Katalog

SAYFA CUMHURİYET 25 NİSAN1992 CUMARTESİ 8 DIŞ HABERLER Lalumiere AnkaıtfUa • ANKARA (AA) • Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Catherine Lalumiere, bir çalışma ziyaretinde bulunmak üzere Ankara'ya geldi. Lalumiere'i Esenboğa Havaalanı'nda Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin karşıladı. Çetin, karşılamada "Sayın Genel Sekreter ile 7 mayıstan itibaren 6 ay süreyle yürüteceğim AVrupa * Konseyi Dönem Başkanlığım sırasında ele alınacak konulan görüşeceğiz. Genel olarak konsey çalışmalarının durumunu, değişen Avrupa'da, Avrupa Konseyi'nin nasıl tutum alacağını müzakere edeceğiz" dedi. Bayan Lalumiere de Çetin ile yapacağı temaslarda Avrupa Konseyi'nin çalışma takvimini belirleyeceklerini söyledi. Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Lalumiere bugiin de Başbakan Süleyman Demirel ve Dışişleri Bakanı Çetin tarafından da kabul edilecek ve Türkiye'den ayrılacak. Karabağ soranu • MOSKOVA (AA) • Rusya, Dağlık Karabağ sorunuyla ilgili taraflara, kendi ev sahipliğinde bir göruşme yapılması önerisini yineledi. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Sergei Yastrjembski, dün düzenlediği basın toplantisında, Rusya'nın güneyindeki Mineralniye Vodi kentinde Ermenistan, Azerbaycan ve Dağlık Karabağ'daki Ermeni toplumun temsilcilerinin bir araya gelmesi yolundaki önerilerinin hâlâ geçerli olduğunu söyledi. Sözde Ermeni soykınmı • ATİNA/BONN (AA) - Yunanistan'da yaşayan Ermeniler, sözde Ermeni soykınmı günü ilan ettikleri 24 nisan dolayısıyla diin Atina ve Selanik'te gösteriler düzenlediler. Atina'da yaklaşık 300 Erâneni, Nea Smirni (Yeni Izftfir) semtindeki "Ermeni İntikam Anıtı" önünde yapılan törenden sonra Türk Büyükelçiliği'ne yürüdüler. Ermeni göstericiler, bir Türk bayrağını yaktılar ve "intikam yemini" ederek dağıldılar. ABD'dekadınlara tecavüz rekonı • VVASHINGTON (AA) - ABD'de, 1990 yılında 683 bin kadının tecavüze uğradığı ve bu rakamın utusal suç araştırması istatistiklerinden 5 kat daha fazla olduğu belirtildi. 4 bin kadın araştırmacının, kadın nüfusun yüzde 7'si üzerinde yaptığı araştırma, ABD'de 1990 yılında 683 bin kadının tecavüze uğradığıru ortaya koydu. Almarrya'da grev dalgası • FRANKFURT (AA) - Almanya'da 2.3 milyon kamu çalışanı pazartesi gününden itibaren genel greve gidiyor. Almanya'da kamu sektöründe ilk büyük grev uygulaması Hamburg'ta gerçekleştiriliyor. 16 bin sendikalının calıştığı Hamburg Posta Idaresi'nde dün saat 14.00'ten itibaren grev başlatıldı. İsrail'den seçime koşul • KUDÜS(AA)-}srail'in Ortadoğu Banş Konferansı'na katılan heyetinin başkaru Yossi Bcn Aharon, Filistiniilerin işgal altındaki topraklarda seçim yapmalannın. Ortadoğu banş görüşmelerindeki ilerlemeye bağlı olduğunu açıkladı. Fujimori'ye Bush f tar< Irokı • \VASHINGi. ( ) ABD Başkanı 'leorge Bush, Peru Devlet E . .