Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SJkYFA CUMHURİYET 23 OCAK1993 CUMARTESİ
OLAYLAR VE GORUŞLER
Enflasyona karşı somut vergi önlemleriEnflasyona karşı cıddı onlemler getıren vergı reformu. top-
lımdaki gelır eşıtsızlıklennın düzelülmesı yönünde de atıla-
ılk adımı oluşturacaktır
Prof.Dr. NAMİ ÇAĞAN İstanbul Milletvekili
urkıye'nın ekonomık sızlığı arttırmamalıdır
gundemındekı en Enflasyonu aşağıya ındırmeyı,
onemlı sorun enflas- vergı kaçakçılığı ıle savaşımın so-
Enflasyona nuçlanna bağlamanın enflasyonu
reformu- ve onun bozduğu gelırdağılımınj ka-
bullenmekle eş anlamlı olduğunu
T1
• yondur
I karşı vergı
_^L. n u n
gerekhlığı konu-
sunda toplumumu- son on ıkı yıl ıçınde gozlemledık
zuıbutunkesımlermdedüşuncebır- Çunku vergı kaçakçılığı. bır
lıp vardır Türk Vergı Sıstemı, bu- yıldanöbüryılaçözulebılecekbırso-
gunku bıçımıyle 12 Eylul Rejımı'nın run değıldır, toplumun. yuz yıllann
ve onun devamı olan ANAP ıktı- urunu olarak oluşturduğu vergı bı-
dannın ekonomık ve sıyasal tercıh- lınçsızlığınınbırsonucudur
lennı >ansıtmaktadır Bu sorun, yıllarca surecek bır eğı-
Enflasyona karşı alınacak vergı tım ve bıhnçlendırme ıle çozulebılır
orlemlen bır yandan butçe açığının Enflasyona karşı kısa \adede yapı-
daraltılmasına, ote yandan da eko- lması gereken, Turk Vergı Sıstemı'-
nomıdekı talep f l l blk l l k
Irnasına yönelık
l
y g g
fazlasının azaltı- mn belkemığını oluşturan gelır ku-
y olmaljdır Aynca rumlar ve katma değer vergılennde
bu onlemler gelır dağılımındakı ve köklu değışıklıklerdır
ük b ö l ü d k d l V l d
g ğ ğş
vergı yüku bölüşumundekj adalet- Vergı yasalannda gerçekleştınle-
cek değışıklıklerle vergı yasalannm
verdığı yetkıler uyannca çıkanlacak
Bakanlar Kurulu kararnamelen, ıkı
aşamalı olması gereken vergı refor-
munun ılk aşamasıru oluşturmalıdır
Ikıncı aşamada ıse Tanzımat döne-
mırun kamu mahyesı anlayışmı
yansıtan vergı yonetımımız, dığer
OECD ulkelennde olduğu gıbı bol-
gesel temele dayalı olarak yenıden
yapılandınlmalıdır
Etkili \ergi önlemleri
Vergı yasalannda yapılan değışık-
lıkler ılke olarak ekonomı uzennde-
kı etkılennı derhal ortaya çıkarmaz-
lar Bıldınm yontemıne dayanan
vergılerde gerçekleştınlen değışıklık-
lenn sonuçlan. bu vergılenn taksıt
donemlen goz onüne ahndığında,
ortalama on sekız ay sonra meydana
gelır Vergı suç ve cezalan ıle ılgıh
yasa değışıklıklennın etkılı olması
daha da uzun bır zamanı gereküre-
bılır
Bununla beraber, enflasyona
karşı 1993 yıh ıçınde etkıb olacak ve
