Katalog

SAYFA CUMHURİYET 15 KASIM1993 PAZARTESİ 10 EKONOMI TUKETICI Cinayetedeğil, ava çıkm! / lkelçağlarda yalnızca yaşamak içinavlananinsan, günümüzde tutkuyla avasoyundu. Doğayla kucaklaşmak içın yapıian bu uğraş. bilinçsiz avlanma nedeniyle baa hayvan türlerinin yok olması sonucunu doğurdu. Av ve av lanma konusunda bilmeniz gerekenlen Hülya Genç 1n yazısında bulacaksınız: Av yasağı nedir? Tanm Orman ve Köy ışleri Bakanhğı ve Merkez Av Komisyonu tarafindan getirilir. Yasak ava, avuu sever ve taıar. Omı hangimesafeden vurabileceğinibiür. Yaralamak içirt ateş etmez, onunda tnr canh olduğunu tauttmaz. dönemi belirlenirken hayvanlann üreme zamanı ve iklim şartlan göz önünde tutulur. Yasakla birlikte avlanacak hayvan sayısı, avlanma şekli ve tarihleri besaplanır. Ne kadar avlamalı? Av yasasına göre, ruhsatlı bir avcının gûnde bir kınalı keklik. kokarca, tavşan, tilki, sansar, porsuk ve kum keklik avlama izni var. Yanhzca iki çil keklik avlarken, dörder yaban kazı veçulluk vurabilir. Aynca 10 bıldırcın, 8 üveyik avlayabilir. Ayı, dağ keçisi ve çengel boynuzlu dağ keçisi turizm amaçh avlanıyor. Geyik ve karaca avı ise tamamen yasak. AY cezalan ne ? Yasağa rağmen avlananlann ruhsatı iptal edilir. Vurduğu ava göre para cezası verilir. Yaban koyunu, geyik, alageyik, yaban keçisi, dağ keçisi, karaca, su samuru ve ceylan-avlamak 30 milyon lira, sülün. yaban horozu, keklik, mezgeldek, toy. turaç avlamak Ava olmak 50 bin liranınucunda YASALDVMUM JVFfÖncelikle av kontrol sistemine işlerlik kazandınlması gerekiyor. Şu anda yasaklan denetleme görevini jandarma, poüs ve orman görevlileri yûrütüyor. 1937 yılından beri u)r gulanan Kara Avalıği Kanunu'nda. avalan bilinçlendirerek doğaya zarar vermesineengel olacak hükümler bulunmuyor. Baü ülkelerinde avcılık biüm dalı haline gelirken, ülkemizde avcılık eğitimi veren ne bir okul ne de bir kurs bulunuyor. Önceleri avcılığın albenisine kapılan kişiler iyi bir avcının yarunda bulunarak eğitime başlardı. Av maİzemelerini taşımakla başlayan bu merak, tüfek kullanma ve avlanmaya kadar sürerdi. Şimdi ise isteyen herkes ava olabiliyor. Orman Bakanhğı tarafindan hazırlanıp. meclisten geçmeyi bekleyen av yasa taslağı; av kontrolünü düzenleyen ve yaban hayatını konıma çalışmalannı kendi kendine fınanse eden hükümleri içeriyor. MUHSATlVASrLALIffntTÜkemızde avlanma ruhsaü almak için avcı olmak gerekmiyor. Bunun için yeni çekilmiş dört fotoğraf, ikametgah kağıdı, nufüs cüzdanı örnegi, sağhk raponı, Cumhuriyet Savahğından alınmış sabıka kaydıyla bağlı olduğunuz kaymakamlığa gjtmeniz ve 50 bin liralık kayıt ücreti ödemeniz yeterli oluyor. Avanın satın aldığı veya daha sonradan değiştırdıği tüfeklerin kaydı 5 yıllık avlanma ruhsatının üzerine işleniyor. 10 milyon lira ceza gerektirir. Yırtıcı kuşlar, flamingo, pelikan, turna, leylek. balıkçıl, kuğu ve diğer hayvanlann cezası ise 5 milyon lira. AT malzemesi ne? Kuş avında hazne yeri 10-15 kapsül alan tüfekleryerine ikifişekliolanlar tercih edilir. Kapan. kafes, ilmek. ağ, canlı mühre, savan, havah tüfek, zehir ve zehirli yiyecek, teyp. ses ve ışık veren alet kullanmak ise kanunen yasak. Uyku tulumu, çadır, fışeklik, sırt çantası. tüfek kıhfı, tozluk, dürbün, düdük, yağlama yağlan. kulakhk. tüfek kayışı, barut. saçma, fışek