Katalog

SAYFA CUMHURİYET 24ARALIK1993CUMA OLAYLAR VE GORUŞLER Dergiler Arasında MELİH CEVDET ANDAY M emet Fuat'ın vazı- Jannı kaçırmama- "ğa bakanm. o va- alarda doğnı Turkçe'yı, guzel Turkçe'yı \e sağ- duyuyu bulur kıvanınm ADAM SANATın Aralık savısındakı "Tero- rizm" başlıklı yazıyı da. gene o>le. kı- vançla okudum Memet Fuat, "terör"ü tarumladık- Un ve orneklennı verdıkten sonra, şu soruyu atıyor ortaya "Bugüne kadar terör eylemlerinden neeideedildir Bu sorunun yanıtı olarak. "CHumhı yanıt verenier, neler eWe edüdiğiııi sıra- layanlar çıkabilir, aynntılar iizerinde tarttşmak anlamsız; elbette bir şeyler ekte edilmiştir" dedıkten sonra. >azan- mız, şu ıkıncı onemh soruvu soruvor "O 'elde edılenler" kan dökmeden. fnsanlara acı çektirmeden, banşçı vol- larla elde edilemez mivdi?" Işte Memet Fuat ın her yaasında dı- le gelen, kendını yılmadan gosteren sağduyu'nun sözudur bu Ama sağdu- yu oylesıne kuçümsenır oldu kı. onu teronzme sevdalananlardan beklemek gülunçduşer İnsanyaşammınhıçesa- yılması yenı bır tutum değıl. "öldüre- ceksnf" dıye karşı çıkmak korkaklık sayılıyor mcedır Memet Fuat, a) bütuncul devletle- nn teroru, b) dınsel teror. c) ırkçı teror. ç) devnmcı teror dıye Mralıyor teror türlennı ve Mussoİini'nın. "Herkes devletin icindedir. kimse devletin dışın- da, devletin karşısında olamaz" sozunu ansıttıktan sonra "bütûncül devlet te- rörii" konusunu şoyle bağlıvor "Şöyle ja da böyle, bütûncül yöne- timlerin sona erdiğini. sona ermek zo- runda kaldığııu, varlıklannı sürdürmek için direnirlerken de insanlara çok acı çektirdiklerini gördük, İtalva'da Mus- solini, Almanva'da Hitler, Ispanva'da Franco, Sovyetier Birliğfnde Stalın, bütûncül vönetimlerin, hangi düşünce adına olursa olsun surekli kılınamaya- cağını gosteren çok acı örnekler oldu- lar." Ve satırbaşı "Şu bir gerçek; insanlar baskı altında > aşamak istemiyoriar." Butun okurlanma salık vermek ıste- dığım bu yazıdan Memet Fuat'ın ıkı tumcesını daha aktarmak gereğını du- yuvorum. - Elde sılah. 'Mırtlu oisanıza ulan eş- şoğlu eşekler' dı> e kımsenın mutluluğa ulaştınlabıleceğıne ınanılmaz. -'Devrimeihanetetti'dıyorlar Oy- sa devnmcı değıl, terör. baskı, korkut- ma, urkütme. yıldırma anlayışı devn- me ıhanet eden . • Genç yazarlanmızm. şaırlerimızın, edebıyatçılanmızın çıkardıklan dergı- len de ılgı ıle ızlemek ıstıyorum, ama yazık kı, yanlanlann çoğunu anlava- mıyorum ve kendı kendıme şoyle dı- yorum. "Ya ben anadilimi unuttum, ya da anadilim değişmiş de haberira >ok." Bu genç arkadaşlanmız. âlimane yazma hevesıne mı kapılmışlar, yoksa. okura. "Sen beni aıdamazsın, vazgeç" mı demek ıstıyorlar. ıçınden çıkama- 1 dım Sabırlı. dıkkatlı bır okurumdur. anlamadım dıye herhangı bır yazıyı ehmden atmam Ben dunva çapında- kı. gelmış gecmış. unlu fılosoflan anlı- yayım da, bıam genç duşunurlenmı- zın yaalannı neden sokemeyeyım9 Önlardan ornek vermeyeceğım. çunkuyeralmaz • Evrensel Kultur dergısınde okuna- cak epey yazı buldum, burada benı belkı de konusu dolayısıyle ılgılendı- ren, "Tabu, Gıinah ve Yasak" başlıklı ve "Toplunı Sözleşmelerinde Laisizm" altbaşhklı yazıdan. kısaca da olsa. söz etmek ıstıyorum Gerçekten ılgınç