Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
23 OCAK1993 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI
ŞİRKETLERDEN
HABERLER
• BAGFAŞGübre
Fabnkalan nin 1993 yılı
bayiler toplantısı
Bandırma'da başladı.
• DUMANKA
YAŞirketler
Grubu, inşaatve
dekorasyon
malzemelerinin sergjleneceğı
yapıshow-roomu hizmete
İAGFGARANTİ
ISıgorta. İzmirve
Ankara'dan sonra
Adana'da bölge müdürlüğü
IOSMANI1
> Bankası sabah
saat09:00'dan,
akşam 17-
00'ye
kadar kesintisiz hizmet
vermeye başladı.
• EVtPEXBANK,dövize
endeksli oto ve konut
kredilerinin faizlerini yüzde
1,50'den yüzde 1 25'e indirdi.
• SAAB otomobillerinin
Suadıye'deki "shovvroom'u
açıldı.
• ANADOLL Endüstri
Holdıngile Honda,
Zonguldak'ta 15 bin
kapasiteli montaj fabrikası
kuruyor.
•TELETAŞ,TÜYAP
İstanbul Sergi Sarayı'nda
düzenlenen'Bürodata 1993'
Fuan'nda çağdaş
haberleşme cihazlannı
sergiliyor.
• KARTSİS, PVC baskı
ekipmanlannın sauşındaki
pazar payını arttırarak 1992
yılıcirosunu 2 milyon dolara
yükseltti.
• GINSENGRoyal
Jell> 'nin Türkiye'deki
tanıtımını Çin Kozmeük
Ürûnler AŞ yapu.
I Â v r I •
A V C
1
lllZu», Pazarlama,
_«W'.n'»M i İstanbul
Reklam veTelokolik isimli
iki derginin ya>ınına başiadı.
tarafından türkiye
temsilciliği yapılan İtalyan
Pıaggio'nun ilk bayi
töpîanlısı yapıidı.
,BCANKURTA
RAN
HOLDİNG'in
1992 yılı toplu
I cirolan 2.2 trilyon.
• HALK Yaşam Sigona,
acenleler toplanüsını
İzmır'de gerçekleştirdi.
• TURİZM Rehberleri Ofısi
yeni kadrosuyla 16 lisanda
hizmel venneye başladı.
TO'»aiHtî\*•TOL»aiHtî\i*
İşleüneciiİkAŞ,Turk
turizmine yurtdışı kaynak
ağırlıkli hizraet verecek.
•ÖZER ELEKTRONÎK,
Tatung şirketiyle ortaklaşa
'Tatung ve Escort Fax'lannı
pıyasaya sürdü.
HARÇELİK.29
locakta
I 'geîeneksel basın
davetini'
Mövenpick Hotel'de
düzenliyor.
Surecomp'a ait
bankacıhk yazıhm paketleri
olanIMMSveIMEX'i
pazarlayarak bankacıbk
sektörünehızverdi.
• PAMUK
İBANK,
jelektronik
I bankacıhğı
aracılığıyla Darülaceze'ye
176 milyon bağış yaptı.
H
ALARKO, 20-24
Ocakl993
tarihJeri arasında
düzenlenen
alternatifenerji
kaynaklan veenerji
tasarrufu fuanna kaühyor.
IBAFEKS
ı taraftndan
düzenlenilen
IV'UNTEK.93',3.
Uluslararası Ekmekçilik
Pastacıhk ve Dondurmacılık
Teknolojisi Fuan açıldı.
• VESTEL, Romanya'da
ürcttiği ilk TVyi Rumen
işçisine hediye etti.
• FALEZHOTEL,
sömestre tatili nedeniyle
Saklıkent kayak merkezinde
ücretsiz kayak dersleri
veriyor.
J B E T A
Bılgisayar'lannın
yeni müşterileri arasına
Kanalödakaüldı.
^ ECZACIBA
tadlandıncıyı
Diyettat
(18migaspartam)
adı ile üretiyor.
• DESA, ahcıya etiket
fıyatlan üzerinden yüzde 5
indirimle, 3 aya kadar vade
•^ağlayan Desakart
jluşturdu.
tanir'deekmek
zammı
• İZMİR (Cumhuriyet Ege
Bürosu): Ekmek İzmir'de 2
bin lira. İzmir Fınnalar
Odası Başkanı Nejdet
Dunnuş, girdilerin sürekli
artması karşısında zam
yapmalannın kaçınılmaz
olduğunu söyledi. Bu arada
TANSAŞ Genel Müdürlüğü
yaptığı açıklamayla
TANSAŞ tarafından üretüen
ekmeklerin bin 400 liraya
satılacağınıbildirdi.
