Katalog

14ARALIK1993SALI CUMHURİYET SAYFA EKONOMI 11 'AT üyefiği sessizHğebağlı' • Ekonotni Servisi - İngiltere eski başbakanlanndan Sir Edvvard Heat. Arthur Andersen danışmanlık şirkeünın davetlısı olarak geldiği İstanbul'da. Türkıye'ye, AT üyesi herhangı bir ülkenin vetosuyla karşılaşmak istemiyorsa 'sessiz' olmasını öğütledı. Yunanistan'ın. Türkiye'nin AT üyeliği konusundakı olumsuz tutumunun hatırlatılması üzerine Heat "İki ülkenin arasındakı sorunlann ve Kıbns sorununun çözülmesi, gelişmeleri hızlandınr. AT üyesi her ülkenin veto hakkı var. Bunu gözönünde bulundurarak daha yumuşak ve uzlaşacı tavır almalısınız' diye konuştu. Yabancı sermaye yavaşladı •ANKA'RA(ANKA)- Yabana sermayenin Türkıye'ye olan ılgisinde geçen yıl başlayan belirgin düşüş. bu yıl da sürdü. Bu yılın ilk on bir ayında verilen izinler. geçen yılın aynı dönemindekı tutann yaklaşıkyüzde 120alünda gerçekleştı. Ocak-kasım dönemınde bir mılyar 377.2 milyondolar tutannda yabancı sermayeye izin verildı. Yabancı sermaye izinleri, geçen yılın aynı döneminde bir milyar 535.8 milyon dolar olmuştu DenizNakflyartan borcakarşbk • ANKARA (ANKA) - D B. DenızNakliyatıTAŞ Libyalılarla kurduğu ortak denizcılik şırketıne olan sermaye borcunu gemi verereködedı. D.B. Denız Naklıyatı TAŞ'nın sermaye borcunu gemı vererek ödeyebılmesı içın Türk Libya Denız Naklıyatı ortak anonım şırketınin ana sözleşmesinde değışıkliğe gıdildi. Sözleşmenın ikincı maddesi "Sermaye nakti veya aynı olarak vaz olunacaktır" biçıminde değıştınldı. Değışiklik sonrasında Denız N'akli|*at'uı sermaye borcuna karşılık eemi vermesı kabul edildi. Maden ihracatı tepetaklak • AINKARA (l'BA) - Türk maden ihracatçılan, maden pazannı Orta Asy a Turk cumhunyetlerine kaptınnca, Türkiye'nın maden ihracatı geçen yılaoranlayuzde 18.5 oranmda geriledı ve ocak-eylül döneminde maden ihracatı 205 milyon dolardan 167 milyon dolara indi. İhracattakı bu genleme \ e ıhraç pazarlannın Türk cumhunyetlerine kaptınlması. bu ülkelerin Türkiye'nın maden ıhraç pazan Norveç, Almanya, îsveç. Çın. Romanya ve Belçika'ya fıyat kırarak ihracat yapmalanndan kaynaklanıyor. Antepftstığı ihracatında geriteme • GAZİANTEP(AA)- Gaziantep'ten bu yılın 11 aylık döneminde yüzde 35'lik düşüşle. 3 milyon 337 bin dolarhk antepfıstığı ihraç edıldığıaçıklandı. Güneydoğu Anadolu Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçılan Birlıği Başkaru AbdülkadırÇıkmaz. 1993 ocak-kasım döneminde birlik ihracatının yüzde 24 oranında geriledı ğını belirterek. "Geçen yılın 11 aylık döneminde 1Ö mıl> on 297 bin dolar olarak gerçekleşen birlik ihracatı. bu yıl 7 milyon 839 bin dolara düştü" dedi. Çıkmaz, bu yıl bir milyon 73 bin dolar karşılığı 176 ton iç, 2 milyon 264 bin dolar karşılığı 733 ton kavlak kabuklu antepfıstığı ihraç edildiğini kaydetti. BüSİAD'in Çekinge toplantısı • BURSA(AA)-Bursa Sanayıcilen ve îşadamlan Derneğı BUSİAD'ın geleneksel Çekırge toplantısına Başbakanlık Başdanışmanı Ali Tigrel konuk olacak. Tigrel. 