Katalog

Cumhuriyet İmtiyaz sahibi: Berin Nadi Genel Ya\ın Yönetmenı: Özgen Acar •Genel Yayın Koordinr-rdrü. Hikmet Çetinkava • Yaa İşler, M udürü: Celal Bsşiangıç • H.ı'ner Merkezi Mıidürü: Mustafa Balbav Gorsel Yonetmen Ali Acar •Duzenleme Mustafa Sağtamer Ankara Temsılcısı Cûnevt Arcaviurck •Haber Muıiurlerı Işık Kansu, Hakkı Müessese Mudur V Erol F.rkut • Koordma- • {stanbul Haberlen Şena> Kalkan »Dış Haberler Ergun Balcı Erdem Z Gokalp Blv İnkılap S. No:l9 4, Tel 433114M7. Telex: 42344. Fax: tor Ahmet KonıLsan • Muhasebe Biüent Ye- • İş - Ekonomı Diı* Tayanç »Yurt Haberlen Mehmet Saraç (4)4330565• İzmır TeiT^ılci V . Serdar Kızık, H.Zıya Blv 1352S 2 3 Tel 831230, ner »Idare Hüsejin Gürer •Işletme Önder • Makaleler Sami Karaören «Spor Abdülkadir Yücebnan • Du- Telex 52359.Fa\: (51)895360 •Adana Temsılcisı Çetin Yiğenoğlu İnönu CJ. Çelik •Bılgı-İşlen. Nail tnal «Bılpsavar Sis- zeltme AbduDah Yaacı 119 S No. 1 Kat 1, Tel 59 37 52 (4 hat). Telex: 62155, Fax: (71) 59 25 78 ' tem: Mürûvet Çiler «Reklam Reba lşıtman Yaynriıyv: Yenı Gün Haber Aıansı. Basın ve Yayıncılık A Ş B«s«n:Cumhunjct Mdtbaacıhk \eGazetecılık T4$ Tûrkocajı Cad 3941Caga!oflu34334İsl PK :46ktanbulTd 5i:O5OSTclex 22246 FJX (Iı513859< TAKV1M 30OCAK1993 Irasak: 5.42 Guneş:7.10 Öğle 12.22 Ikindı 15.00 Akşam. 17.24 Yatsı:18 46 Menopoz ööneminde beslenme • İZMİR (AA) - Kadınlaruı korkulu rüyası menopoz döneminin diyet ve fızıksel aktivitelerilerahat geçirilebileceği belirtilerek, özellikle bu dönemde kalsiyum ıhtiyacının, doktor önerisi yoksa doğal yollardan karşılanması gerektiği bildırildı. Dokuz Eylül Üniversıtesı Tıp Fakültesi Dıyet Uzmam Süheyla Mutlu. hanımlar için menopoz dönemini, "'kilo alınan kritik birdönem" olarak nitelendirerek, AA muhabirinin sorulannı şöyle yanıtladı: "Menopoz dönemin'ie olan kadmlann metabolızmasına paralel olarakfizikselaktivıtesi de yavaşlıyor ve enerji yakımı düştüğü için kilo alması kolaylaşıyor. Aynca hormonlann dengesı de değıştıği için kilo problemleri ortaya çıkıyor." Veremi öğrenemedik • ANTALYA(AA)- Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı öğretim üyeleri ıle tıp fakültesi son sınıf öğrencilerinin gerçekleştırdıği bır araştırma sonucu, Antalya'da AIDS'in halkın büyük çoğunlugu tarafından bilindiği, ancak bulaşıcı hastalıklar ile nedenlerinin yeterince tanınmadığı belirlendi. Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesı Prof. Dr. Necatı Dedeoğlu. AA muhabirine yaptığı açıklamada, araştırma ile halkın AIDSdışındaki bulaşıcı hastalıklann nedenlerini bılmediğinın tespıt edildığını söyledi. Yurt çocuklarında rtıhsal bozukkık •ANKARA(ANKA)- Yetiştirme yurtlannda kalan çocuklar üzerinde yapılan bir araştırma, çocuklararasında bunaltı. depresyon. öfke ve düşmanlığın yaygın olarak görüldüğünü belirledi. Psikiyatn Uzmanı Dr. İsmet Kırpmar tarafından yapılan "Erzurum Yetiştirme Yurdu'nda kalan