Katalog

Cumhuriyet? Sahıbi: Cumhuriyet Matbaacıiık ve Gazelecilik Türk Anonim Şırketı adına Berin Nadl tstanbul Haberleri: Şenay KalkM, Dış Haberler: Eıgun Balcı, lş-Ekonomr Şökıan Ketenci, Yurl Basan ve Yayan Cumhuriyet Matbaacılık ve Gazetecilik T.A.Ş. Türkocağı Cad. • Genel Yayın Yönetmenı: Ozgen Acar • Genel Yayın Koordınatörü: Hikmeı Çetinkava Haberlen: Mrbmer Saraç, Kültiir: Cetal Üsler, Makaleler. S»mi Kanoren, Spor- Abdnlkadir 39/41 CağaJoğlu 34334 tst. PK: 246 İstanbul. Tel: 512 05 05 (20 hat), Teloı: Yazı İşlerı Muduricrı: Fusun Ozbilgen (Sorumlu), Celal Başlangrç (Haber) • Gorsel Yucelman, Duzeltme- Abdullah Vazıcı • Müessese Müdür V: Erol Erkui • Koordınalör. Yönetmen: Ali Acar • Duzenleme. Muslafa SagUmer • Ankara Temsılcısı. Cuncjl Ahracl Korulsan • Muhasebe Bultnl Vtner • ldare: Husçyin Gurer • Işletme: Önder Çeük • Arcaynrek, Haber Mudurlen Musıafa BaJbav, işık Kansu, Izraır Temsılci V: Serdar Kızık, Bılgı-fşlem: Nail fnal Bılgısavar Sıstem: Mıiruvel Çiler • Personel: Sevgi BosUncıoglu Adana Temsılcısı. Çeün Yigenoftlu • Reklam: Reha Işıtmaıı • Dış llışkıler Hulyn Akyol 22246, Fax. (1) 526 60 72 • Bûrolar. AnkaiK Z. Gökalp Blv. İnkılap S. No: 19/4, Tel: 433 11 41-47, Telex: 42344, Fax: (4) 433 05 65 • Iznıin H. Ziya Blv. 1352 S. 2/3, Tel- 83 12 30, Telex: 52359, Fax. (51) 89 53 60 • Adua: İnönû Cd. 119 S. No: 1 Kal J, Te): 19 37 52 (4 hat), Telex. 62155, Fax: (71) 19 25 78 TAKVİM I EYLÜL 1992 Imsak 4 52 Güneş 6 23 öğle 13.09 tkındı-16 49 Akşam:19 45 Yatsı 21.09 İdrar torbası standardı •ANKARA (ANKA). Sanayi ve Ticaret Bakanlığı. idrar lorbası standardını değıştirdı. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın idrar torbası standardında değişiklik yapan leblığı Resmi Gazete'deyayımlandı. Buna göre torbanın içensınde toplanacak idrar miktannı belırlemek üzeretorba üzerindeyapılanSO milılitrelik bolümlere aynlmış 2000 milılitrelik skala bulunmasına ilişkin zorunluluk kaldınldı. Skala 50 mililıtre ya da daha küçük hacımlerde ışaretlenebılecek. Değışiklikleskalanın 2000 mililitreye kadar uzanması zorunluluğu kaldınldı. Stres taş ünetiyop • KONYA(AA)-Stres, bunalım veanı üzüntüler böbrekte ve safra kesesinde oluşan gızlı taşlann uyanmasına veyennden oynamasına neden oluyor. Konya Tıp Fakültesı Ruh Sağlığı ve Hastalıklan Anabılım Dalı Başkaru Prof. DT. Kemal Aktan, günümüzde insanlann bazı olumsuzolayian aşamadıklanru belirterek, "Stres içinde yaşamını sürdüren bırçok ınsanımızın ruhi dengcsı yavaş yavaş bozulmaktadır" dedi. Prof. Dr. Aktan, ınsan vücudunun muhtelifbölgelerinde kendılığınden taş oluştuğunu, bu taşlann sinir bozukluğu. ruhi dengenin sağlanamaması gibi durumlarda yerlerinden oynadığını söyledi. Bilgisayar Hastanesi açılıyor • ISTANBLL(UBA)- Bılgısayar Hastanesi bugün hızmetegırecek. Bilgisayar bakım, tamir ve teknık hizmetleri vermek amacıyla inşa edilen ve İstanbul'da bugünden itibaren hizmete gırecek olan Bılgisayar Hastanesı'nde 15 kışilik uzman kadro görev yapacak. Acil servis, poliklinikler ve diğer birimlenn de yer aldığı hastane. gezıcı servisleriyle tatil günlennde de hizmet verecek. Konuyla ilgili olarak bılgı veren