Katalog

Cumhuriyet Imtiyaz sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Yonetmenı Özgen Acar • Genel YajınKoordınatoru HıkmetÇetınkava •Genel Yayın Damşmanı Orhan Ennç • Yazı Işten Mudurû Celal Başlangıç • Haber Merkea Mü- dürü Mustafa Balbay Gorsel Yoneünen Alı Acar •Duzenleme Mustafa SağUmer Ankara Temsılcısı Cüneyt Arcavürek •Haber Mudurlen Işık Kansu, Hakkı • tstanbul Haberien Şeoa) Kalksuı »Dış Haberler Ergnn Bakı Erdem Z Gökalp Blv Inkılap S No 19 4 Tel 4VM 141-47 Teiex 42344 Fax • lş Ekonomı Duıç Tayanç »Yurt Haberlen Mehmet Saraç (4)4330565 •Izmır Temsılcısı Serdar Kızık, H Zı>a Blv 1352S 2 3 Tel 831230 • Makaleler Sami Karaören »Spor Abdûlkadir \5cdman «Du- Telex 52359 Fax (51)895360 «Adana Temsıkisı Çetm Yiğenoğlu Inönu Cd zeltme AbdnUahVaacı 119S No 1 Kat l.Tel 59 37 52(4hat) Tele\ 62155 Fax (71)5925 78 Muessese Mudur V Erol Erkuf •Koordına- tor Alrnıet Kondsan »Muhasebe BüJent \e- ner •tdare Höseyin Gürer • tşletme önder Çeiik •Bılgı tşlem Nail tnal «Bılgısavar Sıs- tcm. Mürihet Çüer •Reklam Reka IşMman Yarmhvae V enı GBI Haber Ajansı Basın ve Yayıncıhk A Ş Basan: Cumhıınvet Matbaaalık ve Gazetecılık TAŞ Turkocagı Gıd 39-tl Cagaloglu34334lst PK 246IsunbulTel 512OSO5Telex 22246 Fax (I)S138S9S 16MART1993 lmsak 4 43 Guneş 6 08 Oğle 12 18 Ikındı 1 •> 18 Alcşam 18 17 Yatsı 19 37 Yunusıannyenı biryeteneği • İSTANBLL(LBA)- Denızlenn en akılh hayvanı olarak b bnen vunuslar uzennde araştırma > apan bılım adamlan yunuslann gemılem dumen suyunun oluşturduğu dalgalardan yararlanarak daha az enenı ıle yuzduklennı tespıt ettı Haftalık Nokta dergısınde v er alan bır haberde, > unuslar uzennde > apılan bır araştırmaya yer venldı Amenkah bılım adamlan Hawaf de vaptıklan araştınnalar sırasında, yunuslann yuzerken daha az enerjı sarf etmek ıçın gemılenn dumen suyu ıle balınalann oluşturduğu dalgalardan yararlandığını ortaya çıkardı Doğal gûzeirık ürünlen •-Doğal güzellık ürunlennden tamamı bıtkısel Montagne Jeunesse Turkıye'de satışa sunuldu Montagne Jeunesse urünlen, doğal ve bıtkısel olan "vejetarven standartlan"nı taşıyan 65 çeşıtten oluşan bır urün yelpazesı sunuyor Merkezı Ingıltere'de bulunan Montagne Jeunesse, başta Avrupa ulkelen ve ABD olmak uzere dunya çapında dağıtımvesatışağjnasahıp 5 kıtada 25 ulkede satılan bu gerçekten yeşıl urunler, doğal kozmetıklerde dünyanın sa>ılı markdlanndan Montagne Jeunesse'ın sunduğu 65 urun arasında bıtkısel şampuanlar, vucut şampuanlan banyo köpuklen, duşjellen, el ve vucut losyonlan, kremlen, tonıklen, yüz ve vücut nemlendıncılen, banyo knstallen. ban> o pudralan, sabunlar barlarvbvar Siyah, gümüş metalle gûzel • PARİS (Reuter) - Pans'te moda ruzgârlan esmeye devamedıyor Dunyapılan modaşovdaPaco Rabanne'ın modelının 1993-94 sonbahar-kış koleksıv onunda ızleyıcılere sunduğu gumuş metal ışlemelı sıyah takım elbıse büvukılgıçektı Tıp Bayramı kutlandı • İstanbul Haber Servisi - Tıp Bayramı. Amenkan Hastanesfnde doktorlann konser ve sergılen>le kutlandı Torende sunuculuk