hukum ve tasarrutu altında lutar Bunlann aranması ve ışletılmeM hakkı devletın- dır Yenı duzenlemenın eskı 130 mad- deden onemlı bır farkı olduğuna bura- da değınmelıvız "Devlet bu hakkı (ancak) bellı bır sure ıçın gerçek ve tu- zelkışılerc" devredebılecektır Kanı- mızca buna. gerçek ve ozel hukuk lu- zelkışılere. surekhlığı olan ve nıhaı so- nuçlar doğuran kamulaştırma yolunu kapayan bır huküm gozuyle bakıl- malıdır Ne var kı Mıllı Guvenlık Konseyı'- nce ve daha sonrakı donemlerde çıka- nlan ozel yasalarda anavasanın bu onemlı "bellı sure ıçın devır" kuralına uvulmadığı gorulur Resmı kuruluşla- nn. gerçek ve ozel tuzelkışıler adına doğal varlıklan doğrudan kamulaştır- maya gıtme vetkısı ıle donatılmış ol- maİan bu sonucu doğurmaktadır Konu>u daha da açarak şoyle dıve- lım Doğal servetler ıçeren taşınmaz- larda, mulkıyet hakkı ozel bır nıtelık alır Maden. ıçınde bulunduğu su- numdan (arzdan) ayn tutulmuştur 3213 sayılı Maden Kanunu'nun 4 maddesı bu anlamda, arzın mülkı>etı ıle ıçerdığı maden av nmına açıklık ge- tınr Bu hallerde, devletın hukum ve tasarrufu altında olan madenler. "ar- zın mulkıvetıne tabı" tutulamavacak- tır Bu duzenleme avnı zamanda ma- den dışı arzı mdlıkı lehıne kesıntısız korumuş olmaktadır •\v nı v asanın 46 maddesı de maden arama donemı ıle ıijletme ruhsatı do- nemı ıçın fdrklı düzenlemelergetırmış- tır Arama aşamasındd madencı an- cak oze! mulkıvete konu taşmmazda "kullanma amacı ıle sınırlı ırtıfak veva ıntıfa hakkı ısteyebılecektır Bu nıteleme devlete bellı sure ıle arama ve ısjetme hakkını devre vetkı veren ana- vasanın 168 maddesıne uvgundur Maddenın son lıkrasında ıse ışlet- me ruhsatı aşamasında mulkıvetıel- den çıkaran madenu lehıne taşınmazı kamulaştırma sonucu. suresız ve sınırsızbır devre vetkı verılmışolmak- tddır Yukanda değındığımız gıbı tabıı scıvoı \<. kavndklar dc\lcıın hukum ve tasarrufu alıındadır Madenlenn " aranmdsı ve ışletılmesı hakkı dd te- melde devletındır Bu hakkın gerçek veva ozel hukuk tuzelkışılenne devn avnkbırduzenlemedır Buvola gıdıle- cekse tanınacak hakkın bellı bır su- re ıle kısıtlanması anavasanın emre- dıcı hukmu gereğıdır Maden Ka- nunu nun 46 son fıkrasında >azılı bı- çımde, kamulaştırma sonucu madenle bırlıkte arzın devnne gıdılmesı halın- de. anayasavla gudulen amaç dışında bır uygulama vapılmış olmaktadır Gozden uzak tutulamayacak olan şev. gerçek ve ozel hukuk tuzelkışılen- ne anavasa ıle tanınan hakkın. fırsat- tan vararlanarak başkalarına aıt arza sahıp olmak değıl bellı sure ıçınde o arzdakı madenı doğal varlığı vervu- zune çıkanp ışleverek kamu varanna sunmaktan ıbarettır Başkalanna aıt arzda maden arama ve ışletmenın, genellıkle kamulaştırma sonucu gorulenden farklılığını vurgu- lamalıvız Bır vol açılacaksa. ımar pla- nına uvgun veyl bır alan oluşturula- Cdksa okul. hastane