Katalog

SAYFA CUMHURİYET 19EKİM1993SALI 8 DIŞ HABERLER Papandreıfya Yettsin'den davet •ATİNA(AA)- Yunanistan'da geçen hafta yapılan erken seçimleri kazanarak yeniden başbakan olan Andreas Papandreu. uluslararası alanda rağbet görüyor. ABD Başkanı Bill Clinton'dan sonra Rusya Devlet Başkanı BorisYeltsinde Papandreu'yu ülkesine davet etti. Yeltsin, Papandreu'ya gönderdiği tebrik mesajında, Papandreu'nun iktidan döneminde geleneksel Yunan-Rus dostluğunun iki ülkenin çıkannın yanı sıra Balkanlar ve tüm Avrupa'nın istikranna katkıda bulunacak şekilde tüm alanlarda gelişmesini dılediğıni söyledi. RafsancaniOrta Asya turanda • LEFKOŞA(AA)-İran Cumhurbaşkanı Ali Ekber Haşımi Rafsancanijeskı SSCB'den bağımsızlığını kazanan beşTürk cumhuriyetini ziyaret etmek üzere dün sabah Tahran'dan Özbekistan'ın başkenti Taşkent'e harekete tti. Rafsancani'nin gezisi, Özbekistan'ın yanı sıra Kırgızıstan, Türkmenistan, Kazakistan ve Azerbaycan'ı da kapsayacak. İran ile etnik yakınhğı bulunan Taakıstan'da geçen yıl Islarncı-demokrat koalisyonu devırerek iktidara gelen eski komünist yönetim ise Rafsancani'yi ûlkeye davet etmedi. Litvanya'da nükteer tehdrt •STOCKHOLM(AA)- İsveçli araştırmaalar, Çemobil'den sonra Litvanya'daki Ignalina Nükleer Santralı'nın da dünyayı tehdıt ettiğini bildirdiler. Araştırmacılar, Ignalina'da yaptıklan araştırmalarda nükleer sızıntı tehlikesinin bulunduğunu beüttiler. Uzmanlar. dünyanın en büyük nükleer santralı olarak lanımladıklan Ignalina'daki nükleer sızıntının önlenmesi için en kısa zamanda çalışmalann başlatılması gerektiğine işaret ettiler Kırcali temsilcisi •SOFYA(AA)-Bulgaristan Türklerini temsil eden Hak ve özgürlükler Hareketi'nin Kırcali Bölge TemsilciliğTne Ahmet Hüseyin seçıldı. Hak veÖzgürlükler Hareketi'nin - Kırcali bölge toplantısıüçgün önce yüzlerce delegenin , kaülımıilegerçekleştirildi. ' Toplantıda bir konuşma yapan HÖH Kırcali Milletvekili Mehroed Hoca, Bulgaristan'da yaşayan Türklerin yeni bir soykınma maruz kalmamalan için, bir an önce azınlık statüsüne alınmalan gerektiğini söyledi. VVasltington Posrun iddîası • WASHINGTON (AA) - Irak hükümetinin, ülkenin güneyinde Şiilerin yaşadıgı bataklık bölgeleri sistemli olarak imha ettiği bildirildi. Washington Post gazetesinde yayımlanan haberegöre. Irak hükümetinin Fırat ve Dicle nehirlennin birbirlerine kanştıklan yerde bulunan bataklık bölgesini birçöl haline getirdiği belirtildi. Hindutapınağına saldın • KARAÇt(AA)- Pakistan'da Müslüman militanlar, önceki gün Hindiştan'ın Keşmir eyaletindekı Hazratbal Külliyesi'nin güvenlik kuvvetlerince kuşatma altına alınmasını protesto etmek aamcıyla, ülkenin güneyindeki üç Hindu tapınağına saldırdılar. Görgü tanıklan, iki tapınağm saldırganlar tarafından ateşe verildiğini, üçüncüsünde fazla hasar bulunmadığını, saldıniar sırasında ölen ya da yaralanan olmadığını kaydettiler. Cezayir'ıletrene • CEZAYİR(AA)- Cezayir'de sabotajcılann bir yük trenini raydan çıkardıklan bildirildi. Cezayir resmi haber ajansı APS, sabotajcılann Sayda yakınlannda tren raylanna hasar vererek bir yük treninin lokomotifinin