vergı adeleüne ters düşmeyecek etkı-
b vergı önlemlen de vardır Sayılan
sınırlı olan soz konusu onlemler şun-
lardır
1- Yasal duzenleme ıle geür vergı-
sınde unıter sısteme geçıürken, 1993
ıçınde ucretler dışındakı vergı sto-
pajının nıhaı vergı olmaktan çıkan-
İarak en az %25 orarun uygulan-
ması,
2- Luks tuketım mallannın teslı-
mıne uygulanan katma değer vergısı
oranının Yunanıstan, ttalya, lspan-
ya ve Portekız'de olduğu gıbı en az
%30'a yükselülmesı,
3- Kurumlar vergısınde asgarı ver-
gı uygulamasından vazgeçılmeyerek
uygulamaya yasal oranın en * az
%50'sı (Kurumlar Vergısı mat-
rahının %23'u) ıle başlanması,
4- Peşın vergı oramnın kuçuk es-
naf ve sanatkarlar dışında en az
%70'e yükselülmesı
Bu onlemler, kuşkusuz toplumun
duşuk vergı yukune alışmış kesımle-
nnın tepkısını çekecektır, ıktıdara
da kısa vadelı sıyasal malıyet yukle-
yecektır Ancak bu önlemlenn hıç
değılse bır bolumune başvurul-
madığı takdırde %47 aonem sonu
enflasyon ve %5 kalkınma hedeflen
ıçınde butçe açağını 53 2 tnlyon bra-
da tutmak çok zor olacak, vergı ge-
hrlennde %72 7 artışa ancak %65
enflasyon ortamında ulaşılabılecek-
ür
1993 yıh cıddı bır ıstıkrar prog-
ramırun ılk yıh olmahdır Enflasyo-
na karşı ahnacak vergı onlemlennın
daha da etkılı olabdmesı ıçın dısıp-
lmlı ve programlı bır para pohtıkası
ve akıla bır KÎT pohtıkası ıle des-
teklenmesı gerekır
Sureklı bır kalkınma ve gelır
dağılıtnında adalet ancak enflasyon-
suz bır ekonomıde gerçekleşebıhr
Enflasyona karşı cıddı onlemler ge-
tıren vergı reformu toplumdakı ge-
lır eşıtsızlıklennın duzeltılmesı yö-
nünde de atılacak ılk adımı oluştura-
caktır
ARADABIR
MAHMUT YAGMUR Eğitimci
Aymazlara Sesleniyortım...
Ataturk eşsız bır komutan ve devlet adamıydı Elve-
nssız koşullar altında başlattığı Ulusal Kurtuluş Savaşı-
mızı dort dortluk bır utkuyla sonuçlandırdı Osmanlı
Imparatorluğu nunyıkıntıları uzerındeTurkıyeCumhurı-
yetı nı kurdu Dın, mezhep ve soy ayrıcalıklarınt ortadan
kaldırdı Usa kostek vuran ınakları yıktı Inanç ve duşun
ozgurluğunu zındandan kurtardı Etnık kokenlerı ve
ınancları ayrı olan yurttaşlarımızı laıklık ılkesıyle bırbır-
lerıylekaynastırdı
Seruven peşınde koşmadı Gozlennı bılımın gosterdı-
gı doğru yoldan hıç ayırmadı Derınlemesıne ırdeleme-
dığı duşuncelerı uygulama alanına koymadı Kışılığıne
duyulan sevgıyı ve guvenı kotuye kullanmadı Halıfe ya
da buyurgan (dıktator) olmasını ısteyen dalkavukları
Egemenlık kayıtsız ve koşulsuz ulusundur' dıyerek
payladı
Kırlı cıkarlann albemsıne (cazıbesıne) kapılmadı
