Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 2 OCAK1993 CUMARTESİ
DIŞHABERLER
AtinaF-16'lar
îçin devrede
*ATİNA(AA)-
Yunanistan Hava Kuvvetleri
için ABD'den alınmaa
kararlaştınlan 40 adct yeni
F-16 savaş uçağı ile ilgili
işlemlerin son düzlüğc girdiği
bildinldı. Alinadan verilcn
haberlere göre Yunan
hükümeti 40 F-16 savaş
uçağı satın alımı ile ilgıli
şarllan kabul etüğini bir
mektupla (LOA) önceki gün
ABD'ye resmı olarak
duyurdu. Maliyetı 1.4milyar
dolan bulacak 40 adet F-16
için gerekli paranın 300
milyon dolarlık bölümü
ABD askeri yardım
krcdılerindcn (FMS)
karşılanacak. Gen kalan 1.2
milyardolariscdış
borçlanma ile sağlanacak.
tahfiye
• PHNOM PENH (AA)-
Kamlpuçya'da önceki gün
Kızıl Kmerlerin havan topu
saldınsına uğrayan BM
pcrsonelınin dün sabah
hclikopterlerlc lahliye
edildığiaçıklandı. BM
sözcülerinden Yarbay
Richard Palk, ülkenin
kıi7eybatısındaki Sicm Reap
bölgesinde bır haftadan bu
yana Kıal Kmerlerin aıeşinc
maruz kalan çoğunluğu
Bangladeşli banş
askerlerinden oluşan 45 BM
görevlisinin tahliye cdıldiğmı
bildirdı. Personclin saldın
şırasında zarargörmedikleri
bclirtilirken BM'nin
-Kampuçya'daki banş
sürccıne katılmayı rcddcdcn
Kızıl Kmerler'e karşı aldığı
yaplınm karannın yürürlüğe
girmcsı öncesindc saldın
başladığına dikkatçckıldi.
Kenya'da
seçjmler
• NAİROBİ(AA)-
Kenya'da 26 yıl aradan sonra
salı günü yapılan ilk çok
partilı gcnel seçimin kcsim
sonuçlan henüz bcllı
değilkcn, iktidardakı Afrika
UlusalBirlıği(KANU),
^'zaferini" ılan etti. Parti
yetkiKsi Japhelh Kiti,
düzenlcdiğı basın
loplantısında Devlet Başkanı
Oaniel Arap Moi
liderlığindeki Kanu'nun
miîletvekili seçimini, Moi'nin
isedevlci başkanlığı seçimini
kazanmasının kesin
olduğunu söylcdi. Yctkili,
Moi'nin 188 seçim çevresinin
164'ünden gelcn sonuçlara
göre seçilmesi için yeterli oyu
aldığı nıbelırıti.
ABD uçak gemisi
Körfez-de
• MANAMA(AA)-
ABD'nin Uss Kıtty Hank
uçak gemsi. ABD vc
müttefıklerince lrak'm
güneyinde ilan edilen "uçuşa
yasak bölge"yi denetlemck
üzere yeniden Körfez'e
döndü.ABDEJeniz
Kuvvetleri Sözcüsü Yarbay
Bruce Cole, Somali
kıyılanndan gelen uçak
gemisınin önceki gecc
Hürmüz boğazından
Körfez'e geçliğini ve 27
ağustostan bu yana Irak
uçaklanna getirilen 32.
paralelın güneyinde uçuş
yasağını denetleme görevine
kalılacağını belirtti. Geçen ay
ortalanna kadar Körfcz'dc
bulunan Kitty Hank,
SomaJi'deki "umul
operasyonu"na destek
olması amacıyla bu ülkeye
gönderilmişti.
Rumbaşkanlık
seçinileri
• LEFKOŞA (AA) - Rum
yönetimi lideri Yorgo
Vasiliu'nun 7 şubatta
yapılacak başkanlık seçimini
kazanma ümidini İngilizlere
bağladığı öne sürüldü. Rum
Simenni gazelesi verdiği bir
haberde Güney Kıbns'ta
seçimlerle ilgili kamuoyu
yoklamalannın Vasiliu'nun
•çevresinde panik ve
umutsuzluk yarattığını,
bunun sonucu olarak da
Vasiliu'nun İngilizler'den
yardım istemeye yöneldiğini
belirtti.