gençlerde ruhsal belirti dağılımı" konulu araştırmada, ruh sağlığı açısından riskli grubu oluşturan yeüştirme yurtlannda kalan çocuklara ve gençlere koruyucu ruh sağlığı hızmeti verilmesının gerekliliğıne dikkat çekıldi. Her yıl 50 çocuk intihar ediyor • ANKARA(AA)- Türkıye'de her yıl 50 çocuğun intihar etüği bildırildı. Doç. Dr. Caner Fidaner ve Doç. Dr. Nilüfer Fidaner tarafından "Çocuklarda intihar sıkhğı" nın belirlenmesi amacıyla yapılan araştırmaya göre Türkiye'de her yıl 50çocuk intihar ediyor. Son 12 yıldaki çocuk intihar hızlanna bakıldığında, bu hızın genellikle milyonda üç ile dört arasında bulunduğunun anlaşıldığı belirtilen araştırmada, 1980yılında gözlenen. düşüklük ile 1984 yılında görülen yüksekliğin diğer intiharlarla aynı orantılı olduğu belırtildi. AIDStettavisinde akupunktur • İZMİR (AA)-Çağın hastalığı AIDS'in tedavi edilebilmesi için üp her yolu deniyor.AIDS'ekarş» yürütülen tedavilere ek olarak akupunktur da uygulanması gerektiği bîldirildi. Akupunktur uzmanı Dr. Alpaslan Bilen, AA muhabirinin sorulannı yanıtlarken, AIDS'in kişinin bağışıklık sisteminin çökmesine yol açtığını belirterek/'Bağışıkhk sistemi güçlenir ise savaşta adımaulır"dedi. Akupunkturun bağışıklık sistemini güçtendirebileceğini bildiren Dr. Bilen şöyle dedi: "Batıda klasik tedavinin yanında akupunktur da yapılmaktadır. Böylelikle hastanın kendini daha iyi hissetmesi ve yaşamını uzatmak mümkün olabiliyor. Burada önemli olan faktör, insanı çökertmeden. yıkmadan hastalığı önlemeye çalışmak ve zaman kazandırmaktır. AIDS'in tedavisinde kesin etki yapacak aşı çalışmalan sürüyor. Aşının bulunması her an olabilir. Bu süre kazamlabilir." Ev tozu akarlan da denilen küçük canlılar, burun akmasmdan alerjik astıma kadar bir çok sağlık problemine yol açıyor Dikkat! Toz böcekleriyatağuıızdaGÜNDÜZtMŞİR Evinizde tıknaz yapılı gövdelere sahip, halkasız başlan göğüsleri ile birleşik, ağız yapılan ısıncı, sokucu ya da ermci örüm- ceklerin binlercesi ile birlikte yaşamayı düşünür müsünüz? Hıç düşünmem demeyin, çünkü zaten binlercesi ile birlikte yaşıyorsunuz. Günlük kullanım dilinde "ev akarlan", "ev tozu akarlan" veya "toz böcekleri" denilen, tıbbi terminolojide "Dermatophagoıdes ptıeronyssnis" ve "Dermatofagoides" denilen küçük canlılar. bugün burun akmasından tutun da. çok daha önemli bir çok sağlık problemine yol açıyor. Trafikten, sanayıden ve gürültüden sonra en büyük çevre kirliliğı arasında yer alan ev akarlan bugün Batı Avrupa'da rastlanılan alerjik hastalıklann yüzde 4'- ünün nedeni olarak gösteriliyor. Mikroskopla görülebiliyorlar Uzmanlar akarlann alerjik hastalıklara neden olduğunun yaklaşık 25 yıl önce sap- tandığını belirterek 0,1-0,5 mm büyük- lüğünde, ancak mikroskop altmda görülebilen bu böcek türlerinın günümüzde sivrisinek ve mikroplardan sonra başlıca sorunlar arasında geldiğini belirtiyorlar, İ.