Katalog

STA CUMHURİYET 2SMART1992 CUMARTESİ GORUŞLER r£gKARŞILAŞMALAR A»ALET AflAOGLU fieyazpepdeye Bakmak 3 u vılkı Istanbul LJluslararası Fılm Festıvah'nın so- nuna gelındı Festıvalde aşağı >ukan yuz yırmı fılm gostenlmış olmaLı Bu, her gune ortalama sekız fılm duştu dcmektır Feı-^ahn bütun fılmlennı ızlemek ıslemış bınnın, gunun y m i saatını beyazperdeye- "bakarak' geçırdığmı duşunebı- lın. Bunu herhalde kımse yapmış değıl. yapması da gerek- mı_>r Yıne de msan, boyle tutkulu bır seyıranın olup ol- maı^ını merak edıyor Hadı gunde sekız olmasın da beş- altıı Ime koşup bejazperdeye "bakma* rekoru kıran bın var mı cabi 9 Şu son gun, bu. rekora yaklaşmış bın varsa, o kırne acaba >ınemalar arasında nasıl bır guzergâh ızlemış- tır fitun hızlı ulaşım guçlukdenne karşın, Istıklal Caddesı ıle Osranbey arası. maratonun onundekı onemlı engellerden sayrnayabılır Ama Avrupa yakası ıle Kadıkoy arasındakı koşnun ustesınden gelebıhmek, ne olursa olsun, ınce strate- jık fesaplarotesındebırşey len de ıstemıştır Ambargıbıbır yurec, bol para, çok zaman ve ıpıslak, bıtkın bır şekılde bır sınena koltuğuna çokulduğu zaman da perdedekı fılmın en az ık. on dakıkasına sadece bakmak durumunda olmaya pekle aldırmamak gıbı IC-ndı adıma, Istanbul trafiğınden her gun bıraz daha yıl- gınlşa kapıldığımı ıtıraf edenm 'Metropol ınsanı genlım ıçınce, yorgun bıtkm ınsandır Buyuk kentın sunduğu gu- zellıtlerden, zengınlıklerden pay almak ıstıyorsan bunu da gozealacaksın" tarzı oğutlenn de ıç yatıştıncı, tedavı edıcı hıçbr yanını bulamıyorum Kronometremı buyuk kent nabana gore ayarlayabıhnm, ama kentın çılekeşı olmak ıçın Jeğıl r Gınde sız de en az altı saat çalışıyorsani/, şoförlu araba- n»z y>ksa ve ışyennız kent rnerkezınden uzaksa, tutacağınız taksve gıdış-donuş yuz bın lıra ustunde bır ucret odeyeceğı- nızı.üstelık bunun da sızı yollarda zaman kaybından kur- tarrruyacağını, bır konserde, tıyatroda, sınemada geçecek ıkı sıatten çok daha fazlasının at arabalan, buldozerler, kam/onlar, TIR'lar, seyyar satıcılar ıle trafik ışıklan yenne konnuş trafik polıslennm rıerşeyı busbutun arapsaçınaçe- vıren acemı el kol ışaretlen arasında yıtıp gıdeceğını bılıyor- sanız. ne kadar sanat. kultur ınsanı, sınema tutkunu olursa- nı? dun, ozlemlennızın, ılgılennızın ustune gıtgıde artan sayıda çarpı ışaretlen koymaya başlarsınız Bu arada once- den dldığınız bıletlerden bır boluğu yanmıştır O ruh halı ıle, yenı atılımlara karşı da ısteksız kalırsınız Ulaşım sorunu halledılmemış. vapursuz, trensız, metro- suz metropollerde metropol etkmlıklenne gınşmek, gereklı altyapıyı beklemeden, ıstım sonradan gelsın dejıp ulusal, uluslararası şenlıkler duzenlemek gerçekten gozyaşartıcı bır ozven Duzenleyenler açısından da, ızlemeye çalışanlar açı- sından da Bu koşullarda duzenlenen kulturel etkınlıkler, ınsanlann ıç zengmlıklenne katabıleceklennde çok hırpala- nıp aza razı olma anlamına jîelıyor bır bakıma Bence, boyle festıvallerde. dıyelım sınemanın tartışılması kadar. ona ulaşmaya