Ne çalışanlara yaranabildi ne de işverenlerin dilinden kurtulabildi
Zorunlutasamıf'köıdüinimü'
SERTUĞ ÇİÇEK
ANKARA - ANAP hükü-
meüeri döneminde başlatılan
ve hem çahşanlann hem de iş-
verenlerin yakınmalanna yol
açan zorunîu tasarruf uygula-
masının kaldınlması pîanlan
yapılıyor. Devlet Bakanı Tansu
Çiller'in hazırlayarak Başba-
kan Süleyman Demirere sun-
duğu ekonomik raporda, zo-
runlu tasarruf kesintilerinin
kaldınlması istendi. Hazine'ce
haarlanan taslakta, cahşanlar-
dan kesilen yüzde 4'lük payın
ücret artışına dönüştürülmesi,
işverenden alınan yüzde 6'lık
kısmında bir bölümünün vergi-
leştirilmesi öngörüluyor.
Cumhurbaşkanı Turgut
özalın başbakan olduğu 1988
yılında başlaülan ve hem işve-
renlerin hem de çabşanlann
eleştirilerine neden olan uygu-
lamanın kaldınlması yönünde-
ki çabşmalar devam ediyor. Çil-
ler'in, Hazine ve Dış Ticaret
Müsteşarlığı araalığıyla yürüt-
tüğü çalışmalar sonucunda
haarlanan raporda. zorunlu ta-
sarruf uygulamasjmn kaldın-
lması öneriliyor. Böylece ücret-
lerin net 4 puan artünlmış ola-
cağı kaydediliyor. Tasamıfu
teşvik hesaplan için işveren
katkısı olarak yapılan yüzde 6'-
Iık kesintinin de bir bölümünün
kaldınlması, bir bölümünün
vergüeştirilmesi öneriliyor.
HDTM'nin üstdüzey biryet-
kılısi. önerinin uygulamaya so-
kulabilmesınin önündekı en
önemli engelin, şimdiye kadar
yapılan kesintiler ve bunlann
nemalannın geri ödenmesi ol-
duğunu söyleyerek, "Mevcut
uygulamayı kaldırdığmız za-
man iade gelecektir gündeme.
tadede büyük bir yük şu anda.
Çok büyük bir fon var karşını-
zda, 30 trilyon lira falan. Onu
ödemekkolay değü" dedi.
Zorunlu tasarruf kesintile-
rinin kaldınlmasının ardından,
hesaplarda birikmiş paranın
geri ödenmesinde 2 yöntem
üzerinde duruluyor. Devlet
personel rejimi konusunda
Devlet Bakanı Şerif Ercan baş-
kanbğında yürütülen "reform"
çalışmalan kapsamında ele alı-
nan yöntemlerden biri, "ek
emeklilik" sistemi. Bu sistemde,
zorunlu tasarruf kesintileri, ter-
cihe bağb olarak emekliliğe ka-
dar devam edecek ve emeklilik-
te ikinci bir ikramiye gibi geri
verilecek.
Ek emekliliği istemeyen hak
sahıplerine ise anaparalan ve
bunlann nemalannın, ME-
YAK kesintilerinde olduğu gibi
belirli bir takvime bağlanarak
geri ödenmesi planlanıyor.
İŞÇİ VE İŞVERENDEN SSK PRİM ARTIŞPİA TEPKİ
Bu ne biçimsosyalgüvenlikanlayışı?
Ekonomi Servisi - İşçi emeklileriııe ödenen sosyal
yardnniann genelbütçedenkarşüanmasıyerine
işçi ve işveren prim kesintileriııin arttuîlması
yoluyla finanse ediimesi yönfinde çalışmalar
başiadı. Çalışma Bakaıüığı prim artışı konusunda
devre dışı kaJdı. İşçi ve işveren kesüni ise Çalışma
Bakanı Mehmet Moğukay'm primkrin
arttınlma) acağı yönünde kendüerine venlen sözü
tutmasını bekliyor. Prim artışını beliıiemek ûzere
Hazine, Maliye Bakanlığı ve SSK temsücisinden
oluşan bir çalışma grubu kunıldu.