ve tüfek temel malzemeyi oluşturur. Avanın iyi ve sağlam bir çizmeye, soğuktan koruyacak yelek, kaban, eldiven ve şapkaya ihtiyaa olur. Kısa menzılli aüşlarda kullanılan yivsiz tüfekler avcılığa yeni başlamış kişilere öneriliyor. Çifte, süper poze ve yan otomatik çeşitleri bulunan yivsiz tüfekler daha çok küçük 1 avlarda tercih ediliyor. tç kısmı iyi tesviye edilmemiş yivsiz tüfeklerin ateşlendiğinde, saçmanm şekünin bozulmasına ve hedef şaşırmaya neden olacağıru unutmayın. Mekanizmah ve yan otomatik modelleri bulunan yivli tüfekler ise tecrübeli avalar tarafindan, büyük avlariçin kullanıhyor. Tüfek fiyaö ne? Yerli tüfeklerin fiyatı bir milyon liradan başlarken ithal olanlar 2 milyon ile 25 milyon lira arasındadeğişiyor. Yerli fişeklerin tanesi 3 bin Iirayken ithaller 3 bin ile 25 bin lira arasında alıa buluyor. Yaban hayatkatliamlayüzyüze. ^ _ ^ ^ Dünyada avalık ile ilgili M • ~^k tartışmalar devam ederken m • Afrika'nın balta girmemiş m m ormanlannda fil, gergedan, zebra m ^w gibi vahşi hayvanlar yaşama m ^^ savaşı veriyor. Cün*&t Ton>m 1ın çevirisine göre sayılan günden güne azalan bu hayvanlan kurtarmak içinçözüm aranıyor ama elde edilen gelirler bu çözümlere yaşama şansı vermiyor. Bugûn birfildişinin fiyatı 3 bin 500 dolar ile 6 bin 500 dolar arasında değişiyor. Filler sadece dişleri için öldürulmüyorlar. Bu hayvanlann derileri ayakkabı yapımında. yağlan cilt bakımında kullanıhyor. Aynca etinden yapıian yemekler de zengin mutfaklannı işgal etmeye devam ediyor. Gergedanlann durumu da pek farklı değil. Gergedanlann boynuzlan bugün 28 bin dolara kadar aha buluyor. 1979yüındabirAsya gergedanının boynuzu 4 bin dolaridi. Şu anda kifiyatıile bir boynuz altından 5 kat daha pahalıya geliyor. 20 yıl önce Afrika'da 200 bin ' gergedan yaşarken bugün bu sayı 10 bin civarlannda. Uzmanlara göre bu hızla öldürülmeye devam edilirîerse önümüzdeki 2.5 yü içinde Afrika'da hiç gergadan kahnayacak. Bu hayvanlan avlayanlann bu işten aldıklan sadece birkaç yüz dolar. Yaptıklan işin ise tehlikesi oldukça büyük. Kaçak avlanmanın cezası ölüm bile olabiliyor. Gecen yıl içinde Zambia'dan Zimbabve'ye girerek kaçak avlanmak isteyen avalardan 150'si hükümet yetkilileri tarafindan öldürüldü. konuyla ilgili hükümetler milli parklar kurarak bu hayvanlan koruma altına almaya çahşıyor. Örneğin Kenya Milli Park projesi için Dünya Bankasından 143 milyon dolarlık kredi aldı. Tüm bu gelişmelere rağmen vahşi hayvanlann konınması pek de kolay değil. Bu hayvanlardan elde edilen ûrünler bu kadar pahalıya alıa bulurken kaçak avalığın önüne geçmek pek de mümkün gözükmüyor. Milli park projeleri bu hayvanlann hayatta kalma ve nesiÛerini sürdürmeleri için son şanslan. Etsizohnuyor,keseyedeuynuıyorlt m j t konusunda merak ettiklerinizi yazımızda bulabilirsiniz. r w T100 gram etin içeriğinde yaklaşık olarak 20-25 gram protein, 8-10 gram yağ bulunur. Su. az miktarda glikojen, madensel tuzlar, demir ve B gnıbu vitaminler yönündendezengindir. Et ürünlerine konulan baharat, tuz, nişasta ve diğer maddeler besin değerinin artmasına neden olur. Köfte çeşitleri ile burgerlerin lOOgramında yaklaşık 16 gram protein bulunurken, salamda 18 gram, sosis çeşitlerinde 17 gram, sucukta 22 gram protein vardır. Faydamt n*f Vücudun asit baz dengesinin oluşmasını, hormonlann düzenlenmesini, enziınlerin yapısını, bağışıkhk sisteminin oluşmasını sağlar. Hücre yenilenmesine. onanlmasma ve vücudun enerji ihüyacının karşılanmasına yardıma olur.Ne kadar yemeli? Her gün 120 ile 200 gram arasında pişmiş et yemenin bir sakıncası ohnaz. Yiyeceklerle alınan kolesterolün günde 300 miligramm üzerine çıkmaması gerekir. 