Katalog

PAMUKBANK Cumhuriyet İşlem tamam: / 3 milyara kadar ^ ^ Konut Destek KredTsi Pamukbank'ta! 68.YIL / SAYI 24310 / 3000 TL (KDVdahil) KURUCUSU: YUNUS WAW (1924-1945) BAŞYAZARI: NADİR NADİ (1945-1991) 25 MİSAN 1992 OffİARTES Üniversite smtcısı• Başbakan Demirel, 29 üniversite rektörü ve YÖK'ün hazırladığı raporlan tartışmaya açarken Türkiye'nin gündeminde çağdaş bir üniversite bıüunmaktadır' dedi. Ancak hazırlanan raporlar YÖK düzenini savunuyor Rektörler YÖKu savunuyor ANKARA (Curahuriyel Biirosu) - Üniversite rektör- lerinin büyük çoğunluğu ra- porlarında YÖK'ii savundu- lar. İTÜ Rektörü Prof. Dr. llhan Kayan, net bir şekilde YÖK sisteminin değiştirilme- sini savunan tek rektör oldu. Kayan'ın rektör ve dekanla- rın seçimle göreve gelmeleri görüşüne tek destek i&e Cum- huriyet Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Muvaffak Akman 1 dan geldi. Rektörlerin büyük çoğun- luğu YÖK'ün düşündüğü gi- bi öğrencilerin üniversite yö- m.irkasıSa. 16,Sü.3'te ANKARA (Cumhuriyet Biirosu) - Üni\ersîtc rcklörlcn. Başbakan Süleyman Demirel'e sun- dukları raporlarında. büyük çoğunlııkla YÖK sistemınc destek \crdıler. Üniversite özerklığinı net bir şekilde sa\ unan tek rektör. İTÜ Rektörü Prof. Dr. İlhan Kayan oldu. İTÜ ve Cumhuriyet Üniversitesi rektörlen dışındaki rektörler. rek- tör ve dekanlann seçimle göreve gelmcsine karşı çıktılar. Öğrencilerin üniversite yönctimine ka- tılmasına muhalefet sadece 9 Eylül Üniversitesi Rekıörü Prof. Dr. Namık Çevik'ten geldi. YÖK Yasası'nın kesinlikle değiştirilmesini istemeyen tek rektör olan Prof. Çevik. savunduğu görüş- lerle YÖK"ün hazırladığı raporun da gcrisine düştü. Başbakan Süleyman Demirel. dün düzenledi- ği basın toplantısında "üniversite reformu"nu tartışmaya açtı. Demirel. Türkiye'nin gündeminde çağdaş bir loplum. çağdaş bir eğıtim ve çağdaş bir üniversi- le bulunduğunu belirterek. şöyle konuştu: "Bu eğıiim sistemimizı tepeden tırnağa yeniden göz- den geçirmcyc ve bugünkü nesilleri. yaşadıklan zamanın şartlanna uydurmaya mecburuz. 19 Nisan 1992 Pazar gün'ü 837 bin 200 öğrencimiz üniversite imtihanına girmıştir. Ünıversıtelen- mi? açık öğretim dahil. 250 bin öğrencivi kabul edebilecek durumdadır. 600 bin gencimiz üni- versııe kapılanndan içeriye giremeyecek durum- dadır. Bu fevkaladc üzücü bir olaydır. Bu olaya çare bulunmasını tartışmaya açıyorum." Başbakan Demirel. gençlenn üniversiteye gi- rememelerine bir tedbir olarak. Bakanlar Ku- rulu"nunTBMM"ye 14 yenı üniversite kurulma- sını teklifcttiğini hatırlatarak. "Yükseköğretim- de okullaşma oranını yüzde 15"lerden 2000 yıhnda yüzdc 30'lara çıkarmayı hedefliyoruz" dedi. Rcktörlenn kendisine sunduklan raporlan ki- lapçık halinde dağıtan Demirel. bu görüşlerin kamuoyunda değerlendirilmesinı istedi. "Çağ- daş Eğitim. Çağdaş Üniversite" başlıklı kitap- çıktaki en ilginç rapor. YÖK"ün raporu oldu. YÖK sisteminin savunulduğu ve