veva benzen bır >apı ıçın kamulaştırmaya gıdılecekse bunlann ver alacağı taşınmaz malın tahsısı sureklılık arz eder Maden ara- ma ve ışletılmesı ıçın arz uzennde ça- lışma ıse zamanla sınırlıdır Anavasa- nın 168 maddesınde 'bellı bır sure"- den soz edılırken bu dmaçlanmış ol- malıdır Maden alındıktan sonra da taşınmazın mülkıvetının madencı elın- de kalmasının asıl malıkın mulkıyet hakkına bu aşamada sebepsız ve hak- sız elkonulmuş olmasindan başka an- lamı olabılırmı1 Kötüye kullanma Başkalannın taşınmazlannda doğal varlık ve kavnaklar aranıp ışletılecek- se. mulkıyet gıbı kutsal temel hakla. doğal servetten beklenen kamu varan arasında adıl bır denge kurulmahdır Bu haller ıçın degışık vasalarda mulkı- yet lehıne kurallar getınlmıştır Orne- ğın, 6309 savı'ı eskı Maden Kanunu - nun 125 maddesı madenın ışletılmesı ıçın kamulaşıınlan yere luzum kalma- dığı hallerde. eskı malıke venn gen ve- nlmesını ısteme hakkı tanımıştı 2942 savılı Kamulaştırma Kanunu - nun 23 maddesı de beş vıl ıçınde ka- mulaştınlmış taşınmazın amacına u>- gun kullanılmaması halınde. eskı sahı- bıne taşınmaz malını gen alabılme hakkı vermektedır Taşınmaz bugun va da vann ıçın buyuk değer taşıvorsa aranacak veva ışletılecek madenın te- noru rezervı.ekonomıkışletmekoşul- ldn ıkıncı planda kalabılmekte asıl arza malık olma arzusu one geçmekte- dır Maden var dıye. kamu yaran go- runtusu arkasında. u>gun bedelle haksız mal edınmeye ızın venlmemelı- dır Sov lenenlere. soyut bır değerlen- dırme olarak bakılmamahdır Istan- bul da nazım ımar planında tunzme tahsıs edılmıj bolgede. kımsesız yaşlı- lara ve >oksul oğrencılere yardım amacıvla kurulmuş vakfa aıtağaç- landınlmış genış alanın ve uzerindekı çok değerlı vapılann rezervı tenoru bıle vetennce bılınmeyen komuru ara- ma ve ışletme goruntusu arkasında te- zelden. duşuk bır bedelle -Maden Ka- nunu nun 46 maddesının son fıkrasın- d.ın vararkınılardk- kamulaştınldığı adlı ve ıdan vargıda bununla ılgılı da- \ alann »urmekte olduğu gorevını sav - sayan bakanlık vetkılılen hakkında da açılmış ceza davası bulunduğu bılın- mektedır (Yen gelmışken şunu da ^nlevelım Anavasanın kamulaştır- nıa îçin aradıgı koşullara vc gutıuğu amaca aykın >asal duzenlemeler uze- nnde durduğumuz Maden Kanunu'- nun 46 maddesınden ıbaret değıldır ) 2942 savılı Kamulaştırma Kanunu - nun 1 maddesı ozel yasalara gonder- me vaparak gerçek ve ozel hukuk tu-* zelkışıler adına kamulaştırma vapı- labıleceğı kuralını ıçemıektedır Avnı vasanın 2 a maddesı, gerçek ve ozel hukuk tuzelkışılennı "ıdare" olarak tanımlamaktadır Gerçek ve ozel hu- kuk tuzelkışılen adına kamulaştırma- da vetkılı kurullan belırle>en a>nı vasa 5 c ve 6 h maddelen de avnı ıçe- nktedır Ne var kı anavasanın geçıcı 15 maddesı karşısında bu maddelenn ıptalı ıçın <\na>asa Mahkemesı'ne başvurma olanağı