gorevınıustlenenDr Turan Gurgen tüm doktorlann bayramını kutladıktan sonra '•|990vılındanben Amenkan Hastanesı bu anlamlı kutlama> a gorsel sanatlan v e müzığı kattı" dedı Daha sonra soz alan George D Rountree ve Dr Cafer Yıldıran, tıbbın ınsan yaşamındakı onemıne değınerek 14MartTıp Bayramrnın tanhı anlamını vurguladılar Konuşmalardan sonra Doktorlar Oda Orkestrası konuklara Vıvaldı nın Re Mınor Konçerto Grossosunuçaldı Dr Musa Albukrek ın kemanıyla, Dr Benl Kuçumen'ın pıyanosuyla katıldığı oda orkestrasına konuk olarak flutuyle yüksek muhendıs Cem Bırder katıldı Kadınlarvitrtn malıdeğil • İSTANBUL (AA)- Çatalca Beledıye Başkanı Gülay Atığ, kadınlann polıtıkada "'Vıtnn Malı" olarak görulmesını eleştırerek, "Bız vıtnn malı değılız Herkeszekâve kabıhyetı olçüsunde bır yerleregelmeh 'dedı Atakö> Kultur Kolejı'nce, "Dunya Kadınlar Haftası' etkınhklen çerçevesınde düzenlenen soyleşıye kaülan Aüğ, Turkıye'de kadın sorunlan ve venlen mucadeleyı anlattı Oymyakon'da yaşamak dondurucuda yaşamaktan farksız. Oymyakon, Rusya'nın ebnas ihtiyacının yüzde doksanını >e altın ihtiyacının da yansını karşılayan Y akut toprakları içinde >er alıyor. Yıhn onikî ayı kış, geri kalam yaz! Oymyakon yeryüzünün en soğuk yerleşim birimlerinden biri. Burada yaşamak derin dondurucudayaşaniaktan farklı değil Haber Merkezi - Yervuzu- nun, ınsanlann yaşadığı en so- ğuk yerleşim bınmı Oym>a- kon, Sovyetler Bırlığı'nın çok- mesıyle, yaşamına bıraz sı- cakhk getırecek bır bonanza beklemeye başladı Oymyakon, Rusya'nın elmas ıhtıyacının yuzde doksanını ve altın ıhtıyacmın da yansını kar- şılayan Yakut topraklan ıçınde yer ahyor Sıcaklığın eksı ellı derecenın de aluna duştuğu çe- tın kış aylanndan başka. Mos- kova'da başlayan ve gıderek Sı- bırya'ya da yavılan ekonorruk bunalım, yaşamı daha da guç- leştınyor Oymyakon halkı ıçın Dondurucuda yaşamak' 1926'da bıhm adamlan, ku- zey yanmkuredekı en duşuk sı- cakbğı (eksı 71 2 derece) Oy- myakon'da olçmuşlerdı Nufu- sun çoğu avlanarak ve donmuş ırmaklarda açtığı delıklerde ba- lık tutarak doyuruyor karnını 40 km ötedekı okulun oğretme- nı Valentina Krivoshapkina, "Denn dondurucuda >aşa- maktan pek farkh değıl Yalnız, denn dondurucu bıraz daha sı- cakür" dıyor kasaba ıçın Sovyet yönetımı altında, ma- cera aramak ya da para kazan- mak uzere doğu>a goçen Rus- lann çoğu, şımdı hayal kınklığı yaşıyor Aldıklan yuksek ucret- lenn. hızla ürmanan enflasyon karşısında hıçbır değen kalma- mış Kasabah. tatıl sozcuğunu çoktan çıkarmış sozluğunden 5 000 km uzaktakı Moskova'- ya gıdış bıletı. uç a>da kazan- dıklanndan bıle fazla tutuyor Karanlık soğuk kış avlann- da hayvanlann bıle kapalı ver- lerde tutulması gerek Yıhn bu aylannda dışanda > apılan tek ış, Stalın donerrunde çahşma kamplanna gondenlenlenn ın- şa ettığı ana yolu temızlemek Arabalann motorlan, gece gündüz acık bırakılıyor Yok- sa, motoru çalıştırmak ıçın. al- tmda ateş yakmak gerekıvor Dışan asıîan çamaşırlar donup kaskatıkesılı>or Içersıyle dışarsı arasındakı