Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
8MAYIS1992CUMA CUMHURİYET SAYFA
EKONOMt
Bıdgaristan TürkyatımıılarımbekliyorEkonomi Serrisi - Bulgar yetkiliJeri.
Türk işadamlanna işbirliği çağnsı
yaptı. Bulgaristan Maliye Bakanı Ivan
Kostov, başta ınşaatçılar, turizmciler
ve bankacılar olmak üzere birçok
alanda Tûrk işadamlanna Bulgaristan
pazannda önemli olanakJar olduğunu
belirtti.
Bulgaristan Başbakanı Philip Di-
mitrov ve beraberindeki heyet onuru-
na Türk-Bulgar Iş Konseyi tarafından
düzenlenen toplantıda, Türkiye ile
Bulgaristan arasında dostluk, işbirliği
ve güvenlik anlaşmasının imzalanma-
sının ardından ikili tican ve ekonomik
ilişkilerin hızla gelişmesinin beklendiği
belirtildi. Ekonomik ilişkilerin geliş-
mesi için Eximbank'ın açtığı 50 mil-
yon dolarlık krediye işlerlik sağlanma-
sı gerektiği vurgulandı. Bulgaristan
Başbakanı Dirnitrov ve Maliye Baka-
nı Kostov Bcimbank'ın açtığı kredi-
nin kullanılamamasının nedenin kredi
şartlannın ağır olmasına bağlarken,
Türk yetkililer Exirnbank'ın Bulgaris-
tan'da krediyle ilgili işlemleri vürflttü-
ğü Bulgar Dış Ticaret Bankası'nın
moratoryumda olduğunu ve bu duru-
mun kredinin işlerlik kazanmasuu
olumsuz etkilediğini belirttiler. Türk
yetkililer aynca Eximbank'ın şartlan-
nın yeniden görüşülebileceğini ve bir
anlaşma sağlanabileceğini kaydettiler.
Türk-Bulgar İş Konseyi Başkanı Fa-
ruk Erkoç Bulgaristan'ın ticaret hac-
minin 7.4 milyar dolardan 4 milyar
dolara geriJediğini, buna karşm Türki-
ye ile Bulgaristan ticaretinin gelişme
potansiyelinin arttığını kaydetti. Er-
koç aynca, Bulgaristan'da 500 bin do-
larla banka acılabildiğinedikkat çeke-
rek Türk bankalannı Bulgaristan'da
şube açmaya çağırdı.
Bulgaristan Başbakanı Dimitrov
toplantıda yaptığı konuşmada. Bulga-
ristan'm hızla özel mülkiyetin ağırlıkta
olacağı bir devreye geçmekte olduğu-
nu belirterek, yabancı yaönmlan ko-
nıyan bir kanun olduğunu kaydetti.
Dimitrov, Bulgaristan'da diğer bazı
eski Doğu Bloku ülkelerinde olduğu
gibi etnik çatışmalann olmayacağmı
da öne sürdü. Dimitrov, Bulgaristan'-
ın rahatlıkla ekonomik işbirliği yapıla-
bilecek bir ticari partner olduğunu ve
Türk işadamlanna işbirliğini geliştir-
mek için çağnda bulunduklannı kay-
detti.
Toplantıya kaülan Devlet Bakanı
Orhan Kilerdoğlu tkonomik ilişkile-
rinin gelişmesi için uygun bir ortam
oluştugunu belirtti. Kilercioğlu, Tür-
kiye ile Bulgaristan'ın ticaret hacmi-
nin 200 milyon dolann üzerine çıktı-
ğını, artan ticaret hacmine paralel
olarak acilen 1974 tarihli ticaret anlaş-
masının yenilenmesi gerektiğini kay-
detti.
ÇANAKKALE ÇİMENTO SANAYİİ A.&.