Çalışma grubu, prim artışoranlannı beliriemeye
çaltşıyor. Yetkililer prim oranının yfizde 3arttınl-
ması halinde SSK'y a 2 trily on lira dûzeyinde ek
gelir sağianacağını belirtıyorlar. Halen
işverenlerin SSK prim yükü yüzde 19.5 iie yüzde
27, işçüerİD de yüzde 14 dûzeyinde bulunuyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mehmet
Moğultay da sosyai yardım zamlannın ek prim
getirilerek karşılanması yönünde bir görüş
belirdiğini. ancak zaten çok yiiksek olan prim
oranlannı arttırmay a taraftar
olmadığınıbelirterek "Ben de siz açıİdaym, ben
Devletin sosyal
güvenliğe katkısı (%)
Betçika'da
Danımarka'da
Almanyada
ispanya'da
Fransa'da
Irlandada
ttalya'da
LüksemDurgda
Hollandada
Portekiz'de
Ingiltere'de
Türkıye'de
27,46
77,52
25,23
26,03
18,25
61.12
29.88
36,23
14,56
25,56
43,35
0
toptayayundiyonımn
şeklindekoDuşnıuştu. bulunmak zonında oiduğumı söyledi.
TİSK Başkanı Refik Baydur, SSK prinüerinin
arttınlraasına karşı çıkarak, Çalışma Bakanı
Mehmet Moğultay'ın kendilerine bu
doğrultuda söz verdiğini hatırlattı. Baydur,
prim arttjma karşı çıkarak, bu konuda
Tûrk-tş'le ortak hareket edebUecekleriri
söyledi Baydur, karşılığı olmayansosyal
yardım zamlannıo de\ let tarafından
karşılanması gerektiğmi beürtti. TJSK'ten
yapılan yazılı açıklamada da toplam >üzöe
33.5ik 4l'evaran prim kesintilerinin
artdrümasuun sanayide istibdamı azalhcı bir
rol oynayacağı benridldi.
Türk-tş Genel Başkanı Baynun Meral de
primlerin arttınlmasma karşı çıkarak
"Hükümet ve Bakan önce birikmiş borçlarun
tahsiletsin. Bunlar tahsil edOemezken işveren
kesimine yeni bir ucuz kredi imkaıudaha
getirilecek"* diye konuştu. Meral, sosyal
yardıralanndevlet tarafından karşılanması
gerektiğüıi söyledi. DİSK Eğitim ve Emekli
işçi Sorunları Daire Başkanı Rıza Gihen de
devletin sosyal güvenlik kurumlannakatkıda
Maliye Bakanlığı'nın alternatif arayışına karşı çıkıyorlar
Muhasebedlimonııııısatsııı?
BÜLENT KIZANLIK
Muhasebeci ücretlerini pa-
halı bulan esnaf ve tüccarlann,
defterlerini tutturmak üzere
özel "işletme yönetim merkez-
leri" kurmalanna olanak tanı-
yan yasal düzerdeme çalışma-
lan muhasebecilerden büyük
tepki görüyor.
Maliye Bakanlığı'nın vergi
toplamadaki sıkmülan herkes-
çe bilinirken muhasebecileri
"saf dışı" bırakmaya çalı-
şmasının hiçbir manüğa
sığmadığını savunan Mali Mü-
şavirler Muhasebeciler BırUği
Derneg Genel Başkanı Ömer
Bekar, mufaascbe konusunda
öğrenim görmüş meslek men-
suplanna "altematif arana-
cağına, "kaçak muhasebecile-
rin" önlenmesi gerektığini söy-
ledi. Bakkal, manav, kasap gibi
her tür esnaf ve tüccan kapsa-
yan "ikinci sınıf tacirler'in iş-
letme defteri ve diğer muhasebe
kayıt ücretlerinin esnaf ve sa-
natkar temsilcilerine danışıla
rak belirlendiğini kaydeden
Ömer Bekar, "Buna rağmen,
esnaf ve sanatkar bırliklerinde
seçim zamanı. yönetime aday
olanlar üyelere ucuz muhasebe-
ci vaat ediyorlar. Şimdi bun-
lann baskı grubu oluştunnasıy-
la Maliye Bakanbğı böyle bir
yasal düzenleme için çabşmala-
ra başladı" dedi.