BM Güvenlik
Konseyi üyeleri
• NEWYORK(AA)-BM
Güvenlık Konseyi'ne iki
yıllık süreyle seçilen Brezilya,
Ispanya, Yeni Zelanda,
Pakistan ve Cıbuti'nin
üyelikleri bugün başladı. Söz
konusu ülkeler üyelik sürelen
dolan Ekvador, Belçika,
• Avusturya, Hindistan ve
Zimbabwe'nin yerine
seçilmişlerdi. BM Güvenlik
Konseyi'nin veto hakkına
sahip daimi üyeleri olan Çin,
ABD, Fransa, İngiltere ve
Rusya dışındaki lOüyesi,
belırli dönemler için seçiliyor
Daimi olmayan üyeler, BM
Genel Kuruhı'nda gizli
oylama yöntemi ile seçiliyor.
Bosna'da çarpışan taraflann liderleri bugün ilk kez yüz yüze görüşmelerde bulunarak siyasi çözüm şansını tartışacaklar
Cenevre'de banş için son firsat• Fransa Curnhurbaşkanı François Mitterrand,
Cenevre zirvesinin sonuçsuz kalması durumunda
BM Güvenlik Konseyi'nin, Bosna-Hersek'te askeri
güç kullanılmasına izin vermesi gerektiğini söyledi.
BM Genel Sekreteri Butros Gali BM birliklerini ziyareti çerçcvesinde dün Saraybosna havaalanmda incelemclerde bulundu.
[>tş Haberler Servisi - Bosna-
Hcrsek'leki savaşa siyasi birçö-
züm bulmak için "son şans"
olarak nitelenen Cenevre gö-
rüşmclcn bugün gcrçcklcştirili-
yor. Fransa Curnhurbaşkanı
François Millcrrand, Cenevre
göruşmelerinden bir sonuç
dlınamadığı takdirdc Bosna'ya
dskcri müdahale yapılması gc-
rekliğini söylcdi. BM Güvenlik
Konseyi dc Bosna-Hcrsck üze-
rindcki uçuş yasağının ctkili
olarak uygulanması için gerck-
liğindc güç kullanımına i/ın vc-
rcn bir karar üzcrindc çalışına-
larını sürdürdüğü biidırihrkcn
Bosnalı Sırplar'ın liden Rado-
an Karadziç, Sırp uçaklanna
uçuş yapmama cmri verdiğini
açıkladı.
Bosna'da çarpışan laraflann
lıdcrlcn bugün Ccnevrc'dc bir
araya gclerck ilk kcz "yüz
yüzc" görüşmelerde buluna-
caklar. Diplomaıik çcvrclcr Cc-
ncvrc görûşmclcrinı, Bosna'-
dakı savaşa siyasi bir çözüm
bulunabilmcsı için "son şans"
olarak nitcliyorlar.
Yugoslavya Konfcransı eş-
başkanlan Lord Owen ve
Cyrus Vancc dc Ccncvrc görüş-
mclcri konusunda ıyimscr bir
labloçizıyorlar.
Toplantıda Boşnaklan Bos-
na-Hersek Cumhurbaşkanı
Alia İzzclbcgoviç. Sırplar'ı, Ra-
dovan Karadziç ve Hırvatlan
da Malc Boban lcmsil edccck.
Yugoslavya Devlcl Başkanı
Dobrica Cosiç vc Hırvaıislan
Devlet Başkanı Franco Tudj-
man da hazır bulunacaklar.
Ancak bazı diplomalik göz-
lcmcilcr,'Bosna'da çarpışan ta-
raflann tulumlannda "radi-
kal" dcğışikliklcr yapmamalan
durumunda görüşmclcrın so-
nuçsuz kalacağını ifadc ediyor-
lar.