engel sorunlarda sureklı tartışma pla- nında tutulmalı Yeterlı olmayan sınema salonlannı dıle ge- tırmek ya da gostenlen filmler ustune duzenlenen paneller kadar, altyapısal sorunlar, gıderek ınsanm ruh sağlığı da festıval gundemınde bulunmalı tzleyıanın Pasolını sınema- sı üstüne bır konuşmayı dınlemeye gıtmesı ıyı de Pasolını'ye nasıl, ne kadar ulaşabıldığınm bıhnmesınde de sayısız ya- raflar var Bu arada hâlâ merak edıyorum, fılm festıvalı sonunda sa- hıden beyazperdeye 'bakma* rekorunu kıran bın olacak mı dıye Ortaya boyle bın çıkarsa, trafik falan gıbı sorunlan bır an ıçın bır yana koyar, onun hakkında en çok şunu merak ederdım Bu kadar fılm ıçınde, aklımda kalan kareler han- gılen acaba 9 Acaba, bu ıkı haftalık maraton sonunda bey- nın gorsel algılama merkezı ıncelense, orada nasıl bır han- tayla karşılaşıiır 9 Üst uste bınmış karmaşık pelıkuller mı, je- latıne sarılı tost ekmeğı gıbı muntazam dılım dılım kareler mı, yer sarsıntısma benzer, uğultulu, çığlıklı ve ansızın denn sessızlıklere gomuluvermış oyuklar mı, ne 9 Belkı de beyın, olması gerektığı gıbı bılınçlı bır sınema se\ırcısının ta baştan yapması gereken şeyı kendılığınden ustlenmış, algılama merkezı ancak kendı seçımlennı kaydetmıştır Festıvallerzaten herkesm herşevı bırden ızlemesı ıçındü- zenlenmez Hepımıze, eğılımlenmıze. eksıklıklenmıze, faz- iahklanmıza gore bır seçme olanağı veren festıval, en ıyı dü- zenlenmış festıvaldır îstanbul Uluslararası Fılm Festıvalı bu yıl, bolluk kadar ağız tadı peşındekı ızleyıaye de bu ola- nağı sağlamıştır Yann ortaya çıkarsa, beyazperdeye •bak- ma' rekoru kıran seyırcınm de bunu nasıl başardığını oğre- nınz belkı Ömrumüz her alanda kazançtan kayıplarla geçıyor da 60-30 YIL ÖNCE CUMHURİYET 1962: Üç Nazi yakalandı Bır Nazı yeraftı teşkılatı Kurmağa teşebbusten sanık uç Alman bugun yuksek. mahkemeve sev kedılmıştır Devletı tehlıkeye düşürmekten. fesatçılıktan ve ızınsız sılah bulundurmaktan sanık şahıslar 31 vaşındakı Guenter Sonnemann. ~6 vaşındakı Edelmut Dıetze ve 22 yaşında bır kamyon şoforu olan Bernd Ebert'tır Sonnemann ve Dıetze Salzgıtter - Lebenstedt tekı Yahudı mezarlığındd 100 mezar taşını devırmekten ve vandalıst hareketlerde bulunmaktan da sanıktırlar GEDIZ F£LAKETI.. BUGUN, GELEV OEPKEM, CAfit ı/E MAL &ye Çş PEPGEM, OZELUKLE GEP/Z fCÇES/M Y(t£(Mrry/i ÇEi/f&uiş, OA/O EMErvE St- MAV IZLMM/Şri. GıCHT&G ÖLÇEĞfME GORE ?. 8 ŞıPPETfAJPE &EZÇEK1-EŞEM SAGS'HrfMM AISOfNPAN YAfJGlAJ Çf<M4- Sf, 2A&4R/ DAVA PA Agp/eMrŞTT. 83OO KLOĞ FeÂKETTE; 1O66 4Ç YEAÇtK KALMAfACAK"DEMtŞTl.. Tîyatro Krallıkür NECATİCUMALI T rabzon Devlet Tıyatrosu geçen yıldan ben "Derya Gulu"nu oynuyor Trabzon'a gıdeme- mışüm Mart başında tıyatro- nun oyunu Ankara'da Kuçuk Tıyatro'- ya getırdığını duyunca gıttım, oyıınumu gordum, emeğı geçen genç yeteneklen tanıdım, kutladım Bır kez daha anladım kı Ankara dan uzak kalmanın arasını çok uzatmamak gerekıyor Gazetelerden ızledığınız >a da kulağmıza gelen haberlenn nıtelığı, gerçekleştınlmelennın hangı