15 aralık çarşamba günü Çehkpalas Oteli'nde yapılacak Çekırge toplantısında, sanayici ve işadamlanna gümrük bırliği konulannda açıklamalarda bulunup konuya ilışkin sorulan vanıtlavacak Yerli otomobil üreticileri Otomotiv Sanayii Çevre Deklarasyonu'na imza attı Yerli otolar çevreci oluyor • Çevre Bakanlığı ile Otomotiv Sanayii Derneği arasında yapılan deklarasyonla 2000 yılında tüm yerli otomobillerin kurşunsuz benzinle çalışması kararlaştınldı. Yerli sanayiciler 100 milyon dolarhk dönüşüm yatınmı yapacak. LEVENTGENÇELLİ BL'RSA - İki bin yılında yerh oto- mobillerin tamamı kurşunsuz benzirle çahşacak. Aşamalı olarak yürürlüğe gı- recek üretim programı için yerli sanayi 100 milyon dolarhk yeni yatınm yapa- cak. Çevre Bakanlığı ile Türk Otomotiv Sanayii Derneği arasında Avrupa Top- luluğîı'nun otomobil emisyon standart- lanna uyum programmı esaslara bağla- yan "Otomotiv Sanayii Çerre Deklaras- yonu" dün imzalandı. Deklarasyona göre Avrupa'dakı oto- mobil emisyon standartlan Türkıye'de 1995*ten itibaren aşama aşama uygula- mayakonulacak. 2000 yılında Türkiye- de katalitik konvektörsüz otomobil üre- tim ve ithalatının tamamen kaldın- lmasını öngören deklarasyon. 1995'te 1800 CC ve daha büyük motqr hacimli otomobillenn, 1996'da 1600 CCden büyük motor hacimli otomobillenn ka- talitik konvektörle üretilmesinı hükme bağlıyor. Fabrikalar 1400 CC silindir hacimli otomobillenn dönüşümlerini 1 Ocak 1999 tarihınde tamamlayacaklar. İthal otomobiller de eşzamanh olarak bu esaslara uyacak. Otomotiv Sanayii ve Çevre Deklaras- yonu"nun ımzalanması sırasında konu- şan Çevre Bakanı Rıza Akçalı. çevreyi koruyan teknolojılenndesteklemesi ko- nusunda hükümetın kararlı olduğunu savundu. Akçalı. "Vergi yasalan içinde motorlu taşıtların alun satım vergisiyle yıllık »ergisinde katalitik konvektör kul- lanan araçları alanlar lehine yüzde 59 in- dirim yapmav ı düşünüyoruz. Ayrıca yeni pakette hükümete >ergileri arttırma ve azaltma yolunda yetki vcrilmiştir" dedı. 'Yüksek vergi otomotivi engeller' Otomotiv Sanayii Derneği Yönetım Kurulu Başkanı Ali İhsan İlkbahar, Ak- çalı'dan. arttınlacak araç vergilerinin önüne geçilmesi konusunda yardım is- tedi. Otomotiv sektörünün Türk sana- yiınin lokpmotıfi durumunda olduğunu savunan İlkbahar, "Otomobilden KDV dahil alınan vergi, satış fîyatımn yüzde 50'si tutanndadır. Yeni hazırlıkla bu oranın yüzde 76'ya çıkanlacağını duyu- yoruz. Bu yapılırsa saıtayinin lotomotifi dunımundaki otomotiv sanayii engelle- nir. Otomotiv sanayii vergi ödeyen, vergj- sini ödeten sektördür. Otomobil satın alan kişi, çok çalışmak. çok fazla iiret- mek zorundadır. Hafta sonlarında geze- rek. rüketici olarak \ergiye katkı yapar. Sadece çevre konusunda değil sayın ba- kandan vergi konusunda da yardım ist iyoruz. Otomoth sanayiinin önü vergi arttırımı ile kesilmezse daha yeni model- ler ortaya çıkarılabilecek, gelişmiş ülke- lerle mücadele daha rahat vapılabilecek- tir"dedi. Çevre Bakanı Akçalı, kurşunsuz ben- zinın. süper benzine oranla ucuza satıldığını. ancak bazı bölgelerde kur- şunsuz benzin aleyhine nakliye ve depo- lama nedeniyle meydana gelen olumsuz makasın kapatılması için çalışmalann yürütüldüğünü savundu. TÜRKTRADE DESTEK TURUNDA Ihracatçı Demirerden yardımistiyor ANKARA (AA) - Jürkıye Dış Ticaret Derneği (TÜRKT- RADE) ihracattaki gerileme- nin önlenmesi için destek turu- na başladı. Cumhurbaşkanı Süleyman Demird'e ekim ayı sonu ra- kamlannı sunan TÜRKT- RADE Yönetım