<anı Alberto Fujimori'den, Peru'da yeniden demokrasiye geçilmesini istedi. Adının açıklanmasını istemeyen bir ABD üst düzey yetkilisi, Bush'un dün telefonla arayarak Peru'da demokrasinin askıya alınmasından hayal kınklığına uğradığını ve ülkede yeniden anayasal hükümctin kurulmasını istediğinikaydetti. Son ateşkesin de bozulmasının ardından, Saraybosna'da, son yedi ayın en şiddetli çatışmalan meydana geldi Bosna-Hersek'te barış bıçak sırtında • Almanya ve Hollanda, çatışmalann sona erdirilmesi konusunda, BM Güvenlik Konseyfni olağanüstü toplantıya çağırdı. Almanya Baş- bakanı Helmut KohJ, çatışmalann durdurulmaması halinde Sırbistan'- ın tüm dünya tarafından tecrit edileceğini söyledi. Dış Haberier Scrvisi - Bosna-Herseke m a lann en şıddetlisi'olarak nitelendirdi. ateşkes dayanrruyor. Avrupa Topluluğu • temsilcisi Lord Carrington ve topluluk dö- nem başkanı Joao de Deus Pinherio'nun gj- rişimiyle önceki gün vanlan ateşkes anlaş- masını şiddetli çaüşmalar izledi. Reuter Ajansı'nın haberine göre başkent Saraybosna'run yakınlan önceki gece ardı ardına patlayan bombalarla sarsılırken ha- vaalanı bölgesindeki me\zilerinden ateş açan Sırp milislerin otomatik silahlan da susmadı. Reuter, Saraybosnalılann ifadelerine da- yanarak verdiği haberde , öncekj gece ateş- kesin bozulmasından hemen sonra çıkan çatışmalan, 'yedi haftadır süren çatış- Gece meydana gelen yoğun çatışmalann ardından, dün sabah kent merkezinde du- rumun sakinlcştiği bildiriliyor. AA'nın ha- berine göre Müslümanlann kontrolünde bulunan kent merkezinde çatışmalann kesil- mesinden yararlanan çok sayıda kişi, sokak- lara çıkarak gıda maddesi satan dükkânlann ve bankalann önünde uzun kuyruklar oluş- turdu. Ancak günlerdir süren yoğun bombar- dımanda zarar gören pek çok dükkânın ka- palı olduğu, çok az sayıda tramvay ve oto- büsün çalıştığı gözlendi. Merkez garajına daha önce yapılan bombardıman sırasında birçok otobüsün yaru sıra tramvay sinyali- zasyon sisteminin dç hasar görmesi nedeniy- le, şehir içi toplu ulaşım felce uğrarruş du- rumda. Benzin yokluğu nedeniyle taksilenn de çalışmamasının sonucu halkın büyük bö- lümü gideceği yere kadar yürümek zorunda kaldı. Saraybosna'nın merkezinde dün hâkim olan sakin havaya karşın halkta büyük bir gü.vensizlik görülüyor. AA'ya göre kente her an yenı bir Sırp saldınsının başlamasından çekintn Saraybosnalılar. bu nedcnle çatış- malann kesilmcsinden yararlanarak olabil- diğinçe çok gıda maddesi ve nakit para stok- lama>a çalişıyorlar. Kentin dışındaki havaalanı bölgesinde ıse çatışmalann sürdüğü bildiriliyor. Sırp milis- lerin kent merkezine yaptıklan saldınlann Müslüman milisler tarafından hafta başında püskürtülmesinin üzerine, çaüşmalar kent dışına kayarak havaalanı bölgesinde yoğun- laşmıştı. Sırp milislerin lideri Radovan Karajiç, ön- ceki gece televizyonda yaptığı konuşmada, Sırp, Müslüman ve Hırvat milis liderleri arasında vanlan ateşkes anlaşmasını Hırvat- lann ihlal ettigini ileri sürdü. Müslümanlann ve Sırplann, anlaşmanın ardından ateşe son verdiklerini iddia eden Karajiç, Hırvatlann Sırp mevzilerine saldırmayı sürdürdüklerini söyledi. Bu arada. çatışmalann sona erdirilmesi için uluslararası girişimler de sürdürülüyor. Almanya ve Hollanda, çatışmalann önlen- mesi için Birleşmiş Miüetler