aşamalar- da olduğu ustune doğru bılgılen ancak yılda bır ıkı kez Ankara'ya gıtmekle edı- nebıhyorsunuz Sayın Fıkn Sağlar'ın Kultür Bakan- hğı'na gebşınden sonra Devlet Tıyatro- lan'nda bazı donuşumlenn gerçekleştı- nlmesı ıçın çalışmalar başladığını duyu- yordum. Ankara >a gıdışımde bu çalış- malarla ılgılı bazı bılgıler edındım Tıyatro Daıresı Başkanı Sa>ın Gulsen Karakadıoğlu, Devlet Tıyatrolan'nın yenıden yapılanması ıle ılgılı goruşlen saptamak ıçın bu konuda kuçuk bır şû- ra toplamayı duşunuyor TOBAV (Tı- yatro Opera Bale Sanatçılan Vakfi) ıse çalışma grubuna Devlet Tıvatrolan"nın yenıden yapılanması ıle ılgılı bır taslak hazırlatmış Elıme bu taslağın bır kop- yası geçtı Kultur Bakanlığı nın yenıden yapılanma çahşmalannda bu taslağı te- mel alıp almayacağını bılmıyorum Ne- dır kı gorduğum kadanyla bu taslak Ankara'da ellerde dolaşıyor, konuşu- lanlara gore de Ankara üyatro çevrele- nnde epeyı yandaşı var Konu uzun Devlet Tıyatrolan'nda bır dönuşumun gerçekleştınlmesınm ge- rekhlığı, bu ışte çok geç kahndığı kesın Boyle bır donüşüme gınşılecekse yon- tem olarak elbette kı oncelıkle amacmın bılınçlı olarak belırlenmesı. donuşumu gereklı kılan aksaklıklann, tıkanmala- nn açık secık saptanması şarttır Yenı- den yapılanmanın ılkelennı oluştura- cak, sonuç olarak yonlendınp bıçımlen- dırecek venler bunlardır TOBAV taslağı bu venlerden uzak gorunuyor Aksıne kurumun günun ko- şullanna gore eskımış çokmuş kurulu- şunu korumak, surdurmek ılkesıne da- yanıyor Getınlen değışıklık yetkılı ellen değıştırmek olarak kalıyor Kademeleş- tınlen yetkı organlanyla kurumun bu- gunku burokraük devlet daıresı kurulu- şu daha da pekleştınlıyor, tıyatro sa- natına daha çok zarar verecek muda- halelere açık duruma getınlıyor Taslak tıyatrolann yonetımını bır dızı kurullara teslım edıyor Bu kurullann ıl- kı "Tıyatro Yuksek Kurulu " Bunu "Danışma Kurulu", "Sanat Yonetım Kurulu \ "Sanatcılar Kurulu","Dısıp- lın Kurulu" gıbı kurullar ızlıyor Taslak metnınde bu kurullar arasında bır eşgü- dumden soz edılıyor, ama tıyatro sanatı açısından bu turlu kurullann adı, onune gelenın tıyatronun ışıne burun sokması- dır' Tivatroda denıokrasi işlemez; krallıkların ayakta kaldığı, bundan sonra da kalacağı tek kurum varsa o da tivatro'dur! Ti>atroda eşitlik yoktur ki demokrasi olsun. Bu yaamın yen her kurulun ayn ayn eleştınsıne ızın vermı> or Bunun ıçın ba- şa alınan ılk kurulun yapısını ele alaca- ğım Ne demek Tıyatro V uksek Kuru- lu 9 Ilk akla geürdığı YÖK gıbı bır kuru- luş karşısında kaldığınız ızlemı' Kurul Kultur Bakanlığı'nın atayacağı 2, Malı- ye Bakanlığı'nın atayacağı l. tıyatro meslek kuruluşlannın 2, tıyatro öğre- tımı yapan kursulenn seçeceğı 2, tıyatro danışma kurulunun seçeceğı 2 uyeden oluşuyor Devlet Tıyatrolan'nın ust ku- ruluşu nıtehğınde Tann Devlet Tıyatrolan'nı boyle bır kuruluştan kurusun' Hanı ozerklık 9 Yıllardır beklenen, ozlenen, sozu edılen ozerklık nerede' Bu kuruluşun getırece- ğı zararlar duşunulmuyor mu 9 Üstelık bu turlü zararlan