Katalog

3AYFA CUMHURİYET 14MART1993PAZAR PAZAR KONUKLARI Leyla Tavşanoğlu, 2000 olimpiyatının aday kenti istanbul'u bir mimar ve bir olimpiyatplanlamacısına sordu IstanbuTun kurtuluşu olimpiyat oyunlannda- 2000 olimpi} atlannın İstanbul'da vapıbnası fikri nereden ortaya çıkü? Siz Young and Rubicam Rek- lamevi olarak olimpiyat projesine nasıl kanştınız? BtLGİN - İstanbul"da olimpiyatlar dü- zenlenmesi fiknnin 10 \ıldan fazla bir geç- mişi var. I988'den beri Üluslararası Obmpi- yat Komitesi üyesı olan Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi Başkanı Sinan Erdem çeşıtb oümpiyatlarda aktif olarak görev almış. zengin bilgi ve tecrübeye sahip bir kişi. Adaybğımızın en önemb. en güçlü yanlanndan birisi Erdem"in varbğıdır. Bu çahşmalan arasında Sınan Bey. Üluslararası Olimpiyat Komıtesi'nın olim- piyat yapılacak şehirleri seçmek içın dikkate aldığj kriterlerin ne olduğu konusunu dik- katle ıncelemiş. Bu çabşmasını da gerekJi yerlere aktarmayı başarmış. Geçen yıl ma- yıs ayında da Olimpiyat Yasası TBM M'den geçerek Resmi Gazete'de yayımlandı. Böy- lece dünyada ilk kez bir aday kent Olimpi- yat Yasası'na sahip oldu. Bu yasa geçtikten sonra Üluslararası OUmpıyat Komitesi'ne adaybk başvurusu yapıldı. Adaybk başvu- rusu o ülkenın Ulusal Olimpiyat Komitesi tarafından Üluslararası Olimpiyat Komite- si'ne yapılabilıyor. iste fırsat 2000 olimpiyatlanna adaylığı İstanbul'un tekrar İsîanbul olması için fırsat olarak görüyorum. 2000 yılında çok ağaçlı bir İstanbul olması için elimden geleni yapmaya çalışıyorum. Bu arada yasanın parlamentodan geçme çahşmalan sûrerken komite ve Spor ve Gençlikten Sorumlu De\let Bakanbğı adaylık çabşmalannı yürütecek deneyimli bir İturuluş aramaya başlamış. Biz bu aşa- mada devreye gjrdık. Başvuran birkaç şir- ketten binydik. Sonuçta tercih bizden yana kullanıldı. Sanıyorum. seçim kriterlerinde de Young and Rubicam'ın geçmiş ohmpi- yat deneyimleri önemli rol oynadı. Şunu da itıraf edeyim ki bu görev bize verildiğinde TEVFİK BİLGİN İstanbul, L'sküdar'da 1947de doğdu. istanbul Devlel Güzel Sanatlar Âkademisi Mimarlık Bölümü'nden mezun oldu. 1980 yılında Kanada'yagitti. Dokuzyıl süreyle Montrealkentinde mimarlık yapn. 1989da İstanbul'a döndü. Döndüğünden beri Young and Rubicam Reklantevi'nde koordinasyon veplanlama görevi yapıvor. Aynı kuruluşta 2000 olimpiyatları projesiniyürülen sorumlu kişi. çok büyük bir görevi yerine getirme imkanı sağlayacakür. OECD'nin en genç nüfusuna sahip ülkeyiz. Rakamda yarulabilirim, ama İstanbul yüzde 47"si 35 yaşın altında bir nü- fusa sahip. Sporun yaygınlaşmasının daha sağbkb. daha kendine güvenli, daha adil yanşmayı, mücadele etmeyı bilen insanlar yetiştirdiğine inanıyorsak genç kuşaklara spor yapma ımkanını \ermemiz lazırn. Bu- | nun için de Avrupa'mn bırçok ülkesinden daha fazla nüfusa sahip bir kentte spor tesisi açmayı. obmpiyatlar olsa da olmasa da za- len \apmamız lazım. Ha\a kirlılığın kal- dınna meselesı ne kadar acılse İstanbul ıçın spor tesisi yapmak da o kadar acil bence. Olimpiyatlar nedenıyle yapılacak tesısler için. bız olimpiyatlara yeterli tesis yaptık. deyıp arkamıza yaslanma fırsaümız olduğu- na da ınanmıyorum. Daha da öte. onlar bi- ter bitmez yeni tesisler yapmaya de\am et- hat kentınden İstanbul'a döndüm. İstan- bul"u seviyorum. O nedenle İstanbul'da şu anda yaşamakta olduğumuz koşullan ka- bul edenlerden değjüm. Buna raa olanlar- dan da değilim. İstanbul'un 2000 olimpiyat- lanna adaybğını, İstanbul'un tekrar istan- bul olması, kurtuluşu için tek fırsat olarak görüyorum. 