Ü Göğüs Hastalıklan Anabilim Dahndan Prof. Dr. Feyza Erkan, akarlann yol açtığı alerjik hastaüklann be- lirtilerini şöyle sırahyor: Yol açtığı hastalıklann belirtileri "Dende döküntü, egzama, gözlerde yan- ma, kaşınma, burun akıntısı, burunda tıkanıklık, hapşınk nöbetleri, kuru öksü- rükler. göğüste yanma ve en son aşamada solunum yollannda tıkanıklık, nefes darlığı (bronş astımı), belirtilerin en önemlileri. Bu şikayetler genelde insanlar- da bir yıl boyunca devam eder. Akarlann bol miktarda ürediği yaz sonu ve sonbahar aylannda ise şiddetlenir. Hastalar evlerinde, en çok yatak odalannda rahatsızlık hissederler. Gece yansı veya sabaha doğru nezleyle veya nefes darlığıyla uyanırlar. Gün boyunca, özellikle dışanda çalışan hastalarda bu şikayet hafıfler." Alerjik hastahk tanısı konulan kışılerde bölgelere göre yüzde 45 ıle yüzde 85 arasında değışen bölümünde akar duyarlılı- ğının saptandığını, kliniklerinde yapılan kaynatmak, yemek pişirmek, ev içinde çalara aynşarak evdeki tozlar ile birleşır- rat derecelik bir sıcaklıkta akarlann öle- çamaşır kurutmak, banyodan buhann ler. Aleniyı ortaya çıkaran bu toz parçaak- ceğini belirtiyor. Kanada gibi soğuk ülke- bir lan hareketlerle savrulup solunum yol- lerde kış mevsiminde eşyalann dışanda so-yayılması. duvarlardan su sızıntılan, odada çok sayıda insanın yaşaması ev içi rutubetin en önemli kaynaklandır. Eğer dı- şanda kuru ve soğuk hava varsa evin sık havalandınlması ve kuru hava vantilatör- leri kullanılması yarar sağlayabilir. Ama İstanbul'da olduğu gibi dışanda da yüzde 77 rölaüf nem varsa havalandırma önem taşımaz. Akarlar insan ve hayvanlardan lanna alınırlar." Hepimizin evde haşır neşir olduğu bu canh yaraüklar acaba nerede? Uzmanlar bu sonıyu ise şöyle yarutlıyor: Insanlann yataklan, akarlann yaşaması ve beslenmesi için en ideal or- tamdır. Yatağın yün, pamuk veya sentetik oluşu önemli değildir. insanın verdiği • Hepimizin cvde haşır neşir olduğu bu canlı yaratıklar acaba nerede? İnsanlann yataklan, akarlann yaşaması ve beslenmesi için en ideal ortam. İnsanın verdiği nem, sıcaklık ve dökülen epitel hücreleri akarlann yataklar içinde çok hızlı çoğalmasma yol açar. Halılar, kumaş mobilyalar, kumaş tü>lü oyuncaklar ve elbiselerde bulunurlar. Perdelerde, yerde ince toz birikintilerinde de akarlar yaşar. bir araştırmanın da alerjik astımh hastalann yüzde 85'inde akarlann rol oy- nadığını gösterdiğini belirten Erkan. bu canhlann yaşama ve beslenme koşullan konusunda ise şunlan söylüyor: "Bu böceklerin yaşamlan için en ideal sıcaklık 25-28 derece ve ideal rölatif nem yüzde 25-75 arasındadır. Duvar ve pence- relerin iyi izolasyon koşullan, ev içinde rutubet birikimini arttınr Mutfakta su dökülen ölü epitel hücreleri, kepek, saç, kıl ve mantarlarla beslenirler. Bir tek insandan bir günde dökülen epitel hücreleri binlerce akan 3 ay beslemek için yeterlidir. Dermatofagoides deri yiyen anlamına