başka yollardan vaşa- dı, çok çektı bugune kadar Devlet Tıyat- rolan' Bızler, tıyatroda gucunu bılgıden, ye- tenekten, hak hukuk anlayışından, tı- yatro aşkından alan bır otontenın ozle- mını çekıyoruz, tasan, yetkılen, nasıl ış- leyeceğı herkesçe bılınen klıkleşmeler kulıs çalışmalan sonunda ortava çıka- cak kurullara bırakıyor' Malıye Bakan- lığı'nın atayacağı temsılcının tıyatroda ışı ne Kultur Bakanlığı bır devlet daıre- sıdır, sanat kuruluşu değıldır, onun ata- yacağı temsılcıler tıyatroyu sıyası.ıktı- darlann denetımı altına surukler Öğre- tım uyelennınyenkursulendır Kısacası aşureye doner boyle bır kurul 1 Bu kurullarda yer alacak kışılenn kışı- sel çıkarlan, ısteklen doğrultusunda odunler venp odunler kopararak nasıl kanştıracaklan açıktır tıyatronun yone- tımını Tıyatroda demokrasi işlemez, krallık- lann ayakta kaldığı. bundan sonra da kalacağı tek kurum varsa o da tıyatro- dur 1 Tıyatroda eşıtlık yoktur kı demok- rasi olsun Kımlenn buyuk, kımlenn kuçük rollen oyna>acağı bellıdır Ilende- kımın Hamlet'ı, kımın Ofelya'yı ya da Julıette'ı oynayacağı daha konservatu- vara gınş sınavlaonda ortaya çıkar Tıyatrolan krallar yonetır O kral bıl- gısı, sevgıye. hakka dayanan durust yo- netımı doğru kararlan ıle dısıplın ku- rar. kadrosunda çalışanlann vazgece- medıklen bıregemenlık kurar tıyatroda Öyle kı yazanndan. sahne sanatçılann- dan sahne gensı gorevlılenne kadar tı- yatroya her katkısı olan yeteneğını, emeklennı onun yonetımıyle guven al- tında duyar Buyuk yetenekler buyük sanatcılar daıma azınlıktadır Çoğunlukta olan dar yeteneklılenn oylanyla yonetılmez, yonlendınlemez tıyatro 1 Kırk yıllık oyun yazan deneyımlenmle öğrendığım bır gerçek şudur Tıyatro kaplan kafesı gıbıdır Tıyatro yonetmenı eünde kırba- cı ıle gırer o kafese Usta bır kaplan eğıtı- cısı gıbı yönetır tıyatroyu Kırbacını arada bır havada şaklatsa bıle kaplan- cıklannın canını yakmadan vurutur gostensını 1 FERRL H DOĞAN ALO BABA7"N NE YAPMALDfltAp "ALO BILGI" TüPkiye'nin Azerbaycan Politikası EMİN GÜRSES Boğaziçi Üniversitesi T urk dış politikası, ıdeolojık yo- nelımı ve coğrafi konumu nede- nıyle Batı'yla yakm ılışkıler ku- rulması ve bolgede banşın, gu- venlığın ve ıstıkrann sureklı kılınması uzenne karulmuştur Bu temel prensıp- ler Turkıye'nın Azerbaycan ve dığer Türk cumhunyetlen ve dışandakı Turk azınlıklan polıtıkasının belırlenmesınde belırleyıcı bır rol oynamıştır Gerçı Tur- kıye, Batı'yla olan taahhutlenne uymuş- tur, fakat bunun yanında Kuzey kom- şusunu da dıkkate alaraıc ılışkılen boza- bılecek Batı taahhutlenne olumlu bak- mamıştır Bu nedenle, ne zaman kı ken- dısı ıçın yaşamsal bır durum gormüştür. Turk dış polıtıkasmda karar vencı mer- cılerde bulunanlar, dış polıtıkadakı ta- ahhutlerde değışıklıkler yapmaktan çe- kınmemışlerdır 1917 Bolşevık Devnmı Kafkasya'da yaşayan halklar ıçın bağımsızlığa doğaı uzanabılecek bır umut olarak gorulmuştu Bolşevıkler Beyaz Ordu karşı dev- nmcılenvle uğraşırken Gurcıstan, Er- menıstan ve Azerbaycan