olan yazısının ılk paragrafında Göksel A>maz şöyle dı- yor "Bir tarafın oteki taraftan daha fazla avantaj sağlayacağı. ama avantajsız donımda olanın da değiş-tokuştan viiz- de yüz zararlı çıkmayacağı eşitsiz bir güç ilişkisi: siyasi iktidarı, böylesi bir toplum sozleşmesinin sistemleşerek toplum içinde etkin kılınması şeklinde düşıinen ilk sivaset felsefesicidir Mac- hıa\elh Bu düşuncesi ile sivasi ıktidan, feodal ve dinsel özelliklerinden arındı- ran. modem dunyanın modern devletini "tannsal bırlık ten koparıp. 'laık ve sı- yasal' temelinde tanımlavan bir söylem gelişri. J Bodın nin 'ruhanı ıküdar'ı içinde eritmiş olan bir 'cısmunı ıktıdar kuramı ile bu sovlem tam anlamını ka- zanıvor ve devlet duşuncesındeki "soz- leşme' olgusunun modern gorunümuv- le, yani laik bir sosval sözleşmenin doğabilmesi kendi teorik zeminini bulu- vordu." Bu surece sonradan katılmanın ka- çınılmaz eksıklıklennı \e anlamsızlık- meden kalamaz lannı yaşıyoruz bız. boyle bır kultur temelınden yoksun olduğumuz ıçın bellı kavramlan venıden tanımlama çabasına saplanıp boşuna vakıt harcı- yoruz Promete dergısındekı "Heteropva: l'luslar, Pavdos" başlıklı vaasında Cem Savran, ulusallaşmış toplum kar- şıtı tutumunda kesın bır soylem sergı- lıyor Savran'ın şu sozlennı bırlıkte okuyalım "Kanbağı, benzeştirme savaşımının en önemli unsuıiarmdan biri olmakla birlikte, tek unsur değildir: Kanbağın- dan kaynaklanan dil ve kultur benzeş- tinne savaşımmın yanında, yaşanılan coğrafva parçasını genişletme. o coğ- rafya parçasının ganimetlerini ele ge- çirme isteği (ekonomik pav laşını sav aş- ları), diğer bir onemli unsurdur. L lusla- şamamış Hıristivan veya Musluman cemaatlerin (kardeşlenn) sa>aşunının özünde, işte bu neden yarmaktadır." Bıraz aşağıda ıse şu sozler "Marksistler ulusallık kavramının yerine. ıdealıze bır kardeşlığe gıden > o- lun kavramı olarak enternasvonalizmi koydular. Her biri bir başkasına uydu- rulmuş ve ona rağmen kendinı var kılan uluslann kardeşliği! Ne mumkıin! Soru- nun bir tek çözumu >ar oysa: Dunyavı ulussuzlaştırmak: cemaarin ilkel benli- ğindeki libidoyu (Kendini guçlu sanma >e diğerierini ezme isteği) onun içinde boğmak. ulusları tasfîve etmek..." Şımdıkı ulusal toplumlara ılerde na- sıl bakılacağı konusu meraka değer. ınsan toplumunun hıçbır bıçımı değış- "Lucerna-Klasik Fıloloji Araştırma- ları" dergısı benı çok sevındırdı Bu dergının butun yazılannı merakla ve yararlanarak okudum "Lucerna"yı guçluklere karşın çıkarmayı goze al- mış genç dostlanmı kutluyorum Yazılann. vazık kı. sadece başlıkla- nru duy urmakla yetıneceğım Romalılar ve Mıtolojı. Latınce. Fııl- lerde Gorunuş. Turkçe ve Latınce'de Partıcıpıum, Gorgıas'ın Duşunce Tu- tumunda Gerçeklık ve Bıldınşım. Cı- cero'da Mantık, Platon'da Retonk ıle Dıyalektık. Menaechmı ve Vakayı-ı Acıbe ve Havadıs'ı Ganbe-ı Kefşger Ahmed Bır Karşılaştırma, Osmanlıda Latınce, Yırmıncı Yuzyıla Gırerken Klasık Çağ Duşuncesı, Avrupa ve Turkıye Semınen \çış Konuşması (Suat Sinanoğlu). Lucerna'vı çıkaranlann şu başlan- gıç sozlenne de bır gozatalım "Çok sınırlı bir okur çevresine vöne- len klasik kültür konulu süreli yayınla- rm sayısı Turkjye'de vok denecek ka- dar azdır. Samim Sinanoğlu ve Suat Sinanoğlu ile 1940'!