100 gram sığıretinde bulunan kolesterol miktannın 81 ile 103 mg arasında değiştiği unutulmamalı. N derecede iki üç hafta saklanabilir. Şok dondurma yöntemıni kullanarak dondurduğunuzetleri eksi 18 derecede 3-4 ay, eksi 32 derecede 6 ay saklayabilirsiniz. Dondurulmuş etleri çözerken sıcak su kullanmayın. buzu çözülmüş viyecekleri tekrar dondurmaym. Beledıyelenn ve geniş kapsamlı kesım yerlerinin kadrosunda mutlaka veteriner bulundurulması ve kasaplann belediyelerce sürekli denetim altında tutulması insan sağlığı açısından büyük önem taşır. Kesilen hayvanlann veteriner kontrolunden geçmiş olması ve bağırsak paraziti, tenya, şarbon, ruam, tüberküloz, sahnonella, sığır vebası, şap gibi hastahklan taşımıyor olması gerekir. Kaçak kesim yapan yerlerde hijyen kurallanna uyuhnarnası, etlerin açıkta ve soğuk zincire dikkat edilmeden bekletilmesi sağlığı tehdit eder. DUYURULUR kesildiği andan itibaren soğuk zincir kurallanna dikkat edilir. Yağlı kağıda sanlan et, eksi 20 UZMANINDAN UYARI KUŞSATICISI Metin Kurtboğan Kuşlada muhabbetedilirMetin Kurtboğan 25 yılhk deniz avalığından sonra kara hayvanlanyla ihplenmeye başlamış. Uç yıldır kuş satıyor. Kuş beslemeye yeni başlamış kişilere bakımı kolay olan muhabbet kuşlannı öneren Kurtboğan, bu kuşlann geneldecift satıldığmı hatırlatarak. "Kuşunuzun size alışmasını ve eğitilmesini istiyorsanız tek alm" diyor. Gri papağan diye bilinen Jako papağanının konuşmaya yatkın olduğunu belirten uzmanımız, Kaİcadu papağaru, manya türii karga ve muhabbet kuşlannın da konuşabileceğini hatırlatıyor. Gri papağanlar uzun cümleleri ezberlerken, karga ve muhabbet kuşlan yalnızca kısa cümle veya kelimeleri öğrenebiüyor. Uzmanımız muhabbet kuşlannın özel ilgi ve eğitimden sonra konuşabildiğini vurguluyor. Kuş bakünının inceliklerine değinen uzmanımız sözlerini şöyle sürdürüyon "Kuşlan cereyanda bırakmamak veodaısısınıiyi ayarlamak gerekir. Su kabınıniçinelOO mililitreye 5 damla olacak şekilde vitamin koyun. Kafesin alt kısımını her gün temizleyin, yem ve su kabını her gün doldunın." "Hasta hayvanı hareket yeteneğinin azalması ve tüylerini kabarüp sessiz sessiz oturması ele verir" diyen Kurtboğan. hasta kuşlar için ishal ve kabızlığı önleyici, astım tedavi edici üaçlann ve antibiyotiklerin bulunduğunu haürlaüyor. Tüketiciyi Koruma Derneği "Nasıl Tüketiyoruz" konulu bir yanşma düzenliyor. Resim, kankatür ve kompozisyon dallannda yapılacak yanşmaya ilk. orta ve hseli öğrenciler kaulabılecek. Birinciye 2 milyon lira, ikinciye 1 milyon lira. üçüncüye 500 bin hra ve mansiyon alanlara çeşitli hediyelerin verileceği yanşmaya son katılma tarihi 2 Ocak 1994 olarak saptandı. Bilgi almak isteyenler 216-349 85 10'u arayabilir. NE,NEREDE, KAÇA? • KAŞIKÇATALSETİ -91 parça içinde yemek ve kahvaltı için çatal, bıçak, kaşık takımlan fiyatlan ise şöyle; Narin 1.3-1.5 milyon lira, Aryıldız 2.5-2.8 milyon lira, Jumbo 2.8-3 milyon lira, Kartal 