Güvenlik Kon- seyi'ni olağanüstü toplantıya çağırdı. Iki ül- kenın Konsey'e bu çağnyı, Almanya Dışişle- ri Bakanı Hans-Dietrich Genscher'in Sırbis- tan Dışişleri Bakanı iie gerçekleşurdiği gö- rüşmeden sonra yaptıklan kaydedildi. Gö- rüşmede, Genscher'in Sırpmeslektaşını, Yu- goslav federal ordusunun Bosna-Hersek'ten çekilmesi konusunda ikna edemediği belir- tildi. Almanya Başbakanı Helmut Kohl ise Bosna-Hersek'teki çatışmalann durdurul- maması halinde Sırbistan'ın tüm dünya ta- rafından tecrit edileceğini söyledi. Sırbistan'a yeni anayasa Sırbistan ve Karadağ parlamentolan, ön- ceki akşam ayn ayn gerçekleştirdikleri top- lantılarda, iki cumhuriyetten oluşan Yugos- lavya Federal Cumhuriyeti anayasa ta- sansını kabul ettiler. Sırbistan parlamentosunun Belgrad'da gerçekleştirdiği toplantıda, tasan 153'e karşı 29 oyla kabul edildi. Podgorica'da toplanan Karadağ parlamentosu ise yeni anayasayı 87 oyla kabul etti. Sırbistan ve Karadağ tarafından oluştu- nılacak Yugoslavya Federal Cumhuriyeti'- nin kuruluşunun 27 nisan tarihinde Sırp ve Karadağlı milletvekillerinin kaülımıyla ger- çekleştirilecek toplantıda ilan edilmesi bek- leniyor. Bosna-Hersek Bosna-Hersek'te yaşayan Sırp azınlık, ülkeyi hızla terkediyor. Saraybosna havaalanından her gün yüzlerce Sırp'ın çıkış yaptığı bildiriliyor.(Fotoğrat: REUTER) KDP, Kuzey Irak'ta yapılan yerel seçimleri önde götürüyor Kürt liderliğinde ilk tur Barzani'nin EDtPEıVrtLÖYMEN LONDRA - Kuzey Irak'ta Kürtlerin denetimi altındaki böl- gede yerel yönetimler için yapılan seçimleri Mesud Barzani'nin lider- liğindeki Kürdistan Demokrat Partisi'nin önde götürdüğü bıldi- riüyor. Mayısta yapılacak olan "Kürt medisr ve'"Kört liderüğr seçimleri için anav niteliğı taşıyan yerel seçimlerde kazandığı başan. Barzani'nin şansını arttırdı. Kuzey Irak'ta bir "özerk bölge" kurulması amaayla Kün partile- rinin denetimindeki bölgede bir meclis oluşturulması ve Kürtleri temsil edecek tek bir lider ve yü- rütme kurulu seçilmesi için yapıla- cak genel seçimin tarihi 17 mayıs olarak saptandı. Seçimin, nisan başında yapd- ması bekleniyordu. ancak bele- diye başkanlıklan ve yerel yöne- timler icin yaptlan seçimin gecik- mesi nedeniyle tarihi bir kaç kez ertelenmişti. Seçime Birteşmiş Milletler oy pusulaa, Almanya da oy mühürü ve mürekkep sağlaya- câk. Sonuçlan ahnmaya devam edi- len yerel seçimler hakkında Lond- ra'daki Kürt kaynaklanndan edi- nilen kesin olmayan sonuçlara göre. Mesud Barzani liderliğinde- ki Kürdistan Demokrat Partisf- nin, belediye başkanlıklan ve be- lediye mecüs üyeüklerinin yandan fazlasmı kazandığı anlaşılıyor. Reuter konuya ilişkin haberinde. • Kuzey Irak'ta Kürt- lerin denetimindeki böl- gelerde yapılan yerel seçimlerin ilk sonuçlanna göre Mesud Barzani'nin liderliğjndeki Kürdistan Demokrat Partisi önde gidiyor. Celal TalabanTnin liderli- ğindeki Kürdistan Yurtsever Birliği ise ikinci sırada. Barzani'nin başansı, mayısta yapılacak genel seçim- lerdeki şansını arttırdı. Talabani KDP'nın sandalyelerin yüzde 52'- sini kazandığıru bıkürdi. Seçime