Fransa Cumhurbaşkanı
François Muicrrand, Ccncvrc
zirvesinin sonuçsuz kalması du-
rumunda BM Güvenlik Kon-
seyi'nin, Bosna-Hcrsek'le aske-
n güç kullanılmasına izin vcr-
mcsi gcrckliğını söylcdi.
Mitterrand. radyo vc lclcviz-
yonda yayımlanan yeni >ıl me-
sajında. BM'nin sorumluluğu
alması vc Amerikalılar vc
Avurpalılar'm kcndileri ılc bc-
rabcr harckcl clmclcri duru-
munda Fransanın daha faz-
lasını yapmaya hazır olduğunu
söyledi. Fransa Cumhurbaş-
kanı, Sırp yclkililcrc dc scslcnc-
rck '"durmalan gerektiğini an-
lamaları lazım" diyc konuştu.
Bu arada BM GüvenJik
Konseyi'nin. Bosna-Hersck
üzcrindcki uçuş yasağının ctkili
olarak uygulanması için gerck-
liğinde güç kullanılmasına da
i/in veren bir karar için hazırlı-
klaryaptığı biJdirildi.
Güvenlik Konseyi'nin ko-
nuya ilişkin karan, önümüz-
dcki hafta başında alması bck-
lcniyor.
Bosnalı Sırplar'ın lideri Ra-
dovan Karadziç, Sırp uçakla-
nna "süresiz olarak" uçuş yap-
mama cmri verdiğini öne sür-
dü.
İngiliz Prcss Associaüon
Ajansı'nın habcrinc göre, Baş-
bakan John Major'a bır mek-
lup göndcren Karadziç, önceki
akşanıdan itıbarcn gcçcrli olan
bu cmnn, "acil insani görevlcr
ve ö/elliklc yaralılann lahlıye-
si" için kullanılacak hclikoplcr-
lcrı kapsamadığını bclirtü.
Öte yandan Bosna-Hersek'in
başkcnti Saraybosna'ya önceki
gün bir günlük ziyarçi yapan
BM Gcncl ^Sckrclcri Butros
Galı. kcnttcn aynldı. Gali, Sa-
raybosna'da Devlet Başkan
Yardımcısı Eyüp Ganiç ile gö-
rüştü
Galı vc Ganıç görüşmesinin
gerçcklcştiğı sırada. Başkanlık
binasının önündc toplanan bir
grup, BM Genel Sckretcrini
protcsto clti. Grup, "Bulros
dışan". "Faşist Gali", "Hillcr
Gali" gibi sloganlar attılar.
AT'de Tek Pazar dönemi basladıDtş Haberler Servisi - Avrupa
Topluluğu(AT) Tck Pazan için 7 )il
çalışıldı vc bın tür aynntı bır araya
gctirildi. Ama bütün bu çalışma nc
anlama gelıyor?
- Tek Pazar ne dcmek?
- Herhangi bır AT ülkesindc ürc-
tilcn bir mal veya hizmct. başka bır
AT ülkesindc dc ayncn kabul cdilc-
cek. Böylecc ülkclcnn mal vc hı/-
mellcri arasında rekabet olacak.
Tüketicı daha fazla scçme şansına
sahip olacak. Bu.AT arasında güm-
rük duvarlannın indırilmcsi ılc sağ-
lanacak. Böylcce ürctim vc nakliyc
masraflan da azalacak
- Tüketici açtsmdan hiç tni sorun
yolı?
- Kalitcsiz mal vc hizmcllcr dc pı-
yasaya çıkabilir. Sımrlarda gümrük
denctimlerinin büyük ölçüdc kalk-
ması bekleniyor. Bu ncdenlc, AT
dışı ülkclcrdcn gelccck mal \e hiz-
mctlcrc AT piyasası kapanabılır.
- Gümrük denetiminin madem
kalkması bekleniyor. o halde pa-
saport kontrolö de kalkacak mı?