2000 yılında çok ağaçlı bir istanbul olması için elimden geleni yap- maya çalışıyorum. - Otimpiyadar için bir bütçe yapıldı mı? Para nereden sağlanacak? BİLGİN - Aday bk dosyamızda bir bütçe- miz var. Doğal gazın. toplu taşımaahğın yapımı obmpiyat bütçesine giren şeyler de- ğil. Bunlar Büyükşehir Belediyesi'nin olim- piyatlardan bağımsız olarak yaptığı şeyler. Bizim olimpıyatlardan beklediğimiz gelir 1 milyar 232 milyon dolar. Öngörûlen kar ise 206 milyon 900 bin dolar. Bu bütçenin için-' de bütün tesislerin yapımı var. Dolayısıyla tesisleri yapmış olacağız. aynca çevrenin dü- zeltibnesı ve iyileştiriİmesi için aynlmış 90 milyon dolarbk bir bütçe var. Obmpiyat parkının ağaçlandınlması, eğlence ve dın- lence merkezi için de 60 milyon dolarbk bir para aynldı. Bu tür katkılaıda birlikte bü- tün bu harcamalan yaptıktan sonra 207 milyon dolara yakın bir karar kalacak.Ulu- sal ve üluslararası sponsorlann dışında işlnmaliyönü Bizim olimpiyatlardan beklediğimiz gelir 1 milyar 232 milyon dolar. Öngörûlen kâr ise 206 milyon 900 bin dolar. Bu bütçenin içinde bütün tesislerin yapımı var. obmpiyat yasasının sağladığı, bilet satışla- nndan, hibeler, hatıra paralan ve eşyala- nndan sağlanacak gelirler vardır Özel pi- yangolar düzenlemeyi düşünüyoruz. Bütçe- mizin en büyük gelir kalemini televizyon haklan oluşturuyor. Buralardan sağlana- cak paralarlâ büyük bir olimpiyat parkı ka- zanacak bu kent. Aynca da diğer işletme gi- derleri karşılanmış olacak. Dolayısıyla obmpiyat bütçesinin kendisi ne devlet büt- çesine. ne de İstanbullulann verdıkleri vergi- Gürsel: Altyapı sorununu ancak olimpiyat çözümler- İstanbulun 2000Olim- pivatları'na adaylığı konu- sunda ne düşünüyorsunuz? GÜRSEL - Başlangıçta, İstanbul'un böylesi bir olimpiyat organizasyonu içın altyapısıyla. kısa süre içinde üst yapna yönelık yatınm- lan gerçekleştirebıleceğimiz konusunda doğrusunu isterseniz baa endişelerim vardı. Ama zamanla bu organizasyonun bizim ta- rafımızdaki üyelerinin inançh çahşmalanyla bu işin alündan kalkabıleceğimiz gibi bir perspektif kafamda oluştu. Ondan sonra da görüşümü tamamıyla değiştirdim. Biz niçin olumsuz olarak bakıyoruz? Acaba İstan- bul'un geleceği açısmdan bu obmpiyat şöle- nini bir başka biçimde kentin sosyal, kültü- rel. sanatsal yapısal. planlaması bakımın- dan değerlcndırmeniz mümkün müdür. bu bir fırsat mıdır. diye düşunmeye baş- ladjğımda İstanbul'da bir obmpiyat organi- zasyonu gercekleşmesinin olabileceğine inanmamız habnde gerekli her şeyin yapıla- bileceği görüşü bende hakim oldu. 2000 Olimpiyatlanna aday olan diğer kentlere baktığımızda İstanbul'u bu adaylar içinde seçilme şansı en yüksek kentleTden biri olarak görmeye başladım. Çünkü oyun- lan