Onuruna ve saygınhğına toz kondurmadı Kendısıne
ulus kesesınden koşkler saraylar yaptırmadı Mılyarlık
arabalar yatlar uçaklar almadı Aylığını ve odeneğını
arttırmadı Kralların sultanların, cumhurbaşkanları-
mn ıçtenlıklı çağrılarına karşın ardına yuzlerce asalak
takarak gezılere çıkmadı Haztne nın başında alıcı kuş
gıbı nobet tuttu
Varsıl ve acımasız uluslara avuç açmadı Elındekı cılız
olanaklarla tansıklar (mucızeler) yararü Yabancıların
lyelığınde olan ışletmelerı kamulaştırdı Yurdumuzu
uretıme donuk fabrıkalar ve demıryollarıyla donattı Ot
bıtmeyen bozkırlarda ambarlar dolusu urun yetıştıren
çıftlıkler kurdu AskerseJ utkularını ekonomık utkularla
taçlandırdı
Köktencı bır devrımcıydı Tutuculara ve bağnazlara
odun vermedı Korpe beyınlerı ve yureklerı kısırlaştıran
kurumları kapattı Eğıtım ve oğretım dızgemızı çağdaş-
laştırdı Dılımızı yabancı dıllerın boyunduruğundan kur-
taracak ımeceyı başlattı Turkıye'yı, bıtımsel deneylerın
ve araştırmalann laboratuvarı yaptı
Guzel sanatlara tutkundu Çağdaş sanatın yekesıne
sımsıkı sarıldı Halkımızın, yuzlerce yıl engellenmış olan
sanat sevgısını ve yeteneğını devınıme geçırdı Bağrın-
dakı tozlerı (cevherlerı), becerıklı ellerıyle bırer bırer
ortaya çıkardı Ulusumuzu uygaruluslarınarasınakattı
Ataturk, kıraç toprakiarda yedıveren gullerı yetıştıren
bır bahcıvandı Zakkum çıçeklerınden bal yapan bır kım-
yacıydı Ofkeyı sevgıye, duşmanlığı dostluğa, savaşı
barışa donuşturen bır sıyasacıydı Yaşamı boyunca go-
revını savsaklamadı Kendısıne dınlenecek zaman ayır-
madı Ardında, goz kamaştıran yapttlar ve guncellığını
yıtırmeyecek devrımler bırakarak dunyamızdan ayrıldı
Tarıh, ulu bır yargıçtır Yukarıya sıraladığım gerçekle-
rı, hıç bır gûcun sılemeyeceğı bır murekkeple tutanak
defterıne yazmışttr Ataturk'un ınsanlığın seçkın bır oğ-
lu olduğunu karara bağlamıştır Acunda bu kararı de-
ğıştırecek yargı organı yoktur
Seslenışımı, aymazlara bır uyarıda ve çağrıda bulu-
narak noktalıyorum Hz Muhammet'ın 'ölulerı saygıy-
la anın ' buyruğuna uymuyorsunuz Ataturk ün kışılığıne
ve gomutune toredışı sozlerle saldırıyorsunuz Uğul-
dayarak esen yele karşı tukuruyorsunuz Tukuruğunuz
gerı donerek yuzunüze yapışıyor Gem vuramadığınız
ofkenızden oturu kastlmış ve kararmış olan yüzunuz
busbutun kırlenıyor Sızı, hoşgorulu olmaya ve uygarlık
ımecesıne katılmaya çağırıyorum
Aymazlık uykusundan uyanacaklara, Ataturk devrım
ve ılkelerını savunanlara selam olsun1
OKURLARDAN
İnsansağlığiönentfmi?