1.2-1.3 milyon hra, Esma 1.5-1.7 milyon lira.. SİKAYET KUTUSU ESIN SUNGUR Doğalgaz sancısı / stanbulda çoğu evde, yeni bir soğuk hava dalgasmın geldiğine dair haberler eruüşeyle izleniyor. Mevsimbaşmda doğalgazla ısınmaya karar veren bu aileler kimi tesisatçı firmadan kimi de İGDA Ş 'tan kaynaklanan sonmlar nedeniyle soğukta kalmaya mahkum oldu. Okuyucumu: Dr. Buhattin Ueu *nm evinde de aynı sıkıntıyaşanıyor. Ekim ayı başında evimize doğalgazlı kombi koydurmak için Baymak bayisi fermotek'le anlaşma yaptık. Kısa sürede cihazı getirip monte ettiler. Ondan sonra da beklemeye başladık. Çihaz ltalya'dan ithal edilmiş. Nasıl kullanılacağına dair hiçbir bılgimiz yok. Tesisatçı fırma bazı bilgiler veriyor ama bu yeterli değil. Cihazın kullanım klavuzu yabana dilde, Türkçe'ye tercüme edilmediği için bir çok detayı bilemiyoruz. Tesisatçı fırma 'tercüme ederiz' dedi ama sonradan ses çıkmadı. Yaklaşık 1.5 aydır tesisatı kullanamıyoruz. f rermotek'in satış yetkilisi Canan Demirci'yle görüştüm. Kullanma klavuzlannın tercüme edilmesi işinin ithalatı yapan Baymak'a ait olduğunu vurgulayan Demirci, '"Biz satıa fırmayız. Cihazın içinden çıkan belgeler bizim sorumluluğumuzda değil. Üretiri veya ithalatg fırmarun gereken tercümeyi yaptırması lazım" dedi. Baymak'ın son günlerde ithal ettiği cihazlara Türkçe kullanma klavuzu koymaya başladığını anlatan Demirci. 2-3 ay önce ithal edilmiş cihazlann klavuzlannın Baymak'tan istenebileceğini belirtti. Okuyucumuzun cihazını kullanamama nedeninin kendilerinden kaynaklanmadığını vurgulayan Canan Hanım, şu açıklamayı yaptı: "Bahattin Bey'in evinde özel bir durum vardı. Apartmana daha önce doğalgaz gelmişti. Müşterimiz sonradan kullanmaya karar vermiş. Böyle durumlardaabonedosyalan IGDAŞın arşivine kaldmlmış oluyor. Arşivden aratıp buldurmak zaman alıyor. Cihazın montajı bittikten sonra sayaç için bekJendi. Şimdi de sayacın üzerine oturduğu konsol için bekliyoruz. Konsolu bu gün alabilirsek ancaİc bir hafta sonra gaz açılır. Gazı tGDAŞ'ın ekiplerinin açması lazım. Onlarda ancak bir hafta sonraya gün veriyorlar." İGDAŞ Genel Müdûr Yardıması Yener Aydın, sayaç bulunmadığı ıddialannı yalanlayarak "Daire büyüklüklüğü ve türlere göre 8 ayn tip sayaç kullanıyoruz. Şu anda sadece birinde sıkıntı var. Ancak onu da başka tipte sayaç takarak veya direkt bağlayarak çözûyoruz. Şu ana kadar kimseyi sayaç için bekletmedik" dedi. "Sayaç yok" dedikodusunu tesisatçı fırmalann çıkardığını savunan Aydın, şu açıklamayı yapü: "Şu anda bütün tesisatçı firmalar yapabileceklerinden daha fazlası için taahhüt altına girmiş durumda. tşleri yetiştiremeyince para talep edemiyorlar. O zaman sayaç yok deyip tüketiciden parayı almaya bakıyorlar." Gaz açmada tıkanıklık olduğunu kabul eden Aydın, îstanbul'da 36 ekibin çahştığını belirterek, "Bir ekip günde 4 evin gazım açabiliyor. Yani her gün 144 eve gaz verilmesi mümkün. Ancak tesisatlann yansında eksik bir şey çıkıyor. Yeniden randevulaşmak gerekiyor. Şu anda ortalama 4.5 kerelik gidişgelişten sonra gaz açılabiliyor. Bu bir keze inse yığılma olmazdı" dedi. Garantili klozet kapağı ruvaletleri güzelleştirmenin en kolay yolu klozetin üzerine şık bir kapak almaktan geçiyor. Okuyucumuz Gûngör Bittelein tie aynı yolu denemiş. Ahmlı ve çarpıa