kaülan diğer büyük Kün partisi, Celal Talabari'nin li- derüğindeki Kürdistan Yurtsever Birliğı'nin Avnıpa sözcüsü Latif Raşid ise resmileşmemiş sonuçlar hakkında konuşmanın erken ol- duğunu söyledi. Ancak gözlemciler. resmi ol- mayan sonuçlann. Saddam Hü- seyin yönetimi ile ilişkilerde "ra- dikal ve uzlaşmaz" olarak nitele- nen Talabani yenne, "daha imnh ve uyumhı" dıye nitelenen Bar- zani'yi kazançb gösterdiğine dik- kat çekiyor. Gözlemciler, Barza- ni'nin Kürt lıderliğine böylece daha yaklaşüğını belirtiyorlar. Yerel seçime ilişkin kesin so- nuçlann önümüzdeki günlerde alınması bekleniyor. Gözler şim- diden genel seçime çevrilmiş du- rumda. Seçimde 8 parti yanşacak. Kün seçmen sayısı 3.5 milyon olarak tahmin ediüyor. Ancak bunlann bir kısmı oy verebilecek. Seçime. Irak yöneüminin elınde buüunan Kerİcük. Hanakın ve Musul ilinin bir kısmındaki Kürt nüfus kaülamıyor. Seçim sadece Irak yöneümininterkettiği Süley- maniye, Erbil ve Dohuk illerinde yapılacak. Her 30 bin seçmen için bir temsilci secilecek. Genel seçim için Birleşmiş Mil- letler'in de yardıma oiacağı açı- klandı. Reuter ajansı, BM'nin 2.5 milyon oy pusulası, Aimanya'nın 10 bin oy mühürü ve 150 litre mü- rekkep göndereceğinı açıkladı. Londra'daki Kün kaynaklan. seçim için BM. Avrupa Parla- mentosu, İran, Suriye ve Tür- kiye'ye gözlemci göndermeleri çağnsı yaptıklannı belirtti. Aynı kaynakîar, Talabani'nin, Sad- dam yönetiminin, seçimi engel- lemek için çahşacağına emin oldu- ğunu söy lediğjru ve "Seqm önce- sinde ve sonrasmda terörist e\1em- lere başvuımasnı bekfiyoruz" de- diğini aktarmakta. Aynı kaynak- lar, Talabani'nin, Barzani ile arasının acık olduğu şeklindeki söylentileri yalarüayarak, "Biz ar- kadaşR ve kardeş gjbiyiz. Kürdis- tan Cephea'ne ilişkin önemti stra- tepk konularda tam bir aıriaşma içindeviz" dediğıni kaydediyorlar. Irak'tan suçlama LEFKOŞA(AA) - Irak'm dışişlerinden sorumlu Devlet Bakanı Muhammed Said El Sahaf, ABD, İngiltere ve Fransa'yı Irak'ın BM ile gerçekçi petrol satış görüşmelen yapmasını engellemeklesuçladı. El Sabah, Irak resmı haber ajansı İNA tarafından yayımlanan acıklamasında, BM ile Irak araşındaki petrol görüşmeleri tarihleri yakınlaştıkça, ABD, İngiltere ve Fransa'nın BM'nın önerilerini Irak'ın hiçbirşekilde kabul edemeyeceği şekle dönüştürerek anlaşmayı engellemeyeçahştıklannı öne sürdü. Irakh bakan. "Bu, Irak'a karşı aluıan siyasi bir tavırdır ve B\1 Güvenlik Konseyi kararları ile hiçbir ilgisi yoktur" dedı. BM merkezındeki Arap kaynaklan. gecen hafta Irak'ın petrol satışı konusunda BM ile anlaşmak üzere olduğunu ve son düzenlemelerin bu ayın sonunda New York'ta gerçekleştirilecek görüşmelerde yapılacağını bildirmışlerdi. BM Orta Asya'ya Türk uzman gönderiyor • UNDP tarafından yürütülen program çerçevesinde Orta Asya cumhuriyetlerine gönderilecek ilk 'Birleşmiş Milletler Gönüllüleri" Türk uzmanlardan oluşacak. Demirerin 27 nisan - 4 mayıs tarihleri arasında yapacağı ziyaret sırasında bu ülkelerin hangialanlarda uz- mana ihtiyaç duyduklan saptanacak ve programa-hız verilecek. Ian