düzenleyen Üluslararası Obmpiyat Ko- mitesi olayı sportif obnaktan çıkardı. Bır yandan kültürel bir potansiyebn etkinlik ka- zanması, Olimpiyat Oyunlan'nın yaprlacağı ülkenin ticari boyutu bu insanlar için çok önemb. Dolayısıyla bütün bu kriterlere ce- vap verecek olan kentin hem coğrafi, hem kültürel, hem siyasal yapısı önemb obnaya başbyor. İstanbul'a baktığımızda üç kültü- rün yaşadığı bir kent olduğunu görüyoruz. Bunlar Roma, Bizans ve Osmanh kültürleri esas olarak. İstanbul, üstelik Asya ve Avrupa kıtalan arasında bir konuma sahip. Asya'yla Avru- pa'yı bağlayan su yolu üzerinde iki kıtaya da hâkım bir avak uzennde - İstanbul'un olimpi\at kenti olabilmea için neler > apdabilir? \lr> apı bunu gerçekleş- tirrneye \eterli mi? Bildiğim kadanyla bir kentin seçilebilmesi için L luslararası Olimpi- yat Komitcsi'nin bir takon kriterieri >ar. Alt- yapı başta olmak üzere bu kritertef karşıla- nabilir mi sizce? GÜRSEL - İstanbul Nazım Plan Bürosu- na göre 2000 yıbnda İstanbul'un nüfusu 10 milyon 500 bin kişıye ulaşacak. Günümüz- deen fazla lartışılan konu istanbul'un dışar- dan gelen göçle nüfus artışı. Aynı zamanda da kentb nüfusla tamamen dışardan gebniş. ERSEN GÜRSEL 1939yılında doğdu. Ortaöğrenimini İstanbul Vefa Lisesi, yüksek öğrenimini Devlet Güzel Sanatlar Âkademisi 'nde vaptı. Mimarlık öğreniminibitirdikten sonraaynıyıl Şehircilik Kürsüsü ne asistan olarak alandı. Uzmanlık alanı olan şehirplanlama-programlama konusunda imarplanları, kıyı ve turizm yerleşme planlamaları, tarihi \e kültürel çevre, SİT korumaplanlarına ait sonuçlanmış çalısmaları bulunuyor. Sonyülarda, biri kullamma açılmış, diğeriproje aşamasında olan spor kompleksleriyle ilgiliprojeler üzerinde çalışıyor. İstanbul olabibr. Bir dünya kenti yaratma eğibmleri içine İstanbul da ginniştir. İstan- bul küreselleşme sürecine girdiğinde küre- selleşmenın zorunlu kıldığı baa sorunlarla da karşı karşıya olacak. Mekânsal alanlann değerlendiribrıesi. hazırlanması, alt ve üst yapının hazırlanması acaba dışardan ge- lecek taleplere göre mı yönlendinlmeli. yok- sa biz bu talepjeri önceden görüp onlara göre mı mekânsal alanlan bulacağız? Bu, Istanbulkın geleceğini bebrleyen çok önemb bir etkendir. İstanbul son zamanlarda çeşitb sektörier için merkez olarak gösteribyor. tstanbul'un bütün bunlara cevap verecek üst ve alt yapısının hazırlanması gerek. Bu, dışardan gelecek baslalarla. ya da maddi yardımlarla mı sağlanacak? İstediğini istediği yerde yap- mak çok tehlikeli. İstanbul'u altüst eder. Yoksa bütün bu meseleleri biz kendi içimiz- de mi çözeceğiz? Yerel yönetimleri bu türlü örneklerinın kent içinde oluşmasına da katkıda bulunmuş. Barselona Obmpiyat kenti olunca üluslararası bir yanşma açmış- lar tspanyol. özellıkle Barselonalı mimar- lann bir yiğın çağdaş ömeklerini obmpiyat çerçevesi içinde görmemiz mümkün. Aynca bir başka şey daha yapmışlar. Bir taraftan yerel yöneücıler, öte yandan mimarlar, mü- hendisler, diğer sanatçılar, halkın da ka- tıbmıyla Barselona Obmpıyatlan'ran Barse- lona-Katalan kültürüne katkısının çağ- daşlaşünbnası için elbirbği etmişler. Ve bu- rada da uygulanan pobtika