vJun gecmıy or kı basında ya da televızyonda ınsan
sağlığını tehdıt eden ve hıç onemsenmeyen konulardan
bahsedılmesın
Gecenlerde, tesadufen, "Eğnsıyle,
Doğrusuyla adlı programı TV'de ızleme olanağı buldum
Heran nelerle karşı karşıyaolduğumuzun bır kez daha
farkma vardım
Konu pıslıkten ve mıkroptan gecılmeyen ozel sağhk
kuruluşlanydı
Kapısında "Dıspanser"»" Laboratuvar"
yazılı olan yerlerden ıcen gmldığınde karşılaşılan manzara
ve ılgılı kışıler gerçekten dudak ucaklatacak cınslendı
\ a" Brusseila ' hakkında ne bıhyoruz'' Hastalıklı
hayv anlann etınden yıyen, kaynaülmamış suyundan ıcen ya
da peynınnden yıyenlere bulaşan öldürucu btr hastalık Ben
deT\ 1 dekı programdan oğrendım
Halen hıçbır önlem alınmadan peynır ımalıne devam
edılmekte. soz konusu peynırler her tarafta rahatca
satılabılmekte
Bunlargulupgeçılecekkonulardegıl Aal olarak
bılgılendıncı programlar hazırlanıp, en etkılı yol alan TV ıle
bunlan ve benzen bırcok konuyu halka aktarmah
Beynı uyuşturan ucuz dıaler, saçma sapan reklamlarla
beyın yıkamayıbırazazaltıpdahahayatıkonulara
yönelmek gercküğıne ınaruyorum
Devlet büyuklenmızın de ıktıdar kavgasını bırakıp halkın
daha mutlu, sağlığı güvencede olabıleceğı bır ortam
hazırlamalannı dılıyorum
Ama bu eksıklıklen son hızla anan Turkıye nufusuna karşı
bır onlem olarak goruyorlarsa o zaman ış başka tabıı
Beki Hasan
Goztepe İstanbul
TARTIŞMA
Saym Başbakan'a açık mektup
S
ayın Başbakan.•ben
desızıngıbı Inşaat
Fakultesı
mezunuyum (İTU
1961) Tann.sızı
nasıl ınşaat
muhcndıslıgınden
başbakanlığa layık gordu ıse
benı de ay nı meslekten
hukukçuluğa vonelttı On uç
yılhkprojemuhendıslığ] veon
ıkıyıllık muteahhıtlıkten sonra
haksızhklara ısyanederek
hukukçu olmayı yeğledım ve
IL Hukuk Fakultesı nıdort
vılda bıtırerck İstanbul
Barosu namensupbıravukat
olmak onuruna enşıım Ne var
kı av ukat olmama rağmen
suçsuz gunahsız(\eruhen
rahatsız) oğlumun polısçe
gozaltına alınmasınaengel
oiamadım Bu ulkede (ne vazık
kı) herkcMn başına gelebılecek
polısıyeoykü'"şovle Oğlum
hervıl Askerhk Şııbesı nce tıbbı
hevete sev kedılır ve ruhsal
rahatsızlığı nedenıy lc askerlığı
ertelenır buyılda
Anadoluhısan Karakolu
vasıtası ılegondenlen yazıyı
Bey koz Askerhk Şubesı ne
goturup gcreklı ışlemlen
vaptınyorveüçkezşubeye
gıderekgojevlıye. 'Sıze
gcldığımc daır bır vazı venn.
karakola göturev ım" dıy or
ancak şube bov le bır y azı
vermıyor 30 aralık sabahı
Anadoluhısan Karakolu"ndan
bana telefon ederek 'Bugun bu
yazı gelmezse oğlunuz
tutuİdanır" dıyerek benı
azarlav an polı's memuresme
' uyuşmazhğın karakol ıle
askerlık şubesı arasında
olduğunu ve oğlumun bunda
hıçbır kusuru ya da ıhmaiının
olmadığını psıkolojık
rahatsızlığı olan bırkışının
boyle sudan bır nedenîe
gozaltma alınmasının hukuka
aykın olduğunu " bıldırdım
Buna rağmen Anadoluhısan
Karakolugorevlılen Bey koz
Emruyet Amın'nm talımatı
uzenne30 12 1992 gunu. ruhsal
açıdan rahatsız ve raporlu
olduğunu (gayet ıvı) oıldıklen
oğlumu(Şube Başkanı Yarbay
durumu' karakola telefonla
bıldırmesıne rağmen) yedı saat
surev le goz altında tuttular',
koluna (adeta bır teronst gıbı)
damga vurarak "ışkence
vapılmadığına ılışkın rapor"
duzenlenmesı ıçın Bey koz
Devlet Hastanesı'ne sevkettıler
Oğlum gozaltına alınınca,
Içışlen Bakanhğı Ozel Kalem
Muduru'nu, istanbul
Barosu nu. Emnıyet
Mudürunu, Emnıyet Mudür
Muavını'nı, Beykoz Savcısı'nı
arayarak durumu bıldırdım
Butun bunlara rağmen başka
bır olay sebebıyle (Adalet
Bakanlığı na dılekce vererek)
yakındığım polıs yetkılılen,
adeta bu şıkayeümın
ıntıkamını almak ısıercesıne
oğlumu serbest barakmadılar ve
ruhsal rahatsızlığı olan oğluma
manevı ışkence yapülar
Ruhsal rahatsızlığı (karakolca
da) bıhnen bır kışının.