Maliye Bakanbğı'nın Vergi
Usul Kanunu'nun 175'inci
maddesıne ekleyeceği bir mü-
kerrer madde ile il ve ilçelerde
"işletme yönetim merkezleri"
kurulmasına olanak sağlaya-
cağı bildiribyor. Öngörülen dü-
zenlemeye göre ikinci sınıf tüc-
carlann vergı usul kanunlan
hükümlerine göre tutmak zo-
runda olduklan defterleri ve
muhasebe kayıtlan bu merkez-
lerde gerçekleştirilecek. Mer-
işlerini düzenlemek ve bu konu-
larda müşavirlik yapmak üzere
3568 sayılı kanuna göre yetkı
aknış yeterli sayıda meslek
mensubu çabşünlacak. Bir baş-
ka deyişle o bölgedeki muhase-
becilenn bir bölümü. bu mer-
kezlerde ücret karşılığı istih-
dam edilecek.
Türkiye'de 40 binin üzerinde
özel büroda üniversitelerin ilgili
• Maliye
Bakanlığı'nın esnaf ve
tüccann muhasebe
kayıtlannı daha ucuza
Genel başkan Ömer Bekar.
ilçelerde "îşletme
yönetim merkezleri"
kurmalanna olanak
tanıyan yasa hazırhğı
40 bin muhasebe
bürosunu "işsizlikle"
tehdit ediyor.
kezler, ticaret, sanayi ve denu
ticaret odalan ile ticaret borsa-
lan. esnaf ve sanatkar odalan-
ndan en az üç ve serbest muha-
sebeci ve yeminb mab müşavir
odalanndan en az 2 temsilcı t
arafından Dernekler Kanunu
hükümlerine göre kurulacak.
Bu merkezlerde, üyelerin mu-
hasebelerini tutmak. işletmeci-
lik, fmans, mab mevzuat ve
bunlann uygulamalan ile ilgili
bölümleri ve ticaret bselerinde
eğitim görmüş 120-130 bin mu-
hasebe calışanı bulunduğuna
dikkat çeken Mab Müşavirler
Muhasebeciler Birliği Derneği
Genel Başkanı Ömer Bekar,
"Düzenleme yasalaşırsa, özel-
likle küçük yerlerde zaten ka-
çak muhasebecilerle rekabet et-
mek zorunda bırakılan meslek
mensuplan. bu kez işlerinden
olacaklar. Örneğin Lülebu
rgaz'da 30 muhasebe bürosuna
karşın 200-300 esnaf var. Mu-
hasebeciler bu şartlar alünda
bu merkezlerde çalışmak zo-
runda bırakılacaklar" dedi. Bu
yıl için işletme defteri tutma
üereti tabanının 150 bin bra
olarak belirlendiğini haürlata-
rak piyasada ortalama ücretle-
rin 200-250 bin lira civannda
değiştiğini anlatan Ömer Be-
kar, "Kaçak çabşan, bu işin ehli
olmayan muhasebeciler fıyat
kınp yalan yanlış işlem yapıyor
ve mükellefleri sorûmluluk alü-
nda bırakıyoriar. Mükellef
sayısına bakuğınızda her mu-
hasebe bürosunun prtalama
igçrekir-,
ken, bu hak-sız rekabet yuzun-
den defter savısı 40-50'yı geçmi-
yor" dedi. Ömer Bekar, "işlet-
me yönetim merkezleri"nin sa-
kıncalannı şöyle sıraladı:
• Muhasebeciler beyanna-
meleri zamanında vermez ya da
yanbş düzenlerlerse mükellefle
ortak sorûmluluk taşır. tşleüne
yönetim merkezlerinde bu so-
rumluluğu kim üstlenecek?
• Muhasebeciler yanlannda
çalışürdıklan elemanlar saye-
sinde mükellefin dükkanına.
gerektiğinde evlerine kadar gı-
dip muhasebe belgelerini abr-
lar, takibini yaparlar. Mükel-
leflerin bu merkezlere gerekli
belgelen zamanında ulaşürma-
lan nasıl sağlanacak?
• Devletin dernek kurup ti-
cari faaliyette bulunması, Der-
nckler Kanunu'na aykın.
B13RDUR
40biııüretici
SEK'eteUp
• KOİ'ye teklif vermenin son gününde SEK'in
Burdur fabrikasına 40 bin üretici adına talip olan
Kooperatif Birliği şirket kurma hazırlıklanna hız
verdi.20 milyar sermayeye gereksinim duyuluyor.