bagımsızlık- larını ılan ederler Azerbaycan, 28 Ma- yıs 1918'de bağımsızlığını ılan edıp Tur- İcıye'den destek ıstemış Önemlı bır Aze- n hderı olan Alı Bey Huseyınzade, Azer- baycan Cumhunyetı'nın geleceğı ıçın bazı onenler ılen surmuştur Bır tanesı de bır 'genel vablık' formulu ıle Turkıye ıle bırleşmekür Muttefıkler Yuksek Konseyı'nın 12 Ocak 1920'de Pans goruşmelen sırasın da Azerbaycan'ı tanıdığını goruyoruz Gorunuşte amaç, Bolşevıklenn ıktısadı olarak değen yuksek olan Baku'yu al- malannı engellemektır 1980'lerden ıtıbaren Sovyetler'ın eko- nomık çokuşu belırgın bır hale gelmış- tır İngılız Savanma Bakanı John Nott, 1981yılında,SovyetlerBırltğı'nı"Olmek- te olan bır dev" olarak lanımlamıştır Dağlık Karabağ sorunu Yuksek Sovyet Konseyı tarafından geçıcı olarak çozal- muştur Teklıfe gore bu bolge Azerbay- can'ın bır parçası olarak kalacaktı Er- menıstan'ın, bu bolgenın kendı cumhu- nyetının bır parçası olduğu karanna ce- vaben, Yuksek Konsey sınırlann yenı- den gozden geçınlmesını reddetmiştır Azerbaycan'ın durumunu, Halk Cep- hesı lıden Ebulfez Alıyev şoyle açıklı- yordu "Bağımsız Azerbaycan, Ata- turk'un laık cumhunyetı gıbı olmayı arzu edıvor" Kısa vadede, Dağlık- Karabağ ın Azerbaycan'ın bır parçası olarak kalması ıçın çaba sarf edılecek Orta vadede. bır federal Sovyetler Bırlı- ğı ıçınde kalınacak fakat ekonomık ve sı>ası otonomılen olacak Uzun vadede ıse Iran Azerbaycan ı ıle bırleşmeye çalı- şılacaktı Sovyetler Bırlığı ıçın 3 Eylul İ 99 Vde fesıh karan almdı 21 arahkta Ankara'nın Moskova île yakın ilişkisini sürdürmesi Ermenistan 'ın karabağ üzerindeki iddiaları konusunda Bakü'ye önemli bir destek sağlayacaktır. varlığı resmen sona erdı Ekonomık ve polıtık zorluklara rağmen, 70 yıllık be- raberlığınde doğurduğu zorunluluklar nedenıyle eskı Sovyet cumhunyetlenn- den ll'ı, aralık 1991'de Alma Ata'da toplanıp bır Bağımsız Devletler Toplu- luğu oluşturdular Ankara. bu gelışme- ler karşısında temkınlı davranıyordu Fakat durum oyle bır noktaja gelmıştı kı Azerbaycan ın tanınması bır gereklı- lık olmuştu Turkıve, ılk tanıv an ulke oı- mak amacıyla Bakanlar Kurulu nun 9 Kasım 1991'de aldıgı bır kararla Azer- baycan'ın bağımsızlığını resmen tanıdı Doğu-Batı ılışkılenndekı bu değışık- lıklenn Turkıye'ye çok yonlu bır dış po- lıtıka ızleme olanağı verdığı doğrudur Azerbaycan'ın Karadenız Bırlığı'ne da- hıl edılmesı Ankara'nın attıgı akıllıca bır adımdır Ankara, aynca Moskova ılede ekonomık ve sıyası ılışkılenn gelıştınl- mesıne de aynı derecede onem vermek- tedır Batı, Kafkaslar'dakı ve Orta As- ya'dakı venı cumhunyetlerledaha yakm ılışkı kurmak ıçın Ankara'nın ışbırlığme çok onem verdığını gostermektedır Bu, yenı bağımsızlığına kavuşan Turk cum- hunyetlennın Ankara'ya verdığı onem- den ıleri gelmektedır Ankara'nın onun- de önemlı bır sınav var, bu da Azerbay- can-Ermenıstan arasındakı Karabağ sorunu Ankara'nın Baku'ye, Envan'ın Batı ya verdığı mesajlara karşı kendı mesajlannı uretmesı ıçın yardımcı ola- cağı kesındır