" Karakol kanalı ıle gelen yazı
uzenne Askerlık Şubesı'ne
başvurduğu' Askerhk Şubesı
Başkam'nca uç kez karakola
telefonla bıldınlmesıne karşın
gozaltında tutulması, koluna
damga vurulması, hastaneye
sevkedılerek ' Işkence
vapılmamıştır şeklınde rapor
düzenletmek ıçın farulasının
sıynlması manevı ışkence değıl
mıdır
9
Dunyanın tum uygar
ulkelennde ruhsal rahatsızlığı
olan kışılere ozel ınsanal bır
ılgı göstenlırken
ülkemızdekılenn yazgısı bu
mudur
1
Oğlumun anlattığına gore
vapılan manevı ışkencenır.
uzantısı guç gostensı'ne
donuşuyor Oğlum,
goturulduğu Beykoz Emnıyet
Amırlığı ndeşuıfadeye
muhatapoluyor "Baban
hukukçu ama benım yetkım
daha fazla Ben huk ukçuyu
gugukçu yapanm "
Sayın Başbakan, ben bn
olaydan dolayı oğlumun ruhsal
kaybını onarmak ıçın (doğal
olarak) elımden gelenı
yapacağım Fakat sayın
meslektaşım, Saygıdeğer
Başbakan şu dıleğıme lutfen
kulak venntz Bu değerlı ülke
hepımızındır, bu nedenle, guçlü
devlet karşısında'guçsuz bırey
(devletı temsıl etüğını ılen
surerek eskı adetlennden
vazgeçmeyı bır türlü
beceremeyen) bazı kamu
görevlılenrun keyfı tutumlanna
ya da guç göstenlenne terk
edılmemeîidır Kanımca, tüm
emnıyet mensuplan "ınsan
haklan" ve "ınsan olmanın
onuru' konusunda (en az bır
v ıl) eğıüm görmeden görev'e
başlamamah, bu eğıüm
sırasında da (aynen bızler gıbı
ulkenın basıt bır bıreyı olan) bu
meslek mensuplanna
"yetkılennın sının" yanında
"sorumluluklannın önemı"
oğreülmelıdır Nıtekım.
istanbul Vahsı Sayın Hayn
Kozakçıoğluda.03 01 1993
Pazargünu bır ozel televızyon
kanalında yaptığı söv leşıde.
"Polısı ıslah etmemız gerekır"
dıyerek benzer goruşu dıle
getırmışür
Çiğköfte ve Aziz Nesin
N
ekadarda
gururtubir
milletiz ki 70lik
delikanlı Aziz
Nesın'ı,
gazetesinden
televızyonuna, sımıtçısındefl
mûbendisine. hadetnesinden
doktonına dek hep bırlikte taşa
tuttuk. Kımımız ölurn fermanı
hazırtarken kımımiz de Aziz
Nesın'ın ne kadar y amldığını
vurgulayıp aslında ne kadar da
•*z€ki"olduğumuzu
kanıtiamaya çalıştık.
"Bilimde, sanatta, insan
haklannda, doğayı koruraakta
diğer ülkelerden ne kadar
gerideyiz? L Ikemizde \e
dünyada ıdeal güzelliğe nasıl
ulaşılır" gibı sorunlaria "zeki"
beyinlerinı meşgul etmeyen
say ın halkımız > e onun güzkk
yazarları son gunlerde
"Medis'te çiğköfte" olayını
irdeliyor var gücûyle. Sanki
Medisin eieştirikcek tek yonü
bu.