Ö2ETBİLANÇ0 (1.000.-TL)
AKTİF
LDOmVAKJKLMI
A-HazırDeğerter
B- Menkul Kıymetier (NeO
C- Ksa Vadeli Ticari Aiacaklar (Net)
O- Diğer Ksa Vadeli Alacaklar (NeO
E-Stoklar(Net)
1-StoMar
2- Verilen Sipariş Avansları
F-Diğer DönenVarlıklar
1. DURAN VAflLKLAR
A- Uzun Vadeli Ticari Alacaklar (Net)
B- Diğer Uzun Vadeli Alacaklar (Net)
O Fnansai Ouran VarMdar (NeO
O Maddi Ouran Vartktar (Net)
1- Bnalar, Arsa ve Arazıler
2- Matcina, Tesis ve Cihaziar
7- Diğer Maddi Duran Varlklar
8- Binkmiş AmortEmanlar (-)
9- Yapılmakta Olan Yatırımlar
10- Verıten Sipariş Avanslan
E- Maddi Oıayaı Dıran Varfttar (Net)
4- Maddi Otmayan Duran Varlklar
5- Verilen Avanstar
F Diğer Duran Varlfclar
AKItTOPLAM
31.917.624
791.082
117348315
458.741252
29349254
(228.191.322)
1384387
228314
31.12i'•VI
1J63337
56204.468
10.160.026
32.708.716
7565.000
4.071360
10367200
380.064.700
-
249.196
3BUSİ.11U
23.155338
568257
76.905.131
300.099.380
8346.955
(147.460.346)
2.080.488
120.000
31.12.1990
&377J07
812-956
31.658.755
957.310
23.714.095
6234391
25UMJS6
3.421360
10367200
240391308
-
107388
SttSMJB
PASİF
KOSAVAOaJBOftÇLAR
A- Fmansal Borçtar
B-TıcariBorçlar(Net)
C- Diğer Ksa Vadeli Borçtar
D- Alınan Sipariş Avanslan
E-Borçve Gider KarşılıMan
t-UZUN VAOB1BOHÇLAR
Ar Rnansal Borçlar
B-Ticari Borçlar (Net)
C- Diğer Uzun Vadeli Borçlar
D- Alınan Sipariş Avansları
E- Borç ve Gider KarşılMarı
•-ÖZSERMAYE
A-Sermaye
B- Sermave Taahhûtteri (-)
D- Yeniden Değerleme Fonu
1- Duran Varlfclardaki Değer Artşı
Mştirakterdeki Oeğer Arüşı
E-Yedefder
FNet Dönem Kârı
G- Dönem Zararı (-)
H- Geçmiş Yıllar Zarartarı (-)
MStTOPUM
3t12.-an
17Z5NJS
126310.790
35343585
4.766.177
5.647.681
44JtXtS
33311X174
-
11.132.051
2MJVL9M
156633750
124330.123
124330.123
31250
3248221
-
56.451J61
17MM101
138310330
2036BL978
4367259
10.962236
K4O.1ÎI
28254.160
-
6208361
1SMUK1
52211250
*
56.461351
445B2
(13332)
BİLANCO DİPNOTLARI
I Stoklar 'elde etmeye maliyeti* ile değertendirilmiş, stok maJiyetlerinin
hesaplanmasında "hareketli ağrlıklı ortalama maliyef yöntemi uygu-
ianmışhr.
I Bağlı ortaklıklar 'elde etme maliyeti' ile değerlendirilmiştir. 1990 yılında
bağlı ortaklığın yeniden değerleme tonunu sermayesıne eklemesi neti-
cesinde alınan bedelsiz hisseler (4.1 milyar TL.) bağlı ortaklık hesabtna
dahil edılmtştır
I Amortismana tabi maddi duran varltklar, "elde etme maliyeti' artı yeni-
den değerleme arbşları ile gösterilmektedir. Bınalar dışında amorts-
man, duran vartıkların yeniden değedenmiş tutarları ûzerinden ayrıh
makta ye normal amortisman yöntemi uygulanmaktadır. Amorhsman
oranı % 2 ile % 25 arasında değışmektedir.