- Kıta Avrupasf nda sınır gcçışlcri
büyük ölçüde serbcstlcşccck. İngil-
tere, İrlanda ve Danimarka ısc sınır
dcnelimlcrini sürdürcccklcr. Bir yıl
ıçındc, 1994'den itıbarcn AT ülkc-
leri havaalanlarmdan AT ıçıne scya-
hal edccck yolcular ıçın pasaport
dcnetimi yapılmayacak. Ancak AT
dışı ülkelerden scyahat cdcceklcr
için denetımler daha da arttınlacak.
- AT icinde tek para uygıılamasına
geçilecek mi?
- Maastricht Anlaşması uyannca
üye ülkeler 1999'dan ıtibarcn lek
para uygulamasına gcçcccklcrdi.
Ancak bu konuda yoğun tartışma
var. Ingillcre, bu uygulamadan vaz-
geçebilir. Aynca. tek para uygula-
ması için gerekcn ekonomik ve mali
göstergelerin, AT üyelcn arasında
benzeşmesi gcrck. Oysa ckonomılcr
arasında böyle bir benzcrlık hcnüz
yok. İtalyan Lireti, Portekiz Eskü-
dosu. İngiliz Sterlini, orlak para si-
yasetini belirlcyen mckanizmadan
aynhnak zorunda kaldı. Fransız
Frangı'nın biledevalüasyonu bekle-
niyor.
- AT icinde mal ve hizmetlerde birstan-
dardizasvon müümkün olacak mı o hal-
de?
- Şimdılik hayır. Roma'da aldığınız
bir fotoğraf makinası cğcr bozuk çıkar-
sa, gidip paranızı yine Roma'da gen
alacaksınız. Telcvizyon, vidco. bilgisa-
yar programı gibi ileri teknoloji ürünle-
rinde de standardizasyona daha epey
var. Henüz Kıta Avrupasf nda (Bu ara-
da Türkiye'de de) kullanılan clektrik fiş-
leri örneğin İngiltere'ye uymuyor
- AT icinde istcyen herkes istediği ka-
dar malı ülkesine sokabilecek mi?
AVRUPA'NIN DORTOZGURLUĞÜ
INSANLAR MALLAR
AT ulketen arasında sınır denelıını ya kalklı y
bu yıl Kalkacak Pasaport konlrolu gevsetılec
Yeni kurallar yurtdtşında çaltşmada kolaylık
sağlıyor
a da
ANCAK bu
alanda sorun
çok.zaten ATt
deiocaktan
ıtıbaren
sınırsızbır
Avrupa'ya
ulaşılamaya
cağmt kabul
edıyor
İngiltere bazı denetımlerın kalmâsını ıstîyof.Danımarka. Yunanistan ve İrlanda
da bazı denetımierı surdurecek Havaalanlarını yeni kurallara uyartarnak aralık
1993 len oncc gerçekleşemeyecek
AT ulkelerı arasında gumruk denetımı
kalkacak Mtlyonlarcaformaperek
kalmayacak tçkı.tutunvc
maddelerı ıslendığı kadaı
tuketım
alınabılecek
DIŞ BASIN
EÜRCİPEAN
Sırbistaıı sağa kayıyor
ANCAK KDV
eşıtlertmedtçı
ıcınfıyat
iarklılıklan
surecek KDV
odeme(erı
tıcaret
ıstalıstıklefı AT çap<noa bır sıstem
aracıhğıyla duzenlenecek Ithal araba satın almak zorluğu bazı
ulkelerde surecek
HİZMETLER
Hukukçu. muhendıs muhasebecı ve öğrelmenler
yundışında bır yılı aşkın sure çalışabılecek
Gozlukçuvebenzerlerı 1994u betdeyecek Tek bır
bankacılık lısansı olacak sıgorta şırketlen
ıçın benzer bır uygulamaya gıdılecek
ANCAK
ozetlıkle
ıletışım ve
yayıncıhkgıbı
kamu
mulkryetierıne
ılışkın
kısıttamalar
kalacak Uygulamada sınır ötestne meslekı hızmetler satma alantnda zorluklar
surecek Yaşam sıgortası şırketlerı dığer AT ulkelerındeçalışabılroek ıçın 1994 u
bekleyecek
SERMAYE
Vatandaşlar bundan boyle yurtdısında da ış
yapabılecekATbankalanaracılığıylaalımsatım
yapabılecek Sermayedenetımlerıkaldınlacak.