"Feriıat'iB yeoi acüan" içinse
kimse bir şey demiyor.
Bosna'daki MüsKİmantanı
> ardun toplnyoruz; Bosna'daki
İBsanlaradeğil. 4bnanya'da
öJdûrûlefi "üç Tûrk" oimasaydı
Neonazdleri de hiç
unMirsamayacaknk.
Beaoe Aziz Nesiı eksik
söyksniş;
"Swp-Törk-Alman-SomaHi
GörselÜstün w _ .,
Frnkukçu-Y. Mühendis
hep birlikte yaşanacak insanca
bir dûny a nasıl yaratdır" diye
düşünecek yerde birbtrimizı
boğazlamay a çabşıyorsak;
kö^ük bir dışliye takılıp
beynimiz, dönen tüm çarklan
algdamaktuı bu kadar kolay
uzaklaşıyorsa ve biz izin
veriyorsak beynintizii] böylesine
kemirilmesiııe, söytenecek söz
"insantar aptaldır" obnalıydL
Dr.Çetin Ekber
Yurttaşlık biüncitobustesınız
Yanınızdakı boş
koltuğa bın gelıp
oturuyor
Buraya kadar
her şey normal
Ama bıraz sonra
vanınızdakının oturuş bıçımı
deâşıme uğruyor ve bacaklarla
kollar gıtgıde genış kavısler
çızmeyebaşlıyor
Kızıyorsunuz Oysasabah
evde, dışan adımınızı atarken
bugün hıçbır şeye
smırlenmeveceğınıze ılışkın
kendı kendınıze soz
vermıştınız
Otobustenınıyor yürumeye
başlıyorsunuz Karşıdan gelen
yayanın, sağ elının uç
parmagının yardımıyla gunluk
burun temızlığını v e genızden
gelen atonal müzık eşlığınde de
gırtlak temızlığı yaptığına tanık
oluvorsunuz Kaldınmdakı
yan saydam, peltcmsı sıvılann
mıdcnızı daha fazla
okşamaması (') ıçın başınızı
başka yana çevırmek zorunda
kalıyorsunuz
Nefıs bır pazar oğleden soıırası1
Kıtabınızı açmış. yumuşacık
koltuğunuza gömülmüş,
sıcacık demlı çaymızı
vudumluyorsunuz Tam
konuya gırmışken, bırdenbıre
dışanda saygısızın bın
tarafmdan venlen korna
resıtalının, beyın
damarlannızdakı kanı, o uysal
nazlı akışından kalın bır
oluktan patır patırdokülen
delıce bır akışın tamtam
seslenne benzeven korkunç
genlımıne bıraküğını
duyumsuyorsunuz
Davranışlar, tutumlar. duşunce
bıçımlen toplumsal kultürü
bıreyde yansıtan venlerdır Bır
ülkenın sosyo-kulturel konumu
hakkında bılgı edınmck ıçın
oylecıltler dolusu kıtap
kanşürmdk gerekmez O
toplumun ıçıne annek. yaşayış
bıçımını gözlemîemek
yeterlıdır En basıtınden. eğer
bır loplumda trafik kurallanna
uyulmuyor ve bundan adeta
zevk alınıyorsa. o topluma
yurttaşlık bılıncının yete
kazandınlmadığı ya da
:nnce
ozgurlük aniayışınm, katalara,
herkesm herıstedığını ıstedığı
bıçımde yapması şekhnde
çarpıtılarak venldığı ızlenımını
edınırsınız Burada başka bır
onemlı nokta da uiuslaşma
surecını tamamlayamamış
toplumlarda yurttaşlık
bılıncının oldukca sığ
olduğudur Bızdevurttaşlık
bıbncının sığ olmasınm başlıca
nedenı, sanayıleşmemış bır
toplum oluşumuzdandır
Modem sanayı toplumu,
uzmanlığın yoğunlaşuğı,
ışbolümunün arttığı.