voktur Bu hukum- len yürurlukten kaldırma gorevı vasa- ma organına duşmektedır Sonuç Yukanda açıklanan neden- lerle ^213 sayılı Maden Kanunu nun 46 maddesı son fıkrasının kanımızca \nayasa Mahkemesı nce ıptalı gere- kır Mıllı Guvenlık Konsevı donemın- degkanlanöbur hukumlen yururlük- ten kaldırmayı da yasama organı dü- şunmelıdır TARTIŞMA Çirkin senaryolann çirkin yönetmenleri B cn. laık Turkıye Cumhunyeu'nde lıseedebıyat oğretmenhğı yapan bır vatandaşım 25 Şubatl993tanhh Cumhunyette. baglı bulunduğum Mıllı Eğıtım Bakanlığı'nın, Kuran kurslannı bun>esınde toplama karannda ısrarlı olduğu habennı okuyunca dayanamadım. sanldım kaleme, "v azmasam delı olacaktım Alınan bu karar ne demek 0 Bu karar. bır sure sonra Kuran derslennın lıselere de gıreceğı demek Bu karar ne demek 7 Bu karar. Iaıklığın devlet elıv le yıvıpbıtınlmesıdemek İşte ımam hatıp lıselen. oralarda branş derslen venlmıy or mu° Bunlar bakanhğa bağjı kurumlar değıl mı'' Bu kadan yetmez mı kı normal lıselere de bunu sokmak ıçın sınsı bırtakımplanlarvapılıyor Bu bakanhğa bağlı olarak çalışan bın olarak tek kelımeyle utanç duyuvorum Buulkede oynanan kırlı ov unlan gordukçe, bunlann Atatürk Turkıyesı'nde gerçekleştığıru duşundukçe gelecek gunler ıçın kaygjvaduşuyorum Fakat şunun da asla unutulmaması gereklı Kemahst ılkelerden asla ödun venlmeveceğı bılınmehdır SerimDeniz PENCERE TüPkün Aklı... Kenan Kortel Nıcın Kalkmamadık, Neler Yapmalıyız' adlı kıtabında Baron Hırsch'ın anılarınadeğınıyor Sanı- rım bu Hırsch 1896 da olen unlu Alman malıyecısı ve bankacısıdır Turkıye dekı demıryolu yapımı ıcın - Bızebırplanvenlmedı Yalnız kılometrebaşınaşu kadaroderız dendı Bız de bu demıryolunu uzatabıldıgı- mız kadar uzattık demış Baron 100 yıl once dosenen Istanbul - Edırne demır- yolundan soz etmektedır Kenan Kortel kıtabında 750-800 kılometrelık demıryo- lu yapmakla ulkenın bırcok buyuk merkezının ekonomık bıcımde bırbınne bağlanacagını ılerı surerek Batı yı or- nek gosterıyor Bugunku Avrupaya bır goz atalım Almanya'yı, Fransa yı Ingıltere yı hatta kucucuk Isvıcre yı demıryol- suz duşunmek mumkun değıldır Hıcbır Almanın Mu- nıh ten Hamburg a veya Dusseldorf a otobusle gıttığını gormedım ve duymadım Oralarda da kıs bazı yıllarsıd- detlı gectığınden uzun yollar ıcın kımse ozel arabasını bıle kullanmaz herkes cok rahat ve konforlu olan demır- yolunu tercıh eder Kıtabına bır de demıryolu harıtası eklemıs Kortel ve acılen yapılması gereken hatlar ı belırtmıs Bu basıt hatların gecen ellı yıl zarfında yapılmamış olması, ulkeye tnlyonları bulan zararlara mal olmus- tur • Yarım yuzyıldan berı defterden sıldığımız demır ağ' polıtıkası yıne gundemde Unutmayalım kı Cumhurbaşkanı Ozal demıryollarının komunıst ısı oldugunu soylemıştı Basbakan Demırel hızlı tren pro/esı nı acıklayınca konu alevlendı ANAP hızlı trene