GÜLÇİNİLCİ
. BURDUR - SEK Burdur
İşletmesı"nin özelleştirilmesini
önlemek için kenetienen Bur-
dur, KOİ'ye teklif vermenin
son gününde Tanmsal Amaçb
Köy Kalkınma Kooperatifleri
Birliği'nin teklifi ile yaklaşık
40 bin üretici adına fabrikaya
talip oldu. Yaklaşık 20 milyar
lira işletme sermayesinin ge-
reksinim duyulduğu bebrtilen
teklifte, toplam 78 milyar bra-
bk satın alma bedeb ve işletme
kredisi borcunun, 5 yıl ödeme-
siz, 10 yılda faiziyle birlikte
139 milyar olarak ödeneceği
bildirildi. Kamu Ortakbğı
Idaresi (KOİ) tarafından satı-
şa çıkartılan 34 SEK kuruluşu
arasında bulunan Burdur Süt
İşletmesi'nin sauşının durdu-
rulması için Burdur milletve-
killeri Ahmet Sayın, Mustafa
Çuoğlu ve Ahmet Şeref Erdem
ile Belediye Başkanı Armağan
tlci'yi Ankara'ya gönderen
SEK'i kurtarma komisyonu,
Başbakan Süleyman Demirel-
in "satmayacağız' sözünden
sonra rahatladı. Ancak Bele-
diye Başkanı Armağın İlci'nin
KOİ yetkiüleri ve Başbakan
Süleyman Demirerie yaptı-
klan görüşmekri özeüediği
toplanüda birlik bozuldu ve
zaman zaman üretıcılcrle sa-
nayiciler arasuıda tartışmalar
yaşandı.
İlci'nin "Sayın Başbakan
bize, şirketinizi kurun gelin.
Gerisine kanşmayın. Burdur
Süt Fabrikası'nı 27 ocakta
sattırmayacağız dedi. 52 mil-
yar liradan satışa çıkanlan
fabrikanın üretici tarafından 3
yıl ödemesiz, 10-15 yıl vadeb
abnabilmesi için de Başbakan
Süleyman Derrürerden söz al-
dık" sözlerinden sonra fabri-
kanın alıcısı çoğaldı.
Sanayipik>r Latilriı
Köy Kalkınma Kooperatif-
leri Biriiği yetküileri, birliğin
SEK'e tekeÜeşmeyi önleme ve
üreticinin ürününü en iyi fiyat-
la değerlendirme amacıyla ta-
üp olduğunu belirttikleri, sa-
nayiciler de SEK'in kar amacı
güdülerek işletilebileceğini,
bunu da birliğin yapama-
yacağını savundular.
Demirerin, fabrikaya üreti-
cinin sahip ohnası için satışı
durdurduğu ve ödeme koşul-
lannı yumuşattığının hatırlatı-
Imasından sonra kurulacak
şirketin sermayesinin ve yöne-
timinin oluşturulacağı top-
lantıya sanayicilerin katıl-
madıklan gözlendi. Şirket
kurma çabşmalannı hızlandı-
ran Kooperatifler Birliği, pro-
fesyonelleşmeye hazırlanıyot.
KDV
pazarlığı
yaygınlaştı
AHMET KURT
tZMTT - İzmit'te Ticaret
Odası tarafından yapılan an-
ketıe, alışverişlerde yüzde
94.6 oranında KDV pa-
zarlığının yapıldığı ortaya
çıktı.
İTO Başkanı Yüksel Başer,
bu konuda yaptığı açıklama-
da, ankete katılan 200 lüketi-
cinin yüzde 51.1'bk bölümü-
nün KDV nin mabn fıyaü-
ndan indiribnesi ve satış fişi
veribnemesi teklifıni kendile-
rinın yaptığınuı belirlendiğiHi
i d d k " K D V ^ ü k
ticîye gen oaenmesı sistemi,
vergi denetim elemanı az olan
devletin bir nevi tüketiciler
kanabyla belge kontrolü yap-
ması anlamıru taşımaktadır.