kesınleşecek olan program. BM, Türkiye ve söz konusu cumhunyetknn paras.il katkılanyla gerçekleşecek. Programla ilgili çalışmalan yürüten LNDP (Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı) uzmaru Sukehiro Hasegavva, Cumhuriyet'e yapuğı açıklamada. Türk yetkililerin programın gercekJeşmesı için çok isteklı olduklannı belirterek. cn geç üç ay içinde Türk uzmanlann BM uzmanlan HALUK GERAY ANKARA - UNDP "Birleşıniş Mületier GönüDükrT progrdmı çerçevesinde eskı Sovyetler Birliği topraklanna ilk kez gön- derilecek uzmanlar, Türkiye'den gidecck. Türkiye'den uzman gönderilmesine yöne- lik çalışmalar son aşamasına geldi. Başba- kan Sûleyman Deınird'ın Türki cumhuri- yetlere yapacağı gezinin ardından aynnü- olarak Türkı cumhuriyetlere gönderilmesı- nin planlandığını söyledi. Türkiye'nin elın- dc Orta Asya'daki eskı Sovyet cumhuri- yetlerinin gereksinimini karşılayacak "kaü- teü" uzmanlann bulunduğunun saptan- ması üzerine başlaülan programın Başba- kan Demirel"ın bu ülkelere yapacağı ziya- retle hızlanacağiru. bildirdi. Hasegawa"nın verdiği bilgıye göre, De- mırel'ın 27 nısan-4 ma\ıs tarihlen arasın- da yapjcağı gc/ı sırasında: A/erbaycan Türkmenistan, Özbekistan. Tacikistan. Kazakistan, Kırgızistan yetkilileriyle yapı- lacak görüşmelerde her ülkenin hangi alanlarda uzmana gereksinim duyduğu ve herbinnin yapabileceği katkılar ele abna- cak. Bu aşamadan sonra, Türkiye'nin ve UNDP'nin yapacağı katkılar belirlenerek, toplam bütce saptanacak. Bu bütçeyle, kaç uzmanın hangı ülkelere gönderileceği ke- sinleşecek. UNDP yetkilileri, Türkiye'den gidecek uzmanlann Orta Asya'daki yeniden yapı- lanma sürecine önemli katkılarda buluna- cağrnı bildiriyorlar. Türk uzmanlann dil, coğrafi ve küitürel yakınlık açısından baş- ka ülkelere göre daha avantajlı konumda olduklannı bildiren Hasegassa. haien "LTS'DP Krlesmis Millctier GönüUülerT programı çerçevesinde 2 bınden fazla uz- manın 130 kadar ülkede hizmet verdiğini ancak eski Sovyetler Birliği topraklannda- kı ülkelere ilk kez uzman gönderileceğini açıkladı. Türkiye'de, göç olasılığı kaygısıANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin, Bosna-Hersek'te çatışma- lann önlenememesi dunımunda Türkiye ve Avrupa'nın diğer ül- kelerine doğnı büyük çapta göç- lerin olabileceği uyarısında bu- lunarak uluslararası toplumu ve Avrupa Topluluğu'nu "hareke- te gecmeye" çağırdı. Çetin, Er- menistan'la diplomatik ilişkile- rin ancak "temel esaslara göre" kurulabileceğini bildirdi. Dışişleri Bakanlığı dün yaptı- ğı açıklamada, Çetin'in AT Dö- nem Başkanı Portekiz Dışişleri Bakanı Joao de Deus Pinbeiro^ ya bir mesaj göndererek Bosna-Hersek'e gitmesi dolayı- sıyla "destek" mesajı verdiğini açıkladı. Açıklamaya göre Çe- tin, önceki gün gönderdiği me- sajında, Bosna-Hersek'te devam eden çatışmalann "derhal" dur- durulması gereğini vurgulayarak olaylann önüne gecilmemesi du- rumunda birçok masum insanın hayatını kaybedebileceği ve Türkiye ile Avrupa ülkelerine doğru büyük çaplı göç hareket- lerinin olabileceği uyarısında bulundu. Mesajmda, insani bir