Ankaıa, bugun uluslara- rası alanda bulunduğu yen ıyı değerlen- dınp Baku ye destek verecektır Turkı- ye, bu anlaşmazhğın çozumu ıçın kısa donemde olası bır çatışmayı onlemek ıçın uluslararası platformda Azerbay- can ıçın destek arayacak ve çatışmayı caydıncı bır rol oynayacaktır Ankara'nm, destek venrken Turk dış polıtıkasındakı geleneksel "temkınlı davranışını' da (uluslararası platformda doğabılecek eleştınlen de goz onunde tutarak) elden bırakmayacağı kesındır Ankara nın Moskova ıle yakın ıhşkısını surdurmesı Ermenıstan'ın Karabağ uzenndekı ıddıalan konusunda Baku'- ye onemlı bır destek sağlayabılecektır Batı'nın Panturkızm kuşkulannı gıder- mek gorevı Ankara'ya duşuyor Anka- ra, bu nedenle yenı ekonomık ımkânla- nn onemını ve Iran Islam radıkalızmıne karsı Türkıye modelının bolgede oluştu- racağı ıstıkrann onemını ozellıkle vur- gulamaya devam edecektır Bu tutu- mun Ankara 'ya.Kafkaslar ve Orta As- ya'da olası bır fslamı yonetımden çe- kınen Batı'nın desteğını sağlayacağı ke- sındır Ankara, bılıyor kı Turk cumhu- nyetlenne yalnızca ekonomık fırsatlar dıyan olarak bakmak yanhştır Ankara, doğal olarak bu ılışkılerden yarar sağla- yacaktır fakat yalnızca ekonomık yara- n düşunmek ılende bağımsız Turk dev- letlennın uluslararası alanda verebıle- ceklen sıyası desteğı gozardı etmek de- mektır ÇEVREMİZ OKTAYEKİNCİ Çevremiz ve Cumhuriyet Için D oğal ve kulturel değerlenmızın korunmasında vıllardır aşılamayan sorunlardan bın de "mülkıyet hakla"dır Daha doğrusu. bu hakkın, toplumsal sorumluluk- lan ve evrensel yaıkumluluklen "yadsıyan" bır anJayış ıçınde kullanılabılmesıdır Omeğın. tanhı bır evın tapusunda adlan yazıh olanlar, salt bundan aldıklan yetkıyle o evı yıkmak, yenne apartman dık- mek, hatta "yakmak" hakkını da çoğu kez kendılennde gore- bılırler Ve bu nedenle yasal bır boşluk ya da "olanak" bulduk- lan anda, "vıcdanlan rahat olarak", ısteklennı hemen uygula- yabdırler Benzer şekılde, bır koruluğun ya da doğal SÎTın "tapulu" sahıplen de arazılennın bır an once bu "kısıtlamadan" kurtul- ması, mulklennı" dıledıklen gıbı "değerlendırmelen" yonun- de ellennden gelenı yapabılırler O arazıyı "SIT" yapan ozel- Iıklenn ulus ve ınsanlık adına korunmasmdan yana değıllerse, yıne bır yolunu bulup kendı beklentılenne uygun bır "'ımar sta- tıısune kavuşması ıçın her turlu gınşımlennı "meşru" sayabı- lırler Çevre değerlennın gıderek azalmasına ve "değeriendırmek" adına tumuyle yok edılmesıne ortam hazırlayan bu tur bır ' mülkıyet hakkı anlayışL, asbnda devleün kendısınde bıle ege-' men durumdadır ' Orman arazılen, korunması gereken koylar, arkeolojık ka- hntılarla kaplı Hazıne arazılen, yeşıl alanlar ve hatta tanhsei kent bûhçelen devletın de "burası benım, ekonomık kalkın- ı mam ıçın yapılaşmaya acma hakkım v ar" dıyebıldığı bır "tunz- mı teşvık politikası" ıle 49 yıllığına ona buna tahsıs edılmemış mıdır 9 Toplumun genel çıkarlannı ve 'geleceğmı" gozardı eden boylesı bır "kamu mulkıyetı" anlayışı yuzunden, ulkenm ve kentlenn en guzel