ünivcrsitelerin özcrk olduğunun v urgulandığı raporun öneriler kısnıında. " YÖK'ün yürütmeylc ilgili her türlü ycıkısinınünıversiielcrcdçvredılmcsi"nıngerck- tığı kaydcdıldi. Ancak YÖK akadcmik \e mali konularda ek yetki istedi. YÖK'ün bazı önerileri şöyle şıralanıyor: - Üniversitelerdc özgürlüğü kısıtlayıcı hü- kümler ayıklanarak kanundan çıkanlmalı. öğ- rencilerin ve öğretim üyelerinin derneklere üye BArkasıSa. !6,Sü.3'te Demirel: Yollaryürümekle aşmmaz Başbakan İsteyen 1 Mayıs'ta neyi kutlamak istiyorsa kutlasın'derken Ankara Valiliği SP'ye 1 hazirana gün verdi İs-Sendika Servisi - Başbakan Süleyman De- mireTin 1 Mayıs kutlamalan ıle ilgili dün yaptığı açıklamada "Isıeyen 1 Mayıs'ta neyı kutlamak isıiyorsa kutlasın. yollar yürümekle aşmmaz. buyrun yürüyün" şeklindeki sözlerine karşın. Ankara Valiliği. Sosyalist Parti'nin l Mayıs mi- ting başvurusuna bir ay sonraya gün verdi. Başbakan Süleyman Demirel. gazetecilenn sorusu üzerine dün 1 Mayıs kutlamalan için şu çağnyı yaptı: "Gösteri ve yürüyüş hakkının kul- lanıldığı her yerde ben vanm. Yalnız silahsız. saldınsız. Herkese çağnda bulunuyorum. İste- yen 1 Mayıs'ta neyi kutlamak istiyorsa buyur- sun kutlasın. Yalnız böylesine açık davraruşlar karşısında. silahlı. taşlı. sopalı saldınlara masum insanlan malzeme yaparsanız yakanızda devleti bulursunuz. Yollar yürümekle aşmmaz, buyrun yürüyün. Ben burada anarşı teşviki yapmıyo- rum. Hak kullanımının teşvikini yapıyorum." Öte yandan Sosyalist Parti'nin 1 Mayıs'ta An- kara'da düzenlemek istediği kitlesel miting baş- vurusu Ankara Valiliği'nce bir ay sonraya erte- lendi. SP Genel Başkanvekili Mehme; Bedri Gûlte- kin, valiliğin bu karanna tepki gösterirken "29 Ekim, 23 Nisan. 19 Mayıs kutlamalan bir ay sonraya erteleniyor mu? 1 Mayıs Bayramı, 1 mayısta kutlanır" dedi. SP Genel Başkanvekili Gültekın, yaptığı yazı- lı açıklamada. "Ankara Valisi, hükümetin poli- tikasını uygulamaktadır. Halka. demokratik hak ve özgürlüklere saldın devam etmektedir. Türkiye işçi sınıfı, geçen yıllarda 1 Mayıs'ı anla- mına uygun olarak yaygın bir şekilde üretimi durdurarak kutladı. Hükümet destekçişi sendi- kalar, bu sene 1 Mayıs'ı salonlara hapselmek is- tiyor. Türkiye işçi sınıfının mücadelesi. bayramı- nı kutlama arzusu, Karayollan'nm bin kişilik toplanü salonuna hapsedilemez" dedi. UArkasıSa.l6,Sü.l'de DEMİREL: FAİLF MEÇHULCİNAYET KALMAYACAK mi6.Sayfada F i i s u n Ö z b i l g e n ' i n VE İ N S A N L A R ' / bugün 13. Sayfada Nadotay'nin anılam: 1924-1933 Türkiye • 1924-1933 yıllan arasında Almanya'nın Ankara Büyükelçisi olan Rudolf Nadolny, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş yıllanna tanık oldu. Nadolny'nin kaleminden Gazi Mustafa Kemal, İsmetPaşave cumhuriyetin diğer kuruculan. SEZER DURU*Mi İM4ÜIÜ yazı iizisi yarm Cumhuriyet'tt Kararnameler Özal'ı bekleyecek %/ • Cumhurbaşkanı'nın prostat dışında sorunu ol- madığı açıklandı. Ahmet. Zeynep