131.12.1990 tarihinde suresi brten yatırım teşvik belgesi kapsamında ger-
çekteştrilen tevsi ve modernizasyon yatırımının finansmanında kullanı-
lan veya bu kredilerin geri ödenmes: amacıyia alınan döviz kredileri-
nin sene içinde oluşan kur farkları aktifleşiınJmiştir.
I 1990 yılında oluşan yatırım amaçlı tüm kredi taızlerınin (ışletme kredi
faizteri de dahil) aktifleştirilmesinde uygulanan kıstas, ilgili yilda ger-
çekleşen yatırım harcamalannın topiam yatırım harcamasına olan ora-
nıdır. 1991 yılında ise yatırımı gerçekleştirilen Aliağa yukleme Tesi-
sinin maliyetine tesisin % 70/inin dış finansman kaynağı ile finanse
edikjıği varsayılafak fazi giderinden pay verılmış ve faiz oranının he-
saplanmasında yıl içinde kullanılan kredilerin ortalama faiz oranı esas
alınmıştır.
• Diğer Bilanço hesapları esas olarak kayıtlı değerteriyte yansrtılmış. do-
vıze dayalı Bilanço hesaplannın değeriemesinde T.C. Merkez Banka»
tarafından ilan edilen döviz alış kuru uygulanmış, teşekkül eden kur
farkları ilgili gelir ve gider hesaplarına yansıtılmıştır.
• Kıdem tazminatı karşılıkları, Secmaye Pıyasası Kanunı/na uygun olarak
ayrılmaktadır. 31.12.1968 yılına kadar olan kıdem tazminatı yükümlülü-
ğü için 1989 yılından başlayarak on yıl içinde esit taksitterle karşılık ay-
nlması ilkesi seçilmiştir.
• Alacaklar için alınmış temınatların topiam tutarı 5.3 milyar TL (1990 yılı
12 milyar TL)dır.
• Maddi duran varlıklar üzerinde, kredi borçlarına karşılıkgecmiş yillarda
Yapı ve Kredi Bankası A.Ş.'ne verilen 212 milyar TL ipotefc mevcut-
tur.AJctrf degerierin topiam sigorta tutan 282.1 milyar TL (1990 yılı 2003
milyar TL.Jdır.
• ihracat kredilerimizte ilgili olarak DM 12 milyon (1990 yılı DM18 mirycm).
ABO $ 142 milyon (1980 yılı $ 1 milyon). Ihracatı teşvik betgeieri ile ilgi-
li ABD $ 15 milyon (1980 yılı $ 16.1 milyon) pasifte yer almayan ihracat
taahhüdü mevcuttur. Yafirım teşvik belgesi ile ilgili ihracat taa/ıhûdü
1991 yılı içinde kapatlmıştır
• Bağlı ortaklık Çanakkale Çimento Ticaret A.Ş. lehine geçmiş yillarda
veriten 6 mifyar TL. keialet mevcuttur.
• Bağlı ortaklık Çanakkaie Çimento Ticaret A.Ş.'den 8.1 milyar TL dtger
alacak (1990 yılı 82 milyar TL. ticari alacak ve 1.5 milyar TL. senetfi
alacakj, doiaylı bağlı ortaklık Çanakkale Taşımaalık ve Ticaret A.Ş>'den
ise 0.6 milyar TL. diğer alacak (1990 yılı 0.4 min/ar TL. ticari alacak)
mevcuttur.
• Bağlı ortaklık Çanakkale Çimento Ticaret A.Ş.'nin sermayesine iştirak
oranı 1990 ve 1991 yıllarında % 99.9 oiup tutarı 108 milyar TL dır.