ve iki vagonunun raydan * çıkmasına ve iki makinistin c yaralanmasına neden olduklannı duyurdu. Yeltsin parlamentoyu feshettikten sonra önde gelen demokratik kurumlan ortadan kaldırdı Rusya'dakelepçelidemokrasiDış Haberier Servisi - Rusya Devlet Başkanı Boris Yehsin, 21 eylüldefeshettiğini acıkladığıparlamentonun direnisini, 4 ekimdeparlamento binası Beyaz Ev 'i topa tutarak kırdıktan sonra, adım adım ülkedekibütütıgüçlerikendi Siyasipaptjter kapatıldı Rusya Devlet Başkanı Yeltsin, parlamento binasındaki direnişi kanlı bir biçimde bastırdıktan sonra ilk yaptığj iş, muhalefet partilerini yasaklamak oldu. Yeltsin, bir kararname yayımlayarak, olağanüstü hal uygulaması yetkilerini kullanarak daha önceki karamameleriyle kapattığı, ancak Anayasa Mahkemesi'nin tekraraçtırdığı muhalefet partilerini kapattı. Ülkedeki en etkin muhalefet partilerinin kapatılmasına gerekçe olarak, söz konusu partilerin "komünist >e faşist ounalan" ve parlamento direnışıni destekîemelen göstenldi. Kapatılan partıler arasında Komünist Parti, sağcı Ulusal Selamet Cephesı. Yeltsin'e direnen subaylann kurduğu Subaylar Birlıği'nin adlan geçti. Ancak hepsı bu kadardeğildi. Yeltsin, "diğer komünist ve faşist partiler" sözleriyle bir kalemde işine gelmeyen tüm partileri siyasi mücadeleden men etti. Seçimlepekatılma yasağı getirdi Rusya lıden. yasaklanan partilerin 11-12 aralık tarihlerinde yapılacağını acıkladığı parlamento seçimlerine de katılamayacağını ilan etti. Aynca, seçimlerde Rusya Federasyonu'nun diğer yerel parlamentolan için de oylama yapılacağını açıkladı. Yani, seçimlere kadar yaşama şana verdiği yerel parlamentoîar, seçimlerle birlikte feshedilmiş olacaktı. Yeltsin bu yolla, taşradaki bazı direniş unsurlannı da devreden çıkartma hesabında. Fakat, baa yerel parlamentoîar kendilerini feshetmeyeceklerinı bildirdi. 11 Haziran 199 l'de yapılan seçimlerle 5 yıl için devlet başkanlığına gelen Yeltsin, 11 nisanda kendısi için de secıme gıdileceğini açıkladı. Ancak son günlerde Moskova'dan, Rus liderin zemin yokladığı ve halktan büyük bir tepki almayacağına "aklı keserse" devlet başkanlığı seçimlerini iptal edeceği yolunda haberier geliyor. elinde topladı. ÜOcede Yeltsin karşıtı bir muhalefet unsuru kalmadı. Devletin üç bağtmsız erkinden ikisi olanyasama veyargı.yürütmenınyani Yeltsin'inelinde. "Reformlann sürmesininsağlanmasıiçin"özellikle ABD ve Baiılı ülkeler Yarpaskıyaahndı Yeltsinın, Beyaz Ev'i bombaladıktan sonra ilk yaptığı işlerden biri de. parlamentoya karşı sorumlu olan Rusya Federasyonu Başsavcısı Valentin Stepankov'u görevden almak oldu. Yenne 1989'da parlamentodaki sandalyesinden Yeltsin adına feragat eden hukuk profesörü Aleksei Stepankov'u atadı. Beyaz Ev direnişinın liderlennden Parlamento Başkanı Ruslan Hasbulatov ve Devlet Başkanı Yardımcısı AJeksander Rutskoyun avukatlan, tutuklu müvekkılleriyle görüştürülmedıklennı açıkladı. Hemen ardından parlamentoyu destekleyen ve Yeltsin ile muhafazakarlar arasında arabuluculuk rolü oynamaya çalışan Anayasa Mahkemesi Başkanı Valeri Zorkin. "baskılara dayanamadığı" gerekçesiyle isüfa