ve Efe' Özal ABD'- ye gidiyor. Haber Merkezi - Cumhur- başkanı Turgut Özal, dün genel kontrol ve çeşıtlı amaçlarla gü- nünü Houston'daki Methodist Hastanesınde gecirdi. Cum- hurbaşkanlığı Sözcüsü Kaya Toperi, Özal'ın kalp kontrolle- rınde her şeyin normal bulun- duğunu. prostat tümörü dışın- da bir sorunu olmadığını belirt- li. Kaya Topen. Ozal'ın ameli- yatında bulunmak üzere Cum- hurbaşkanı'nın oğullan Efe ve Ahmet ıle kızı Zeynep'ın salı gü- nü ABD'ye gıdeceklerini doğ- ruladı. Toperi. ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz'ın da aynı nedenle ABD'ye gideceğı- ni "duyduklannı", ancak bu bılginin kesinlik kazanmadığını kaydetti. MArkası Sa. 16, Sü. 7'de Ataıanya'nnı yerini ABDalıyor ANKARA (Cumhuriyet Bii- rosu) - Türkiye, Almanya'nın Güneydoğu bölgesinde kulla- nılmasına izın vermediği zarhlı piyade taşıyıcılannın yerine ABD'den aynı işı yapacak zırh- lılar alacaİc. ABD savunma kaynaklan, hazırlanan plana göre 250 adet M113 zırhlı piya- de taşıyıcısının Türkiye'ye gön- derilmesınin planlafıdığını kaydedıyorlar. Türkiye, ABD'- den yaklaşık 200 milyar liralık karşı atış radan almak için baş- vurudabulundu. UArkasıSa. 17, Sü. 7'de Orta Asya Türk cumhuriyetleri HaUdar mozayiği bozulacak nıı? •Türk kökenli cumhuriyetlerin adlan Kazakistan, Kırgızistan,Türkmenistan ve Özbekistan da olsa bu iU- kelerde önemli oranda Rus ve diğer milletJer var ABDl RRAHMAN MLDIRIM Cuma namazı sonrası Beyazıt'ta gösteri yapan bir gnıp, BM. Sırbistan ve haçlı bayrakları yaktılar. (Fotoğraf: AHMET ŞIK) Cıuııa sonrası Bosna-Hersek içîn gösteri İstanbul Haber Servisi - Beyazıt'ta cu- ma namazından çıkan yaklaşık bin kişi, Bosna-Hersek'tc gelişen olayiarda ölen Müslümanlar için cenaze namazı kıl- dıktan sonra. gösteri yaparak Birleşmiş Milletler, Sırbistan ve haçlı bayrakları yaktılar. Polislenn yoğun önlemlenne karşın, lekbir getircrek camiden çıkan yaklaşık bin kişi, önce Bosna-Hcrsck'tc öldürü- len Müslümanlar için gıyabi cenaze ııaıııa/ı Miuııar. üaha sonra "Birleşmiş Milletler terör örgüıü". "Kahrolsun laik diktatörlük", "Kahrolsun Ameri- ka". "Haçlı ruhu katlcdıyor. dünya scy- rcdiyor" şeklındc sloganlar atan grup- lan bazıları, Bcyazıt Camisi'nin duvar- larına "Bosna-Hersek İslam toprağı- dır". "Zalımlerin sonu Afganıstan gerçeği". "Müslüman katliamına son". "Empcryalıstlcr çckin cllcrinizı İslam topraklanndan" yazılı pankartlar astılar. Yanlannda gctirdiklcn, Birleşmiş Milletler, Sırbistan ve haçlı bayraklan yakan göstericilerden birisinin mega- fonla okuduğu bildiride, Sırp mılıslcrin kadın, çocuk ayrımı gözetmeksizin kat- liama girişliğini. Batı ülkcleri vc Birleş- miş Milletler'in ise buna seyirci kaldığı- nı söylcdi. Amerika'nın, Bosna'ya sahip çıkma teşebbüslerinin zorunlu politik ça- balarolduğunu bclirtcn göstcncı. "Laık T.C. diktatörlüğü bir laraftan Bosna halkını savunuyor gözükürken. dığcr laraftan kendi halkına zulüm