ışadamları her yerde yatırım
yapabılecek
ANCAK bazı
o?el
muafryetler
kalkmayacâk
Tek Pazar orlak para bırımı gerırmedığı ıçın para degışımı masrafı surecek.
Orlak tıara bırımı Maastncht'm ana amaçlarından. ancak İngiltere ve
Danımarka'nın onayım beklıyor
Sırbislan Cumhurbaşkanı
Miloscviç, sadcce seçimi
kazanmakla kalmadı. Seçimi.
aşın milliyctçi Radikal Parü
ilcişbirliğiyaparak kazandı.
Militan Sırpmilliyclçiliği
gemıazıya almak üzerc. Milan
PaniçilcdcmokralSırplarşok
içmdclcr. Batı da öylc. Ancak
görmelcri gerekcn bir şey var:
Sırbislan iyice aşın sağa
kay%or. Sırbislan'da yaşayan
oC'r Sırplar'ın yandan çoğu,
•' - Bosna vc Hırvatisian'daki
Sırplar'ın hcmen hcpsi,
radikal Sırplan destckliyor.
Sırbislan'da da bir iç savaş
bekleycnler varartık. Ancak
bu beklcnıi gcrçeklcşccek gibi
değil. Dcmokrat Sırplar nc
savaşmayı bilir nc dc buna
güçlcri var. Bütün silahlarisc
Miloscviç'in elinde. İç savaş
olmasa bılc kargaşa
yaşanacağı kesin. Kosova vc
Sancak'lı Müslümanlar.
radikal Sırplara hcmen ccphc
alacak. Bunun sonucunda bir
Miloscviç diktalörlüğü
bcklenebilır. Radikal Partı
lidcn Vojcslav Scsclj'e
bakanlar, Mıloseviç'i ılımlı
buluyor. Karadağise
Yugoslavya Cumhurbaşkanı
Dobrica Cosiç'ten yana.
Radikallcr. bu dururnda.
Karadağ yönclimihi bıV aafbc
ile devirebilir vc Karadağ'ı
Sırbistan'a ılhak cdcbiiir.
Miloscviç, 1989Ocakayında
da ayncn böyle yapmamiş
mıydı? Y ugoslavya'da şu
anda, radikallcri durduracak
kimseyok. Balı'nın.
Bosna'daki halalannı
lekrarlamaması gerek.
- Vcrgisiz satış yapan magazadan alı-
nmamak kaydı ile, her türlü mal. kişiscl
kullanım amacıyla bir AT ülkesindcn
diğerinc sokulabilecek.
- Bu durumda, vergisiz satış mağaza-
ları (duty free) ortadan mı kalkıyor?
- Evct ama 1993'de dcğil. Vcrgisiz
satış mağazalanmn, 1999 yılına kadar
görcv yapması bekleniyor.
- Herkes istediği At ülkesindc banka
besabı açabilecek mi?
- Elbettc. Zatcn bu hak eskidcn dc
vardı. Sorun sadece, ülkeler arasında
orlak para uygulaması olmadığı için
mali işlcmlcrdc farklılık bulunması.
Faiz oranlannın hcsabından, hcsap tür-
lcrine kadar hcrşcy halcn her ülkcdc
farkh.
- Madem seyahat kolaylaşıyor, o hal-
de uçak fiyatlan düşecek mi?
- Şimdılik hayır. Her nc kadar uçak
şirketlcri arasında rckabclin arllınlması
öngöriilüyorsa da Batı Avrupa'dakc
ekonomik durgunluk ncdcniylc bu rc-
kabct, ucuz bilclc dönüşcmeyccek.
- Katma Değer Vergisi ne olacak?
- Avrupa Komısyonu. KDV'nin yiye-
cek, scyahat bilctleri, yakıt, basın-yayın
vcçocuk giysilcrindcsürmcsındcn yana.
Ülkeler arasında KDV konusunda eş-
güdüm yok. Örneğin İngillcrc'de bu
sayılan mallara KDV uygulanmıyor.