• Doiaylı baglı ortaklık Çanakkate Taşımaalık ve Tcaret A ^ sermayesine
bağlı ortagımız Çanakkate Çimento Tcaret A.ş.'nin katlma oranı % 672
(1990 yılı % 58.4) olup tutan 3.0 milyar TL (1980 yılı 13 milyar TLJdır.
a Sabit Kıymetlerde ve Amortismanlarda Son Oç Yılda Yapılan Degerlemeler (BİN TL.) D Tahakkuk Bmemiş Faiz Borçları
Tarih '
31.12.1989
31.12.1990
31.12.1991
Oeğerieme
Katsaym
%
70.4
55.5
54.1
Madd
DuranVarl*
DeğerArtışı
37.474.343
114.881.935
159.096.630
BMkmiş
Artm
24.739.359
42.448.896
38.462.346
Yaotdon
DsğariafTis
Fonu
12.734.984
7^433.037
120.634^84
D Yabancı Paralarla Temsil Editen Bıtanço Hesaplan
KASA
ABO$
HFL
BAM(A
ABD$
DM
FF
Tfc. ALACAKLAfl
ABOJ
FF
ECU
TtC. BORÇLAR
ABDJ
DM
FtNANSAL BORÇLAR
ABOS
DM
FAİZKARŞ&JKLAR)
ABOS
DM
31.12.1961
Oflvb
363
315
20.963
4532
39.586
4552263
1 135.050
653.250
1226.555
-
18.527.887
12.000.000
439.769
569.500
Bmn-
1342
933
106.384
15.136
38.726
23.101.961
1.110.397
4.430.675
6224558
-
94.025.877
40.077.720
2.231.754
1.968.818
31.12.1980
Ottviz
2.786
-
4.864
9689
38551
4264.568
4.384273
-
320.713
881.880
10.776.723
18.000.000
253.597
585.000
BfcıTL
ai56
-
14238
18370
22.093
12.482.945
Z512627
-
938.769
1.717.488
31544.869
35.055.540
742.311
1.139.305
K.V.OÖVtZKRS*£Rİ
ABOS
OM
UV.DÖVtZKREDİLERİ
ABOS
K.V.TUKRBIkJSti
O.V.TLKRSJİHH
TAHVfc.
1992 YU
KMz
371500
247.500
112.804
M"yonTL
1385
827
572
322
4
19*1 YU
Mvfa
107.972
234.000
188324
MyonTL.
316
456
546
1.400
18
3.750
D Değerleme Kurları (Döviz AJış)
ABOS
DM
rrrt=L
BCU
31.12.1991
5.074.83
3.339.81
97828
2.963.23
6.782.51
31.12.1990
2.927.13
1.947.53
573.10
1.728.46
3.983.83
D Fınansal Kiralama İle lk>li Vadesi Geimemiş
Borçlar (KDV dahil)
ABOS
İMByonTL.
_19Ky»
844.765
1308
3.151
5
DSermayefBinTL.)
«rmayearmn
Nakit
Yen. Değ. Fonu
31.12.1991
52.211.250
52^11^50
158^33.750
31.12.1990
12JM8.750
O
12.048.750
BİLANÇO TARİHİNDEN SONRA ORTAYA ÇJKAN HUSUSLAR
IKjdemtazmkn
31.12.1990
31.12.1991
01.01.1992
15.01.1992
1.969.500 TL
3.385.188 TL
4.523225 TL.
4.663.389 TL.
I Bağlı ortaklık Çanakkale Çimento Ticaret A.Ş. Şubat 1992'de 4.3 milyar TL yeniden değerleme tonunu mevcut 10.9 milyar TL sermayesine ilave ede-
rek 152 milyar TL.'na arttjrma kararı aJmıştır.
I Yurt dışı satıslar ile ilgili T Çimento Müstahsilleri Birliği'nden 1990 ve 1991 yıllarında alınan 8 $/ton sübvansiyon, 1 Ocak 1992 tarihinden itJbaren
25000 TL/ton olmustur.
11991 yılında % 12 (1990 yılı % 18) olan Kururniar Vtergısi ihracat istısnası orarn 1992 yılında % 8"e indirilmistir.
ÖZET GEÜR TABLOSU (1.000.- TL.)