ı yıllann başında Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakül- tesi'nde veribneve başlanan kİasık Filo- loji dersleri, Tercüme va da klasik Filo- loji araştırmaları gibi süreli yavınlarla desteklenmiş, ancak bunlar zamanla genel bır ilgisizlik ortamı içinde erimiş- lerdir. Bugün de bu dalda süreli bir y a- yın şokrur. Bu boşiuğu kısmen de olsa doldurmak amacıyla Lucerna'vı kısıtlı imkanlarımızla gerçekleştirmeye çalış- tık." Lucernacılara vurekten başan dıle- nm TARTIŞMA Bir rönesans-reform gereksinimi ırlı akan sular. yokolan ormanlar, kotu hav a ve kırlenen doğa Gıderek görunumler ınsan-çevre ılışkılennın ne boyutta olduğunu gostermeye yeterlı ömeklen şehırlerarası otobuslerde sıgara ıçmekten erozyona kadar uzatmak mümkun Çarpık kentleşmelenn yaratüğı beton yığınlan bereketlı tarım topraklannı sılıp supuruvor Çevre, kırlıhğm ve kırlenmenın tozdumanı içinde Buhay-huy içinde enbuyuk yarayı alan kesımlerden bın de ormanlanmız İstanbul Beykoz'da ünıversıte yapımı jçın, guneyde konaklama ışletmelen ıçın ormanlar yok edılebılıyor Ortakgerekçe "kamu yararı"'. Gecekondulaşma, ormanı keçılerden daha çok tahnp edıyor Artık ormanlan tahnp eden en onemb unsur keçıler değıl insanlar Neeskjsıgıbı duv arlı bır ıdare var ne de bır ağaç ıçın terazısını kıpırdatan adlıye Ormanlanmız bır talan yaklaşımı ıle yok edılıyor Antaly a'nın en değerlı ormanlık bolgelennden Lara'da ağaçlarkesılıyor, orman çopluk olarak kullanılıy or. bına y apılıyor ama hıçbıryetkılınınbuolumsuz tabloya dur dedığı goze çarprruyor Kuşkusuz bunun karşılığı hava kırlılığıdır, erozy ondur, kuşlann ve > aban hayatının yok edılmesıdır Florasıyla faunasıyla ekosıstem bozulacaktır elbette Orman ıdarelen polıtık tayınlenn kol gezdığı. onnanlan korumaktan çok, sıyası çıkarlarla uğraşmayı yeğleyen kuruluşlar konumunda Sayın Bakan'ın ısmı uzennde dönup dolaşan spekulasy onlar balığın kokusuna yon verebılıyor Tum bunlann sonucunda ınsan sağhğının olumsuz yonde etkılenmemesı mumkün mu 9 Doğa kırlenıyor. ıçecek sularla tenefTus edılen havanın bozulduğu gozlenıyor Ruhsal açıdan da ınsana dıngınlık verecek rekreasyon alanlan yokoluyor Sağlık soz konusu olunca hastanelenmız anımsanırkuşkusuz Her yurttaş. çev resındekı hastanelenn ıçyuzunu bılıvordurzahır SSK hastanelen. venlecek orneklenn başın^a gelır İnsan sağlığının ne kadar ucuz olduğunu anlamak ıçın bu hastanelerde bır defa dolaşmak v eterlı Hastalann ı> ıleşmesını bır vana bırakın. ınsanın sağlıklı ıken bu hastanelerden hasta çıkması olası Elbette donüp dolaşıp eğıüme yuklenmek zorunda kalıyor ınsan Otobuste sıgara ıçme Egemenlik ulusun mu? _ ^ _ ^ ^ ^ uşünebılıyor ^ t ^ ^ ^ musunuz9 • ^ ^ SakıpAğa'nın 1 • yeğenını 1 ^m getınyorlar .