sıcaklık farkı yuzunden cam- lann ıçınde bıle kalın bır buz ta- Kamyonla getirilen içme suyu baltajla kırılarak bakası oluşuyor Halk. Oymya- kon'dakı kışı şö>le tanımlı>or "Yılın onıkı ayı kış, gen kalanı vaz' Sıcaklık eksı ellı derecenın al- tına duştuğunde, kasabanın dış Yakut halkı balık >e ren geviği avlıvor. • 1926'da bılım adamlan, kuzey yanmkuredekı en duşük sıcakhğı (eksı 71 2 derece) Oymyakon'da olçmuşlerdı. Haftada üç kez kam\onla getınlen ıçme suyu. ddha yolda donuyor ve ıçen taşınmadan once baltav la kırüıyor. Arabalann motorlan, gece gundüz açık bırakılıyor. Yoksa, motoru çalıştır- mak ıçın, altında ateş yakmak gerekıyor Dışan asılan çamaşırlar d_onupkaskatı kesılıyor. • İçersıyle dışarsı arasındakı sıcaklık farkı yuzunden camlann ıçınde bıle kalın bır buz tabakası oluşuyor Kurulalı 40 yıl olmasına rağmen, kasaba ahşap evlenn toplamı olmaktanöteye geçememış. Çoğunda su yok ya da musluk dışanda dunyayla bağlantısını sağlayan 15 kışılık tek yolcu uçağı bıle çalışmıyor Eksı ellıyedı derece- nın altında okullar tatıl oluyor,^ çunkü çocuklann yolda donma tehlıkesı v ar Kurulalı 40 yıl olmasına rağ- men. kasaba ahşap ev lenn top- lamı olmaktan öteye geçeme- mış Çoğunda su >ok ya da musluk dışanda Haftada uç kez kamyonla getınlen ıçme su- yu. daha yolda donuyor ve ıçen taşınmadan önce baltayla kın- lıyor Geyiklerle besleniyorlar Ren geyıklenne ev sahıplığı >apan bıraz ötedekı dağlar ıse tum bu sorunlardan uzakta Bu dağlarda yaşayan 54 yaşındakı Semyon Gromov, tum ıhtıyacını 1200 başhk suru- sunden karşıhyor Denlennden kendısıne gıysı vapıyor. etlen>le beslenıyor, sutlennı boğurtlenle kanştınp dondurma >apıvor Ren geyıklennın boynuzlan bıleışeyan>orbudı>arda Ya- kut erkeklen dağlardan evlen- ne ren geyığı geürmeyı başar- dıklannda, boynuzlanru da öğutup. afrodızyak ruyetıne kullanıvorlar Keııcli elektronuzu keııcliııiz çekin Kardiyobeeper adh dhazla hastalar 40 saniye içinde elektrolannı çekip telefonla doktorlanna bildiriyorlar • Hastaahazınıkı elektrotunu sağ ve sol kol altına yerleştınyor Daha sonra cıhazı goğsune da> ayıp elektrosunu çekıyor Veherhangı bırtelefonunko- nuşma ahızesme ahazın delıklı bölümunu dayaya- rak elektro kavdını ses sınyalı hahnde merkeze gondenyor Merkezde ıse göndenlen sınyal elektro kaydına donuşturuluyor GÜNDLZtMŞtR Kalp hastalıklannm teşhis >e tedavisinde buvnk ımkan... \rtık eunızde otunırken veva işjennizde çalışırken goğsunuze gelen ağrının kalbinizle ilgilı olup olmadığını anında anlıva- bilmeye >ara>an "Kırmuı Hat \cil Servisi" ülkemizde de kunıldu. Gece gündûz 24 saat aralıksız çalışan Kırmızı Hat Acil Servisi'nin çalışma duzeni ise son derece kola\ ve prarik. Sisteme üve olan kışilere verilen "Kardijobee- per "adlı cihazla hastalar fenalaştıklan anda 40 sanive içinde elektrolannı çekip telefon aracılığıyla doktorlanyla ilişkıve geçebili\or. "Red'line Tele Elektro" adı verilen sistemi Türkiye' ye getiren Leyla Mardin, acil ser- vislerinin daha önce tanısı koıunuş kalp hasta- larına