Kurulu. ihra- cattaki gerilemenin önlenmesi için Demirerden hükümete tel- kinde bulunmasını istedi. TÜRKTRADE Genel Sek- reteri Ayhan Çopur, henüz res- mi olarak açıklanmayan 10 aylık ihracat rakamlannı Cum- hurbaşkanı Demirere sunduk- lannı, ocak-ekim döneminde dış ticaret açığının yüzde 72 7 oranında arttığmı söyledi.y Çopur'un verdiği bilgiye göre bu yılın ilk 10 ayında 11 milyar 659 milyon dolarlık ihracat yapılırken ithalat 22 milyar 394 milyon dolar oldu. Geçen yıl aynı dönemde 11 milyar 971 milyon dolarhk ihracat, 18 mil- yar 188 bin dolarhk da ithalat yapılmıştı. Bu yıhn ocak-ekım döneminde ihracat yüzde 2 6 oranında azalırken ithalat yüz- de 23 1 artü. TÜRKTRADE Genel Sek- reten Çopur. dış tıcaret rakam- lannı değerlendıren Cumhur- başkanı Demirerm, bu konu- nun yasamsal birsorun olduğu- nu ve ilgılılenn dikkatinı çeke- ceğıni söylediğını belirttı. ihracattaki gerilemenin ön- lenmesi içın şu anda yapısal de- ğişikliğe gitmenın olanaksız ol- duğunu öne süren Çopur, daha önce siyasi nedenlerle yitirilen pazarlann yeniden kazanı- lmasının ilk adım olacağını sa- vundu Çopur. "İran ve Irak pazan siyasi nedenlerle kaybettiğimiz pazarlar. Şimdi ya>aş yataş si- yasi ilişkilerde bir iyileşme görü- lüyor. Bu pazarlan yeniden ka- zanalım \e bu şoku atlatıp sağlıklı düşünecek bir ortam hazıriayalım" dedı. Exımbank Genel Müdürü Ahmet Ertuğrul ile de görüşen Eximbank yetkilileri Başbakan Tansu Çiller'den de randevu ta- lebınde bulundu. > a p l | a n bölgelerinden biri olan Karacabcy'de. toptan fıyatı 8 bin liraya kadar \iikselen soğan. altın devrini yaşarken üreticinin de yü- zünü güldüriiyor. L reticiler, ilçede bu \d soğan ekiminin az >apılması nedeımle fiyatların 10 bin liraya kadar yükseldiğini. ithal edileceği \olunda sövlentilerin çıkması\la 8 bin liraya düştüğünü belirterek, "Para etmediği için her yıl toniarca soğanı çöpe atıyorduk. Ekim çok az yapılınca fiyatlar yükseldi. Lzun yıllardan beri soğandan ilk defa para kazanıldı. Şimdi bu bile çok görülüyor" diye konuştular. Karacabey Ziraal Odası Başkanı Nuri Karaca toptan soğan fi> atlannın on bin liray a kadar > ükselme- sinden sonra Y unanistan. Romanya >e Mısır'dan soğan ithal edileceğini \e bu konuda gerekli izinlerin \eriWiğini öğrendiklerini belirterek şöyle de\am etti: "Bu ülkelerden ithal edilecek soğan bizim damak tadımıza uygun değil. Kaldı ki nisan-mayıs aylarında yeni mahsul soğan piyasaya çıkacak. Üç-dört aylık bir süre için ülkemizin dövizini çarçur etmeye ne gerek \ar?.. İthalatın yapılmasına karşıyız." _ _ıccar vergi değil, maliyereformuîstiyor • TOBB Başkanı Erez 'egöreyaîırım ve ihracattaki genleme gelecektesosyalsorun yaratacak T * / "'"'" 1 — v —""••"nin 1992- milyon 650 bin memur. de>lete büvük Ticaret Odalan Konsev Başkanı AliÖMER YLRTSEVEN DENlZLİ - Türkıye Odalar ve Bor- salar Bırliği Başkanı Yalun Erez Türki- ye'nın vergı reformuna değıl, maliye re- formuna gereksinimı olduğunu savun- du. Üretim ve yatınmın bugün içın ye- rinde saydığını vurgulayan Erez. bu du- rumun gelecekte sosyal sorunlann doğ- masına yol açacağına dıkkatı çekti. Dış ticaret açığının u kmnızı alarm" verdiği- nı söyleyen Erez. vergj, ihracat ve teşvik pohtıkalannın buna göre yeniden