yapıyor" şcklindc konuştu. Çarşaflı kadınlar veçocuklann da ol- duğu gösteri başlamadan öncc. dışanda namaz kılan küçük bir grubu. "Burası namaz kılmak içindir, gösteri yapıl- maz" diycrek dağıtan polisler. daha sonra göstericilerc müdahalc etmcdi. Bir süre daha slogan atan göstcricilcr. daha sonra scssizce dağıldılar. Halklar mozayığındcn olu- şan Orta Asya Türk cumhun- yctlennde esmcyc başlayan millıyctçilik rü/gârlan vc İs- lamcılık akımı. sıyası ıslıkrar açısmdan potansıycl bir tchlı- ke oluşiuruyor. Türk kökcnlı cumhurıyeıle- rın adlan Ka/akısıan. Kırgı- /ıslan.'Turkmenıslan vc Özbc- kıstan da olsa bu ülkclerdc öncmlı oranlarda Rus vc diğer mıllctlerden yaşayan bir niifııs var. Sosyalist dü/cndc bu ülkc- lerdc dcğışık mıllcılerdcn top- lumlar arasında bcllı dcngcler oluşmuştu. Şimdi bağımsızlık- la birliktc gelişen milliycıçilik vc İslamı akımlar hu dcngclcri bo/acak işurcller veriyor. Ku/akıstan. Kırgı/istan. Ö/bckıstan. Türkmcnistan vc •\/erbııycan'ın nülüs yapısına bakıldığında ycr ycr Rus nüfu- sun Türk nııtüsa yaklaşlığı dikkatı çckıyor. Dcvİct ve hü- kumct yönclıcılcn Türk kö- kcnlı. anıa kılıi mcvkılcrdc Ruslarycralıyor. Türk cuınİHiriyeılcrinde nc- reyc gidcrscnız. "Burada 100 mıllcı \ar" dcnılı\or. Kcndisi- nı Türk sayan sadccc Ahıska Türkleri var. Kazaklı. Kırgızlı. Ö/bckli. "Ka/ağım". "Kırgı- /ım". "Özbcğim" diyor. Ara- lannda bcllı bir sıcaklık yok. Hatta sürtüşme var. Dillcri arasında da bclirgin farklılık- lar bulunuyor. Aralannda an- cak Rusça anlaşabiliyorlar. Bunun yanında aynı ülkclcrdc Ruslar. Ukraynalılar vc Al- manlar yaşıyor. Stalın zama- nında vc İkinci Dünya Savaşf- nda izlcncn politika gcrcği. Türk cumhurivctlcrınc Ruslar yerlcştirilmiş. Bir miktar da Alman gelirtilmiş. Örneğin 16.5 milyon nüfusuyla en kala- balık ikinci Türk cumhuriyeti olan Kazakistan'da nüfusun yüzde 39.7'si Kazak. yüzde 37. 8'i Rus. yüzde 5.8'i Alman. yüzdc 5.4"ü Ukraynalı. Türk nülüs fiilcn az. Başkcnt Alma Ata'da yabancı nüfus oranı daha da yüksclıyor. Kazakis- tan'a Türk Dünyası Vakfı ta- rafından Türkiye'den öğrcl- menler göndcrilmiş. Türkçe dcrslcri vc din dcrsi vcriyorlar. MArkasıSa. 17.Su. l'de Gündem: Işsizlik sigortası DOĞAN AKIN ANKARA - Çahşma Meclisi'nin. X yıllık bırara- dan sonra gclccck hafla yapacağı ilk toplantıda. iş- si/lik sıgortası tartışılacak. Hükümeı programında da yer vcrilcn işsuhk sıgortası- nın kapsiimı. finansmanı. süresi vcyararlanma koşul- ları hcnüz belırlcnmcdi. İş- sızlık sigortasının öncelikli olarak büyük kentlerdc uy- gulanması düşünülürkcn. Doğu vc Güneydoğu Ana- dolu bölgclcrı için "İşsizlik yardımı" ü/crindc durulu- yor. Çahşma Meclisi. 