A-BRÜTSAT1ŞLAR
B- SAHŞLAHDAN İNDİRİMLER (-)
C-NETSAT1ŞLAR
D- SATIŞLARIN MAÜYETİ (-)
BRÜTSATtŞKARI
E-FAAÜYETGİDERLERİ
ESASFAALİYEJKARI
F DİĞER FAAÜYETLERDEN GEÜRLER VE KÂRLAR
G- DİĞER FAALİYETLERDEN GİDERLER VE ZARARLARI (-)
H- FİNANSMAN GİDERLERİ (-)
FAALİYET KARI VEYA ZARARI
h OLAĞANÜSTÜ GEÜRLER VE KÂRLAR
J- PLAGANÜSTÜ fÜDERLER VE ZARARLAR (-)
DÛNEMKARI
K- ÖOENECEK VERGİ VE DİĞER YASAL YÛKÜMLÛLÛKLER
« T DÖNEM KÂH
31.12.1991
373.170.161
(10.895.709)
362574.452
(264.931.095)
97.341357
(14.868.061)
82.475296
216.859
(81.316.888)
1^75^67
5.773J69
(2^94.722)
4254.414
(1.006.193)
3J4&221
31.12.1990
198.339.085
(6.028.796)
192310289
(153.454.454)
38.855.835
(8581.628)
30274207
9233
(343.094)
(44220.154)
(14.179.808)
40.312977
(24J51.010)
1282159
(1237577)
44J82
GEÜR TABLOSU DİPNOTLARI
• Şirketimiz stok maiiyetferini hesaplamada "standart maliyef sistemi ve "hareketii agırlıklı ortalama maliyet
yöntemi' uygulamaktadır.
• Gdir tablosunda yer alan ve aktifleştirilen finansman gıderlerinin 36.3 Milyar TL (1990 yılı 29.6 rmryar TU
ortagımız Yapı ve Kredi Bankası A.Ş.'den temin edilen krediter ile ilgilidir.
• Yurt içi satşlarının 93.4 Milyar TL (1990 yılı 77.6 Milyar TL) bağlı ortaklık Çanakkale Çimento Ticaret A.Ş'ne
satılan 477260 ton (1990 yılı 523.449 tonjçımento ile ilgilidir.
• Yurt dışı sabşların 25.4 Mityar TL. kısmı hariç bakiyesi (1990 yılında tamamı) grup sirketi olan Çukurova
Dış Ticaret A.Ş. aracılıgı ile gerçetdeşörilmiştir
• Olağanüstü gelirler ve karlar bölûmûnde kayıtlı, onceki dönem gelir ve kartarının 2.8 milyar TL 1990 yılı ih-
racatları ile ilgili kur larkı. 02 milyar TL 1990 yılı alacak senetteri reeskontudur.
• 1990 yılında kayıtlı onceki dönem gider ve zararlarının 4.3 milyar TL. geçmiş yılların aksik ayrılan amortis-
man. 1.5 milyar TL ise geçmiş yıllarda eksik aynlan kıdem tazminatı yükumlülüğüdür.
• Yurt içi satışlarının pazarlanması, 1991 yılında şirketimiz (1990 yılında bağlı ortaklık Çahakkale Çimento Th
caret A.Ş.) tarafından yapılmtştır. Bu sebepte 1990 yılında olmayan pazariama, satiş ve dağrtım gtderteri
1991 yılında 1.6 milyar TL olmustur.
• Genel yönetim gkterterinin 4.9 milyar TL 1991 yılı için ayrılan kıdem tazminatı yükumlülüğüdür (1990 yılı,
4.4 milyar TL.)
• 1990 yılı net dönem karı 44.5 milyon TL. 1991 yılında kanuni ihtiyatlara ektenmıştir. 1991 yıl net dönem kan
3 2 milyar TL.tçin henuz genel kurul yapılmadığından kar dağıtımı kararı aJınmamıştır. Dolayısryla hisse
başı kar henüz belli değildir.