bu işi çok güzel motive etmiş. Herkesın kaülımı sağlaruruş. Obmpiyatlan, sadece sportif bir faabyet olmanın ötesınde İstanbul'un geleceğinin tanımlanması ıçın çağdaş bir fırsat olarak görüyorum. - Son günienk çok sözfi edilen bir konu da ühısiararası Olimpiyat Komitesi'nin değer- lendirmesinde F'ekin'in son derece güçlü bir ada> olduğu, hatta 2000 Olimpi> atlan'na spotif bir olaydan çok ticari bir ola\ olarak bakıldığı. Pekin'in büyük bir pazar olması ne- deoiyle bu kentin ada\lığının üzerinde bu ka- dar çok durulduğu söyleniyor. Bu ğörüşü nasıl değerlendiriyorsunuz? GÜRSEL - Esas üzerinde durmak istedi- ğim konu da bu. Adaybk şansı en yüksek kentin Pekin olduğunu. bunun koşuİlannın da belb olduğunu açık biçimde ortaya ko- yuyorsunuz. Organizasyon Komitesi'nin de bakış açısı belb. Ama bunu kendi lehimize, İstanbul kentine nasıl motive edebıbnz, diye düşünebiliriz. Obmpiyaüara sadece sportif bir organizasyon oîarak bakmamabyız. Böyle yaparsak İstanbul belki bu organizas- yon nedeniyie bir ivme kazanabibr. Hatta yeniden yapılaşmasında bir ivme kazanabilır. Barselona Obmpiyat- lan. İspanyol mimarlann dünya platformlannda yer almalannı sağladı. Öte yandan, pek çok başka ülkeden mimarlar da bu obmpiyat- larda yer aldılar. Madem ki İstanbul dünya kenti olma sürecine girdı, obmpiyatlardan sonra insanlann belleklerinde birşeyler kal- mab. Belki olimpiyat süreci içinde yepyeni birmoda yaratılacak. İstersenizbuna ""Istan- bul modası" diyebm. Bu, bütün dünyaya yayılacak. Bu fırsatı niye kaçırahm? İstan- bul için genel antemı budur. Obmpiyat Oyunlan'nın sahipbğini ülkeler değil. kent- ler yapar. Pobtikacılar, sanatçılar. yönetici- ler, yatınmcılar, mimarlar, yeni İstanbul'un yapılaşmasında elele vermeb, bırbktebğimiz bunun ne kadar büyük bir görev olduğunun tam olarak bilincinde olmadığımı şımdi fark ettim. - Siz esas olarak reklamevinde bu projeyi yfiriiten kişisiraz... BİLGtN - Genel yönetmenimiz AtiUa Aksoy başkanbğındaki ekipte mimar ola- rak ben sadece projenin. tesislerin, oyun- lann organizasyonu ve adaybk dosyasının hazırlanması görevlerini üstlendim. Tabii tek başıma çabşmıyorum. Bu işte çabşan ge- niş bir kadromuz var. - Rakip kentier hangüeri ve bunlar İstan- bul'un karşısmda güçlü mü? BİLGtN - Doğudan Batı'ya sayarsam ra- kip kentier şunlar. S\dne\. Pekın, İstanbul, Berlın. Mılano. Manchester ve Brasilia. Taşkent de adavdı. fakat sonradan çekildı. Ben o kentlerin güçlü. ya da güçsüz yanla- nndan çok bizim güçsüz yanîanmız neler- dir, burdan nasıl güçlü hale getirebilirizle il- gibyim. Sözkonusu kentlerin hepsinin bir- çok güçlü, ya da güçsüz yanlan var. Sydney'in şehir içi ulaşım sorunu. hava kir- bfiği diye bir meselcsi yok. Buna karşılık oyunlara katılacak atletlerin uzun bir yol- culuk yapmalan gerek. Sydney uzak bir kent. Barselona'ya kaülan atletleri veri ola- rak kabul edersek onlann ülkelerinden İs- tanbul'a gelmeleri için geçecek süre ortala- ma 4 saat 50 dakika ile 5 saat gerektiriyor. İstanbul olarak bu bizim güçlü yanımız. Sy- dney'in ise zayıf yanı. Onlann güçlü, bizim zayıf olduğumuz başka yanlar da var. - Bu işin iistesinden