Katalog

27AĞUrrOS 1992 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIŞHABERLER Bosna-Hersek'in kaderini saptayacak konferans dün Londra'da başladı Çetiıı: Güç kullanma gözardı edilemez• Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin, dün Londra'da toplanan banş konferansında "Silahlar • Yugoslavya cumhuriyetlerinden Slovenya toplantıya katılmadı. Diplomatik bakımdan susmalı. Bu hedefe ulaşmak için asker kullanımını dışlıyor değiliz" dedi. Çetin, Yunanis- tanınmamasını protesto eden Makedonya da toplantıdan çekilme tehdidinde bulundu. Necilullah bilmecesi • İSLAMABAD(AA)- BM, Afgın hükümetinin devrik Dıvlet Başkanı NecibulUh'ın iadeedilmesiru istediği yMunda kendilerine rcsmi birbaşvuru • gelmediğni bildirdi. BM Islamabad'taki siyasi danışmam Peter Schmitz yaptığı aaklamada başkent Kabil'deti BM binasında bulunduju ileri sürülen Necibulkh'ın iadesinin kendileritarafından kabul edildiğı yolundaki haberleri de yalanladı. Afganisian Savunma Bakanlığı sözcüsü önceki güı yaptığı açıklamada, BM'nin Neribullah'ı Afgan hükümetne iade etmeyi kabul ettığini ve devrik devlet başkanınn haklcı o'an bütün garantiler altında şenata uygun olarak mahkeme önüne çıkanlacağmı belirtmişü. Atina'ya üç Knox firkateyni • ATİNA(AA)- Yunanistan'm ABD ile imzaladıgı Savunma tşbirliği Anlaşması çerçevesinde bu ülkeden alacağı Knox tipi üç firkateynın iiki önceki gün törenle Yunan Deniz Kuvvetleri'ne teslim edıldi. 1970 yılında inşa edilen, 133 metre uzunluğünda, 4.260 ton ağırhğındaki fırkateyn en fazla 27 deniz mıli hız yapabiliyor. "Makedonya" adı verilen firkateynin özellikle denızaltılara karşı mücadele için donatıldığı belirtilirken, Körfez savaşı çerçevesinde düzenlenen operasyonlara da kaüldığı ifadeedıldi. İran-Nahcıvan yakınlaşması • TAHRAN (AA) - İran'm, yakında, Nahavan'da bir başkonsolosluk açacağı bildirildi. İran gazetelerinde yeralan haberde, Nahavan Cumhurbaşkaru Haydar Aliyev'in üç gündür Tahran'daçeşitli temaslarda bulunduğubelirtildi. Resmi kaynaklara da^andınlarak verilen haberlerde, iki ülkenin ortak ticari şirketler kurmaya karar verdikleri kaydedilerek, İran'ın aynca Azeri-Ermeni çaüşması nedeniyleciddi sorunlarla karşılaşan Nahavan'a bir hava köprüsü kurulmasını inceledıği ifade edildi. Gali, Somali'ye asker istedi • NEWYORK(AA)-BM Genel Sekreteri Butros Gali, insani yardımlann dağılımını kontrol altında tutmak ve ateşkesi denetlemek için Somali'ye asker gönderilmesini önerdi. Gali, Güvenlik Konseyi üyelerine gönderdiği mektupta, Somali'de insani yardımlann dağıtılması, düşmanlıklara son verümesi, şiddetin azaltılması ve ulusal uzlaşma konulannda bir hareket planı ortaya konulmasının gerekli olduğunu söyledi. Butros Gali, bu nedenle Somali'ye silahlı 3 bin 500 askerin gönderilmesini önerdiğini belirtti. Clinton 15 puan önde gidiyor • WASHINGTON (AA) - ABD Başkanı George Bush'un, Cumhuriyetçi Parti Kongresi sırasında artan kamuoyu desteği, son günlerde yeniden azaldı. CBS Televizyonu ve New York Times tarafından yapılan son kamuoyu yoklaması Demokrat Parti başkan adayı Bill Clinton'ın Bush'un 15 puan önünde olduğunu gösterdi. New York Times'ın dün yayınladığı