hastane kuruculanndan Levent Gürkan, Bilgisayar Hastanesı'nde makıne satışı yapılmayacağını, hastanede sadece tamırve bakım hizmetlennın verileceğinı söyledi. Gizli kameralar bakımda • EDİRNE(AA)- Türkıye'nın en büyük smır kapılanndan olan Edirne'deki Kapıkule Gümrük Kapısı'nda, bir süreden beri anzalı bulunan gızlı kameralar bakımaalındı. Kameralann onanm çalışmalan bu ay ıçmde tamamlanacak. Yaklaşık bindönümlükalanı kapsayan Kapıkule Gümrük Kapısı 40 adet zoomlu kamera ile izleniyor Gümrük sahasında giriş-çıkış peronlan ıle gümrük muayene, polis, triptik ve TIR gümrük alanının izlendiğı gizli kameralarla meydana gelen aksaklıklara anında müdahale etme olanağı bulunuyor. İzmir'deTler '8'oldu • İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) - PTT"nın uluslararası standartlarda yenı numaralamaplanı çerçevesinde Izmir'deki telefon numaralannda öngörülen değişiklik bugün uygulamaya geçınliyor. İzmir'deT rakamıyla başlayan telefon numaralannın ilk rakamı'8" olarak aranacak. 1 haziranda yapılan numara değişıkliğinden sonra abonelerin olumsuz etkilenmemesi ıçin bugüne kadar eski numaralarla arama yapılabiliyordu PTT Genel Müdürlüğü'nden venlenbılgıyegöre bugünden başlayarak artık' 1' rakamı ile arama yapılamayacak, daha önce' 1" ile başlayan telefon numaralannın ilk rakamı '8' olarak çevrilecek. Atalan Vikinglerin yolımuizleyen 16 denizci, DenizKartalı adlı tekneleriyleîstanbul'a geldi Viking kartalı denizden uçarBAHARATLAMAZ Atalan VikingJerin bin yıl önceki yol ve yöntemlerini izle- yerek gerçek bir serüvene yel- ken açan Havorn ve 16 denizci Ataköy Marina'ya demir attı. Teknenin kaptanı, 33 yaşın- daki fızik profesörü Thor En- goy ile konuşuyoruz. Thor ve üç arkadaşı bu büyük projeye, 1980 yılında, ashna uygun bir Viking gemisı inşa etmek ıçin, meşe ağaçlan alarak başlamış- lar. Ağaçlan kesıp tekneyı inşa etmeye başladıklannda bir Vi- king gemisinin nasıl yapıldığj konusunda pek fazla bilgileri yokmuş; Engoy, bir etnolog ve iki marangozdan oluşan ekip, deneye yanıla tam beş yılda bi- tirmış Deniz Kartalı'nı. Geminin boyu 15.6 metre, eni 3.7 metre ve 57 metrekarelik tek bir kare yelkenı var. Bu bo- yutlar, model aldıklan Goks- tad adlı tarihi Viking gemisinin üçte ikisi kadar. Gemide 18 kişi kürek çekebiliyor ama Iimanla- ra girip çıkarken 6 kişinin kürek çekmesi yeterli oluyormuş. Bu- nun dışında hep yelken kullanı- yorlar. Teknenin ortalama hızı saatte 3 mil, ama 8-9 mıle kadar çıkabiliyor. Doğal yaşam Teknedeki 16 kişı, tek alanda yaşıyor; kamara, mutfak ve tu- valet gibi lüksleri yok! İlk akla gelen tuvalet ihtiyaçlannı nasıl giderdiklen. En basit ve doğal yöntemi kullandıklannı anlatı- yorlar; geminin kenanna otu- rup, doğrudan denize katkıda bulunuyorlarrruş... Yemeğe gelınce.. Temel gıda- lannı bin yıl önce olduğu gibi kömür ateşinde pışen süt, şeker ve yulaf kanşımı ezme oluştu ruyor. Bunun dışında en çok patates, pirinç, konserve et, soğan ve lahana yiyorlar. Nedense balık tutacak kadar duramadıklan için balık yen- miyor. Su en önemli gereksi- 33yaşındakifizikprofesörü Thor Engoy ve 15 ntürettebat 14 ay önce Oslo'dan demir akü. Kışı St. Petersburg'da