Katalog

SAYFA CUMHURİYET 21ŞUBAT1993PAZAR PAZ AR KONUKLARI Ayçin: îşten atma tehditi grev oylamasını getirdi ŞÜKRANKETENCİ THY'de yapdan grev oylaması, işçilerin grev eğilimini ölçmekien öte bir anlam taşı- yor. 12 EYIÜI hukukunun getirdiğı 2822 savılı \asa hükmü gereği oylama sonucu Hava-İş'in grev hakkmı elinden almış olu- vor. Sendika 15 gün içinde işverenle bir an- laşmaya varmazsa YHK'ya (zorunhı tah- kim sistemine) baş vurmak zorunda. Onu da yapmazsa toplu sözleşme yetkisi elinden gidi- yor. Bugüne kadar ancak bazı özel sektör iş yerlerinde denenmiş ve sendikanın iş yerin- den tasviyesi ile sonuçlanmış bu uygulma ilk kez bir bu'vuk işletmede, üstelik kamu iş ye- rinde yaşanıyor. ILO'nun sendikal hak ve özgûrlüklere aykırı bulduğu. Türkiye'den değişıirilmesinı istediği düzenlemeler içinde yer alan grev oylaması. yasadaki düzenleniş biçimi ile sendikal haklar anlammaa "grev hakkı gaspı "niteliğinde yorumlaniYor. Hü- kümetin program veprotokolüne vaat edil- miş değişiklikler içinde yer alıyor. Önemli sonuçları olan ve kamu oyunda tartışılacak olan bu ilk ciddi uygulama ve sonuçlarını la- raflarm en vetkili ağızları Cumhurıvet için değerlendirdiler. Saym Atilay Ayçin, ilk kez bir büyük iş yerinde grev oylaması denemesi yaşandı. Siz sendika olarak bu ovlamayı kayberri- niz. Bu noktaya nasıl geİindi? Olayın önce geuşûninden başlıyarak bir değerlendir- mesini yapar nusmız? AYÇİN- Görüşmeler 10. ayın birinde başladı. 3-4 aylık süre içinde sadece eski sözleşmenin aynen bırakılmış metinleri geçti. İşveren taraf yeni hiçbir öneriyi ka- bul etmedi. Toplu sözleşme taslağımızı 10 500 üyemizin en az 8 binine ulaşarak hazırlanmış önerilerle belirlemiştik. İşçi- lerin en çok üzerinde durulmasını iste- dikleri konu iş güvencesi idi. Bir önceki sözleşmenin ardından 800 civannda in- san Havaş ve TH Y'den atılmıştı. Bunun olumsuz etkisi vardı. İşten çıkarmalarda ücretin 20 katı ek tazminat gibi önemli kısıtlayıcı istemlerimiz vardı. En ufak bir yakınlaşma olmadı. 1 şubatta grev ilan edildı. İşveren, asd sizi anlaşma niyetinde ol- bu insanlann hepsi oylamaya katıldı. Bin civannda zorunlu emeklilik konu- munda olan, emeklilik işlemleri durdu- rulmuş, ancak bununla tehdit edilenler var. Kaptan ve hostesler, uçuş personeli, çabamızla üyemiz oldular, ancak yapısal olarak kendilerini işverene, işletmeyeda- ha yakın görüyorlar. Baskıdan daha ko- lay etileniyorlar. Oylama süresince ucak- lar 2-3 saat rotarlı kaldınldı. Yurt dışı se- ferlerde olanlar oylamaya geürildi. Izin- li. hastalar evlerinden toplandı.24 saat sandıklar açık tutuldu. Bütün baskıya rağmen 3500 "evet" oyumuz var. Işveren oylama sonucunun, aşırı istek- lerinizden, işcinin işletmenin yamnda yer almasından doğduğu görüşünde. AYÇİN- THY \e Havaş'ta geçen dö- nem sözleşmeden bu güne İcamu oyunda yaratılmış bir hava var. Pilot ve hostesle- rin ücretleri göz önüne alınarak. stan- dart üstündc ücret alındığı imajı verili- yor. Vitrin dışında kalan çalışan çoğun- luğun ücretleri