Oysa 1996'dan iıibarcn diğer AT ülkelc-
ri ile eşdüzeye gelmcsi ve K DV koyması
gcrckiyor.
- Herkes istediği ülkede gidip yaşaya-
bikcek mi?
- İlkc olarak cvet. Ancak ülkeler iş
bulma, iş verme, sosyal güvenlik, vc iş
düzeylcri konulannda çok büyük
farklılıklar yaşıyorlar. Bu düzeylerin eş-
lcşmesi cn uzun zamanı alacak.
' Internatıoaal HenüdTribune
SüddcutscncZciaına
Avrupa için kötü bir yıl
Eski yıl Avrupa için korkunç
biryıldı. Maastrichl'en
Saraybosna'ya kadar
korkunç bir yıl oldu. Ama
1993'ün kriz geçiren Avrupa
Topluluğu'na yeni bir şans
gctirmcsi beklcncbilir. Oncc
iyihabervcrelım: 1 ocaktan
itibarcn iç pazar yürürlüğe
girdi. Bu pek hcyccan vericı
bir haber dcğil. AT Başkanı
Jacques Delors'un sözlcriyle
"Bir Tck Pazara aşık olmak
zor". Ama yine de 1 Ocak
1993 tarihi birdevrimdir.
Roma İmparatorlugu'nun
çöküşünden sonra ilk kez
Allanlik Okyanusu ve Egc
Dcnizi arasında ticaretin
önündcki tüm cngcllcr
kalkıyor. Toplam gayri safı
millı hasılası 10 trilyon mark
değerindeki 360milyon
müşlcn, Ortak Pazar'da
birleşiyor.
Pekı ya kötü haber?
Gençliğinde Zeus'u
boynuzlanndan yakalayıp
dcviren Bayan Avrupa yeni
yıla topaliayarak ve kemikleri
sızlayarak giriyor.
Balkanlarda savaş sürerken
Batı'da son on yıfan en ağır
ekonomik krizi yaşanıyor.
Avrupa'nın 1992'dekiağır
haslabğmın en önemli işareti,
Danimarkalılann
Maastricht'e "hayır" deyişi
değil, piyasalardaki para
kriziydi. 1992'deAT
ülkelerinde egoizm ön plana
çıkmıştır. (1 Ocak)
ABD Başkanı.seçilen Clinton, Haitili göçmenlerden Kolombiya'da uyuşturucu trafiğine kadar bir dizi soruna çözüm arayacak
Clinton
9
ı
4
arka bahçe
9
de büyük sorunlarbekliyor
AHUÖZYURT
\VASHINGTON - 20 ocakia görevı Ge-
orge Bush'tan devralacak Bill Clinton ol-
dukça karmaşık bir kıta Amcrikası dosyası
devralacak. El Salvador'dan Peru'ya, Mek-
sika'dan Haiti'ye kadar yeni gelişmelere sah-
nc olacak Amcrika kıtası, Bill Clinton'a il-
ginç komşuluk ilişkilcri yaşatmaya hazı-
rlanıyor.
Kuzey Amerika Ticarcl Anlaşması diye
bilinen NAFTA, "Amerika kıtasının Ma-
astricht'ı olacak mı" sorusu ekonomik çev-
releri meşgul ede dursun, Meksika Devlet
Başkanı Carlos Salinas de Gortari, ekono-
mik açılımlann ABD, Kanada ve Meksika
için çok önemli bir adım olacağına işaret edı-
yor. NAFTA, Bush'un kampanya günlcri-
nin sonuna doğru Tcxas'da imzalanmış vc
Clinlon/Gorc kampanyasının şimşcklerini
çckmişti. Prensipte, böyle bir anlaşmaya
karşı olmadığını belirten Bill Clinton, işci üc-
rellerinin ve çevrc koruma konusunun bazı
prensiplerc bağlanması gerektiğini vc ABD
şirkellcrinin ucuz iş gücü ihtiyacı için Meksi-
ka'ya laşınmasını onaylamayacağını önko-
şul olarak ilcri sürmüştü.