^^m^^^ meydana. yetkılı, karanoku>or ellennı bır yere bağlay ıp pantolonunu sıyıny orlar ve başlıv or kamçılar ınıp kalkmay a Içkı mı ıçmış, oruç mu tutmamış 0 Herneyse Bır başka alanda tellal bağınyor, "Hırsızlık yapan üç kişinin koüarının kesileceğini" duyurup. halkı, ınfazlan ızlemeye çağınyor Benzer orneklen sızın duş gucunuze bırakıp sorulara geçelım •Şenat gelırse böyle şeyler mı olacak0 -Hıç kuşkunuz olmasın Bunlar son derece masum örnekler • Buyuklenmız, laıklık elden gıdersesonucun buraya varacağını bılmezler mP -Çok ıyı bılırler Ömeklen gozler onundedır • İstedıklen yaşam bu mudur0 -Hayır Alışageldıklen yaşama bıçımını genye doğru değışurmek ıstemezler • O halde neden koktendıncı akımlan koruyup desteklıyorlar? yaklaşımından hastane y onetımıne v e çevreye saygıya uzatılacak çızgıde ınsan unsuruna duşen odev ler v e gorevlerbuyuk Insanlanmızın ıyı egıtılmelen bu\uk onem taşıyor Eğıtım sıstemı bılgıyle beraberdûzeylı. uretken yaratıa ve sağlıklı ınsanlann yeüşmesıneyonelık rjrogramlaradayervermelıdır Himın eğıtımden -Bu yaklaşım, oy kaygısı ve gunu kurtarma gıbı cuce hesaplara dayanır Temelınde ıktıdar duşuncesı v ardır -Pekı bu durumda "Egemenlik ulusun" muoluyor 9 Bu sorunun y anıtını okurlara bırakarak yalnızca ıkı konuya değınelım Bızı yonetenler kendılen adına nsk almakla kalmayıp, çocuklanmızın geleceğını de sovutlandığı bırsıstem. beklenılen arzulanan sonuçlan vermez Çevre. ormanlar. sağlık ve eğıtım ılkbaşta ele alınıp venıden vapılandınlmalan gereken onemli unsurlar Kuşkusuz buna. her gun ortalama on beş kışının olduğu noktada ulaştırma sıstemını de eklemelıvız Nekıoncekı sırasına gore bu unsurlan ele alıpgozden geçırmeven bır devlet. çağın genMnde kalmav a mahkûmdur Turkıve. baştan aşağı olmak uzere ele alınıp venıden vapılanmak zorundadır \ ukanda sıralanan unsurlann onemıne gore alt alta konulup ele almmalan v e venıden gozden geçınlıp çağdaş bır bov uta getınlmelen temel koşuldur Turkıye"nın onundekı en buyuksorunbudur Uretken. yaratıcı. çağdaş kafalann. mevcut aksakhklan, kohne >apılanmalan. yenılenmeyen unsurlan modernıze etmelen. çağa uydurmalan koşuldur Yerel yonetımlerı anımsamak bıle bu tur bırzorunluluk ıçın yeterlı ornektır Üretmeven. yaratmayan ve kamu butçesıne yuk olmay ı aşamayan kararüyorlar \tatûrk"un kabtına sahıpçıktığmı soy leyen koalısyon ortağı SHP'lı komısy on başkanı -durumu değıştırecek gucu olmasa bıle- toplantıya neden katılmadığını değıl de başkanlık ettığı toplantıda gencı bağlaşıklığa nasıl yenık duştuğunü açıklama konumunda olabılseydı daha guven vencı olacaktı Değınmek ıstedığım ıkıncı kuruluşlar olarak yansıy an verel yonetımlenn sıyası ve burokratık kadrolan -Myası goruşlenn otesınde- çağdaş. aydın, uretken insanlara pencere açacak konuma ulaşmayı bıle becerememıştır Butun bunlann ortak sonucu açıkvenetlır Turkıye muhakkak sılkınmek. baştan aşağı ele alınıp y enıden vapılandınlmak zorundadır Mevcuttablo kadrolar y asalar. kuruluşlar ve koşullar aydınlık bırgeleceğı olan ulke ışığıruverememektedır Bu gerçeğı goren v e bu doğrultuda çaba v e çalışmalar içinde olan sıyasal partıler ancak Turkıve'nın geleceğını belırleyıp ışıklandıracaklardır İvıbırtedavınınaltyapısı "tanf'dır Tam ıçın çok fazla muayeneyegerekvarmıacaba 1 Tablo ortada Her geçen gunun bıraz daha yıünlen fırsatlann akıp gıttığı boşa geçmış günler olmasını beklemeden. bır ronesans ve reformun içinde vansımak zorunda olduğumuzu unutmay alım Ülkenın bu ronesans ve reformu gerçekleştırecek ınsan gucune sahıp olduğunu da Abdullah Tekin