paylaşılan, katılımct bır sıyasal
ve ekonomık yapıdan
kaynaklanır Modem sanayı
toplumlannda atomıze' bır
bıçtınde yaşayan bırey.
kendısıyle eş çıkarlara ve
goruşlere sahıp oğelerle bır
arada olmak ısteyecekür Bu
durum toplumda farklı
goruşlenn ılctılmesı ıçın
gereken hoşgoru ortamını
yaratmakla kalmayacak,
orgutleşmeyle bıreyın kendı
çıkaıian doğru Itusunda sıyasal,
(THE INDEPENDENT)
sosyal ve ekonomık yaşanüsına
yon veren kurumlan
etkıleyebılecek duruma
gelmesını sağlayacaktır
Kısacası. toplum tum oğelenyle
kendı kendını denetleyen bır
kışılık kazanacakür Bırevın
toplum denetımıne etkın Sır
bıçımde kaülması, ona buyük
bır guven ve sorumluluk
duygusu verecekür ve yasarun
kendınden bekledığı ozvenye
severek katlanacak, boyle bır
ozvende bulunmayanı da
eleştırebılecek, onu yasalara,
başkalannın hak ve
ozgürluklenne, kısacası sosyal
ve doğal çevresıne saygı
gostermeye zorlay acaktır
Boylece yurttaşlık görevı
sadece yasalara ve konulan
kurallara uymak
edılgınlığınden sıynlarak
başkalannı da yasa ve kurallara
uymaya zorlamak bıcımınde
etkın bır görunüm
kazanacaktır
Dr. Ayşe Atalay
Çevırmen
PENCERE
Tohum ve Toprak-Eskı Yunanlı, kendınden olmayana 'barbar' dıyordu
Romalı eskı Yunanlıya gore barbardı
Imparatorluğunu kurunca Romalının başı goğe erdı,
bu kez de Romalı olmayan barbar dıyeanıldı.ama, tan-
hın saatı durmuyor kı, Hırıstıyanları aslanlara yedıren ve
gladyatorlerı bırbırıne oldurtup eğlenen Romalı da ınışe
geçtı, Avrupa'da papanın saltanatı kurumlaştı
Hırıstıyan 'barbar' yaftasını Hırıstıyan olmayanlann
goğsune astı
•
Barbarlık, şıddet ve vahşet demektır, barbar, ılkel ınsa-
na yakışan bır sozcuk
Ama, her ılkel barbar mı?
Krıstof Kolomb, Amerıka ya ayak bastığında karşısına
çıkan yerlılerı şöyle anlatıyor
' Kadmlar dahıl hepsı anadan doğma çıplaktı Sağlıklı
ve bıçımlı bedenlerı vardı, yuzlerı çok guzeldı Saçları
duz ve parlak, at kuyruğu gıbı gurdu Gozlerı koyu renklı
ve ırıydı Onlara kılıçlarımızı gosterdık Keskın demır sı-
lahları ılk kez gorduklerı bellı Kesmenın ne demek oldu-
ğunu bılmedıklennden, bazılan kılıçların keskın tarafını
tutunca ellerını kestıler " (Fatıhler Yargılanıyor, TumZa-
manlar Yayıncılık)
Barbar kımdı? Yenı Dunya'nın ılkel yerlısı mı, yoksa
Avrupa dan gelen beyaz adam mı?
•
Bosna da Sırpların yaptıklarını ızleyen kışı, ınsanlık
adına umutsuzluğa kapılabılır
Sırplar canavarlaşmış
Demek kı kımı zaman canavarlık salgını başlıyor Han-
gı halk ötekınden daha az ya da çok canavar, bellı olmu-
yor, tarıhın bır aşamasında şu ya da bu toplum kuduru-
yor Avrupalı, Amerıka da soykırımı nasıl surdurdü?