etti. Ertesi gün Yeltsin, Anayasa Mahkemesi'nin faaliyetlerini askıya aldı. Rusya lideri, daha önce yapılacağını acıkladığı yeni anayasa oluştunılana kadar. Anayasa Mahkemesi'nin hükmünün olmadığını açıkladı. Böylece. yasamadan sonra yargının en önemli halkası da yüriitmenın ehne geçmiş; yürütmenin tek hakımi Yeltsin tüm devlet erkJerini eline almış oldu. Basınasansürve yasak Yeltsin. yayımladığı ilk kararnamelerle basına sansür getirdi vearalannda Yfladimir tlyiç Lenin'in 1912 yıhnda kurduğu Komünist Parti gazetesi Pravda'nın da bulunduğu bazı muhalif gazetelen kapattı. Komünist Sovietskaya Russia, milliyetci ve komünist Rabuçaya Tribuna ve parlamento gazetesi Rossiskaya kapatılanlar arasında. Yayımlanmasınaizin verilen gazeteler ise sıkı bir sansür uygulaması altındaydı. 7 ekim tarihinde sansür kaldınlana kadar, sansürden gecemeyen baa haberier nedeniyle gazete sütunlannda yer yer boşluklar görüldü. Son olarak 14 ekimde bir kararname ile Türkiye tarafından da desteklenen Yeltsin. üüceyi kararnamelerleyönetiyor. Dördüncügüç olarak kabul edilen basm da, en azından Yeltsin karşıtı olanlar susturulmuş durumda. binlerce insanın Rusya'dan zorla sınırdışı edildıği haberleri geldi. OrduyadayamMomşıı üflceterebasKıyaptı Parlamento direnisini kırmak için orduya dayanan Yeltsin, askerleri memnun etmek ıçın hemen harekete geçti. "Silahlı kuvvetlerin gelecekteki roliinü güvence altına almak amacıyla". en kısa sürede "yeni askeri doktrin beiirleneceğiııi" açıkladı. Parlamentoyu feshettiği 21 eylül günü. Cumhurbaşkanı SüJevman Demirel, ABD Başkanı Bill Clinton ve diğer Batılı liderlere mektuplar göndererek, Avrupa Konvansıyonel Kuvvetler Anlaşması'nda (AKKA), Rusya'ya Kuzey Kafkasya'da bulundurma hakkı tanınan silah tavanlannın yükseltilmesini istediğı bir hafta sonra ortaya çıktı. Yeltsinın AKKA'da değişiklik yapılması talebinin zamanlaması, darbe öncesi ordunun desteğini alma çabası içinde olduğu izlenimi yarattı. Daha sonra Rusya'nın AKKA'dan çekilebileceği tehdıtleri gündeme geldi. Bu, AKKA'nın feshedilmesi ve "Soğuk Savaş"a dönülmesi anlamına gelıyordu. Gözlemciler, Yeltsin'in son tehdidinin orduyu memnun amacı taşıdığı görüşünde bırleştıler. Azerbaycan'ın da Bağımsız Devletler Topluluğu'na (BDT) üye olmasının ardından, Ermenistan. Gürcistan ve Azerbaycan liderlerini acilen toplantıya cağıran Yeltsin. bir "Kafkasya Donığu" gerçekleştirdi. Dorukta dağılan Sovyetler Birüği'nin BDT üyeliğine direnen tek cumhuriyeti Gürcistan'ı da topluluğa katılmaya ikna etü. Dört Kafkas ülkesine "yeni smr rejinıi" anlaşması önererek, BDTnin Türkiye ve İran'la olan tüm sınırlannın Rusya tarafından dcnetlenmesini sağlamak istedi. Ancak, Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in anlaşmaya imza koymaması üzerine amaana tam olarak ulaşamadı. Ancak Moskova'da topa tutularak yakılan parlamento binasının üzerindeki duman henüz tüterken yapılan bu girişim de, Yeltsin'in orduyu memnun etme cabalanndan biri olarak yorumlandı. The Observer'den alınmıştır yayımlayan Yeltsin. az önce adım verdiğimiz gazeteler de dahil olmak üzere 17 süreli