karsı çıktı Ozal yandaşları da hemen devreye gırdıler Hızlı trene karsıyız ' Oysa hızlı tren Batı da cağdas yasamın bır parcası oluyor Dunya gazetesınde Tevfık Gungor bu konuyu enıne boyuna ırdelıyor ama sanırım yakında Turkıye Boğaz Koprusu ndekı gıbı ıkıye ayrılacak hızlı tren yan- daslarıyla karşıtiarı kapışacaklar Tevfık Gungor yazıyor Hızlı trenı babanın mega projesı dıyerek polıtıka sofrasına meze edersek gerceğı kacırırız Isı polıtıka- dan anndınp baska ulkeler bu konuda ne yapmıs ne yapıyor babadan once bu ıs Turkıye de nasıl duşunul- muş neler planlanmış gıbı seylerı bılmekte yarar var Sonucta (Turkıye, Avrupa ıle butunleşecekse) hızlı tren tasarımı onyargısız ıncelenmelı çunku ağ oruluyor belkı hızlı tren Yunanıstan dan geçıp bızım sınıra daya- nacak o noktadan sonra boslukta mı kalacak'' • Ancak kımılerıne gore hızlı trenden once eldekı demır- yolları lyıleştırılmelı MArkosı IZSayfada Mazda Gezici Servisler, o n* *'jf " \ >«>>» Hi U da her ye sizinle! Dıkk2tî ın^aaîar bu kuçük \anian da okjriar vc can Yurt çapında 115 Mazda Servis Merkezi'ne bağlı Gezici Servis araçları, araç telefonu, teknik ekibi, özel cihazlan ve orijinal Mazda yedek parçalanyla tam takım servıse hazır bekleyecek. Bayram süresince, gece'gündüz 24 saat...Üstelik, araçlardaki servis hizmetleri de bedava ! Hiç ihtiyacınız olmayacak önemli araç telefon numaraları : hdccr* ISTANBUL ULUDAĞ AFYON SAPAâl ABANT-KARTALKAYA 9-081-23359 9-081-33844 9-081-55470 9-081-14525 İZMİT-GÖLCÜK KAVŞAĞI 9-081-31875 KAPADOKYA 9-081-73222 ANTALYA 9-081-56808 PAMUKKALE 9-081-12099 ECEABAT-ŞARKÖY 9-081-33024 BODRUM MARMARİS FETHİYE KUŞADASI 9-081-39601 9-081-38845 9-081-38879 9-081-38013 Mazda Gezici Eğitim Aracı. Mazda teknik ekıbıne teknolojıdekı son gelışmelerı canıcan, teknik bılgıler veren öwl donanımlı benzersız bır laboratuvar •-ERVB l>TASYONL\RI AOANA l>»mif Mazıb S e m * T^ ' r* 36 » D İ P 4 Z 4 R I Ceoıal Akbtylk *s 26ı 5&S93 *FYOM.Kutlu Kjrıjeşleı Mazda S«rw5i Ta (49ı 5u M İ K S A R â T Olo Çavuj Te* 4sl 2D196 ANKARA UrıflrrTereyagoglu Servu T«ı « j j 4j"5 -t lyl Akıu Ua;da Senm Tet 4 JİI8527 llke Otonot» T9)(4»j54C3898«(9rtH«totoMajl(jS«yiJiTAl(4)26e9t*8 Upay MaidaS«»iil T* ı4)35l855l »NTALYA Fran« OloSennsı Tel (3t 15J642 4(«>fa Ahmet Y Imaz T* (323115992 Kum*u«Akkoyunlu Mazda Servı» To|(322 i593 • AYOIM lsm«l Unal Mazda S « » I J I T» (63 2 438 Nazıl! llyahım Sankaya Tel !>3139262 So*eNej«Gun9w T«(I6J51I5073 BALIKESİR Ai SU Tel(661)462990 Bandırmt F»hnPaHakTe. 