BAĞIMSIZ DENETÇİ RAPORU
Çanakkale Çimento Sanayii Anonim Şirketi'nin (Şirket) 31 Aralık 1991 ve 1990 tarihleri itibariyle düzenlenmiş bilançolarını ve bu tarihlerde sona eren hesap dönemlerine
ait ilgili gelir tablolarını incelemiş bulunuyoruz. İncelememiz, (aşağıda belirtilen sınırlamalar dışında) genel kabul görmüş denetleme ilke, esas ve standartlarına uygun
olarak yapılmış ve dolayısıyla hesap ve işlemlerle ilgili olarak muhasebe kayıtlarının kontrolu ile gerekli gördüğümüz diğer denetleme yöntem ve tekniklerini içermiştir.
1990 yılında, ilgili mevzuata uygun olarak, 21.075.200.000 TL yeniden değerleme fonu ve bağlı ortaklık değer artış fonu, gelir tablosuna olaganüstü gefirler ve karlar ola-
rak yansıtılmıştır.
1990 senesinde, 1983 -1996 dönemine ait, değerleme öncesi maliyetler ûzerinden 4^61.749.000 TL eksik ayrılan amortisman masrafları kayıtiara aksettirilerek, olagan-
üstü giderler ve zararlar kalemi içinde mütalaa edilmiş ve amortisman kayıtları düzeltilmiştir.
Görüşümüze göre, 2nci ve 3üncü paragraflarda sözü edilen uygulama ile ilgili düzeltme kayıtlarının 1990 yılı mali tablolarında yaratabileceği etkiler dışında, yukarıda
söz konusu edilen mali tablolar Çanakkale Çimento Sanayii Anonim Şirketi'nin 31 Aralık 1991 ve 1990 tarihlerindeki gerçek mali durumunu ve bu tarihlerde sona eren he-
sap dönemlerine ait gerçek faaliyet sonuçlarını, Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yayımlanan genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun olarak doğru bir biçim-
de yansrtmaktadır.
AnAfnilatedRrmofErnst&YounglrrtemaÖonaJ
Denver YemMI Mali MüşavJrifc
- > Anonim Şirketi
H. AJp BAYÜLKEN
Yeminll Mali Müşavlr
IŞ DUNYASENDAN
SELÇUKYAŞAR
Hangfsi Öncelikli?..
Hizmet sektörü mü? Ticaret mi? İhracat mı? Serbest it-
halat mı? Yoksa sanayi mi? "Hangisi önceliktedir?" diye
çok çeşitli veçelişkili karşıtgörüşler olmusturson 10yılda.
ANAP'ın ekonomik stratejisinde hizmet sektörü ilk ter-
cihtir. Sanayi bu yüzden ikinci plana atılmıştır. Bugün sa-
nayimiz sıkıntıdadır. Çünkü sanayi devrimi tamamlanma-
mıştır.
Bugün muhterem peygamberimizyaşasaydı muhakkak
"sanayi öncelik" derdi. Çünkü 1500 yıl onceki Arap dünya-
sında çalışmayan müminlerini nasıl çalıştıracaktı muhte-
rem peygamberimiz?
Suudi Arabistan'a aralık 1991'de gittim. Umre yaptım.
Orada herkes tüccar. Bereket petrol çıkmakta. Ticaret için
dövizleri bol bol var. Türkiye'de durum çok, ama çok farklı.
Sanayiciliğe teşvik ettim tanıdığım büyük tüccarları ve
prensleri. Halk sınıfının durumu hiç iyi değildi. Orada bir
sanayi toplumu yaratmanın imkânsız olduğunu gözümle
gördüm. Hizmet sektörünün, serbest ithalatın başarısını
orada gördüm. Eşitsizliği orada gördüm.
Yurdumuzda sanayi toplumu olrna gayretlerinin kıyme-
tini orada daha iyi anladım...
Sayın Özal'ın politikada uyguladıgı Hazreti Ali'den Dev-
let Adamlarına Oğütler kitabında da müteahhitler, tüccar-
lar, hizmet sektörü, ticaretönceliktir. ileri ve gelişmiş ülke-
lerde ise ticaretten önce sanayi esastır. Sanayiden sonra
ticaret, ithalat, ihracat önem kazanır. Çünkü milli sanayi
olmazsa, ithalat da serbest piyasa ekonomisi de uygula-
namaz.