27-28 nisan tarihlcrindc Ankara"- m.4rkauSa.l7,Sü.2'de OLAYLARIN ARDENDAKI GERÇEK Geçmiş Olsun Derken... Cumhurbaşkanı özal'a Ame- rika'da prostat kanserı teşhisi kondu. Cumhurbaşkanı ameli- yat edilecek. Hekimler özal'ın kalp ve genel sağlık durumuna göre ameliyatı atlatabilecek güç- te olduğunu; kanser yaygınlaş- madığı için tedavinin de kolay gerçekleşebileceğini söylüyorlar. Sayın özal'a geçmiş olsun di- yoruz. tnsan ölümlü bir yaratıktır. Belli yaşlardan sonra da çeşitli hastalıklarla savaşmak ya da birlikte yaşamak doğal sayılma- lıdır. Ünlü öyktidUr; tsmet Pa- şa bir gün oldukça yaşlanmış Burhan Felek'e "Sende kaç has- talık var" diye sormuş. Yaşını başını almış kişiler bir mayın tarlasında yüniyen insanlara benzerler; bugun bin yarın ote- ki mayınlardan birine basabilir. Önemtı olan ruh sağlığmı bozmadan yaşayabilmek; hasta- lıkları da yenecek irade gücünii korumaktır. Çağımızda kansere karşı sa- vaşımda önemli adımlar atılmış- tır. Bu bir uzmanlık sorunudur; ama, genelde yaygın olan kanı, kanserin kımi turlerinde tedavi- nin gunümüzde kolay olduğu yolundadır. Sayın Özal'ı denet- leyen doktorlar da açıklamala- rında, Cumhurbaşkanı'nm has- talığı atlatacağtnı vurguluyorlar. Kalp krizı geçiren, felç atla- tan, kanseri yenen insanlann hiçbir şey olmamış gibi yaşam- larını sıirdurdükleri, çalışmala- rını yuruttukterı biliniyor. Özal 1 ın butun tıp olanaklanmn bu- • • • UArkavSa. 17, Sü. l'de BUGÜN Her cumartcsı C umhuriyet'le birliktc Oscar ödüllü yönetmen Satyacit Ray'in cesedi Hint gelenekleri uyannca yakıldı Ray'in külleri havaya savrulduKültürSenisi-SmeiTKisanaiına yaptığı katkılardan ötürü üç hatta öncc Oscar ödülü alan Hıntlı film yönctmcnı Sat.va- cit Ray'ın ccscdi dün Kalkiila'da dü/cn- lcncn ccna/c törcnındc Hint gelenekleri uyannca yakıldı. Öncekı gün ölcn Ray'in ccna/c lörcninc sıncma yıldı/ları. polilı- kacılarvccdcbiyatçılarınyanı sira Hlbıııı aşkın kişi kalıldı. Batı Bcngal Valisi Nurul Hassan. 1955le l'ater l'ançali (\ ol 'I urkusıi) adlı yapıtıyla (. anncs lılm 1 csiıvalı'iKİc Alıın Palmıyc Ödülü alan fılm yi'iıcımcnı ıçııı. "Bcngal vc Hındısuın büyıık bırcvladını. dünya ısc buyıık bir humunısiı vıinıJı dedi'. Ray'in ccna/c lörcninc kaiılan bınlcrcc kişi. uıilu Bcng.ıllı şaır vc düşunür Ra- bindranath Tagore'nın şiırındcn uyarlan- mı-5 bir şarkıyı hep bırlıkıc söylcdi Salyiiol Rııy. bu sılın Oscar ödülünü. üç hai'ta kadar öncc. Kalküia'da bir has- Lıııcdc kalp lcdavisı gordüğii sırada al- mışiı (>M.aı lorcnındc \ıdco çckımiyle lîıııuncn llınllı yı'ıncinıcn. "Müthiş bir ıkliil. Hiç kuşkıısu/ sinema yasamımın cn büyük haşarısı. Bıından sonrası yok artık" dcmışti. Saiyacıı Ray. 1989'dagcçırdıği bir kalp anıclıyaiı dolayisıyla hasiancdc yatarkcn dc hran.su ("umhuı başkanı FrançoLs Mit- terrand'dan Lî-giou d'Honneurunvanıal- miştı. 1957 yıhnda da "Aparacito" (Ycnil- mc/)adlı lllmıylc Vcncdık Film Şcnliği'n- dc Altın Askın Ödülü'nc değcr görülcn Saıyacıl Rav. 40 yılı aşkın sinema uğraşı boyunca ^O'dan i'a/la lllnıc ım/asını at- ıııif. nimlcrındc çağdaş Hındistan'ın lop- Itımsa! sorıınlarını. ailc ealışmalannı vc • dcüışen dcücrlennı ıslcmışlı • II-I-UMSU. r.Sii. l'de