gel- mek için altyaponız yeterli mi? Altvapıdan kastun in- san becerisi ve gücü. yatak kapasitesi. her şeyin başın- da oreanizasyon yeteneği. >apılacak tesîs- ter... Hatta daha ortada bir tesis göriinmü- yor... BtLGİN - İstanbul'u, önümüzdeki yedi yılda yeniden yaşanabıbr bir kent haline dö- nüştürme projesini gerçekleştirebilir miyiz? Belki adaybk çabşmasırun en önemli yan- lanndan binsi bu. Bu konuda İstanbul"un güçlü yanlan var. Şu anda devam etmekte olan altyapı projeleri dünyanın başka hiçbir kentinde olmayan bir kapsamda. Doğal- gaz, hızb tramvay, metro hemen akbma ge- tenler. Kentte yapıbnakta olan projelere dikkat ettiğimiz zaman ciddi bir altyapı yatınmı görmekteyiz. İstanbul'un otel kapasitesi Barselona'nın çok üzerinde. Barselona obmpiyat yapmış bir kent. Orada konaklama ıhüyacım lima- na bağlanan turistik gemilerie çözme yolu- na gittiler. İstanbul'da işletmeye yakında gi- recek olan otellerle ve 2000 yıbna kadar yapılacak oıellerle yatak kapasitesi haliha- zırdakinin çok üzerinde olacaktır. Önümüzdeki 24 eylülde alınacak kararla İstanbul olimpiyat şehri olacaksa bu, gele- cek kuşaklara, ihmal edip yapmadığimız memız lazım. - 24 eykiklc İstanbul olimpiyat kenti olur- sa bu spor auş>erişinde mutlaka geniş çapb bir kültür alışverişi de olacaktır. Bunun da ötesinde göriinen o ki Türkiye milyarlarca dolar harcasa muhtemelen bu kadar iyi bir tanıtım fırsaü yakalayamaz... BtLGfiV' -Çok hakbsınız. İstanbul'un adaybğı için yaptıgımız yurtdışı gezilerde, İstanbul olimpiyatlara aday ha. vay anasını, demeleri çok önemb. Yaptıgımız tanıtım, ne dediğimiz önemb değil. Sadece İstanbul'un aday olması Türkiye'nin nereye gebniş ol- duğunu, İstanbul'un nereye gebniş olduğu- nu göstermesi açısından kendi başına bir tanıtım. Başka bir şey söylemeruz gerekmi- Avantajları var İstanbul'un güçlü yanlan var. Şu anda devam etmekte olan altyapı projeleri dünyanın başka hiçbir kentinde olmayan bir kapsamda. Doğalgaz, hızlı tramvay, metro hemen aklıma gelenler. yor. Sadece aday olmanın, Türkiye dışından Türkiye'ye bakışı ne kadar etkile- diği görülebilır. - Barselona oümpivatlara haarlanırken büyük bir çabşma vaptı. Yeni bitki örtüsü dû- zenlemesi yaptığı. hatta iklimin yumuşatıl- masına çaİışıldığı bildirildi. İstanbul'da bu konuda neler yapdabüecek? BİLGİN - Olimpiyatlar'a verdiğimiz adaybk dosyasının bir bölümü meteorolojik koşullan içenyor. Orada oyunlann yapıl- masını önerdiğiniz günler içın son 10 yılbk meteorolojik veriler ısteniyor. Bu verileri toplarken dikkatimi çeken şey şu oldu: İs- tanbul, nera oranı ve sıcakbk olarak oyun- lann yapılmasını önerdiğimız temmuzun ikinci yansında oldukça munis ve hoş bir havaya sahip. Ortalama sıcakbk 24 derece. Nem oranı nadiren yüzde 70'in üzerine çı- kıyor. Bunlar bizim için avantaj. Oyunlann yapılacağı bu 16 günde ruzgâr hep İcuzcy ve kuzeydoğudan esiyor. Şiddeti de çok mute- dil. Yakıcı güneşten bir ağacın altına sığındığınızda nasıl hoş bir serinlik hisseder- sinizişteöyle... - Ama IstanbuTda artık altına sığmacak ağaç kalmadı ki... BÎLGtN - Ne yazık kı kalmadı ve kalma- maya da devam ediyor. Ama, İstanbul'da