Almanlann Yahudılere yaptıkları, barbarlık sozcüğune
sığamayacak bır utancın mırasını taşımıyor mu' ingılı-
zın Afrıka ve Asya'da ışledığı cınayetler, lordların sıcılı-
neyazılmadı mı?
Şımdı sıra geldı Sırp'a
Gozu kanlı Sırp, gozunü kırpmadan, çoluk çocuk de-
meden oldüruyor, ırza geçıyor
Nasıl yapıyor bunu?
Canavarlaşan Sırp'ın annesı babası yok muydu? Aıle-
de nasıl bır terbıye aldı? Sosyalıst Yugoslavya'nın okul-
lannda yetışıp eğıtılmedı mı bu Sırp?
Dünya, barbarhğın pençesınde kıvranıyor, her yerde
etnık çatışmaların yarattıgı vahşet, ınsanın tüylerını ür
perten cınayetlere yol açıyor Asya çollerınde ve dağla-
rında ya da Avrupa'nın kentlerınde ve yeşıl vadılerınde
salhaneler kuruluyor
Yoksa canavarlık, ınsanın tohumunda mı var, ruhunun
özünde mı yuvalanmış?
•
Ne yazık kı Anadolu'ya da canavarlığın tohumlarını
ekmek ısteyenler var Bu guzelım topraklara salhaneler
kurmak ıçın çalışanlar, Turk ıle Kurt'ün yüreklerıne kın
ve duşmanlık ekmek ıçın ellerınden gelenı yapıyorlar,
komşu komşuya, dost dosta, arkadaş arkadaşa yan ve
kem gozle bakmaya mı başlayacak?
Anadolu da kım ılkel?
Ya da barbar?
Türk mu? Kürt mu? Al bırını, vur ötekıne, ne eksık, ne
fazla çıkar Iktsı de Anadolu ınsanı Ne bın otekıne aşağı-
layıcı bır laf edebılır, ne de otekı değışık bır şey soyleye-
bılır? Eğer etnık sorunu kavgayla, dovuşle, çatışmayla,
savaşla yok etmeye çalışırsak Anadolu ınsanma yazık
olur \*.*tt.ı*
Elımıze bır tarıhsel fırsat gecti.
Anadolu ya serpılmış etnıkçelışkılerı, barış içınde, de-
mokrasıyı yoğunlaştırarak ve ınsan gıbı oturup konuşa-
rak çozumleyebılırsek, Turkıye dunyanın en uygar ulke-
sı sayılacak, parmakla gostenlecektır
21'ıncı yuzyıl, ışte o zaman Anadolu'nun yüzyılı ola-
cak.
DUIYKANIN
AYffiENI
PROTESTO
EDİYORUZ!
İSTANBUL HALKINI
BOSNA HERSEKLİ'LERLE
DAYANIŞMA
MİTİNGINE
ÇAĞIRIYORUZ.
Konuşmacılar: I.Ü. Kadın Sorunlan
Araştırma Merkezi Müduru Prof. Dr.
Necla Arat, Çağdaş Yaşamı Destekleme
Derneği Başkanı Prof. Dr. Ttirkan Saylan,
Türk Hukukçu Kadınlar Derneği Başkanı
Prof. Dr. Aysel Çelikel ile Prof. Dr.
Nermin Abadan-Unat olacaklardır.
24 Ocak 1993, Pazar
Saat: 11.00
Yer: Gazi Osman Paşa Meydanı
İ.Ü. KADIN SORUNLARI ARAŞTIRMA
VE UYGULAMA MERKEZİ
SATILIK DAİRE
Etiler,2.UlusGazete
Muhabırlerı Sıtesı'nde 100 m2
satılıkdaıre
5124737
DAKTtLOEDİLİR
Yayınevlennın, yazarlann, oğrenalenn, kurum
ve kuruluşlann yazılan temız ve suratlı bır
şekılde daktılo edıbr
Tel: 5374424(Orfaan)