göz- den geçirilmesını istedi. Ticaret Odalan Konseyı"nin 1992- 1996 dönem 3. toplantısı. Pamukkale Rıchmond Otel'de yapıldı. Toplantıya konsev üyelerinin yanısıra 60'ın üstün- de oda başkanı katıldı. Türkiye'nın 1993 yılında terör sorunlannı tartı- şmaktan. ekonomik sorunlannı tartı- şmaya fırsat bulamadığını anlatan Erez. Türkiye'nin bugün en büyük sorunu- nun bütçe açıklan ve gücünü aşan borç- lanma olduğunu belirttı. Erez şöv le ko- nuştu: "Türkiye borçlanarak kalkınma yolunu seçti. Ancak şimdi, bunun sıkıntılarını yaşıyor. Şu anda çaltşan I milyon 650 bin memur. devletc büyük bir yüktür. De\let bunu kaldıramamak- tadır. Bütçenin yüzde 80'i personel gi- derleriyle borc faizlerine aynlmıştır. Yapılacak iş, giderlerin azaltılması. ge- lirlerin arttırılma-sıdır" Avrupa ve ABD'deki vergi yasalan- nın Türkiye'de de bulunduğunu anı- msatan Erez,"Bazı muafiyet ve istisna- larla. verginin alınmadığı alanlar >ar. Örneğin, götürücülük \e seyyarcılık tam anlamıyla \ergi kapsamında değildir. Yüksek vergi, Türkiye'de vergi kaçı- rmanın birinci nedenidir" diye konuştu. Ticaret Odalan Konsev Başkanı Ali Zafer Taciroğlu Türkıye'nın ekonomik ve sosyal yapısında çağa ayak uydurma ısteğıyie büyük değişiklikler yaşanmaya başladığını belirterek. "istikrann sağla- nabilmesi için köklü değişiklikler yapı- Iması gerekir" diye konuştu. Taciroğlu sözlerine şoyle devam etti' "Anarşi ve terörün yanında yüzde 70'ler civannda kronikleşen enflasyon, 69 milyar doları bulan dış borç. 280 trilyon liray ı bulan iç borç. önemli boyutlara ulaşan işsizlik. duraklayan ihracat, öncelikle çözülmesi gereken proMemler haline geldi." IŞÇINEV EVRENTJNDEN ŞÜKBAN KETENCİ Parti Kurmak Neyine? Türk-lş Başkanı Bayram Meral izmir Bölge Işçi Kurul- tayı'nda parti kurmaktan söz etmiş Işçı sorunlarının tek çözum yolunun, işçi sınıfının kendi partisıni kurup müca- dele etmesı olduğunu söylemiş. Sendikacılıkta yapacak- larını yaptılar, ışleri bitti de sıra parti kurmaya geldi. Geçen ay içinde inşaat işkolunda örgütlü uluslararası işçı sendıkasının başkanı konuk olarak Türkiye'de idi. iş- kolunun önemli bir özel sektöre ait işyerinde işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerıni izledı. Konuk sendikacının saptadığı çok fazla eksiklik vardı. İşveren yetkilileri ya- banct sendikacıdan gelen uyarıları hiç değilse uygar bir yaklaşımla dinledıler. Gereken notlan alıp teşekkür ede- rek önlemleri almaya çalışacaklarını bıldirdiler. Konuk sendikacı daha sonra kardeş işçi sendikasının yöneticile- rini ziyaret etti İşçınin çalışma koşullarına ilışkin önemli gözlemlerıni. işçi sağlığı ve can güvenliği açısından alın- ması gerekli acıl önlemleri aktardı Ancak toplantılarson- rası yabancı sendikacının Türk sendikacılara ilişkin göz- lemleri çok daha ılginç ve anlamlıydı: "Sendikacı arka- daşlarım dost olarak beni çok sıcak karşıladtlar. Bol bol gezdirip, yedirip, çok iyi ağarladılar. Ancak işçinın çalış- ma koşullanna ilişkin anlattığım sorunlarla hiç ilgilenme- diler. Işverenler çok daha duyarlı ve ilgili idi. Turk sendi- kacı arkadaşlanmın işçiden kopuk, lüks yaşamlan, sendi- kacılıkla. ışçi sorunlarıyla ilgisizlikleri, bilgisizliklerı karşısında şaşkınlığa duştuğümu itirafetmeliyım.." Çalışma