geçirdikten sonrayeniden yola koyukuı mo- dern VMngkry DinyeperneMüzenndenOdesayaçtkıptstmbıd'aaumenkırdı. En yaşlısı 72, en genci ise 17 yaşında olan denizciler, bu ayın ortasında ülkekrine •. (Fotoğraflar: UĞUR G'ÜN\ ÜZ) Atalan V ikingler gibi kömür ateşinde pişen sutlü >ulaf ezmesij- k beslenen mürettebat, bütün ihtiyaçlannı teknede gideriyor. nim: Kışi başına günde dört lit- re düşüyor. Aynca çay ve kahve içiyorlar. Yazın 35-40 derecenin altına düşmeyen sı- caklıkla baş etmenin tek yolu bu. Gece serin olursa herkesin uyku tulumu var. Yağmura karşı tek önlemleri ise yağmur- luklar. Böyle doğal bir ortamda mümkün olduğu kadar temiz olmaya çalışıyorlar. Çamaşır ve bulaşık olarak denizde yıkanı- yor. Kaptan Thor tuzlu deniz suyunun çok sağlıklı olduğunu söylüyor, tabiı temiz ise. Kara- deniz'de pek sorunlan olmamış kırlilik açısından ama Ataköy Marina'da şüphesız bu yönte- mi iziemiyorlar. Mürettebat Gemıyı inşa eden dört Nor- veçli aynı zamanda geminin de sahibi. Hepsi çalışmayı bırakıp, bütün paralanru bu projeye ya- tırmış. Masraflara ortak olan diğer elemanlar ise 1-2 aylık sü- reler için katıldığı yolculuktan sonra normal yaşantılanna geri dönüyorlar. Yolculuğa daha önce dört Rus, Amenkah ve Taylandlı amatör denizciler ka- tılmış. Bugünkü kadroda üç Norveçlı bayan var. En genç deniza 17, en deneyimlılen ise 72 yaşmda. Grupta iki İsveçli ve bir Estonyalı dışında herkes Norveçli. Teknede denizciler dışında bir de Norveç'ten televizyon ekibi var. Bu iki yılhk serüven üç bölümlük bir belgesel olarak Norveç televızyonunda gösten- lecek. Belgesel için müretteba- tın düzenli olarak tuttuğu gün- lüklerden de yararlanılıyor. Projenin amacı Bu büyük projenin hem tan- hi. hem sosyo-kültürel, hem de teknik amacı-var. Projeyi iki or- ganizasyon destekliyor. Bun- lardan biri Nature and Youth (Doğa ve Gençlik) adlı doğal yaşamı koruma örgütü. Gemı- deki hemen herkes bu örgütün üyesi. Diğer örgüt ise Preserva- üon Coastal Culture (Kıyı Kül- türünün Korunması) adını taşı- yor. Bu iki örgüt maddi destek vermıyorlar. Başlıca para yar- dımı Norveç Dışişleri Bakan- lığı'ndan alınıyor. Projenin a/naçlan şu maddelerle özetle- nebilir • Diğer kültürlerle doğru- dan iüşki kurarak doğal elcilik yapmak. Karşılıklı bilgi ahşve- nşıyle kültür ve tarih bilincini gelıştirmek. • Viking gemileri konusun- da teknık araştırmalar yapıp bu gemilerin yapısını mükemmel- leştirmek. • Tarihi keşif yolculuklan konusunda uygulamalı araştır- ma yapmak. • Çevre koruma bilincini geliştirmek. Viking teknesi kışı fstanbul'- da geçırecek. Mürettebat ise bu ayın ortasında uçakla ülkeleri- nedönecek. Motokrosçular, Marian 1 Supercross yanşmasmda bütün hünerlerini gösterdiler Kaskınızı takuı, ııçııyorıız ASENAÖZKAN Bıraz cesaret, bıraz beceri, bir demotosıklet!.. Bunlann hepsine sahipseniz siz de motokros yapabilirsınız. Son günlerin modası rafting ya da trekking yapmaktan sı- kıldıysanız bir de motokrosu deneyin. Size gereken şeyler. kafanızı koruyacak bir kask, düştüğünüzde ayağınızın kınl- masını engelleyecek çelik zırhlı bir çizme ve omuzluklar. "Yok, ben yanşmaktan hoş- lanmam" diyorsanız o zaman binin