ağaç kalmadı. kalmıyor. diye fstanbul'u el- den çıkarmaya açıkçası benim gönlüm el- vermıyor. Ben İstanbul'da doğdum. büyü- düm. 10 yıl yurtdışında kaldım. Hep İstan- bul özlemi çektim ve dünyanın üçüncü ra- lere ek bır yük getirecek. - Tesisler için berhangi bir ihale açüdı mı? BİLGİN - Şu anda öyle bir ihale. bizden istenen aynntıb tesis planlan vs de yok. Biz- den sadece bir proje isteniyor. Yaz obmpi- yatlannda 25 spor dab var. Projemiz 25 spor dalından 15'inin yeni yapılacak obmpiyat parkında yer almasını öneriyor. Bunun yanı sıra Abdi İpekçi Spor Salonu ve Kazbçeş- me'deki yeni düzenkmeler sonucu yapıla- cak ikinci bir kapab spor merkezimiz ola- cak. Yelkfn yanşlannın yapılacağı yer ola- rak Fenerbahçe gösteribyor. İU Avcüar Kampusu ve Küçükçekmece Gölü'nde ka- no yanşlan yapılacak. İstinye Auş Pob- gonu'nda alıalık karşılaşmalan olacak. Ke- merburgaz'da şu anda özel sektöre ait bir şirketin yapmakta olduğu bir tesisler di- zisinde biniabk, tenis ve okçuluk yanşma- lannı öneriyoruz. - Üluslararası Olimpi- yat Komitesi'nin seçim kriterieri nedir? Neye göre seçim yapıvorlar? BİLGİN' - Bizim ya- pabibrliğimizi karutlamamız gerek. O ülke- deki spor geleneği, organizasyon yeteneği, toplumun bu konudakı istekliliği. coğrafi koşullar hep seçim kriterieri. Bundan önce- ki seçimlerde bu kadar önemli bir kriter ol- mamasına karşın şu anda obmpiyat felsefe- sı. olımpiyatlann varlığının nedeninı kanıt- layacak bir seçim kritennin ortava çıktığına inanıyorum. Obmpiyatlar banş. kardeşbk. dostluk. dayanışma. tüm insan- lann bir arada kardeşçe yaşamalannı sağla- yacak bir felsefeyse, gündeme seçim yeriyle nasıl katkıda bulunulabibr diye bir kriter de gclmiş durumda. Diğer kntcrlenn bazıla- nnda eksiklerimız olabibr. ama ciddı bır kamuoyu desteği vardır. coğrafi, iklim ko- şullanmız gayet tyıdir. Biraz önce konuş- tuğumuz projeler tamamlandığında lojistik olarak cıddi bir sorunumuz obnaz. Devlet. yerel yönetim, Milli Olimpiyat Komitesi desteği var. Esas önemli olan, en güçlü ol- duğumuz yan, dört bir yanı sorunlarla çev- rib bir istikrar adasıyız Türkiye olarak.Ve biz dünyanın en problemb bölgesinde yaşı- yorsak, obmpiyatlann banş, kardeşbk. dostluk içinde bır arada yaşama ılkelennı şu anda bizden daha iyi temsil edebilecek hıç kimse yok dünyada. Biz buna talibiz. Biz, sadece kendimiz için değil, bölge banşı için de obmpiyaüara tabbiz. Bir başka faktör daha var. İstanbul. hem- şerim başka İstanbul yok, lafmın ötesinde başka İstanbul olmayan bir İstanbul. İstan- bul. camisi, kilisesi, sinagogu icjçe girmiş, yüzyıUardır farklı dınlenn uyum içinde ya- şadıklan, insanbk tarihinde çok önemli bir yere sahip. çok önemb bir insanbk gösterge- sinin sembolü bir kent. İstanbul, farklı dü- şüncelerin, farklı inançlann. uyum ıgnde yaşayan atmosferini hem canlandırma, hem yayma açısından önemb bır kent. kentleşme konumunda olmayan nüfus yapısı arasındaki dengesizbk var. Sosyolog- lar kentb nüfusun gıderek azaldığını söylü- yor. Hepimizin eleştirmesine rağmen gide- rek kentb olmayan nüfus çoğalıyor. Bunlan kentü hale getirme tartışmalan da artıyor. istanbul modası Madem