bilinmiyor. Biz grev ka- ran ile birlikte THY çalışanlannın ağ- zından aldıklan ücretleri kamu oyuna duyuran broşürler hazırladık. Bunlan yoîculara, halka dağıttık. Bu yüzden de THY'yi batırmak istemekle suçlandık. THY'de 10 yıl çalışan bir işçinin ücreti- nin 1 milyon 961 bin lira, hostesin 4 mil- yon 925 bin lira. mühendisin 4 milyon 914 bin lira. teknik bakımı yapan uzma- nın 3 milyon 363 bin lira olması gerçeğin kendisi. Ancak özelleştirmenin düşünül- dügü THY'de ücretin düşük tutulması öngörülmüş. İşverenin kamu sözleşme- lerinin çok altında %30 ücret artışı öne- risi ile karşırmza çıkmasının nedeni bu. Kamu oyundaki THY çahşanmın ücre- tinin yüksek olduğu imajından aleyhimi- ze olarak yararlaruldı. Bir de işten atıl- malann çalışan üzerindeki çok olumsuz etkisi var. Sendikal hareketin Türkiye genelinde de bu konuda bırşey yapama- ması. 5 milyon işsiz. işçi üzerinde çok büyük bir baskı oluşturuyor. Bize yönelik suçlamada, "THY greve giderse, 60 uçaklı özel sektör fılosu dev- reye girer" dendi. Geçen dönem de kör- Ancak bunun Hava-iş düzeyinde ger- çekleşürilemeyeceğinin de bib'ncindeyim. Türk-iş düzeyinde. işçi sınıfı, çalışanlann bütünlüğünde yapmamız gerekenler var. Sözleşme taslağımızın içinde ideolojik hiçbir madde yok. Bizi ideolojik müca- dele yapmakla suçlamalannın nedeni, sözleşme müzakerelerinde onlann öneri- lerini kanıtlarla çürütmemiz, mücadeleci sendikal anlayışımız, masada kararb ol- manıız. Tezlerini onlann kanıtlan ile yok etmemiz. Israrla ideolojik suçlama yap- malannın bir nedeni daha var. Üye yapı- mız içinde, işçiliği kabul etmemiş, ne ol- duğuna karar verememiş insanlar top- luluğu da var. Sendikal mücadeleye sı- cak bakmıyan üyelerimız arasında bu türden suçlamalar taraftar buluyor. Ovlamayı kaybettiğinize göre, ne yap- mayı düsünüyorsumız? ÂYÇIN- Yapacak fazla birşey yok. Yasanın kendisi antidemokratik. Grev oylaması değil. grev hakkı gaspı. Sendi- kal hareketin iptal edilmesi için mücade- le vermesi gereken önemli konulardan biri. Oylamayı kaybettikten sonra ya YHK'ya gideceksiniz, ya da sözleşmeyi bitireceksiniz. Grev gücünüz, pazarlık gücünüz elinizden alınmış olarak. Biz yönetim kunıJu olarak durum değerlen- dirmesi yapük ve YHK'ya gitmemeye karar verdik. YHK'ya güvenimiz yok. Üyemiz işçinin YHK'ya gitmeden söz- leşme imzalamamız yolunda yoğun bir baskısı var. Bizden yana oy kullanan iş- çinin eğilimini gözetmek zorundayız. Sözleşme masasında en son gelinen nok- ta üzennden pazarlık yapmaya çalışaca- ğız. Bir yandan da Türkiye'de ilk kez bir büyük iş yerinde, hem de kamuda uygu- lanan bu grev hakkı gaspı niteliğindeki yasa hükmünün yürürlükten kalkması için mücadele yolunu açacağız. Çalışa- nın hakkı gibi görünen grev oylaması. çalışan aleyhine, grev hakkı gaspı niteli- ğinde kullanılamamalı. Sendika üyesi değil, işveren konumunda olanlar dahil, Tezcan Yaramana dışında çalışan her- kes oy kullanabiliyor. Oylama ile aynı Atilay Ayçin ( Hata-İş Sendi- kası Genel Baş- dogumiu. Hara assubay teknik okulumezımu. 