motosikletinizm üzenne dolaşın kırlarda, bayırlarda. Türkiye'de fazlaca bir geçmi- şe sahıp olmayan motokros ve bunu yapan az sayıdakı kişı kendı olanaklanyla sürekli ya- nş parkuru inşa edip yanş düzenliyor. Şampiyon Memnun Ralli denilince bilen ya da bil- meyen herkesin aklına gelen tek isim nasıl Ali Sipahi ise motok- rosta da tek isim Süleyman Memnun. Usta motokrosçu Memnun, son 14yıhndeğişmez şampiyonu. En büyük özelliği ise motokros için yapamayaca- ğı hiçbir şeyin olmaması. Yanş- Önceki gün yapılan Supercross yanşmasına, diğer ülkekrden gelen motokrosçular da katıktı. (Fotoğraf: ASENA ÖZKAN) tan önce elinde kazma, kürek parkur yapar, hıç ara vermeden de yanşır. Kısacası, Mernnun'- suz bırmotokrosdüşünülemez Aslında bu sporun bağlı ol- duğu bir federasyon da var. Ancak, merkezi Ankara'da bu- lunan Bisiklet ve Motosiklet Federasyonu, motosikletten öylesine uzak ki. Motokrosçu- lar yanşlann büyük bir bölü- münü kendı olanaklanyla dü- zenliyor. İşte bunlardan birisi de hafta sonu organize edildi. Motokrosçular yine kendi ola- naklanyla birçok yabancı spor- cunun katıldığı Marian 1 Su- percross adı altında bir yanş duzenleme başansını gösterdı- ler. Kanser, Türkiye'de hastalıklardan ölümlerde, damar sertliğinden sonra ikind sıraya yükseldi Kaııserdeıı ölüıııhızla tımıamyor ANKARA (AA) - Türkiye'de kanser, 0-1 yaş ölümleri hariç tutulursa. ölüm nedenleri arasında kalp-damar hasta- lıklanndan sonra ıkinci sırayı alıyor. Buna göre Türkiye'de her 10 öiümden biri kanser nedenli. Sağlık Bakanlığı ve Türk Kanser Araştırma ve Şavaş Kurumu yetkilile- rinden alınan bilgiye göre 1960-1965 yıl- lan arasında bir yaşından büyüklerde kanser ölümleri, kalp-damar hastalıkla- n ile bulaşıcı hastalıklardan sonra üçün- cü sırada iken 1975-1980 yıllannda kalp-damar hastalıklannın ardından ıkıncı sıraya yükseldi. Son istatistıklere göre de kanser, ölüm nedenleri arasın- daki yerini koruyor. Eldekı il ve ılçe kaynaklı veriler uya- nnca, 100 bin nüfusta 60-65 kişi kanser- den ölüyor. Yaklaşık yılda 35-40 bin kişi kanser nedeni ile kaybediliyor. Yeı- kililer, kanser kayıtlannın düzgün tutu- labildiği ülkelerde kanser görülme sıklı- ğının yaklaşık ölümlerin iki katı oldu- • Erkeklerde yüzde 39.9 ile solunum sistemi kanserleri ilk sıra- da. Ikinci sırayı yüzde 18.7 ile sindirim sistemi kanserleri alıyor. Üçüncü sırada ise yüzde 12.6 oranıyla ürogenital sistem kanser- leri bulunuyor. Kadınlarda görülen kanser vakalan içinde ise ilk sırayı yüzde 28.3 ile meme kanserleri alıyor. ğunu ifade ederek, Türkiye'de her yıl 100 bin kışıden 120-130'unda kanser görüleceğinı belırttıler. Bu da 60 milyon nüfusta 75-80 bin kişinin kansere yaka- lanacağını gösteriyor. Vaka sayıları Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Dai- re Başkanhğı'nın kayıtlanna göre Tür- kiye'de 1983'te kaydedilen yenı kanserli vaka sayısı 9 bin 868 iken bu sayı 1990 yılında üç kat artarak 27 bin 013'e çıktı. Ancak kanser vakalanrun tümü bildinl- mediğinden rakamlar oldukça düşük görünüvor. Beklerien vaka sayısı en az 90-100 bm olduğu halde 1991 yılında bunun ancak 27 bin kadan belırlenebıl- di.lstatistiklere göre Türkiye'de