İleri Batı toplumunda, dış ticarette korumacılık ve ekono-
mik kontrol vardır. Herhalde bizim tercihimiz Batı toplumu
olmaktır. O zaman oradaki uygulamayı izlersek kaliteli
imalatı, maliyetin rekabete uygunluğunu, ucuz kredi faizi,
sanayiciye teşvikler, selektif bazda koruma ve işçi-işveren
uzlaşmasının daima var olduğunu görürüz.
Türkiye'de benim 40yıllık tecrübeme göre sanayileşme-
de en büyük iki sorun vardır. İşçi-işveren barışının tesisi ve
sürekliliği, devlet-sanayici diyaloğu ve sürekliliği.
Liberalizm, Fransız Anayasası'nın ilk kelimesi 'liberte'-
den gelir. Ama bu hiçbir zaman yalnız değildir, arkasında,
kardeşlik ve dayanışma kelimeleri vardır. Ancak üçü bir
arada kullanılırsa, serbest piyasa ekonomisi, yani liberal
ekonomi geçerli bir kavramdır.
Ülkeler arasında ise liberal ekonomi yoktur. AT"de,
Amerika'da, Japonya'da, yani gelişmiş ekonomilerde tam
bir koruma, tam dış ekonomi kontrolu vardır. Bu koruma
selektif bazda olur. Yani o ülkedeki zayıf sanayi kolu, zayıf
çiftçi gibi bazı sektörler yüzde 100 koruma altındadırlar.
Dış rekabete maruz kalmayan sanayiler daha serbesttir
veya o da sıkıntıya girince tedbir alınır. Bu ülkelerde koru-
macılık; fon, kotalar, teşvik sübvansiyonları, gümrük, çev-
re meselesi, standart spesifikasyonlar, anti-damping gibi
yollar ile bütün gücüyle uygulanır.
Ikincisi, Türkiye'nin aksine, o yerli sanayinin hammad-
de, yatırıma yardımcı malzemelerinde gümrük duvarları
hemen hemen yok gibidir. Yani gümrük indirimi hammad-
delerdedir. Bizdeisehalensanayicimizyüzde68e varan
hammadde gümrük vergisi ve fonu öder (örnek: Boya
hammaddesi nitro selüloz).
1991 yılı geçen sonbaharında Japon-Türk İş Konseyi
Antalya'da toplandı. Sayın ûzal da açılışı yaptı. Orada libe-
rtl ekonomi savunuluyordu. Bir Japon sanayicisi söz aldı,
"Siz ne diyorsunuz? Ülke içinde serbest pazar ekonomisi
vardır. Ülkeler arasında liberal ekonomi olmaz. Şiz bu ka-
fayla Türk işçisini işsiz, Türk köylüsünü fakir yaparamır.
Yanlış anlıyorsunuz" dedi. ' • .*"•-•
Şimdi bizde bir grup aydın, "Hizmet sektörü, global eko-
nomi, liberal ticaret" diyor, diğer bir grup aydın da hatanın
büyüklüğünün farkına varmadan sessizce izliyor. Sayın
Türk sanayicisi ve politikacıları, basını ve bilim adamları;
Türkiye bu görüşle nereye gider bilir misiniz? Işsizler or-
dusuna, döviz bunalımına, anarşi, fakirlik, adaletsiz bir
topluma yol alır.
Yani Fransız Anayasası'nın öngördüğü ne kardeşlik ka-
lır ne dayanışma ne de liberallik. Böyle bir ülkede sayısı
az olan zenginler, varlıklılar rahat ve huzur içinde yaşaya-
maz.
Kamhi: lfeni teknoloji şart
w
Geleceğin fabrikası
9
teknolojiyle gelecek
Ekonomi Servisi - Iktisadi
Kalkınma Vakfı (İKV) Baş-
kanı Jak Kamhi, 2000ü yılla-
nn fabrikalannı anlattı. 21.
yüzyıla giden yolda teknoloji-
de büyûk gelişmeler olduğunu
belirten Kamhi, "Türkiye'nin
bir sanayi ülkesi olabilmesi
çağdaş teknolojilerdeki deği-
şimleri takip edip uygulaya-
bilmesine bağlıdır" dedi.