gelmektedir. Bir akar 2r4 aylık yaşamı boyunca kendi ağırlığının 200 İcatı kadar dışkı üretmektedir. Başlangıçta bir salgı tabakası ile birbirine yapışık olan dışkı parçaçıklan zamanla çok küçük par- nem, sıcaklık ve dökülen epitel hücreleri akarlann yataklar içinde çok hızlı çoğal- masına yol açar. Yasük ve yorgan da akarlar için önemli yuvalardır. Halılar, kumaş mobilyalar, kumaş tüylü oyuncak- lar ve elbiselerde bulunurlar. Perdelerde, yerde ince toz biriKinülerinde de akarlara rastlanılmaktadır." Prof.Dr Feyza Erkan, eksi 25 santigrat derece soğukta 6 saat içinde ve 65 santig- ğukta bırakılmayla akarlan yok etme yö- nünde yararlar sağlandığını vurgulay Erkan. akarlara karşı neler yapılabilecefe. ni söyle özetliyon Kumaş seçimi nasıl olmalı? " Örtü, yatak, perde ve giyim malzemele- rini 65 santigrad derecede suya dayanıkh kumaşlardan secmek ve sık sık yıkamak akar oranını önerrdi ölcüde düşürmektedır. Önce yataklann plastik bir kılıfla kaplanması denenmiştir. Günümüz- de akar dışkısı parçacıklannı gecirmeyen, fakat nem için gecirgen özel kumaşlar üre- tümiştir. Bu kumaşlardan yapılan çarşaf, yorgan ve yastık kılıflannın kullanıhnası önerilmektedir. Hab ve eşya az olmalı Yatak odası başta olmak uzere ev içinde kumaş hah ve eşya mıktannı en az düzeyde tutmak gerekir. Elektrik süpürgeleriyle hahlann ve yataklann akarlardan tamamen anndınlması mümkün değildir. Çünkü dışkı partikülleri tekstil liflerine yapışıkür. Bu nedenle en etkib' yöntem akarisid uygulamasıdır. Akarlan ve yu- murtalannı öldüren akarisidlerde aranan özellik insan hava yollan için toksik olmamasıdır. Bugün piyasada Acorasan R adıyla bulunan benz>r l-ben2oat halılara nemli toz, yatak ve kumaş mobilyalara da köpük şeklinde uygulanmaktadır. Benzoi 1 - asit esteri akarlan ve yumurtalannı öldv rürken, diğer maddeler (isoparafın, su ,se- lüloz lifleri ve silikatlar) dışkı partiküUerini toplar ve yapıştınr, kolay temizlenmesini sağlarlar. Bu akarasid maddenin 8 ay müddetle akar miktanru düşürdüğü ve dolayısıyla akar alerjili hastalarda şikayetleri azalttığı saptanmıştır." Müzik sanat galerisinde David Mach, *Gcl Benimle Konuş': Peter çok iyi çığlık atıyor. Parça bir yakanş. Londra Cinsiyet Kliniği açıkladı Bebeğiniz için ısmarlamacinsiyet Andy Golds^orthy, 'Suyu Yı- kamak 1 : Şarkıdaki konuşma- biçimi. ırmağı yaşamın bir ifa- desi olarak hissetme bicimiııe benzivor. Zadok Ben Da>id, Edenin Kanı': Fıgürieriınin etkinlikkri Ressamlar Peter Gabriel'in müziğini ruvak yansıttüar. Resimler Londra'da sergileniyor. var. İnsanlar arasındak flişkiler ve arasındaki duvarlan yıkma Gabriel'in çalışmalannın temel temalarmdan birisi Zush, "Pisliğin İçine Göm- mek': Şarkıda söylendiği gibi, içine yaklaştıkça, o kadar körkşiyonım.. lan Hughes, 'BJıar': Kırtu, kut- sal emanetkrin saklandığı bir sandık. Acnğmızda renk pada- masrybkarşâaşryorsunuz. M.Bethe-SeJasse, 'Yalmzca Biz*: RenJdendirikniş bir cift var. Çoklu-etnik kişfleri sungeiiyor. Haber Merkezi -Peter Gabri- el müzığinin resim sergisi açıldı. Anlaşılmaz bir cümle değil mi? Peter Gabriel. 