1976yıhnda THY'de, teknik serriste bakun teknisyeniolarak göreve başladı. 1989vıhnda Hava-İş Sendikası Genel Başkanhğma seçihti. Evh'bir çocuk babası. AYÇİN - Grev oylamasını kaybettik, ancak bütün baskılara rağmen bize sahip çıkan güçlü taban var. mamakla ve yönetime müdahaleye kal- kışmakla sucladı, değil mi? AYÇİN- Size işverenin şiddetle ret- etüği bazı önerilerimizden örnek vermek istiyorum. Yemekhanede verilecek ye- meklerin denetiminde bir temsilcimiz bulunsun istedik. Yılbk ücretb izin liste- sinin bir örneğirü görelim dedik. Vardiya düzenlemelerinde. çabşma saatlerinde keyfı uygulamalar oluyor, sendikayla görüşülsün, uçuş planlama koisyonunda gözlemcimiz olsun. önerilerini getirdik. Olmıyan yerler için sendika panosu, temsilci odası aradık. Bunlar mı işvere- nin yönetim hakkına müdahale oluyor? Bunlarsız demokrasilerde bir toplu söz- leşme düzenlemesi düşünülemez bile. Disiplin kurulu, iş güvencesi, sosyal hak- lar. Bütün bu konular için Genel Müdür " kellemi kessen görüşmem" diyerek kestirip attı. Sadece ücreti görüşeceğini ilan etti. Siz de isteklerinizi geri çekmeyerek grev ilan ettiniz. Ve de ipler koptu. AYÇİN- Evet, grev ilanı ile birbkte, iş yerlerinde sıkıyönetim ilan edilmiş oldu. Kısım şefleri, müdürler işten atılma teh- didi ile işçiden grev oylaması istediler. Biz böyle bir gjrişimin yanbş olacağını anlatmaya çabşük. Etkib olamadık. Bir önceki sözleşmenin ardından 800 civa- nnda çabşanın işini kaybetmiş obnasının olumsuz etkileri var. Sendikal örgütlülü- ğümüzün zayıflamasının başbca nedeni bu. İşçiler işten atılma, sürgün ile tehdit edibyor. Müdür ve amirleri tarafından çağınbyor, THY matbaasında basılmış matbu, isimleri yaalı dilekçelerin karşısı- na imzalan atünbyor. Bunun da adı işçi- nin özgür iradesi ile grev oylaması istemi oluyor. Gerekli her uyanyı, itirazı yap- ttk, ancak biri kamu işvereni, diğeri kamu yönetimi Vaülik, grev oylaması kotanbyor. Devlet bütün kururnlan ile olayın içindeydi. Odalara kapatıbp imzası abnan işçiler, oylama için de aynı tehdit altında tutul- dular. "3800 hayır çıkmazsa, oylamada imzası olanlann iş akidleri fesh edilecek" dendi. Tamamen işveren düzenlemesin- deki grev oylaması imzalannın birer ör- neği işveren kasasında tutuldu. Baskı ge- cerb oldu. Gerçekten oylamadan da öyle bir sonuç çıktı. Grev kararmıza karşı çıkanlar üyeniz değil mi? AYÇİN- 1300 civannda kapsam dışı eleman var. Yasa gereği üyemiz olmıyan fez ve dünya havayollan işletmeleri krizi gündeme getirilmişti. Her zaman bir ge- rekçe bulunur. Oysa THY bu dönem dünya havacılığında ilk 12 şirket arasına girmiş. 685 milyarlık zaran sıfırlamış, 9 yeni uçağı sipariş vermiş bir konumda. Bir hava işletmesinin 450 eleman ile ver- diği aynı hizmeti biz 218 eleman ile veri- yoruz. Üstelik aynı kalitede hizmet yapı- yoruz. 