198)25650 EdremlHusnu Bagtan T^ (67'|j5ö59 BİNCOL ArtabaMaid» Ser«*T9l (e 8)2^29 BOLU Afer OlkokMaza» Sefvm Tel 161 itcSO Dui«02Hjrt Mazda Servıs Tal (»5Hb'o4 BURDUR SoylulatMazda Sem» Tel(32S)16364 BURSA HuanuKuot Tel{24(41253T - InfjolMe»n0wlug T 9l (253)12891 ÇANAKKALE Cıhal-Ne)detS»l» Tel 11961 5104-ÇORUM Ahmel Oenıray Mazda S « « « Tsl 469)2 599 DENİZLİ Ikllef Mazda Seryı» T * 621)13401 0İTARBAIC1R Ocal OloKımk T» 2J)J'7 4&2 EOİRNE Mehmet Çafloglu Mazda S«r»l«Tel 181)15659-ELAZIG T»ponT«l|81l)421« ERZİNCAN Halıl Turtm» Tel (023)19660 ERZURUM Cemalemn Selvı Tel ( 11(21248 ESKİŞEMİR Vuksel Akın Tfll 22 j 5660 1 5660 GAZİAMTEP Mehm« Zortınşq Tel »5 15O3eC GIRESUK Avrupa Oto Teknik Tel (C6I 50' 9 İSKENDERUN Raa BeMetobl Tsl (881)54152-ISPARTA FmlKjnıa Tel (327)8575j-İSTAMBUL Ac*a*mD«m&şMMda Servı»T el 1)JJ5J5'S-J1K 8 j3o35 5 AHunaıd* Gulan Ser»u T =» 1)3189996 Sa//numcuMefkezS«ynT9l 1ı2"22S4546 Befyuıerltr Alaaddın BekttsTei (1)5814 o2 Boılına Itolet Mazda SefvlM Tel IIJOI 1 J60-J626244 FlorysMazda Stnm TeKl)580327 6 Grtz* F»ruk Boguç Tel (19)4143'9 Goziep» Guneş Mazda Sefyıj. "el 1 J€94925 l e w n l Kuzenler Mazda Seryısı Tel 1 2791901 Uçarlar Mazda Sovııı Tet(1)2644- 0 tteculıytkoy Çozum Mazda Servi»T9l ( 1266^960 Sdıvn Çelık Mazda Savı* T» 86'222o Topkf» Otıan Mazda ServmTeı (1)56'5669-S654728 l«me< Ekınn Tel 1153134^" UmrmyeZekıTeko *» 1)328.319 329J503 fmbosnsGutol Mazda S«t»nı Tel 1 S512595-92 • İZMİR Alunctkitrm Mazda S«vısı Tel(511211546 BomoMPefcosan Mazda Servı» "el 51 30 20 Kırfıytlu Guneş Maıda ServmT^I |5 2 ^ 1 8 İZMİT Kurl El Mazda ServmTeı |2')2J5545 KARAMAN Tunçiar Mazda SeryrnTel |34j|21851 KASTAMONU TankÇ«*kMuda SefYiaı Tel (465l4Sc66 KAYSERİ AhmelOzaıMazda Setvı* Tel J5 202026 <;024S2 KIRIRKALE Inhıffl GuleıTAİ |458 11113 222-D24 KONYA Tuncay Gumuılu Mazda Srnıa Tel (JJ 43I260-49J4S9 KIRŞEHİR Uucurtuctttn Tel 4 o n i l 0 8 MALATYA Adıl Taatekln Setvu *el 5 ? j 6 j j r f MANİSA Turgultu Hakkı Çevık el 64j j^06o Mada Mazda S a « M Tel 551 30155 MERSİN ŞevketŞahın Mazda Setyı» Tel f41 J414'J j414T MUGLA Had Kujeyın Tahu T«l 6 İ 1 ) 4 ' 9 5 J BotframMu»eyın Barul T»( |6141 S520 MUŞ Muhjın Yembahar T«ı (025)1.229-ORBU Oto Klımk T «l j"1)4«10-SAMSUN Otoçamlıbel Mazda Servı» Tel jo J5IO68-JS i l 7 SIİRT Bıl m In» Servu Tel 644)3^690 SİVAS »ıldız Kardeşler T* 47^)icMü6 Si MOP Konıcu Koyu Şaban Unlem ttazda Setvısı 91 61>3jO* TEKİRDAG Yunculeı Setvı» *» t^€2%ı> Çof/uOttaklar Servıa Ta ( 85)2227j • TRABZON Halıpoglu Mazda Serrı* Tel 1031)13029 f ANLIURFA Mehmel Mmjkefi Tsl o 1 22615 UŞAK ItrahınÇdık Mazda Strvıtı Tel (641)52297 VAN Mehmed Polad Tel (061130151 ZONGULDAK Derrrk MuzaKet Karayelı Tel 1384162916 -Ktnbuk Guzelı> Mazda Servıaı TM 46312121 ' 950 Kuıdenu Breglı Oogan Oıomoov el 36816 B 6 MAZDA MOTOR CORPORATION TURKIYE GENEL DISTRIBUTÖRU M E R M E R L E R YATIRIM VE PAZARLAMA A Ş B A R B A R O S B U L V A R I N O 1 2 7 80700 BEŞIKTAŞ I S T A N B U L T E L ( I ) 2 7 4 5 5 5 0 (5 H A T ) (1) 2 7 5 8 4 8 0 ( 2 H A T ) ( 1 ) 2 8 8 1 3 5 3 ( 2 H A T ) F A X (1) 2 7 3 3 5 5 9 MAZDA GEZİCİ SERVİS Bulunduğunuz Yerde Tam Servis UYGARLIĞA GIDEN YOLDA