Kamhi, İKV merkezinde
düzenlediği basm toplanüsın-
da 1-2 Haziran 1992 tarihinde
İstanbul'da yapılacak olan
"2000'li yıllara doğru gelece-
ğin fabrikalan ve Türkiye'nin
konumu" konulu seminer
hakkında bilgi verdi. Kamhi.
seminerin Avrupa Toplu-
luğu'na (AT) katılmaya hazır-
lanan Türkiye'nin gelecek 21.
yüzyıla uygun toplum ve sa-
nayi yapısının belirlenmesi,
yeni üretim tekniklerinin uy-
gulama alanlannın Türk iş
âleminde tartışmaya açüması
ve Tûrk sanayiinin 2000'U yıl-
larda uluslararası rekabet gü-
cünün arttırılması amacıyla
düzenlendiğini söyledi.
Yeni pazarlara, yeni tekno-
lojiye uyulmadığı takdirde
rekabet gücünün kalmayaca-
ğını kaydeden Kamhi, şunlan
dedi:
"Biz yeni teknolojiye uyum.
sağlayan insanlar yetiştirdiği-
miz sûrece Türkiye sanayi üj-
kesi olacaktır. Türk cumhuri--
yetler bizim için bir şans.
Avrupa'nın Türkiye bakış açı-
sı degişmişür. Türkiye'nin
ATye girme işi ya bugünlerde
olur ya da hiç olmaz. Türkiye,
ATyi ihmal etmemelidir. Eski
Devlet Bakanı Ali Bozer'den
sonra AT konusu ile ciddi şe-
kilde ilgilenen bir bakan gör-
dünüz mü? Biz dışişleri baka-
nına bağlı veya ayn. sırf AT ile
uğraşacak bir bakan istiyo-
ruz. Cumhurbaşkanı Özal'ın.
geçmişte bu konuda yaptığı.
çabşmalar unutulmaz." ',
Petrol Ofisi indirime gitti
ANKARA (AA) - Petrol
Ofisi AŞ, üretiği bütün made-
ni yağ fıyatlannda indirime
gitti.
Başbakanlık'tan yapılan
açıklamada, indirim karannın
gerek ofısin pazar payını artır-
mak, gerekse halka daha ucuz
yağ satmak amacıyla alındığı
bildirildi.
Açıklamaya göre söz konu-
su indirim Petrol Ofisi'nin
ürettiği sanayi yağlan, motor
yağlan ve çiftçiye dönük tanm
yağlannda uygulanacak.
Edinilen bilgiye göre indi-
rim karan, 17 nisandan geçerli
olmak üzere sanayi yağlan sa-
tışında 31 Mayıs 1992, çitfçiye
yönelik tanm yağlannda ise
30 haziran 1992 tarihine ka-
dar yürürlükte kalacak.
Buna göre sanayi yağlan sa-
tışında en az 10 ton madeni
yağın bir defada alınması ko-
şuluyla peşin alımlarda, 61.'
gün vadeli ana depo satış fi-J
yatlan ûzerinden bayilere^'
topiam yüzde 25 peşinat is-;
kontosu uygulanacak. ;
Aynı şekilde çiftçilere yöne-^
lik tanmda kullanılan madenii
yağlann saüşında da bayilerini
bir defada en az 5 ton mal a!-]
malan durumunda. 61 gün;
vadeli cari ana derx> satış fi-;
yatlan, vade farkı uyulan-ı
maksızın 180 gün vadeli ola-i
rak uygulanacak. ;
Öte yandan bayilerden ve;
bölgelerden gelen yoğun talep;
üzerine madeni yağ satış şart-;
lannın "peşin satışlarla" ilgili
bölümünde de değişikliğe gi-1
dilecek, 25 gün olan opsiyon.
kullanma yetkisi, 1992 yılı so-
nuna kadar kampanya niteli-;
ğinde 35 gün olarak değişliril-
di.