Haiü'li göçmenler konusu, daha seçimler-
dcn aylarca önce gündeme gelmişti. Ozellık-
lc başkanlık lartışmalannda sonı olarak
adaylann önüne gelen Haiti'ye gcri gönderi-
len göçmenlcrin statüsü, "ekonomik" ya da
"politik" sığınmacılık tarüşmasını da bera-
bcrinde gctirccck. Valiliğınin ilk yıllannda,
Küba'dan gelen göçmenlerc kapısını açan
idareci Bill Clinton, Arkansas eyaletinde
mcydana gelcn şiddcl olaylanna cngel ola-
mamış, milli muhafızlann yardımı ile ayak-
lanmalan bastırabilmişti. ABD halkının ço-
ğunluğu Haiti'dcki olaylannın ve göçmen
akınınm scbcbinı ekonomik görüyor.
Peru'nun Japon asıllı Devlet Başkanı Al-
bcrto Fujimori'nin, meclisi ve kabineyi ken-
di kcndıne fcsh ctmcsi, Batı'nın gözündc dc-
mokrasiyi bir kcz daha askıya almak olarak
algılanrmştı. Fujimori'nin ekonomik rcform
pakclindcn ve kaydedilen gelişmelcrdcn
sonra, "Aydınlık Yol" gerillalannın lideri
Abimsel Guzman'ın yakalanması Fujimo-
ri'nin Balfdakı prcstıjıni arıtırmışlı
Peru'nun fakirleri, Fujimori'nin anti enf-
lasyonist ckonomisini scvmeselcr de Fuji-
mori'yc olan saygılannı konıyorlar. Clin-
ton, ABD ekonomisinde gerçekleşecck iyi-
leşmenin, Güney Amcrika pazannı ABD
mallanna açaçağı ümidi ile Pcru. Brezilya vc
Arjantin ile işbirliğinc girmcyi planlıyor.
Bill Clinlon gccimlcr sonrası ilk konuş-
luğu lidcrlerden biri olan Arjantin Devlel
Başkanı nam-ı diğer El Turco, Carlos Me-
nem, Güney Amerika'nın cn kuvvelli devlet-
lcrinden birinin başında olması ncdeniylc
Chnton'ın ilgi alanına giriyor. Menem'in de-
mokrasiyc bağlılığı Clinton yöneliminin ön-
celikli konusu olacağa bcnzerken komşusu
Brczilya'da Fernando Collor de Mello'nun
meclis oyu ile görevden alınıp yargılanması
Clinlon'a Güney Amerika'da demokrasinin
damlaya damlaya bir gün göl olabilcceği
umudunu veriyor.
Kolombiya ile olan uyuşturucu kavga-
sında daha fazla uluslararası kuvvet ve
yaplınm kullanımından çok içeride yapünm
gücünc dayanacağını acıklayan Clinlon,
Colombia'daki uyuşlurucu lüccarlan ile pa-
zarlığa olurmaklan veya oraya askcr gön-
dermeklcn çok, ABD şehir merkezlerinde
sokaklara daha fazla polis koymayı plar
yor.
Kuzey'de zengin komşusu Kanada ile hiç-
bir sorunu olmayan ABD, Quebec'in ayn-
Ima karan karşısında adeta soluğunu tuttu.
Böyle şeylerin Batı yanmküresinde olama-
yacağı düşüncelen suya düşerken, Kanada
vc Meksika ile vcrilen Kuzcy Amerika Tıca-
rel Anlaşması, üç ülkenin de lehine olacak
şeklindc dcğcrlendirildi. Özellikle serbest işcı
dolaşımı konusunda endişe laşıyan Kanada
hükümeti, Bill Ointon yönelimine bu konu-
da vc çcvrc korumacilığı yasa tasanlannda
destek verecek gibi gözüküyor.
Başkan Bill Clinton vc Yardımcısı Al
Gore, Japonya'nın Asya'da yaratüğı "Pa-
sifik Havzası" projesini "Karaip Havzası'-
'na dönüştürmeyi planlıyorlar.