trajedi- nin önlenebilmesi için AT Dö- nem Baskanı'nı, AT ülkelerini ve uluslararası toplumu çatışmala- nn "ivedillikle" durdurulması için harekete geçirmeye çağıran Çetin, durumu incelemek ve ça- tışmalann durdurulmasına yar- dımcı olmak amacıyla bölgeye gitmekte olan Portekiz Dışişle- ri Bakanı Pinheiro'ya bu "girişiminde" Türkiye'nin deste- ğini açıkladı. DIŞBASEV SüddcuîscncZeirunf Berlin-Boğaziçi-Bağdat Türk halkı tarafından en gü\enılırdost olarak görülen Almanya'nınsen tepkıleri. Türkiye'de hayal kırıklığından kaynaklanan biröfkeylekarşılandı. Almanya'daki Türklerdışan" sloganlanna şimdiye kadar önem verilmiyordu; bu sloganlarşimdi Almanlann şo\enliğini ve ukalalığmı kanıtlayan birdelil. Türk entelektüelleri Almanya'nm Batılı komşulannın kcrvanına katılarak Berlin'ın veni ••süpergüç"emellcrinden söz ediyorlar. Almanlann hegemonyal emelleri için yeni bir Ibrmül de bulundu: Berlin-Boğaziçi-Bağdat. En kötüsüşudur: Alman politikacılarve propagandacılar gazaplannı tam da Türkiyenın şimdiye kadar sahip olduğu en liberal vedemokaratik hükümete yöneltmişlerdir. Muhafazakârsosyal demokrat hükümetin kuruluşundansora Başbakan Süleyman Demirel. hemen Güneydoğu'ya gitmışii. Orada, cumhuriyetin Mustafa Kemal Atatürk tarafından kuruluşundan beri kimsenin işitmediğı sözler söyledi. Hükümet 'Kürt realitesini' tanıyordu. Anadilini konuştuğu için artık kimse cezalandınlmayacaktı. (24 nisan) A BD 'de bir mahkumidamedildif Basmdan) Le Monde Economıst Orta Asya'nın Orta Asyalı sıyasetçilerşu sıralarda çok meşgul. "Komünizm Sonrası Orta Asya Devlet Başkanlan Donığu" 22 nisanda Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'te toplandı. 27 nisanda da aynı kişiler, Türkiye Başbakanı Süleyman Demirel'ı karşılayacaklar. Bir hafta sürecek olan bu ziyaret ne anlama geliyor?Orta Asya'runTürk kalkınma modelini benimsediği anlamına nru? Laik devlet, ılımiı İslam, hızlı kalkınma mı? Ya da bazı Batılılann korktuklan gibi İran'ın dintemelciliğini mi izleyecek Orta Asyalılar? Orta Asya liderleri ise kararlı. Kazak Cumhurbaşkanı, "Biz serbest piyasa ekonomisi istiyoruz. Bunun için de tek modelimiz Türkiye'deki" diyor. Özbek Cumhurbaşkanı, "Benim ülkem, Türkiye'nin izini sürmektedir" diyor. Bu kişiler eski komünistler ve Türkiye'nin laikliğine tercihi Türkiye kapıbyorlar. Türkiye'nin tercih edilmesinde başka nedenler de var. Orta Asya yardım istiyor, Türkiye fazlasmı verebilir. Ancak ABD Dışişleri Bakanı Baker gibi Batıiilardurumdan çabucak hoşnut olmamalı. Türkiye'nin, yeğeru Azerbaycan ile Ermenistan araşındaki çatışmada arabuluculuk girişimi sonuç vermedı. Üçcumhuriyette petrol ve doğalgaz üreüliyor. Cumhuriyetler, birortak pazar yaratmaya girişirse Türk modeli ancak o zaman yararlı olur. Bişkek'teki toplantıda bu ele alındı. Özbek Cumhurbaşkanı İslam Kerimov, görüşü destekliyor. Diğerleri ise kuşkulu. Kerimov'un da dediği gibi bu ortaklığın bir'Türkistan" yaratacağından korkuyorlar: Bölgede sadece Kırgızistan ve Tacikistan hiçbir sorun çıkartmadan yaşıyor. Gerisi ısearalannda kavgalı. (24 nisan)