yayın organının yaşamına tamamen son verdi. Petersburg televizyonunun en çok ızlenent4 600Saniye"adlı programı yasaklandı. Programın sunucusu sağeğilimli Akksander Nevzorov zaten çoktan tutuklanmıştı. Halkabask^ dolaşifn özgûrlügüne smırtama Yeltsin, olağanüstü hal ve "özel reJHn" ilan alerek, özellikle başkent Moskova'da "adı konubnamış sıkıyönetinı" uvguladı. Cumhuriyet Moskova temsilcisi Hakan Aksay. başkentte denetimın tamamen milislerin elinde olduğunu bildirdi. Milis adı verilen Rusya polisı ve İçişlen Bakanlığı özel birliklerinin, adım başı keyfî aramalar yaptığmı, halkı baskı altında tuttuğunu belirttı. Binlerce muhalifin yanı sıra, şüpheli görülen yüzlerce kişi gözaltma alındı. özel rejim uygulaması ile dolaşım özgürlüğükısıtlandı. Moskova'ya gıriş-çıkışlartutuldu. Rusolmayan MOSKOVA Olağanüstü durumdün sonaerdiMOSKOVA (Ajanslar) - Rusya Dev- let Başkanı Boris Yeltsin'in 3 ekimde ilan ettiği Moskova bölgesindeki olağanüstü durum, dün sabaha karşı saat 05.00'te sona erdi. Olağanüstü durum uygulamasıyla bir- likte gece sokağa çıkma yasağı da kaldı- nldı. Moskova Emniyet Müdürlüğü yetki- lileri, olağanüstü durum uygulaması sü- resınce "asayişin konınmasına ilişkin ça- balar cercevesjnde" iki pohs ile bir sivilin öldüğünü bildirdiler, ancak bu kişilerin hayatlannı kaybetmelerinin nedenlerini açıklamadılar. Moskova polisınin. olağanüstü du- rum uygulamasının kalkmış olmaana karşın, bu uygulama çerçevesinde elde ettiği bazı yetîcileri kulanmaya devam edeceği ve özellikle kentte takviye edil- miş pohs devriyelerinin görevlendirilme- sının sürdürüleceği bildınliyor. Aynca Moskova Belediye Başkanı'- nın talimaüyla kentte, özelÜkle Kafkas- ya halklanndan olan kişileri hedef alan bir "oturma izni repmi" uygulamasının başlaülacağı bıldınldi. Bu uygulama çerçevesinde, Mos- kova'da oturma izni belgesine sahip ol- mayan kışıler, zorla şehir dışına çıkan- lacaklar. Olağanüstü durum çerçevesinde, kentte izinsizolarak yaşadıgı belirlenen 7 bine yakın Azeri. Gürcü, Ermeni. Çeçen ve Dağıstanlı, Moskova sınırlan dışına çıkanlmıştı. Gorbaçov aday olmayacak Eskı SSCB Başkanı Vlihail Gorbaçov, Rusya'da gelecek yıl haziran ayında ya- püacak olan başkanlık secimJerinde adaylığını koymayacağmı açıkladı. Gorbaçov. Almanya'da çıkan Die Weh dergisine verdiği demeçte, ancak Yeltsin'in uyguladığı baskı rejimine kar- şı direnmek amacıyla tekrar poliükaya atılmayı düşündüğünü bildirdi. Nükleer atık Rusya yöneümi, önceki gün Japon Denizi'ne bıraktığı nükleer atık için Uluslararaa Atom Enerjisi Ajansı'ndan izin aldığını bildirdi. Rusya'nın Pasifik Donanması Komu- tanı Amıral Georgy Gorunov Tass ajan- sınca yayımlanan açıklamasında. denize bırakılan nükleer atığm "çevreye zarar vermeyeceğüri" ıddıa etti. Tokyo hükü- meti, nükleer atığın çevreyi tehdıt ettiğini bildırerek Rusya'yı eleştirmişti. Amiral Gorunov, Rusya'nın, bu nük- leer atığı Japon Denizi'ne bırakmadan önce, ilgjli tüm uluslararası kuruluşlara haber verdiğjnı ve bu atığın "uluslararası standartlara uygun olarak" denize aül- ması nedeniyle "cevre sağlığı açısından paniğe