1992'den 93'e yolcu adedinde %75'e varan artış da olmuş. artılann bu kadar çok olduğu bir şjrkette en son veri- len birinci altı ay için %35 artı 1 milyon, diğer altı aylık dilimler için %25, ve %20 oldu. Bu son teklifte de işveren bizi muhatap kabul etmedi. Oylama öncesi doğrudan işçiye bildirdi. • Grev ilanı ile birlikte, iş yerlerinde sıkıyönetim ilan edilmiş oldu. Kısım şefleri, müdürler işten atılma tehdidi ile işçiden grev oylaması iste- diler. Biz böyle bir girişimin yanlış olacağını anlatmaya çalıştık. Etkilî olamadık. Bir önceki sözleşmenin ardından 800 civannda çahşanın işini kaybetmiş olmasının olum- suz etkileri var. İşveren sizi ideolojik olmak, ideolojik amaçla grev yapmak. THY'yi çökertme amacında olmakla suçluyor. AYÇİN- Toplu sözleşme yaklaşımlan ile sıtufinın ideolojik savaşımını yapan ı THY Genel Müdürünün kendisi. Bu noktalarda direnişinin ana nedeni kendi- sini Hükümete kabul ettirmek, kanıtla- mak. Hükümete verdiğinin fazla olduğu, hükümetin kamuda verdiğinin altında sözleşme imzalanabileceği imajını yerleş- tirmek istiyor. Geldiği özel sektörün ide- olojisini kanıtlama adına da, THY çalı- şanının geleceğini riske attı. Enflasyonu yakalayamıyacak ücret artışı, iş güven- cesi olmıyan bir çaljşma ortamı ve çalı- şanlar arasında doğmuş bir iç soğuk sa- vaş söz konusu. Elbette bir sendikaa olarak işçinin üc- reti yanında, bütün çıkarlanna yönelik, haklanna yönelik ideolojik mücadele vermemiz gerektiğine de inanıyorum. güne çakıştığı için Türk-İş'in Diyarba- kır'da yapılan başkanlar kuruluna katı- lamadım. Ancak bizdeki uygulama ile Türkiye'de bir çığır, bir yol açıldı. Her yerde denenebilir. Bunun önlenmesı ge- rekiyor. Devlet işin içinde. Türk-ış düze- yinde bu tehlikeli gjdişe karşı mücadele etmemiz gergkiyor. Bunun için Türk-iş'e çağn yapacağız. Bu tabloda yasa gereği birkaç gün için- de sözleşme imzalayacağınıza göre. bir anlamda olay kapanmıyor mu? İşveren de grev oylamasınm ardından sözleşme im- zalanmasından yana nasılsa. AYÇİN- Öncelikle iş yerinde çalışan- lar "evetçiler ve hayıralar" olarak ikiye bölündüler. Bu yarayı kapatmak öyle kolay değil. Üstebk imzalanacak sözleş- me ile ücret artışlan iki yılbk enflasyon artışı karşısında yetmeyecek. Bugün bile hala sendikaya gelmiş resmı hiçbir ücret teklifı yok. En son işçiye kamu oyu önünde yapılan tekbf çok düşük. Biz bunu yükseltmek için uğraşacağız. An- cak bildiğiniz gibi kamuda yılbk artış %86 idi. En son verilen ise ortalama %61'de kalıyor. Biz bunu bir ölçüde tı- rmandırabilsek de, kamu sözleşmelerini yakalamamız söz konusu değil. 2laten Genel Müdürün geldiği özel sektör ideo- lojisini kabul ettirme anlamında hedefı de, hükümetin kamuda verdiğinin alü- nda bir rakkamla sözleşmeyi noktala- mak. Kendi ideolojisinin savaşını verdi ve kazandı. Bu iş sendikanın yok oluşuna kadar gi- dermi? AYÇİN- Grev oylamasını kaybettik. Ancak bütün baskılara rağmen bize sa- hip çıkan çok güçlü bir taban var. Böyle bir oylama sonucu küçük bir iş yerinde sendikanın yok oluşunu getirebibr. Ör- nekleri de var. Ancak unutmayalım ki bize oy vermeyen çoğunluk üyemiz de- ğjl, ya da emekli adayı konumunda. Üyemiz oy vermeyenler ise, çabayla