sonuçlara göre Clinton'un desteği yüzde 51 iken Bush'un desteği yüzde 36'da kaldı. Geçen pazar ve pazartesi günü yapılan yoklamaya göre kamuoyu cumhuriyetçilerin kongrelerinde ön plana çıkardıklan aıle değerleri ile ekonomı ve sağlık önlemleri ile ilgıleniyor. Yoklamaya katılanlann yüzde 38'i Bush'un başkanlık görevini yenne getirme tarzını onaylarken, yüzde 53'ü onaylamadıklannı belirttiler. tan'ı da Makedonya siyasetinden dolayı eleştirdi. Yunanistan Dışişleri Bakanı ise askeri müdahaleye karşı çıktı. EDİPEMtLÖYMEN LONDRA - Bosna-Hersek'teki içsavaşı so- na erdirmek ve eski Yugoslav cumhuriyetle- ri arasında kaüa ve adil bir banş sağlanması amaayla 23 ülkeden 400 temsilcinin bir ara- ya geldiği banş konferansı tartışmah başla- dı. Yugoslav cumhuriyetlerinden Slovenya toplantıya katılmadı. Diplomatik bakımdan tanınmamasını protesto eden Makedonya, toplantıdan çekilme tehdidi savurdu. Top- lantıya sadece gözlemci sıfatıyla davet edilen ve görüşmelere katılmamalan gereken Bos- nalı Sırplar, toplanü salonuna gjrmeye kal- kıştıktan sonra bu kez de toplanünın yapıl- dığ binayı da terk ettiler, ama birkaç saat sonra gen döndüler. Yann da süreceği sanı- lan konferansta Bosnalı Müslümanlann ise, kendilerine önerileceği sanılan "Üç kanton- lu Bosna" planını reddetmeleri ve konferan- sın dağılmasına yol açmalan da bir olasılık olarak duruyor. Türkiye ile Yunanistan'ın, Bosna konusu- na ne denli ters açılardan baküklan, dışişleri bakanlannın konuşmalan ile bir kez daha vurgulandı. Türkiye Dışişleri Bakanı Hik- met Çetin, Yunanistan'ı Makedonya siyase- ti nedeniyle dolayh bir dille eleştirdi ve "Tür- kiye, Balkanlar'da işbirliğjni vedayanışmayı körükleyecektir, ama bölünmeleri ya da itti- faklan değil" dedi. Türkiye'nin. askeri mü- dahale önerisini hatırlatarak, "Silahlar susmalı ve ortadan kaldtnlmalı. Bu hedefe ulaşmak için askeri kuvvet kullanımını dışlı- yor değiliz. Ancak bu, BM Güvenlik Kon- seyi'nin tam yetkisi altında olmalıdır" dedi. Hikmet Çetin, konferansın, "bunaümın ne- denleri yerine sonuçlan ile ilgilenmesinin hata olcağını" da belirtti. Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin, konuşma- sını şöyle sürdürdü: " Bosna'da karşılaştığırruz sorun ne bir iç savaş ne de bir insani krizdir. Bu, güç kulla- nımı ve etnik temizük yoluyla toprak kazan- ma çabası ve açık bir saldındır. Aynı zaman- da insanlığa karşı işlenen suçlar ve bütün bir toplumu öldürerek ya da göçe zorlayarak ortadan silme planı söz konusudur. İlk önle- mimiz kan dökülmesının durdurulması ve kalıcı bir ateşkes sağlanması olacakür. Si- lahlar susmalı ve ortadanTcaldınlmalıdır. Bu ve üzerinde anlaşmaya vanlan hedeflerin gerçekleştirilrnesi için güç kullanımını gözar- dı etmeyeceğiz." Yunanistan Dışişleri Bakanı Mihail Papa- constantinou ise, Hikmet Çetin'in aksine, "Bu sorunu kimin başlattığını araşürmamız ya da şiddet kullanımına başvurmaya de- vam edenleri aramamız vakit kaybıdır" gö- rüşünü getirdi. Derhal ateş kesilmesi gerekti- ğini söyleyerek askeri müdahaleye karşı çıkü. Konferans çalışmalan bugün de sürecek. Yanna da sarkacağı sanılan konferansta. Bosna'da derhal ateşkes sağlanması için yaptınm gücü de olan bir karar alınmasınm, en büyük somut başan sayılacağı düşünülü- yor. Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin'in, konfe- rans çerçevesinde yaptığı temaslar sonucun- da, Bosna Hersek, Hırvatistan ve Slovenya, Makedonya ile diplomatik ilişki kurulmaa amaayla hazırlanan protokolleri imzaladıgı açıklandı. Böylece Türkiye ile eski Yugoslav cumhuriyetleri arasmdaki ilişki, Yunanis- tan'ın izkdiği siyasetlfeçatışır bir rota izlemiş oluyor. Çetin'in yann Yunanistan dışişleri bakanı ileyapacağı görüşmede, Makedonya başta olmak üzere Kıbns ve diğer ikili sorun- lann ele alınması beklenıyor. Sırplar başkente son iki ayın en yoğun bombardımanını gerçekleştirdi. Kent alevler içinde Saraybosnayanıyor, düııyakonuşuyor Dış Haberler Servisi - Bos- na-Hersek'te süregjden savaşa politik bir çözüm bulmak amaayla Londra'da toplanan uluslararası konferans çerçeve- sindekı görüşmeler dün başlar- ken, başkent Saraybosna'nın önceki gün, son iki ayın en yo- ğun Şırp saldınsına hedef oldu- ğu bildiriliyor. Kentin gerek yangınlar gerekse top ateşi ne- dçniyle gündüz gibi aydı- nlandığı belirtiliyor. Saldın sı- rasında en az 7 kişinin öldüğü, 5 BM askerinin de yaralandığı haber veriliyor. Ajanslann bildirdiğine göre başkent Saraybosna, son iki ayın en şiddetli çatışmalanna sahrte oluyor. Asker uzmanlar, Sırp güçleri ile başkenti korumaya çahşan Boşnak güçler arasında karşılıkü ateşin bütün gece de- vam ettiğini belirttiler. BM Koruma Gücü (UNP- ROFOR) bünyesinde temmuz ayı başından beri görev yapan bir subay da, "Bütün kentin böyksine yoğun bir saldm alü- nda tutulduğu bir başka gece daha yaşamadım" dedi. Saraybosna Radyosu, Sırp topçusunun akşam saatlennden itibaren bütün gücüyle Saray- bosna'yı ateş altına aldığını, başkentin top ateşi ile bunlann çıkardığı yangınlardan ve aydı- nlatma fışeklerinden gece bo- yunca gündüz gibi aydı- nlandığmı haber verdi. Sırplann saldın sırasında top, havan, ro- ket ve ucaksavarlar kullandığı bildirildi. Radyo, caddelerde görülen tek tük ara.çlara da Sırp keskin nişanalannca büyük kalıbreli şilahlarla ateş edildiğini belirtti. Öğleden sonraki çatışmalarda 7 kişinin öldüğü, 30 kişinin de ya- ralandığinı kaydeden radyo, ge- ceki bombardımanda ölen ya da yaralananlann sayısı hakkı- nda bir açıklama yapmadı. Bu arada bombardıman sı- Saraybosna' rasında 5 BM askerinin de yara- landığı haber verildi. öte yandan Bosna güçlerinin, Saraybosna çevresindeki Sırp ablukasını kırmak için ge- çen hafta giriştikleri saldınnın önceki gece de devam ettiği, Müslüman ve Hırvat kuvvetle- rinin özellikle Ilıca'ya bir karşı saldın başlattı- kJan haber veriliyor. Ancak Sırplann ağır si- lahlanna karşın hafıf şilahlarla carpışan Bos- nalı güçlerin kuşatmayı yaramadıklan kayde- dan tahliye edfflen sivillertraderksavaşbölgelerinden uzaklaştmlryor. Aynhk anında sevinç ve hûzûn birbirine kanşiyor.