11 ressamdan son albümü 'Us'ı dinledıkleri zaman hissettiklennı tuvale yan- sıtmalannı ıstedi. Gabriel'in ör- gütlediği bu çalışma Londra'da 80 İngüiz galerisinin katıldığı Art 93'te sergileniyor. Gabnel, sanat bicimleri ara- sındaki aynlığı yıkarak müzigi sanat galerisine soktu. Art 93'te Gabriel müzı- ğinin resimlerini incele- yenler bir yandan 'Us' albümünü dinliyor. Sergiyi gezenlere ku- laklıklanyla resim çizilirken esinlenen parça dinletiliyor. Sanat bicimleri, dil- ler ve ulusal kimiikler arasındaki duvarlan yıkma düşüncesi, uzun süredır Gabriel'in çalış- malannın temel tema- lanndan birisi. 1975'te Genesisten aynldığm- dan bu yana, WO- MAD kültürler arası müzik fes- tivalini düzenliyor ve dünyanın dört bir yanından müzisyenleri sahneye cıkarüyor. Bu durum müzikte olduğu gibi sanatta da geçerli. Albümü için ressamlar ve heykeltraşlar ararken gözle- rini İngiltere sımrlannın dışına çevirmiş. Plaklannı Güney Af- rika'da satmayı reddeden Gab- riel. kültürel 'aparteid' olarak tarumladığı aynma bir kez dahakafa tutuyor.Gabriel,"Be- yaz bir rock grubunun medya- ya erişme şansı Çinli, Afrikah ya da Endonezyalı bir gnıptan daha fazla. Bu durum, bütün sanat dünyası için geçerli. Do- layısıyla öteki kültürlerin sa- natçılan bir kenarda unutulu- PeterGabriel son albümü 'Us'u dinleyen 11 ressama hissettiklerini tuvale yansıtmalannı istemiş. Gabriel'in bugüne kadar yaptığı en kişisel albüm bu. tlki kansı, ikincisi Rosanna Arquette ile olmak üzcre yaşadığı uzun süreli iki ilişkiden sonra aynlışlannı yansıtıyor. yor. Bugün belki biraz gelişme var, ama yine de Kuzey Ameri- ka ve Avrupa odak noktasını oluşturuyor. Bu engellerin ta- mamen kaldınlması gerekiyor" diyor. Gabriel aradıgı sanatçı- lan bulmak için istedigi kadar uzağa gjdememiş. Köİderi ne- resi olursa olsun, birçoğu Avru- pa'da yaşıyor. Gabriel'in bugüne kadar yaptığı bu en kişisel albüm, ilki kana, ikincisi Rosanna Arqu- ette ile olmak üzere yaşadığı uzun süreli iki ilişkiden sonra aynlışlannı yansıtıyor. Gabriel, duygulannı bu albüme açık bir biçimde yansıtüğını söylüyor. Sanatçılardan çalışmalanm kendi stillerini yansıtmalannı değil, kendilerini çalışmanın bir par- çası gibi hissetmele- rini istemiş. Gabriel aşın utangaç olmasına karşın, duygulannı gösteremediğini or- taya koymakta çok açık davranıyor. Beş yıl süren bir te- rapi programını ge- çen yıl tamamladı, ama hâlâ haftasonu programlanna katıl- mayı düşünüyor. İzlemek istedigi programlardan biri kızgınlık üzerine. Gabriel. "Çok büyük bir kızgınlık hisse- diyorum, ama ifade edilmeyen bir kızgınlık. Duygulan zayıf- latma eğilimim var. Kavgam. bu kutuyu parçalamak. Şu anda en azından junu yapabi- leceğimi biliyorum" diyor. Bill