Sistem ilk uygulamaya kon-
duğu yıllarda tüketiciye cazip
gelmekteydi. Nitekim anket
sonuçlanmız da bunu doğ-
rulamakta, ankete katılan tü-
keticilerin yansından fazlası
KDV pazarbğı teklifini satıcı-
ya götürdüklerini ifade et-
mektedirler. Yüzde 43.5'lik
bölüm ise bu teklifın satıudan
geldiğini belirtti. Sonuç ola-
rak ankete kaülanlann yıizde
94.6'sı alışverişlerde KDV pa-
zarbğının varbğını doğrulu-
yor. Ankete katılanlann sa-
dece yüzde 5.4'lük bölümü
KDV'nin pazarlık konusu ol-
madığmı ifade ettikr" dedi
IŞÇININ EVRENINDEN
ŞÜKRAN KETENCİ
Seyirci Olmanın Ayıbı
Nerede bir insanlık ayıbı, işlenen insanlık suçu varsa,
orada bu ayıbın işlenmesine seyirci kalan, aytba seyirci
kalmakla ortaklık yapan büyük bir çoğunluk var demek-
tir. Yahudileri Nazi kamplarında yakma sucuna fıilen
katılan Alman sayısı belki bir avuç kadardır. Ancak bu
suçta şu ya da bu boyutta engelleme gücü olup yapma-
yanlardan oluşan halkalar zinciri sonuçta Alman top-
lumunu, insanlığı bir bütün olarak aynı scrumluluğun içi-
ne sokuyor. Irkçılığın hortladığı yıllarda gaflet uykusun-
dan uyanamayan siyasal, sendikal ve bütün diğer örgût-
lenmeler başta olmak üzere sonunda bütün toplum ortak
suçun bedellerini de ödedi.
Alman toplumu, insanlık, yaşanan bu acılardan yeterli
dersi aldı mı? Uzun yıllar yeterli olmasa da önemli ders-
ler alındığını sanıyor. öyle umutlanıyorduk. Almanya'da
bugün hortlayan ırkçılıkyeterincedersalmmadığını orta-
ya koyuyor. Bosna-Hersek'te yaşanan vahşet ise güzel
bir dünya düşünü yıkıp insanlığın geleceği adına umut-
suzluğa sürüklenmemize yol açıyor. Gece haberler ve
görüntülerle, sıcak evimizde otururken içimiz üşüyor.
Güzel bir film seyrederek, bir eglence programına dala-
rak ya da uykuya sığınarak içimizdeki soğukluğu, ra-
hatsızlığı atmaya çalışıyoruz. En sıradan aile sohbetleri-
mizde, Bosna-Hersekde yaşanan vahşetten sözü aça-
rak birilerine lanetler yağdırıyor, "Ahh- vahh"larla konu-
şup duruyoruz.
Nazi katliamında dünya bu kadar küçülmemiş, haber
verme araçları bu kadar güçlü olmamıştı. Bosna da ya-
şanan insanlık dramını nerede ise günübirlik öğreniyor,
görüntülerini alıyoruz. Duayarsızlığımızı, sesiz ve seyir-
ci kalışımızı, "Bir şey yapamazdık, bilmiyorduk" diye ge-
çiştirme olanağımız da yok. Bugüne kadar bize insan
hakları dersi veren, uygarlıkları ile övünen Batı dün-
yasının bu konudaki çifte standardı. iki yüzlülüğü, bizim
onlara kızmamız da durumu değiştırmiyor. Onlann bu
suç ve ayıpları, bizim seyirci olma suç ve ayıbımızı orta-
dan kaldırmıyor.
Nazi eğitiminin, kültürünün izlerini atamamış tek kül-
türlü Alman tolumunda, sosyal ve ekonomik koşullar uy-
gun düştüğünde yabancı düşmanlığı ortamını buluyor ve
filizlenip güçleniyor. Ürkütücü boyutlar kazanıp işler ev
yakmaya kadar sarpa sarabiliyor. Yine de yerleşik de-
mokrasi kültürünün, seyirci toplum olmama alış-
kanlığının çok önemli sonuçlarını, demokrasi içinde çö-
züm arayışlarını gorüyoruz Filizlenen ırkçılığa karşı, in-
san haklanndan yana olanlar ses veriyor. Irkçılığı lanet-
leyen mitinglere yüz binler katıhyor.
Müslüman bir ülke insanı olarak Bosna-Hersek'te ya-
şanan vahşete daha duygusal, güçlü tepki göstermemiz
çok doğal. Onlar da çaresizlik içinde en çok bizden des-
tek bekliyorlar. Yeterli-yetersizsiyasi platformda Türkiye
bir rol oynamaya çalışıyor. Toplum olarak biz ne yapıyo-
ruz? Duygu sömürüsü ağırlıkli yardım kampanyaları öte-
sinde, Türk toplumunun, sivil insanımızm çok fazla şey
yaptığını, üzerine düşeni yaptığını söylemeye olanak
yok. llgı eksikliğinden, duygu eksikliğinden de değil.
Doğrudan doğruya demokrasi küttürü eksikliği, seyirci
toplum olma alışkanlığı vetepkilerini dile getirmeyi bile-
merıekten.