sen- dikal örgütlenmenin içine kattığımız. sendikal örgütlülüğü. işçiliği benimseye- memiş konumda olanlar. Bize oy veren- ler ise bu olaydan çok daha bib'nçlenmiş olarak çıktılar. İşveren cephesi onca baskıdan sonra bizden yana bu kadar çok oyu hiç beklemiyordu. Şimdi ara- lannda toplanıp, nedenlerini tartışıyor- lar. Biz kaybettik onlar kazandı. Hava- İş olarak çok ciddi, çok büyük bir yara aldık. Ama gecici bir yara olduğuna ve kapatabileceğirruze de inanamız var. THY Genel Müdürii Yanunancı 10 milyon dolar civannda bir kayıplan olduğunu söyledi. Tezcan Yaramancı 1942 Bor doğumhı. Orta öğre- nimini htanbul Ahnan Usesi'- nde bitirdi. Yüksek öğreıümüti de Almanya'aa Hannover Teknik C'niversitesi'nde yapa- rak makine yüksek mühendisi oldu. Aynı üniversitede iş ida- resi konusunda ihtisas yaptı. Çaüsma yaşanuna Koç Hol- ding Sanayi Koordinatörlüğü'- nde uzman olarak başladı. Bu kuruluşun çeşitli kademelerin- de yönetki olarak çahştı. 1984-92 yıüarı arasında Koç HoLh'ng Sanayi Enerji ve Tica- ret Gnıbu Başkan Yardunası olarak görev yaptı. 1992 ocak ayında da Türk Hava Yollart Genel Müdürlüğü ve Yönetim Kurulu üyeüğine atamt. Yaramana: THYçalışanı bu iş masada bitsin istiyor LEYLA TAVŞANOĞLU - THY'de çalışanlar gecen hafta sonu grev oylamasuıda greve hayır dediler. Ancak yurtdışında, THY'de bir grev endişesiyle 65 milyon dolarlık rezervazyon iptali olduğu soyleniyor. Bunun doğnıluk derecesi nedir? YARAMANCI - Bazı rezervasyon iptalleri oldu. Ama acentelere grevin kesin olmadığı, hatta meselenin grev noktasma gelmeyeceğini duyurduğumuz için iptallerden geri dönüş sağlandı. 65 milyon dolar rakamını mümkün görmüyorum. Ama herhalde 10 milyon dolar dolayında bir kaybımız oldu. Acenteler grev ihtimalinı kamuoyundan veya gelişmeleri takip ederek öğrenmişdeğillerdir. Üzücü nokta da budur. Ne yazık ki toplusözleşme süresince ve sendika, grev karan almâdan, biraz da toplu sözleşme görüşmelerinde THY yönetimine baskı yapmak için bildiriler dağıtmış, bu haberler de bundan kayaklanmıştır. Bir de gördüğümüz, sendikanın doğrudan doğruya seyahat acentelerine dönük bildiriler haarlamış obnasıdır. Tabii bu, bir yerde insanın sırtından hançerlenmesi oluyor. İşte bizi üzen. işin parasal yönü değil, olayın nereden kaynaklandığını bibrıemiz ve bir yerde ailenin içinden vurulmuş olmaİctır. Çabşanlanmızın sağduyusunun galip gelmesiyle gtev tehdidi ortadan kaûctıgına göre biz bunu fazlasıyia telafı ederiz. - Daha çok hangi ülkelerden rezerv asyon iptalleri oldu? YARAMANCI - Almanya ve Fransa'ya dönük oldu. - Bir de Havaş meseksi var. Havaş'ta bir grev THY'nin faabyetlerini etkilemeyecek mi? YARAMANO - Hayır. Çünkü Havaş THY'ye yer hizmeti vermez. THY, kendi yer işletmesiyle ilgili tüm hizmetleri kendi yapar. Havaş'ın hizmet verdiği. çoğunlukla yabancı şirketlerdir. Buna ek olarak da Türk özel sektör ve charterşirketleri var. Bir tek İstanbul Airbnes, Havaş'ın yer hizmeti verdiği şirketler arasında yok. Havaş'ta durumun grev noktasına gelmeden çözüleceğini