gerek obnadığını" savundu. Saraybosna'da çattşmalar tırmanıyor. Önceki günkfi Sırp ateşi sırasında yaralanan Boşnak kadm bir arabaya konarak hastaneye götûrûidü. YardımkonvoyuBoşnakbölgesineulaştı Dış Haberier Servisi - Bosna-Hersek'in orta bölgesindeki Boşnak bölgesine girmesi yakla- şık bir aydır Hırvatlarca engellenen özel yar- dım konvoyu bölgeye ulaşmayı başardı. Reuter'in haberine göre Zenica ve Tuda'ya insani yardım malzemesi taşıyan konvoy dün sabah saatlerinde Travnik'e girdi. Birleşmiş Milletler Konıma Gücü'ne (UNPROFOR) bağb İngiliz askerleri, konvoya izin vermeleri için Hırvat güçleriyle görüştükten sonra Trav- nik'e kadar konvoya eşlik ettiler. Hırvat güçleri Bosna'nın güneyindeki Gomji VakoTta önceki gün konvoyu durdurmuş ve ilerlerlerse ateş açılacağını bildirmişlerdi. Reu- ter, Hırvatlann. konvoydan zorla aldıklan bir tankeri de iade ettiklerini bildirdi. Öte yandan Bosnah Sırplar'ın Bosna-Her- sek Cumhurbaşkanı Alia tzzetbegoviç'ın sava- şa son vermek amacıyla bir Balkan Konferansı toplanması yolundaki çağnsını reddetmesın- den sonra İzzetbegoviç'in Sırplara Saraybos- na'da ikili bir toplantı yapılmasını önerdiği bil- dirildi. AA'nın habenne göre Bosna-Hersek Dışişleri Bakanı HarisSdadzic, İzzetbegoviç'in önerisini Yugoslavya Banş Konferansı'mn eş- başkanlanndan Thonald Stoltenberg ara- caliğıyla Sırp tarafına ilettıklennı söyledi. Sladziç. "Bir sonuç alınacaksa, özellikle banş getirecek değişiklikleri kabul etme iradesi varsa görüşmeye ber zaman hazınz"dedı Sladziç, şu anda karşı tarafta iyi niyet görememekle birlik- te anlaşmaya vanlabileceğine inandıklannı be- lirterek toprak sorununun önemini vurguladı ve "Sırp tarafı Müslümanlann çoğunlukta bu- lunduğu topraklan elinde tutamayacağını an- ladığı zaman banşgerçeklesebüecektir" dedi. Lenin'inmumyasına 8 ıııilyaraalıoıçıktı • Bir Alman işadamı Lenin mıımyasını değişik ülkelerde teşhir etmek için Boris Yeltsin'e 1 milyon mark önerdiğini açıkladı. Thş Haberier Servisi - Bir Al- man işadamı. Yiadimir Le- nın ın mumyası için Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin'e bir milyon mark (yaklaşık 8 milyar lira) önerdiğini açı- kladı. Pal Berkovic adlı işadamı Bild gazetesıne yaptığı açıkla- mada "Lenin'in mumyasını Köln kentinde en iyi müzede sergüemek istiyorum. Daha sonra mum- yayı dünyanın diğer ûlkderinde sergüenz" dedi. Boris Yeltsin, Moskova'da Kızıl Mey- dan'da bulunan Lenin mozelesi önündeki nöbetçüeri iki hafta önce kaldırmıştı. Rus- >a liderinin bu uyulamasmdan sonra Le- nin'in mumyasının akıbetinin ne olacağı merak konusu oldu. Berkovic, Lenin'in mumyasının bozul- maması için her türlü önlemi alacağını be- lırterek şöyle dedi: "Mumyanm loş ışıkta ve serin yerde muhafaza edilmesi gerektiği- ni biliyorum. Mumyanuı teşhir edifeceği mözede klasik müzik çalacak ve Sovyetler Birliği tarihine ilişkin bilgi verflecek." Lenin'in Kızıl Meydan'daki mozelesi, turistlerin en çok ilgi duyduğu yerlerden biri. Moskova'yı gezen turistler, mozale önünde bekleyen askerlerin kaz adı- mlanyla nöbet değişimi ilgi ile seyrediyor- lardı. Ancak