da büyük bır guven verdiğini belirterek şunlan so>lii>or: " Sisteme u>e olanlar öncelikle kendilerini yalnız hissetmekten kurruluvoriar. Bu da kalp hastaldvlan icin majör risk faktörlerinden bıri olan stresi azaltıyor. Hastanm takibi sırasında meydana gelen değışıklikler anında tespit edi- lip, hastanm doktoru ile iletişime gecümektc, acil bır dunun karşısında ise mûdahale edil- mektedir." Şirket vöneticileri 40 bin hastay a hizmet >e- rebilecek kapasitede bilgi işlem merkezine sa- hip olan >eıû sıstemden kımlerin vararlanabi- leceğinı ise şövle sıralıyorlar: 1- Kendisinde veya ailesinde kalp hastalığı olan kişiler. 2-Y dksek tansiyonu olan kişiler. 3-Kolesterol >e kan yağlan yûksek HDL kolesterolu düşuk olan kişiler. 4-Sıgara içenler. 5-Kilohı kişfler. 6-Şpordan uzak bir yaşam sûrenkr. 7-Özel havatları ve işlerinde aşın stres altın- da olan kişiler. 8-A tipi kişilik >ap«sı olan kişiler. 9-Şeker hastalığı olan kışıler. Avrupa ülkelerinde ve \BD'de başanyla kullanılan sistemin en önemli ozeUıklerinden birisi de tam donanımlı ambulanslar. Hastanm gondcrdiği EKG'de acil bır durumun saptan- ması halinde hastanm kendı doktoruna haber veriliyor. Gerektiği anda ise merkezdeki am- bulanslar harekete geçirilerek acil mudahele cihazları ve ilaçlanyla birlikte hekim deneti- minde hastanm adresine gonderüiyor. Leyla Vlardın Tele Elektro Sisteminin çalış- masını ıse şovle açıklnor: "Hasta herhangi bir sıkıntı hissettiği anda kendisine verilen kar- diyobeeper adlı cihazın ıki elektrotunu sağ ve sol kol altına yerleştiriyor. Daha sonra cihazı göğsune davavıp elektrosunu çekiyor. ^ e her- hangi bır telefonun konuşma ahizesine cihazın delikli bolümünu dayayarak elektro kaydmı ses sinyali halinde merkeze gonderiyor. Mer- kezde ise gonderilen sın\ al elektro kavdına do- nüştumluyor. Böylece yaklaşık 1 dakıka 20 sa- niyelik bir süre içinde hastanm kalp ile Ugfli durumu ortaya çıkmış oluyor. " İstanbul T ç Fakiiltesi Kardiyoloji Anabinm dalı öğretim Üyesi Doc.Dr \ ıhnaz Nişancı," Transtelefo- nik Elektrokardivografik Monotorizasyon" adı da verilen sstemın holter cıhazma oranla daha başarılı sonuçlar verdiğine dikkati ceke- rek, şöyle konuşuyor. " Holter incelemesinde genelUkle 24- 72 sa- atük bir tetkık suresı ile yetinilrnektedir. Bu dönem içinde hastanuı şikayetleri olmanuş ıse kesin bir sonuca gidilemiyor. Aynca günlerce süren holter tetkikinin analizi de uzun süre al- makta, iş gücu ve zaman kaybına yol aç- maktadır. Bu sistemde ise kalp hastalıklan ba- şanyla takip edih'yor. Kalp ameliyatı geçiren hastalarda iîaç takibi, kalptekırirmbozukluk- lan, kalp pili taktıran hastalann izlenmesi ci- haz sayesinde kolaylaşıyor." 