Kadın Sorunları Araştirma Merkezi, Çağdaş Yaşam,
Türk Hukukçular öncüluğünde Istanbul'daki kadın örgüt-
leri hep birlikte yarın saat 11.00'de Gaziosmanpaşa'da
bir miting düzenlediler. Bosna'da yaşanan insanlık vah-
şetinde, özelde kadınları hedef alan insanlık suçlarında
seyirci kalan Batı dünyasını telin amacı ile düzenlenen
mitingfc Istanbullu kadınlar değil sadece, bütün siyasal,
demokratik örgütlenmeler, sendikalar çağrılı. Yüzbin-
lerin katıldığı, çağdaş, duyarlı, demokratik bir tepki, vah-
şete seyirci çağdaş geçinen güçleri, dünyayt rahatsız
edebilir, çeşitli dinamikleri harekeıe geçirebilir.
Tatil gününü haklt bir tepkisini dile getirmek üzere mi-
tingde harcamaya üşenen bir insan, bir başka kadına te-
cavüz edilmesine isyan duygusu ile bir mitinge katılmayı
bile göze alamayan bir kadın, insanlık suçuna seyirci ka-
lan bir işçi, çağrıya duyarsız bir sendikacı, ülkesinde ger-
çek demokrasi, gerçek sendikal haklar. gerçek kadın
haklarının olmamasından daha çok yakınmaya mahkum
ve bunu hak etmiş demektir. Görüş birliğinde, ortaktepki
ve duygular içinde olduğumuz bir konuda bile yüz binler-
le bir araya gelemeyip tepkilerimizi gösteremiyor, bu-
nun için örgütlenemıyorsak, yakındığımız pek çok olunv
suzluğu hak ettiğimizi de görmeli, kendimizi sorgula-
mayı ögrçnmeliyiz..
Toplu Konut İdaresi Başkanı Gülöksüz'den Emlakbank'a suçlama:
Sıfirmaiiyetliparakullamyorlar
Ekonomi Servisi - Toplu Ko-
nut İdaresi Başkanı Yiğh Gü-
löksûz, Emlak Bankası'nın me-
mur, işçi ve emeklilerin konut
edindirme yardımı hesaplan-
ndaki paralannı "sübvansiyon
fonu" olarak kullanmasıyla il-
gili olarak "Kimden kime süb-
vansiyon sağlanıyor. 2.3 milyar
liraya Bahçeşehir'den villa alan
insana memur, işçi ve emekliler
adına yatınlmış bir paradan
sübvansiyon sağlıyorsunuz"
dedi.
Gülöksüz işçi, memur ve
emekliler adına işverenler ve
devlet tarafından yatınlmış
olan bu paranın en iyi şekilde
kullanılması gerektiğini bildir-
di.
Yasaya göre Toplu Konut
İdaresi'nin hesaptaki parayı
kullanmakla görevli olduğunu
ifade eden Gülöksüz "Biz bu
parayı kullanmıyoruz. Peki
para hcsapta kaldı. Emlak Ban-
kası kalan parayı nemalandıra-
cak. Emlak Bankasrnın nema-
landınna oranı yüzde 48. Üç
aylık faizini sonın, yüzde 60 kü-
Gülöksüz:"Emlak
Bankası, hesapta bi-
riken paranın devlet
tahviline yatınlmasma
da yanaşmıyor.'
Karahasanoğlu:
'Düşük faizle ucuz
konut kredisi sağlamak
bankamızın temel
amaadır.'
sürlerde. Altı ayhk faiz ise yüz-
de 48. Yani bu yasaya karşı hile
değil de nedir" diye konuştu.
Emlak Bankası'nın KEY he-
saplanna uyguladığı düşük fai-
zi, ucuz konut kredisi kullandı-
rmakla açıkladığının hatırlatı-
bnası üzerine Gülöksüz şunlan
söyledi:
"Bu yapılabilir mi, yapıla-
maz mı? Yapılabilir. Ama bunu
yasal hale getirmek gerekir.
Görev sahibiyim, sorûmluluk
sahibiyim. Gayet tabii ki bunu
soracağım, edeceğim. Yasayı
değiştirin, devın ki 'Bu para tü-
müyle Emlak Bankası'na veri-
br' o başka şeydir. Ama şu anda
hesap bizim. Görev bizim. He-
sabı sorma görevi de bizim.