kadın ve erkeklerde kanser türleri farklılık gösteriyor. Erkeklerde görülen kanser vakalan arasında yüzde 39.9 ile solu- num sistemi kanserlen ilk sıraya yerle- şirken ikinci sırayı yüzde 18.7 ıle sindi- rim sistemi kanserlen alıyor. Üçüncü sırada ise yüzde 12.6 oranıyla ürogenital sistem kanserleri bulunuyor. Kadınlarda görülen kanser vakalan içinde ilk sırayı yüzde 28.3 ile meme kanserleri alırİcen ikinci sırada yüzde 18.3 ile sindirim sistemi, üçüncü sırada da yüzde 17.5 oranıyla ürogenital sistem kanserleri görulüyor. İ\ ve ilçe bazında tüm kanser ölümlen dikkate abnarak yapılan araştırmalara göre Türkiye'de en sık göze çarpan kan- ser ölümleri arasında kadın ve erkekler- de birinci sırayı bronş-akciğer kanserle- n alıyor. Bronş ve akciğer kanserinden ölüm oranı erkeklerde 35.4 iken kadın- larda bu oran yüzde 15.7. Ancak kadın- lar arasında da sıgara alışkanlığının artmasma bağlı olarak bu oranın daha yüksek olduğu tahmın ediliyor. Mide kansennden ölüm yüzdesi ise kadınlarda erkeklerden daha yüksek. Gırtlak kanserinden ölüm oranı erkek- lerde yüzde 7.5 iken bu oran kadınlarda sıfır. Kadınlarda kan kanseri ve bağır- sak kanserinden ölüm oranı erkekler- den daha yüksek. Kadınlarda meme kanserinden ölüm oranı yüzde 10.6 ola- rak gerçekleştı. Yetkililer, Türkiye'de akcığer kanse- rinın ulaştığı boyutlara dıkkatı çekerek, Türkjye'de sigaraya karşı kampanyala- nn yaygınlaştınlması gerektığini söyle- di ler. Turklere gore araba, sınıf atlamanın aracı Otomobiümvar güç bende artık • Türklerin genelde gösterişe büyük önem ver- diklerini söyleyen Tofaş Oto Genel Müdürü Uğurman Yelkencioğlu, sürücülerin direksiyon başına geçince kendi gücünü kanıtlamak isterce- sine sürat yapmaya meraklı olduklannı bildirdi. İZMİR (ANKA) - Tür- kiye'de yaşayan insanlar, otomobıli, güçlü olduklannı kanıtlamada bir araç olarak görüyor. bu yüzden de küçük otomobiller yerine süratli ve büyük otomobille- ri tercih ediyorlar. Tofaş Oto Genel Müdürü Uğurman Yelkencioğlu, Türk sürücülerinin genelde göstenşe büyük önem ver- dıklennı söyiedi. Yelkenci- oğlu, ekonomik gücü yeterli olmasa da Türk müşterilerin küçük otomobiller yerine süratli ve pahalı otomobille- ri tercih ettiğini, direksiyon başına geçmce de kendi gü- cünü kanıtlamak istercesine sürat meraklısı olduklannı kaydettı. Bu iddiasına kanıt olarak, 1400 cc'lik otomobiller yeri- ne 1600 cc'lik otomobillerin kendı deyimiyle 'peynir ek- mek gıbf satılmasını göste- ren Tofaş Oto Genel Müdü- rü, "Nitekim Renault da bazı tiplerinde motor gücü- nü 1400'den 1600cc'yeyük- seltme yoluna gidiyor" dedi. İzrrur Alsancak Devlet Hastanesi Psikiyatn Uzma- nı Doç. Levent K.ueyde,ger- çekte yalnızca bir ulaşım ve taşıma araa olan otomobile Türk insanınca birçok me- cazi anlam yüklendiğinı be- Iirtti. Doç. Kuey şöyle ko- nuştu: "Otomobil; başannın, hı- zın, statünün, yollan delip geçen erkeksi bir gücûn sim- gesi olarak sunuluyor. Bunu birçok otomobil reklamında görüyoruz. Dolayısıyla oto- mobil hem ruhsal yönden daha güçlü, güvenli hisset- menin hem de sosyal statü kazanmanın aracı. Kısaca toplumda kendini gösterme, kanıtlama araa olarak algı- lanıyor."