6000-7000-8000- 9000 gibi çeşitli modeUeri olan cihazlar, üyele- re vüiığı 3^ mihon lıradan kıralanıyor." îsveç'teki kadın ve banş gruplan Bosnalı hemcinsleriyle dayanışma içinde olduklannı açıkladılar Bosncülaki drama kadmlar sessiz kabmyor GÜRHAN UÇKAN STOCKHOLM - Kısa bır sure once Isveç'te kadınlann duzenledığı ve katıldığı kuçuk ama ılgınç bır gosten vapıldı 'Kadın ve banş gruplan" ola- rak kendılennı tanımlavan gos- tencıler, Bosna-Hersek'tekı toplu ırza geçmelen kınadılar ve Bosnab hemanslenyleda>a- nışma ıçınde olduklannı açıkla- dılar Gınşımde başı cekenler arasmda, erkeklenn ansel sal- dınlanna uğra>an ya da onlar tarafından dovulen kadınlann sığındıklan "Kadınevlen"nı banndıran ROKS adlı orgütun Genel Başkanı Ebon Krarn da vardı Ebon Kram, Zagreb'den yenı gelmıştı Bosna da, ' Bor- del kampı" olarak adlandınlan 16 kampta kadınlann yontemh olarak ırzına geçıldığını ve hat- ta, zevk ıçın olduruldüklennı anlattı Ebon Kram soruvordu - Kadınlann erkekJer tarafın- dan cınsel tecavuze uğramalan- na, canlanndan olmalanna daha ne kadar goz yumulacak 0 Korkunç şiddet Bosna'dakı drama tanıklık eden ve sessiz kalınmasına karşı çıkan bır başka kadın da Dr Christina Doctare Uluslararası yardım orgutu WHO'ja bağlı olarak Zagreb'de gorev yapan Doctare, 4 şubatta Stocİcholm Kulturevı'nde bır konuşma vaptı Sozlenne "Bosna'dakı korkunç şiddet, toplumun her kademesını yıkmak uzere, amaç da bu" şeklınde başladı ve şoyle devam ettı - Şiddet. yalnızca suregelen vaşamı yok etmıyor gelecekte- kıru de tehlıke>e sokuvor Şıd- dete hedef olanlann onemlı bır bolumu, kendısıne > ardım ulaş- tıktan sonra aldıklan gıdayı be- denlen yakmadığı ıçın topar- lanamıyorlar Bunlar arasına ıntıhar oranı çok yuksek Ozelhkle kadın kurbanlar, bedenlennden nef- ret ettıklen ıçın canlanna kı>ı- yorlar Cınsel tecavuze uğramış kadmlann durumu çok kntık İçinde vaşadıkları toplum, ba- ;şında bovle bır olav geçmış kadınlan dışlamaya alışmış bır toplum \ncak böyle boyutta asla >a- şanmamıştı Şımdı amacımız, bu kadınlann bır çeşıt savaş kahramanı gıbı gorulmelennı sağlamak " Chnstına Doctare. ortada bır sağlık Celaketı de olduğunu vur- guladı ve bu sorunun. gelecek- tekı nesıllen de etkıleyeceğını belırttı Öte >andan bağnazlık- tan uzak olmalanyla tanınan Musluman hocalann, Kuran'- da. savaş mağduru kadınlara sahıp çıkılması gerektığıru >a- zan ayetler bularak vardımcı olduklannı da açıkladı 'Yeter artık' - Artık gözler açılmakta Baş- ta kadınlar olmak uzere bırçok ülkede kıtleler. 'Yeter artık' dı- yorlar Şıddetın, ust kademede- kı yonetıcıler tarafından des- teklendığını bıldıklen ıçın onla- ra seslenıyorlar ve onlemler alınmasını ıstıvorlar Gerçekten de bızım Zagreb ve çevresınde görduğümuz suç- lann ışleraş bıçımı bunu kanıtfi- yor Kadınlann hapsedıldığı kamplarda askerlenn suç ışle- melennı ust subaylan ya gor- memezlıkten gelıyorlar ya da resmen bunun ıçın onlan teşvık edıyorlar Chnsüna Doctare, sağlık personelının azhğının ve make- me yokluğunun, trajedının bo- yutlannı gereksız yere arttırdı- ğına da parmak basıyor - Bır tek Bosna'da 300 doktor Sırplar tarafından olduruldü Hastaneler ve sağhk merkezlen surekh ateş altında tutuluyor Kızıl Haç, gerçekten olağanüs- tü bır çaba göstenyor, ama ya- ralan sarmaya yeterh olamıyor Çok daha yoğun yardım yapıl- ması şart