ambalajıyla dikkatini çeken Paradise markalı klozet kapağmın klasik modelinden bir tane alarak yerine monte etmiş. Ancak kısa bir süre sonra kapağın ek yerleri açılmaya hatta yırtılmaya başlamış. Hemen satın aldığı nalbura giden Biltekin, kapağı değiştiremediği gibi bir de terslenmeyle karşılaşmış. Bunun üzerine Paradise kapaklannı üreten Paylaşım Limited'e mektup yazmış. Firmadan ses seda çıkmaymca da beni aramış. Paylaşım Limited'in satış şefi Cem Ertürk'le görüştüm. Firmada bir süre önce üst yönetim kadrosunun değıştığini anlatan Ertürk. sekreterlerde gittiği için müşterilerle yazışmalarda tıkanıklık olduğunu söyledi. Paylaşım'ın ürettiği mala bir yıllık garanti verdiğini bildiren Ertürk, "Ashnda kapaklann açılması binde 3 bir olasıhk. Süngeri döşerken frekans makinesi kullanıhyor. Elektrik gücündedüşüş olursa tam yapışmıyor. Bu durumda en geç bir yıl içinde patlamalargözüküyor" açıklamasını yaptı. Garanti süresi içinde patlayan kapaklan değiştirdiklerini, satıa fırmalara da bu talimatı ilettiklerini vurgulayan Ertürk, okuyucumuzun açılan kapağı getirmesi halinde hemen değiştirecekleri sözünü verdi. Fuardanfuarafarkvarmış! H empahalı hem de uzun süre kullanılacak bir malı seçmektefuar gezmenin çokyaran olur. Bütünfırmalann, en son ürettikleri modelleri \ anyanagörerek sağlıklı birseçim şansıyakalanır. Ancak okuyucumu: Fmtih İJenUM'ninbasınagelengibikötübir sürprizle karşılaşabilirsiniz: Geçen günlerde Interteks aynı yer ve tarihte Mutfak/Banyo'93 ve Modeha'93 fuarlannı düzenledi. Çocuk odası için mobilya bakmak amacıyla özellikle Modeha Fuanna gitmek istedim. Eşimle beraber adam başı 70bin hra ödeyerek fuaralanına girdik. Birinci katın mutfak malzemelerine, alt katın mobilyaya aynldığını söyledikleri için hemen alt kata indik. Ancak sadece tek bir standda mobilya vardı. Gerisi hep mutfak veya onunla ilgili malzemelere aynlmışü. Mobilya standı bulunmayan fuara niye Modeha adını vermişler. Aradığjmı bulamaynnca kapıdaki görevhlere paramı iade etmelerini söyledim. Kabul etmediler. 'İçeriye girmeseydiniz' dediler. Oysa tüketici olarak yanıltıa reklamla kazıklandığımı düşünüyorum. 9 / nterteks'ten Atalay Kandemir'le görüştüm. Söz konusu iki fuara katılan toplam 84 firmadan 18'inin mobilya firması olduğunu anlatan Kandemir, Modeha Fuannın sadece ev eşyası olarak düşünülemeyeceğini, kapı, parke, hah gibi dekorasyon malzemelerinin de fuar kapsamına girdiğini hatırlattı. "Bazı fuarlarsokaktaki adama hitap etmez" diyen Kandemir, Mutfak/Banyo ve Modeha Fuarlannın endüstriyel fuarlar olduğunu, sektörde faaliyet gösteren fırmalara hitap ettiğini vurguladı. Kandemir şöyle konuştu: "Halka yönelik fuarlann daha farklı olarak duyuruyoruz. Endüstriyel fuarlar ise zaten ilgili fırmalara davetiye gönderilerek tanıtıhyor." Kandemir'in bu açıklamasına çok kızan Fatih Cenikli, "Fuarlar endüstriyelse kapı görevh'lerinin giriş sırasında uyarması gerekirdi. Niye beni içeriye soktular?" dedi. Gazetelerde yayımlanan ilanlarda da bu aynmın beh'rtihnediğini hatırlatan Cenikli, "Yanıltıa reklamla benim haklanma tecavüzedildi. Kapı görevh'lerinden gördüğüm terbiyesizlik de işin cabası oldu" dedi. Raşvurulanntzı Cumhuriyet Gazetesi ŞİKA YET KUTUSU Türkocağt Cad. 39/41 Cağaloğlu-İST adrcsinc veya 512 05 05 'e bektiyoruz.