Bidjocka, 'Bu Kurbağayı Öp': Kurbağammbirsihirbaz gibi olacağını düşünüyonm. Rebecca Horn, 'Gizli Dünya': Peter'ın geliştirdigi gizli dün- ya hakkında bir öykü. EDİPEMİLÖYMEN LONDRA - Tamamen piya- sa koşullanna göre çalışan bir seks kliniği, isteyene bz, isteye- ne erkek çocuk sahıbı olma fir- satı verince. bir anda günün tartışma konusu oluverdi. Tıb- bi hiç bir nedene bağb olmaksı- zın ve sağlık koşullan öyle gerektirdiği için değil, sırf ana- baba, öyle istıyorlar diye, "London Gender Clinic" (Londra Cinsiyet Kliniği) iste- yeni kız, isteyeni erkek çocuk sahibi yapacağını açıkladı. Bu işlem için klinik 650 Sterlin (yaklaşık 8.5 milyon Lıra) ta- lep ediyor. Klinigin Çin göç- meni yöneticisi, karşısında hem "bebekleri için cinsiyet ıs- marlayanlan". hem de dın adamlannı. up ahlakı ile ılgıli kurullan buldu. Baa tıp uz- manlan da klinikte uygulan- ması öngörülen yöntemi eleş- tırdiler. Her gece. televızyonda güncel siyasal olaylan derinle- mesine sorgulayan ağırbaşh haber-yorum programı "Nevvsnight" bile konuya eğil- mek zorunda kaldı. Klinik yöneticisi Dr Peter Liu, her is- teyeni "istedigi cınsiyette" be- bek sahibi yapmayacaklannda ısrarb. "Bizim de ahlaki kural- lanmız var" diyor. Ama ina- nan yok. Dr Liu, çocuk sahibi olmayan çiftlerin başvurama- yacaklannı, ancak ikinci ço- cuklannın karşı cinsten olma- smı isteyenlere yardım edecek- lerini söylüyor. Bir de, kahtsal hastalıklann ikinci çocukta da çıkmasını önlemek amaayla böyle bır müdahalede buluna- caklannı anlaüyor. Klinigin benimsediği bu kurallara rag- men, Dr Liu, kliniğine "ani bir hücum olduğunu, telefonlan- nın kilitlendiğini" de söyledi. Dr Liu'yu eleşürenler arasında din adamlan, "Cinsiyet sap- tayarak kendisini Tann yerine mi koyuyor" diye soruyor- lar. Tüp bebek uzmanlan, "Kullandığı yöntem, cinsiyet saptamada yüzde yüz etkili de- ğildir" diyorlar. Siyasetciler, "Her isteyen, sadece istedigi cinsiyette çocuk sahibi olmaya kalkarsa, nüfus dengesi bozu- lacakür" diye tahrnin yürütü- yorlar. İngüiz Tabibler Birliği, "Tıbbi nedenler dışında sırf zevk içm cinsiyet saptanma- malı" görüşünde. Tıpkı Tür- kiye'deki gibi, İngiltere'de de erkek çocuk "daha degerli" sa- yıldığı için, kadın gruplan da "kız çocuklar ikinci sınıf savılı- yor" diyerek. uygulamaya kar- şı. Dr Liu. kendisini eleştiren- len yanıtlarken, erkek bebek isteyenlenn yüzde 75-80, kız bebek isteyenlenn yüzde 70 dolayında şanslan olduğunu anlattı. •"Piyasa" sözcüğünü kullanmaktan kaçındıgını belli ederek, "Toplumda bu konu- da talep vardır" demekle yetin- di. Klinikte uygulanan yön- temle, spermler, albüminlı bir ortamdan geçiriliyor. Dişilik özelliğini içeren X kromozomu ıle erkekliği saptayan Y kro- mozomunu taşıyan spermler birbirinden aynlıyor. Çift, hangi cinsiyeti tercih ediyorsa, döllenme için o spermler kulla- nılıyor. MEMLEKETI'N AU MENFAATı ÎCftBl I L E R L E M E ! . .