Doğrusu Emlak Bankası ile
kavga eden duruma düşmeyi,
iki kamu kuruluşu birbiriyle
kavga ediyor havasırun doğ-
masıru istemiyorum. Ama bun-
lar bizim görevimiz. Bunu
söylemezsek olur mu? Bunu
söylemezsek görevimizi yap-
mıyor oluruz. Ortada bir yasa
var. Yasayı değiştinr. dersiniz
ki bu hesabı Emlak Bankası
kullanır. O zaman şapkamızı
çıkartınz. Ama böyle bir şey
yok. Yasa olduğu yerde duru-
yor. Y"asada diyor ki hesapta
toplanan paralan Toplu Konut
İdaresi kullanır. Ama bu para
Emlak Bankası'nda birikir."
Gülöksüz, Toplu Konut İda-
resi'nin 1992 yıbna kadar he-
saptaki paranın bir bölümünü
ECU karşıbğı borç alarak ne-
malandırdığını ve bu parayı ko-
nut için kullandığını hatırlata-
rakşöylekonuştu:
TaraTKİ'yeverildi'
"Tabii herkes bu parayı ko-
nut için kullanabilir. Ama bu-
nun yasal düzenlemesinin yapı-
Imasi gerekir. Şu anda hesabın
sorumluluğu bende. Sayın Baş-
bakan bana dese ki, 'Ne yapı-
yorsunuz bu parayı', hesabı ve-
recek adam benim."
Emjak Bankası'nın tutumu-
nu, "Öyle bir şey ki bankada
hesabıruz var ve hesabınızdaki
parayı çekemiyor, kullanamı-
yorsunuz. Oldukça ilginç" söz-
leriyle açıklaylan Gülöksüz,
Emlak Bankası'nın KEY he-
saplannı, "sübvansiyon fonu"
olarak nitelendirmesiyle ilgili
soruya şu yanıtı verdi:
"Ö yüzden Emlak Bankası
sıfır maliyetb bir para kullanı-
yor.
Şeker stokkm erititinceihvacattatlandı
ANKARA (ANKA) - Gecen yıl şeker
şirketinin hızlı bir stok eritme
uygulamasına gitmesinin de etkisiyle,
şeker ihracatmda rekor düzeyde bir
artış gerçekleşti.
199 l'in ocak-kasım döneminde
yaklaşık 15 milyon dolardûzeyinde
bulunan şeker ihracaü, beşkata yakın
bir artışla geçen yıbn ayru döneminde
100.7 milyon dolara ulaştı. Şekerden
sonra en büyniik ihracat artışı yüzde 80.7
ile buğdayda gerçekleşti. Buğday
ihracaü 179 milyon dolardan 323.9
milyon dolara yükseldi. Et ihracatı da
yüzde 72.8'bk artışla 20 milyon dolara
yaklaştı
Toplamihracatınen büyük bölümünü
oluşturan giyim eşyası ihracatı da
artışını sürdürdü. Anılan dönemler
iübanyla yüzde 27.5 artan giyim eşyası
ihracatı 3 milyar 332.3 milyon dolara
ulaştı. Giyim eşyasının ihracattaki payı
da yüzde 21.5"ten yüzde 25.2'ye
yükseldi. İhracatta yüzde 10'luk bir
paya sahip bulunan demır çelık
ürünlerinin ihracatı da yüzde 2.2 arta-
rak bir milyar 362.3 milyon dolar oldu.
Aynca sentetik lif, halı, cam, pamuklu
mensucat vecimento ihracatı artü.
Pamuk, pamuk ipliği. buğday unu,
krom cevheri, tütün. petrol ürünleri,
mercimek, canlı hayvan, deri giyim ve
konserve ihracaünda ise gerileme
görüldü. İthalatta en büyük artış ise
traktörde gerçekleşti. Traktör ithalaü
yüzde 61.1 artarak 35.2 milyon dolara
ulaştı. Toplam ilhalatın en büyük
bölümünü oluşturan kazanlar,
makineler. mekanik cihazlar ve
aletlerdeithalat tutan yüzde 7.3 artarak
3 milyar 462.9 milyon dolara yükseldi.
Ham petrol ithalatı yüzde 5.4 artarak 2
milyar413.6 milyon, demirçebk ithalatı
da yüzde 7.9 artarak bir milyar 893
milyon dolara yükseldi. Elektrikb
makine ve cihazlann ithalatı ise yüzde
6.2 azalarak bir milyar 645.9 milyon
dolara geriledi.