ki İstanbul dünya kenti olma sürecine girdi, olimpiyatlardan sonra insanlann belleklerinde birşeyler kalmah. Belki olimpiyat süreci içinde yepyeni birmoda yaratılacak. İsterseniz buna "İstanbul modası" diyelim. Bu, bır planlama, ya da kaübm koşuluyla olabibr. Bu insanlan önce İstanbullu yap- mamız lazım. Bu insanlann kentb olma se- vincini duymalan, toplumsal faydadan bir pay almalandır. Âncak o zaman kentb olma sürecine girdikkri görülür. Bu obmpiyat organizasyonu süreci içinde İstanbul'da altyapı sorununun çözümünde de obmpiyat olayı bir ivme olarak kullanıla- bibr. Çünkü îstanbul'un, bunu kendi bütçe- si içinde karşıiaması mümkün değıkiır. O nedenle, obmpiyat oyunlannın gerçekleşme süreci içindekı bir taİcım katkılaı İstanbul'- un alt yapısının gelişmesi için kullanılabibr. Bu arada şöyîe bir sorun'ortaya çıkıyor Obmpiyatlann ana merkeziyle kent merkezi arasındaki ulaşım ibşkileri birden bire önemli olmaya başlıyor. Aynı zamanda İstanbul iki yakab bir kent olduğu için Ana- dolu yakasından gidiş gebşler nasıl olacak. diye bir sorun da ortaya çıkıyor. Bir karayo- lu var. bir de halen başlamış olan raylı siste- min Obmpiyatlar'ın gerçekleşme tarihine kadar hizmete girmesi var. Başka bir nokta şu: Bir yanda bir obmpiyat orga- nizasyonu, öte yanda da İstanbul'un uzennde özel- likle fınans çevrelerinin durduğu başka bir olay var. Ne yaparsak yapabm tartışılan konu İstanbul'un ulusal bir metropol olduğu. henüz üluslararası bır metropol olma özelliğini kazanmadığıdır. Çünkü üluslararası metropol olmanın ge- rekli kıldığı kültürel, sanatsal. ekonomik, ileüşim, ulaşım gibi alt ve üst yapılara henüz sahip değildir. Ancak. kendimizi üçüncü dünya ülkesi olarak kabul etüğimız de, dün- yanın, üçüncü dünyanın herhangi bir yerin- de çok ilgınç görülen bir kentiyle ilgili bazı eğıbmler \ardır. Bu eğilımler yeni merkez yaratma eğılimleridır. Bu kentlere bir örnek takpleri karşılayabilecek yeniden yaptlan- masının sözkonusu olduğu bir süreç içinde- yiz. Tüm yönetıcilen izlersek hepsi benzer görüşler ortaya koyuyorlar. îstanbul'un ge- leceğinde merkezin katkısı mı olacak. yoksa merkezın tamamen dışında yerel yönetimle- rinin yapılaşması demokratik ve çağdaş bir kentleşme için ideal bir düzen midir? Şimdi bunun koşuİlannın nasıl saglanacağj tartışıbyor. - İzmir'de 1970lerin başında Akdeniz Oyunlan yapılnnş. ancak bu oyunlardan İzmir'e olimpiyat stadı dtşında bir şey kal- mamıştı. İstanbul, diyelim ki olimpiyat kenti oldu. Izmir'dekinin aksine, olimpiyatlar, her bakMndan İstanbul için büvfik bir fırsat olabi- Brmi? GÜRSEL - İyi bır örnek verdiniz. Ak- deniz Oyunlan'run İzmir'e çok şeyler ver- mesini bekliyordum. İzmır için o dönem çok önemb bir olanak yaraulmıştı. Oysa biz her zaman yaptığımLZ gibi bu işin sadece or- ganizasyonunu üstlendik ve bu oyunlann sonunda İzmir'e sadece büyük bir futbol sa- hası kaldı. Merak ediyorum. Acaba bizim kuşağımızla şu anda İzmir Olimpiyatlan'nı hatırkmayan yeni kuşak için İzmir'in Ak- deniz Oyunlan'nı düzenlemiş obnasından ne kaldı? Kanımca hiçbir şey kabnadı. İşte, İstanbul Olimpiyatlan'nı bu şekilde geçiştir- mememiz