Ekonomısı ve Endustrı iltşkıleri Bölümünden bu yıl mezun olan ve Türk-lş'te geçen ağustos ayı içinde staj yapan, Hak-ls. TISK ve kamu işveren sendıkalannda da çalışan Hayriye Açar'dan çok ilgınç bir mektup aldım. Hayalinde ışçi sendikalarında uzman olarak çalışma olan bir genç insanın duşkırıklıklarını yansıtıyor. Sayfamızın elverdığı olçüde bazı ilginç bölümleri aktarmak istiyorum' Ikı ağustos pazartesi günü araştırma bolumünde staja başladım. Kamu sözleşmeleri henüz imzalanmamıştı. Greve çıkılması söz konusu idi. Ancak toplusözleşmeler- den sorumlu uzman yıllık izindeydi. Araştırma bolumün- de iki uzman dışında herkes tatildeydi. Kütüphane bile ki- litliydi. Boş koridorlarla, demokratik muhalefet yapmak- tan uzak. kıtlesel mucadelenın zerresinın görülmediği bir orgutle karşı karşıya ıdım. Birlikteliğin, aktifliğin, muca- delenın dorukta olmasını beklediğim bir zamanda bir işçi örgütünde staj yapacağım için sevinirken, umduğumun tersi ile karşılaşmıştım. En faal kısım çay ocağı ile basın odası idi. Neden boyle olduğunu sorduğumda, uzmanlar mücadelenin konfederasyonca değıl, sendıkalarca yürü- tüldüğünü soylüyor, Turk-lş'in butun ideoloıileri bunye- sinde barındırması ile ovünuyorlardı 12 Eylul'de kapan- mamış olmasını da aynı bobürlenen tavırla açıklıyorlar- dı.. Sonrakı günlerde kadm bürosu, dış ilişkiler. muhasebe bölümlerinde stajımı sürdürdüm Bir ay sonunda benim ve arkadaşlanmın gozlemı. Turk-lş 'ın dışarıdan goründu- ğünden de çok daha pasifolduğu idi. Mücadeleden uzak, eleştiriye kapalı, demokrasinin gerektirdığı muhalefetı yapamayan bir kurum. Türk-lş sayesınde sendikacı ol- maktan vazgeçtim. 12 Eylül darbecilerı Turk-iş e dokun- mamışlar. Gördüğüm kadanyla cuntacılara zarar verebı- lecek bir orgut de değıl.." Hayriye Açar'ın mektubunda Türk-iş'ın içinde bulundu- ğu tabloyu yansıtan bırçok ayrıntı var. İçinde olduğumuz için bizce bılınen, dışarıdan gelen bırini şoka uğratan bu tablo ortada dururken, Ankara'da sendıkal ışlevinı en alt sınwı ile yapan bir Türk-lş yokken, parti kurmaya kalkış- mak neyin nesı oluyor'' İşçınin sadece sendikal haklar- dan yararlanmak, toplu pazarhk hakkını sürdürebilmek üzere, yöneticısi ile en alt düzeyde bir güven, moral bağı kuramadan üyesi olduğu sendıkalar, Turk-lş gerçeği ile karşı karşıyayız. Türk-lş yönetimi güven bunalımı nedeni ile yıllardır üye tabana açık, kitlesel toplantılar düzenleye- miyor. Sendikacı üyesi işçınin karşısına çıkamıyor. Değil parti kuracak moral güç, taban desteği ve ardından halk desteğı. sendikal işlevin en azı ile yerine getirılmesi söz konusu olamıyor. Bu tabloda bazı Türk-lş yöneticileri, Başkan Bayram Meral neden parti kurmaktan söz ediyor? Olsa olsa sen- dikal işlevsizliğin, işçınin hakkını koruyamamanın ezikliği ve ışçinin hesap sorması korkusu karşısında suçu siyasi partilere atmak. siyasi partilerı eleştırmek için bir uslup, yontem olabilır. LEASING 2 1 Y U Z Y I L B A N K A C I L I G I N D A HER ŞEY İNSAN İÇİN Banş'ın düşü, pasta fabrikası kurmak... Ali'nin tercihleri daha farklı. Onlar bilinçli, 21. yüzyıl insanları... Siz de, şimdiden geleceği düşünün. Yann "daha büyük" olmak için, bugün Vakıfbank'a gelin. VakıfBonk21. Yüzyıl Bankacılığı