kuvvetle umuyorum. - THY'de grev beklentisi içine girenler oldu mu? YARAMANCI - Grev oylamasından bir gün önce, THY bir greve girerse bundan acaba bize bir şey düşer mi, diye beklenti içinde olanlar bulunabilirdi. Bu grev oylaması olayı tersineçevirdi. Çünkü, şimdi Havaş'ın muhtemel grevi onlan düşündürmeye başladı. Bu, biraz da etme bulma dünyası. - Bu sözünü ettikleriniz, grev olsun diye çalıştılar mı? YARAMANCI - Siz arayıp bulun. Bana bu konuda yorum yapmak düşmez. Ama öyle bir noktadan geçtik ki "Hayır yapmamışlardır", diyemiyorum. - Diyelim ki Batı'nın önde gelen bir havay olu şirketi greve gitti. THY,ortaya çıkacak bu havayolu taşımacılığı boşluğunu doldurabibr mi? YAR.AMANCI - Avrupa'nın önemli taşıyıa şirketleri şu veya bu nedenle Türkiye'ye olan seferlerini yapamaz duruma geürlerse THY bu boşluğu kesinlikle doldurur. Çünkü THY olarak koyduğumuz yeni hedef ve stratejilerden birisi. ticari yolcu dediğimiz ve daha çok uluslararası itiban olan ve büyük havayollanyla uçan yolcuyu kendimize çekmektir. Buna karşılık da charter yolcusunu peyderpey bu konuda giderek güçlenmekte olan Türk özel sektörüne devretmektir. Bu nedenle, öyle durumlarda THY o boşluklan memnunlukla doldurur. Ama herhangi bir havayolu grev yapsın da biz de bundan pay alalım gibi bir düşünce içinde değıliz. Uluslararası havacıbkta grev son derece ender bir olaydır. İtalya gibi bir dönem grevi günlük yaşamın bir parçası habne getirmiş ülkelerde dahi havayolu grevleri dakikay la, saatle ölçülüyor. Bir havayolu grevinin ülkeekonomisini ne kadar tahrip ettiğini bizzat görmüşlerdır. Ben bu konuda memnunum ve bundan kişisel pay çıkanyorum. Çünkü burada, bu İcez muhtemel bir grevin gerek Türk ekonomisi gerekse de THY'ye. sonuçta da çalışana ne gibi zararlar getirebileceğini anlatabildik. Bunun yanı sıra da THY'deki olanaklann ne olduğunu ve bu elimizdeki olanaklardan da en iyi niyetle, en iyi çabayla müesseseyi ayakta tutarak çalışana neyi aktarabileceğimizi izah ettik. THY çabşanı hem bir yandan iyi bir işyerinde çalışmanın, iyi koşullarda çalışmanın muüuluğunu gördü. Bir de aksi yönde bir karar abrsa bunun yol açacağı ve herkesi etkileyecek olan olumsuz gelişmeleri algıladı. Sağduyusunu kullanarak bu karan verdi. - İşveren grev kıncılığıyla da suçlandı... YARAMANCI - İyi ki hatırlatünız. Bundan en büyük memnunluğu duyması gerekenler, sendika kavramına saygı gösteren kişiler olmabdır. Çünkü bu, sendikaya karşı bir hareket değildir. Çabşanın grev oylaması istemesi, grev oylaması hakkını kullanması ve bu oylama sonucunda da greve "Hayır" demiş olması sendikal düzene karşı değildir. Tam tersine... Sendikal haklann en demokratik biçimde kullanılmasıdır. Çünkü sendikaabk demek. ben işverenle kavga ederim, kavgada sıkışırsam gre\i silah gibi adamın alnına dayanm, demek değildir. Buanlayış 1970'li'yıllardabitti. THY'de grev oylamasını 4.500 kişi istemiştir. Diyebm ki ben 23 kişiye baskı yaptım, 55 kişiyi tehdit ettim, 155 kişiden dericaettim. Ama bizim