(NEWSWEEK) diliyor. AFP, Boşnak ve Hu-vat güç- lennin Ihca'ya karşı giriştikleri saldın sıra- sında kasabada çok az zarar kaydedildiğini belirterek "Bu durum, Sırplar ile Bosna güç- leri arasmdaki silah dengesizliginin kesin bir kanıü olarak değerlendırilebilir" yorumunu yapü. Bosna-Hersek'te yaşayan Sırplann, Müs- lümanlara karşı başlatüğı 'etnik temizlik ope- rasyonu'na devam ettikleri ve çok sayıda kişi- nin evlerini terk etmeye zorlanarak sürüldüğü belirtildi. Bosna-Hersek'in Doboj kentine insani yar- dım götüren Fransız insani yardım konvoyu- nun yolu Sırp askerlerince kesildi. İnsani yardım kuruluşunun Lyon'daki mer- kezinden yapılan açıklamada, konvoydaki yet- kililerden telsiz mesajı alındığı ve Sırplann kendilerini zorla alıkoyduklarını bildirdikle- ri kaydedildi. Mesajda konvoydaki yetkililer, Sırplann kendilerini bilmedikleri bir yöne götürmekte olduğunu, dağ yollannı izleyerek Doboj'un batısındaki Danja Luka'ya götürüldüklerini sandıklarını söylediler. MOTLAR Muazzam masada Bosna kavgası LONDRA (Cumburiyet Bürosu)- - Toplanünın yapıldığı, Parlamento Mey- danı'ndakı "Kraliçe Elizabeth Konferans Merkezı" tamamile toplantıye katılanla- ra aynldı. Polis tarafından kordon altına alınan binaya ilgililer dışında kimse yak- laştınlmadı. Binanın bulunduğu mey- danda ise Yugoslav bunalımındaki bütün taraflar lehte ve aleyhte gösteri yapülar. Bosnab Sırplann binaya gelişleri sırasın- da Saraybosna'lı müslümanlann "Katil- ler" diye bağırdıklan duyuldu. Hikmet Çetin ve Türkiye'nin Londra Büyüklelçi- si Candemir Önhon'un gelişleri sırasında aynı grubun bu kez sevgi gösterisi yaptık- lan gözlendi. - Yugoslav bunalımı ile ilgisi olmayan gruplann da meydanda toplandıklan gö- rüldü. Örneğin, Abhazyah Türklerin, Gürcıstanın uyguladığı siyaseti kınayan gösterisi dikkat çekiyordu. - Konferans salonunda kurulan ve an- cak "muazzam" denilebılecek dikdörtgen görüşme masasında Hikmet çetin, Yu- goslavya başbakanı Milan Paniç ile Is- panya dışişleri bakanı Javier Mada- raiaga'nın arasında oturdir. "Düşman kardeşler", 6 Yugoslav cumhurbaşkanı ise sıra ile yanyana dizildiler. Yunanistan dışişleri bakanı ise, tarumamakta ısrar et- tikleri Makedonya ile yanyanaydı. - Konferansı, AT Dönem Başkanı sı- fatıyla örgütleyen Ingiltere, düzenleme için yaklaşık 50 milyar Lira harcadı. Top- lanüyı izlimeye gelen ikibine yakın basın mensubu için konferans binasının yanın- daki tarihi toplantı salonu aynldı. Ancak telefon hatlanrun aşın yüklenmesi nede- niyle haberleşme hızh yapılamadı. Kon- feransa katılan 23 ülke ve 40 heyet için bir tercümanlan ordusu görevlendirildi. Gözlc farkedilmeyen ancak varlığı hisse- dilen büyük bir güvenlik ağı oluşturuldu. - Konferans sırasında eski Yugoslav- cumhuriyetlerindeki muhalefet gruplan da "Altemaüf Banş Konferansı" düzen- lediler. Bu konferansa ise savaşa karşı olan Sırp ve Hırvat aydınlannın katıldık- lan göruldü. -Konferans, Yugoslavya bunalımında- ki bütün taraflann, görüşlerini dünya basınına aktardıklan bir forum da oldu. ;öre bölgede gerginlik hızla tırmanıyor Kosova patlamak üzere Sırp lideri Slobodan Milose- viç 1990'da Mareşal Tito'nun Kosova'ya tanıdığı 'özerk böl- ge' statüsünü kaldırdı. Bundan sonra Arnavutlann polis, okul, resmi daireler ve hastanelerden BOSNA HERSEK •Sırplar 'etnik arındırma' kanıpanyasını Kosova'- da da başlattı. 