gerekir, diye düşünüyorum. Altyapımn kurtuluşu Bu olimpiyat organizasyonu süreci içinde İstanbul'da altyapı sorununun çözümünde de olimpiyat olayı bir ivme olarak m kullanılabilir. Çünkü İstanbul'un, bunu kendi bütçesi içinde karşıiaması mümkün değildir. - Bir de önümüzde Barselona örneği var«. GÜRSEL - Belki bir öncekilerle kıyas- ladığımız zaman Barselona ömeği, Obmpi- yat Oyunlan ve organizasyonuna sadece sportif anlamda bir değerlendirme yapma- mamız gerektiğini ortaya koyuyor. Franko sonrası oluşan yenirejimdeBarselona kenti- nin yeniden planlanması konusunda bir çalışmaya girilmiş. Bu çalışmalar normal hızında giderken Barselona'nın bir obmpi- yat kenti olması karan abnınca bu çabşma- lara birden bire hız verilmış. Barselona eski- den denize açık değildi. Obmpiyatlar sırası- nda denize açıldı. Belki ilk kez Barselona'- run bir Akdeniz kenti kimliği kazanmasma Olimpiyat Oyunlan vesile olmuş. Olimpiyat Oyuplan Barselona kentinde çağdaş yapı için OHmpiyat Oyunlan'nı fırsat bilmeliler. Obmpiyat Oyunlan aynca kendi kişibği- mizi bulmamız için bir fırsattır. Acaba bunu kullanabibr miyiz, diye düşünüyorum. Tür- kiye'de. Cumhuriyet sonrasında yeni bir mi- man yapılanma var Resimde dc sıçramalar Sadece spor değil Uluslararası Olimpiyat Komitesi olayı sportif olmaktan çıkardı. Bir yandan kültürel bir potansiyelin etkinlik kazanması, Olimpiyat Oyunlan'nın yapılacağı ülkenin ticari boyutu bu insanlar için çok önemli. var. Cumhuriyet dönemı yapılan hâlâ her- kesin belleklenndedır. Ama 1960'tan günü- müze geldiğimizde kendi kimbğimizi anla- tabileceğimiz, kuşaklara bırakabıleceğimiz hiçbir şeyimiz yok. Bir deformasyona uğ- ramışız. Eskınin savunuculuğunu tabii ki yapacağız. Ama yaşadığımız çağın kimbğini de ortaya ko\ abilecek baa motifler, yapılar ortaya çıkarmak görevimizdir. Bızde hâlâ. b:z \apama\ız, başkalan bu ışi daha iyi yapar, kompleksi var. Olimpiyat Organizasyon Komitesi içinde Atilla Aksoy adb kişiye bir soru yönelttim. Bir toplantıda ona, "Obmpıyatlarda Türk mimarlanna fırsat olacak mı? Türk mimarlannın da bu işte katkısı olacak mıT' diye sordum. Şöyle bir yanıt verdi: "Türkiye'de spor mi- marbğıyla ilgili henüz bir uzmanbk oluş- madı. Dolayısıyla biz bunu Türkiye"de dü- şünmedik. Hazırbklannı yaptıgımız projele- rin hepsini Atlanta'da yaptınyoruz." Kanımca bu sözler üzücüydü. Bundan daha rahatsız edici bir şey olamazdı. Spor mimarisi diye bir uzmanbk konusu olabibr. Ama mimarbk ne bir teknik, sosyal, ne de bir sanat olayı. Şu anda Türkiye'de ulusla- rarası düzeye açıbnış bayağı tanınmış mi- marianmız var. Geçmiş obmpiyatlarda pek çok yapı sim- ge obnuştur. Şimdiyse hazırlanan projelerde gördüm. Simge olabilecek hiçbir şey yok. Hepsi tekdüze yapılar. istanbul'un kimbğini bebrleyecek simge- sel hiçbir ^-v görübnüyor. Bunu yapabil- mek için TÜTK mimarlanndan yararlanmak çok önemb ve çağdaş bir görev gibi geliyor bana. Zaten iyı işveren olmazsa iyi mimar daolmaz. Sadece rasyonel değil, simgescl yapılar da yapmak sözkonusu olduğunda mimarlann özgün iradeleriyle çok çağdaş ve ileriyc dö- nük sonuçlar almak her zaman mümkün olacaktır. görüşündeyim.