sözünü ettiğimiz 4.500 kişi. Bu kadar kişiye tehditle, telkinle,ricayladilekçe verdirtmek mümkün değildir. İnsanlar kendilerinin tehUkede olduMannı hissettikleri içindir ki gidip bu dilekçeyi vermişlerdir. Unutmayın... Bir çabşanın grev oylaması istemesi psikolojik olarak • Biz sendikaya, enflasyonun üzerinde bir ücret zammı vermeye hazınz, teklif getirin dedik. Bazı idari maddeler de vardı şirket yönetimine müdahale anlamına gelen. Bunlan da kesinlikle reddettik. Bu açıklamalar çalışanlanmız tarafından kabule şayan bulunmuş ki greve hayır demiş. Bu arada adam çıkarma gibi bir niyetimiz yok. THY'deki personel fazlalığını adam çıkarmak suretiyle değil. işi büyüterek aşabileceğimizi açıkladık. • Yüksek Hakem Kurulu'na götürmek, işi sadece uzatır, bundan da sonuçta yine çalışan zarargörür. Bugün bizim çahşanın burada birikmiş asgari parası 20 milyon lira. Bu para yeni alacağı ücretin dışında. Enflasyonun bu oranlarda seyrettiği bir ülkede bu parayı üç ay daha içeride tutmak zorunda kalmak çalışan içinhiç dehoş bir şey değil. zor bir iştir. Bulunduğu tarafa ihanet ediyormuş gibi bir ortam yaratıbr. Buna karşın bu istek çoğunlukla çabşandan geldi. Bugûn sendikal ilişkileri sadece işveren-sendika ibşkisi olarak görmeyin. Sendikal ilişkiler, sendika içi ilişkileri de içeriyor. Sendika içi ilişkilerde de bu, tabarun sesinin tavana yansımasının bir örneği olmuştur. Bu olayı grev kıncıbğı gibi basıt bir platforma indirmek slogancılıktır ve endüstriyel ibşkilere '70'b' yıllann zihniyetiyle bakmak demektir. Temelde arük çabşanla işverenin çıkar birbği var. Bu çıkar birliğini de çabşanı temsil eden sendikalann görmesi gerekir. Bu nedenle slogan sendikacılığı bitmiştir. Onun yerine, iş yerinde birlikte düşünen, işyerinin çıkarlan çerçevesinde denge noktalannı arayan sendikacılık gelişmiştir. - Bir önceki THY grevinde şirket ne kadar zarar etmişti? Bugün böyle bir grev olsa zararın bilançosu ne kadar olur? YARAMANCI - Bir önceki grev Körfez krizinden hemen sonraya rastlamış vedolayısıyla Türk turizminin zaten tıkandığı bir dönemde gerçekleşmişti. Dobıyısıyla salt o grevden kaynaklanan zarar ne kadardır, hesap edilemez. Geçen grev çalışana acı bir ders olmuştur. Çünkü Türk ekonomisi ve THY'ye verilen tahribatın dışında o grevde, grev öncesi işverenin vermeye hazır olduğu koşullann daha altında bir toplu sözleşme imzalanmıştır. Yani grev çare olmamıştır. Tersine, işveren grevden yara aldığı için grev öncesi vermeye hazır olduğunun altında bir noktada toplusözleşme imzalamaya mecbur edilmiştir. Grevde geçen 38 günlük ücretleri sendika tarafından çabşanlara ödenmemiştir. Dolayısıyla hatadan ders almayıp aynı hatayı ikinci kez yapanlara nasıl bir sıfat yakıştırmak gerek bilmiyorum... Geçen grevde yaşanan sıkıntının ve grev sonrası bazı sıkıntılann belleklerde taze olmasının çabşanımızın yaptıgı genel değerlendırmenin ötesinde de bir katkısı oldu. THY çabşanı, bellekler bu kadar tazeyken ikinci kez bir maceraya gjrmek istemedi. Aynca, Türkiye'de