1990'dan bu yana Belgrad'a bağlılık yeminini imzalamayan 100 bin Arnavut işten atıldı. Işsizlik oranı yüzde 40'a ulaştı. Dış Haberler Servisi - Dik- kaçü. Mareşal Tito Arnavutla- katlerin Bosna-Hersek bunah- ra geniş özerklik tarudı. Bu ara- mı üzerinde yoğunlaşüğı şu sı-, da 400 bin Sırp bölgeyi terketti. ralarda Kosova, her an patla-' yabilecek bir bomba nitehğin- de. Newsweek dergisi, Ko- sova'da gerginliğin tehlikeli bi- çimde tırmandığını belirterek bir Batıh diplomatın "Kosova patlarsa, Bosna-Hersek bunalı- mı, onun yanında hiç kabr" de- diğini bildiriyor. Dergiye göre 1.9 milyonluk nüfusun % 9O'ı Arnavutlardan oluşan Kosova'da Sırplar "Et- nik Anndırma" kampanyasını başlatülar bile. Bu, Bosna-Her- sek bunalımının başlangıcında yürütülen kampanyayı anımsa- tıyor. Belgrad'a bağülık yemi- nini imzalamayı reddettikleri için 1990 yılından bu yana 100 bin Arnavut (cfoktor, hukukçu, öğretmen...) işlerini yitirdiler. Polis evlerde sık sık silah araş- tırması yapıyor; kuşkulandıği Anıavutlan gözaltına alıyor. Newsweek, Sırp-Amavut düşmanlığının kökenlerihin 14. yüzyıla kadar uzandığını öne sürüyor. Osmanlı Sultanı 1. Murat (Murad Hüdavendigar) 1389'da Kosova savaşını kaza- narak Sırbistan ve Bosna-Her- sek üzerinde 500 yıllık Türk egemenliğini kurmuştu. Bu 500 yıl içinde, Kosova'ya Arnavut- lar akarken, Sırplar kuzeye YUN 'anndınlma' kampanyası baş- latıldı. Halen Arnavut njifusun % 4O'ı işsiz. Sonuçta "Balkan usulü aparthaıd (ırk aynmı)" doğdu. Arnavut çocuklar, Sırplar tara- fından kovulan Arnavut öğret- menlerin ders verdikleri yeraltı okullanna gidiyorlar. Sırplar tarafından devlet hastanelerin- den kovulan Arnavut doktor- lar, kendi açtıklan özel klinik- lerde Amavut hastalara bakı- yorlar. Ancak p>aralan olmadı- ğmdan bu hastanelerin do- nanımı çok yetersiz. İlaç ve ameüyat aygıtlan bulunamı- yor. Halk ise Sırplara güvenme- diğinden devlet hastanelerine gitmiyor. Arnavutlar. mayısta yapılan resmi seçimleri boykot ederek İbrahim Rugova'nın başkanh- ğmda kendi gölge hükümetleri- ni seçtiler. 47 yaşındaki eski edebiyat eleştirmeni Rugova, Kosova'nın bağımsızlığmı iste- diğini, ama Amavutluk'la bir- leşme niyetinde olmadığını söy- lüyor. Kosova'daki Sırplar, Ama- vutlann gücünü tümüyle kır- makta kararlılar. Sırp Radikal Partisi'nin Başkanı Ilıc Jovic şöyle diyor: "Kosova'da etnik ve ekonomik dengeyi değiştire- ceğiz. İlk iş olarak komünistler tarafından alınan mallan Sırp- lara iade edeceğiz." Başkent Priştine'de Belediye Başkanı Dusan Simic ise "Sırp- lar Kosova'da Türkler'e karşı Avrupa'yı İslam'dan korumak için savaştı. Bugün de İslam'ın Avrupa'da yayılmasını önle- mek için savaşıyoruz" diyor. Kosova'da bir patlama yüz- binlerce göçmenin Amavut sı- nınna dayanmasına, bunalıma Tiran'ın da sürüklenmesine yol açabilecek. Newswsek, Başba- kan Demirel'in Arnavutluk Devlet Başkanı Sali Berişa'ya "Dayanışma vaadinde" bulun- duğunu anımsatarak, "Kosova nedeni ile yeni bir Balkan savaşı patlarsa, bunalıma Türkiye'de sürüklenebilir" diyor. Sırbistan'a bağlı Kosova'da Amavutlaria Sırplar arasında sık sık çatışmalara varan gerginlikler yaşanıyor. Başkent Priştine'de Müslüman Amavutlar hemen her gün Belgrad yönetimi karşıtı gösteriler düzenliyor.(Foto: LE NOUVEL OBSERVATEUR)