konu. sozcuklen çarpıtarak alaturka lıboşızmın zaten kanştınnış olduğu kafalanmızı dahadakanşürma gınşımlennm moda oluşudur Kımse "laikliği yeniden tanımlama" goruntusu arkasma saklanmasın Ben hem Muslumanım hem de laık Var mı ıtırazı olan 0 Kaya Çetin PENCERE KörebeL Tuhaf bıroyun' Hem devlet Hazınesı şerıatçılığa yatırım ıçın kullanılı- yor hem bır korku turetılıyor - Refah ıktıdara gelır mP " Gelır Gıdışat gosterıyor kı şerıatın iktidarı, bugurt değılse yarın belkı yarından da yakın Ustelik bılımsel teknolojık devrımın olanaklarından yararlananbılgısayarlı bır sıyasal ıktıdar olacak bu,şerı- atcılığı gunumuze uyarlayacak Partıler arasında en elektronık olanı Refah'tır, doğru- su helal olsuni Ustelik ne acelesı var, ne telaşı' Yarınkı ıktıdarının te- mellerını serınkanlılıkta atıyor Islamda kadından ımam olur ı Olmaz Pekı, ımam ve hatıp okullarındakı kız öğrencılerın ışı ve ışlevı ne olacak9 Bu soruyu ortaya attınız mı yanıt gelmez, Milli Eğıtım Bakanlığı susar, Dıyanet Işlerı Başkanlığı dılını yutar, çunku islamın kuralı kesındır ' - Kadından ımam olmaz1 ." Imam okullarında öğrencı sayısının artışı ve kızların da bu tur eğıtıme katılmasıyla ortaya çıkan gerçek ne- dır1 ? Imam-hatıp okullarında meslek eğıtımı yapılmıyor, bunlar temel oğretım kurumlarınadonuşmuşlerdır Her- kes de bılıyor kı bu okullarda akıl bır yana konuyor; ınan- ca dayanan eğıtim verılıyor, laıklığe karşıt bır ıdeolojının neferlerı devlet elıyle yetıştırılıyor, sonra yetışen genc- lerdevletkesımıneyerleştırılıyor savcı yargıç, emnıyet muduru, valı, kaymakam, okul muduru oluyorlar Aklı bır yana ıten ve ınancı us un ustune çıkaran kışı, enınde sonunda şerıatçı olur Devlet şerıatçı yetıştırıyor Sonra da bır korku 'Turkıye Cumhunyetı nde laıklık ılkesı yıkılır mı"> Kok- tendıncı ıktıdar kurulur mu9 " Kurulur1 Batı da papaz okulları temel oğretımın yerine geçsey- dı Avrupa karanlığa gomulurdu • Harbıye, ımam-hatıp çıkışlı oğrencı almıyor Neden? Cunku ordu, askerı eğıtımle ımam eğıtımını bırbırıne karıştırmak ıstemıyor Ancak bu gıdışle ordu da dayanamayacak, Harbıye kapılarını ımam lısesınden çıkışlı gençlere açacak Hıç kımse "Turkıye de Sılahlı Kuvvetler laıklığın bek- cısıdır dıye kendısını aldatmasın Iran'da Şah'ın ordusu Humeynıcı oluverdı, Rusya'da Kızıl Ordu komumstlığı bır yana bırakıp kapıtalıst ıktıdar yapılanmasının sılahlı gucune donuşuverdı Ordu, toplumdan soyutlanamaz • Turkıye bır garıpi Kadından ımam olmaz kızlar ımam okulunda okur, devlet ımam lısesı açar, Harp Okulları ımam lısesınden oğrencılere kapılarını kapar Tavşana kaç tazıya tut oyunu Şerıatçılık devlet Hazınesınden beslenıyor, geleceğe hazırlanıyor altyapısını kurup kurumlaşıyor, sonra akıllı sandığınız adamlar korkuyla bırbırlerıne soruyorlar - Refah kazanır mı? Bu oyunun adı korebe 1 Ttirkiye bugün okumazsa, yann mutlaka okuyacaktır. VALLA YEDIR DINf BENI VALLA, KURDA YEDİRDİN BENİ KÎTAP•3 ALEV ALATLI Viva la Muerte • Kitap 1*5. Baskı 'Nuke Türkiye 1 • Kitap 2 * 3 . Baskı Boyul Yayımvi, Hayrl^e Cad 310 GalaUsaray Tal 243 35 33 • 243 72 77 Fıı 252 9414 1986 YILI VE 86/10911 SAYILI BAKANLAR KURULU KARAPINA GORE SIGARA SAGL ĞA ZARARUDIR