nöbetcilerin iki hafta önce Boris Yeltsin tarafından kaldınlmasından sonra turistler bu zevkten yoksun kaldılar. Yelt- sin'in Lenin'in mumyasının mozeleden kaldınlmasından yana olduğu ancak ûl- kedeyeni birtartışmayı başlatmak ısteme- digi için şimdilik harekete geçmediği bildi- riliyor. İngiltere'nin eski başbakanı bugün satışa sunulan kitabında Major ve Muhafazakar Parti'yle alay ediyor Tlıatclıer'uı aııılamıısüsleyeııerkek: Reagan Thatcher'ın 'Dovming Sokağı Ydlan' adlı kitabı 450 bin liradan satışa sunuldu. EDfPEMfLÖYMEN LONDRA - Başbakanhktan üç yıl önce is- tifa eden Margaret Thatcher'ın haftalardır çeşitli gazetelerde bölük pörçük alına yapı- lan anılan. nihayet dün kitapçılarda satı- lmak üzere dağıtılmaya başlandı. Bu sabah- tan itibaren 25 Sterlin (450 bin lira) veren, kocaman cildi alabılecek. Anılara kaç para telif ücreti ödendiği res- men acıklanmadıysa da basında tahmin edi- len miktar 3,5 ila 7,5 milyon sterlin (ortalama 60-135 milyar lira) arasında. Anılardan alıntılar yayımlayacağmı açıklayan ciddi Sunday Times'ı, magazin gazetesi Daily Vlir- ror atlatınca ortaya mılyonluk tazmınat da- valan çıkü. Gazeteler arasında cekişmeyi önlemek amaayla yayıncı firma, ajanslara- "alıntı paketteri" gönderdi ve bunlann gaze- telere haber olarak gırmesini sağladı. Gaze- telerin kitap tanıtım köşeleri için yayın am- bargosu konuldu. Kitap tanıtım yazarlan dışında, basın mensuplanna kitabın kopyası önceden gönderilmedi. Thatcher'ın "Downing Sokağı Yıllan" adlı anılan nedeniyle medyada haftalardır yaşa- nan calkantı, siyaset dünyasına da yansıdı. Anılarda. halen bakanlık yapan önde gelen politikacılar hakkında Thatcher'ın alaycı ifa- deleri. Başbakan John Major için kullandığı küçümseyici dil, hep sansasyon konusu oldu. Thatcher'ın, kendısıni parti liderliğinden atma cesaretini gösteren partisine yönelttiğı sivn eleştiriler, kamuoyu desteğini kaybedip duran Muhfakazakar Parti için beklenmedik darbelere dönüştü. Thatcher'ın anılannda en sıcak sözcükler- le tanımladığı belki de tek lider eski ABD Başkanı Ronald Reagan. "Onun sıcak- kanlılığı, cazibesi ve kendisini önemsememesi, daha ilk anda kanımı kaynattı" diyen Thatc- her, Reagan'ı övmeyı sürdürüyor: "Her şey- den de önemlisi. tıpkı benim gibi hisseden, be- nim gibi duyan biriyle konuştuğumu anladun. Sadece polirika konusunda değil. ama yöoe- tim felsefesi ve insan doğası hakkında da böy- leydi bu." Thathcer'm sıcak ilgisini çeken bir başka li- der ise Mflıail Gorbaçov'du. Onun hakkında da şunlan yazıyor: "Kişüiği, Sovyet sistemim oluşturanodun gibi görevtilerdan ancak bu ka- dar farklı olabilirdi. Gulen, etiyle kotuyla ko- nuşan, ses tonunu ayarlayan, zeki bir tarö- şmacıydı. Markist lafazanüktan çok, kişffi- ğiydi öne çıkan. Kendisinden hoşlandığınıı his- settim." Boris Yehsin için de şunlan yazıyor "Ülke- sindeki birçok sorunu Gorbaçov'dan daha derinlemesine görmüş ve anlamış bir kişi. Gorbaçov, komünist düşünce biçiminden ve hatta dilinden kurtulamamışken, Yeltsin, tam teraydi. Başkan George Bush ise benim- le aynı fıkirde değildi. Bu bence büyük bir hata oldu."