aşın işsizlik karşısında iş sahibi olmak belki farkma vanhnayan birmutluluktur. Dolayısıyla iş yerinin korunması da bir yerde çabşanın kendine dönük öncelikli bir görevidir. - Toplu sözleşmeyi bağrtlamak için ne öneriyorsunuz? YARAMANCI - Biz sendikaya. enflasyonun üzerinde bir ücret zammı vermeye hazınz, teklifgetirin dedik. Bazı idari maddeler de vardı şirket yönetimine müdahale anlamına gelen. Bunlan da kesinlikle reddettik. Bu açıklamalar çalışanlanmız tarafından kabule şayan bulunmuş ki greve hayır demiş. Bu arada adam çıkarma gibi bir niyetimiz yok. THY'deki personel fazlalığını adam çıkarmak suretiyle değil, işi büyüterek aşabileceğimizi açıkladık. - Durum bu noktaya geldikten sonra bundan sonra ne olacak? YARAMANCI - Görüşmeler şu anda zaten tıkanmış değil. Yasaya göre grev oylamasından hayırçıkarsa taraflar 15 gün içinde ya anlaşırlar, ya da sendika konuyu Yüksek Hakem Kurulu'na götürür. Yüksek Hakem Kurulu'na gitme hakkı da sadece sendikaya tarunmıştır. Sendika hem işverenle anlaşmaz hem de kurula gitmezse o iş yerindekı yetkisi düşer. Yasa böyle diyor. Grev oylaması ve toplusözleşmenin o güne kadarki süreci içinde sendikayla işveren karşıbkb bir fikirçarpışması içine girmişlerdir. Ben isterdim ki işin başından beri sendikayla işveren hasım değil, el ele, aynı teknenin içinde paralel kürek çeken taraflar olsunlar. Ama bu yaklaşımı pek göremedik. Böyle obnazsa sağbklı bir noktaya gelinernez. Fakat bu süreç bitmiştir. Çabşan, bir fıkir beyan etmiştir. Şimdi gerek sendika gerekse işveren olarak çabşanın tercihinden ve tavsiyesinden süratb bir sonuç çıkarmabyız. Onun için ben, kişisel olarak da çok hedef habne getirilmiş olmama karşın bütün olanlan unutuyorum vediyorum ki: Biz ve bizi temsıleden işveren sendikası bu işi Hava-İş Sendikası'yla en kısa sürede masada bitirsin. Bunun için bana düşecek her türlü şeye de açığım. Sayın başkana da haber gönderdim. Benimle görüşmeyi arzu ediyorsa kapım açıktır. işveren sendikasıyla görüşmek istiyorsa onlar görüşmeye amadedir. Yeter ki biz bu işi kişisel muğberiyetJere, hesaplara dayab obnaktan çıkaralım, sendikayla işveren el ele bu işi bir an önce bitirehm. Çünkü çabşan bu oyuyla demiştir ki: Ben işverenin önerilerini yeterli buldum. Bu işlem de yeterince uzadı. Kanımı size bildiriyorum. Bir an önce bunu bitirin. Dolayısıyla bunu Yüksek Hakem Kurulu'na götürmek, işi sadece uzatır, bundan da sonuçta yine çabşan zarar görür. Bugün bizim çabşanın burada birikmiş asgari parası 20 milyon bra. Bu para yeni alacağı ücretin dışında. Enflasyonun bu oranlarda seyrettiği bir ülkede bu parayı üç ay daha içeride tutmak zorunda kalmak çabşan için hiç de hoş bir şey değil. Onun için hen geçtiğinıiz cumartesi gününden itibaren geçmişi tamamen unutarak. böyle olaylarda birgabp vemağlûpolmayacağı anlayışı içinde uygar bir yaklaşımla bu işi bir an önce bitirelim, diyorum. Ümanm sendika yetkilisi arkadaşlanm da buna aynı iyi niyet içinde bakarlar ve bu toplusözleşme bir an önce masada biter.