koşelen, şu son altı-yedı yıl ıçınde betonlaş- maya açümamış mıdır 9 Ozetle dı>ebılınz kj, geleceğımız ıçın "kaynak" olan tanhsd ve doğal zengınlığımıze toplum ve ulus olarak sahıpçıkabılme- mızın onundekı en cıddı engel, * kutsalbğı" salt tapudakı ısım- lerle sınırlı goren mülkıyet kavramıdır Bu kavramın. tek tek kışılerden devlete kadar uzanan genış bır yelpazede "egemen anlayış" halıne gelmesıyledır kı orneğın bır Park Otel'de "son soz" malıklere kalabılmekte, Sevda Te- pesı gen ahnamamakta, on bınlerce 'hukuk dışı" buıayla baş edılememektedır Cumhunyet gazetemızın geçen kasım ayı başlanndan bu yanavaşadığı "bunalım 'dabusorunun salt çevre değerlenmı- zın korunması ıle sınırlı olmadığını gostenyor Bunalımın kokenınde, 'değen toplumsal mısyonu ıle behr- lenen" bır kurumun,' kımın malı" olduğu konusundakı anlaş- mazlık yatıyor Gazeteden "bu anlaşmazlık nedenıyle" uzaklaşan kadrola- nn genış ve etlon bırduyarlı okur kıtlesı uralından desteklen- mesı ıse Cumhunyet gıbı "kultur varlığı" nıtehğını kazanmış kurumlarda "mülkıyet hakkı" kavramının da toplumsal bır ıçenkte ele alınması gerektığını kanıtlıyor Öyle olmadığı zarıan üpkı herhangı bır eskı ev sahıbının ya da SIT ılan edılmış Hazıne arazısını kıraya çıkartan devleün davrandığı gıbı, 'burası benım mahm, dıledığım gıbı kullanı- ryn' denıldığı zaman, hemen ortaya çıkıyor kı boylesı bır "mul- kıyet hakkı" anlayışı oncehkle o kurumun kendısıne zarar ve- nyor Nıtekım, Tartışma koşemızde, bu bunalımla ılgılı olarak ya- yımlanmaya başlanan okurmektuplanndakı ağırlıklı gorûşde aynıdır Cumhunyet'un şu zor gunlennı aşmasına omuz vermek ıs- teyen okuıiann çoğu, şunlan söyluyorlar "Cumhunyet'ın gerçek sahıplen bızlenz Bundan oturu 'hakkımızı' da ısüyoruz ve aynlanlarla yenıden kucakiaşabıl- mek ıçın gazete uzenndekı 'mülkıyet hakkının', gerçek sahıpte- nnden vana kullanılmasını beklıyoruz ' Duy arb okurlanmıan bu çağnsına, ben de bu köşeden katü- dım "Çevremiz" ıçın başladığımız haftabk soyleşılenn once ken- dı çevremızdekı değerlen gozeterek bır anlâm kazanabıleceğı- ne ınandım Cumhunyet. "tapusuna" bakılarak değıl, toplumsal gehşme ıçersındekı "değenne" bakılarak koruma altına abnması gere- ken bır kultur varbğı, bır demokrasi abıdesıdır Bu nedenle, dığer tum kulturel zengınbklenmız gıh, "yaşa- yabılmek" ve geleceğe ışık tutabıbnek ıçın gerçek sahıplenyle "butunleşmeyı" bekİyor Kendısıne kımbğını ve saygınlığını kazandıran emektar dostlanna bır an once kavuşmayı bekh- yor Çevremiz de bunu bekleyecek OKURLARDAN Vatandaş ne yapsın? 25Mart 1992tanhlı bılmedıgı dovızı bankalara gazelemızın'g sayfasında vavımlanan "Teknolojı vanşında kalpazanlaronde' başlıklı ve Tav fun Gonullu ımzalı haben okurken ^ışkmlıktan kuçuk dılımı k O l k l b g bozdururken yakalanan vurttaşlar hakkında soruşturma" açılabılıyor Sonunda bırçok dava vatandaş lehıne "sonuçlanabılıyor " Şımdı yutacaktım Oncelıkle bovlebır soruvorum Bankalardakı eny konudd bızı aydınlatiıgı ıçın muhdbırınızı İcutlamak ıstenm Adlı Tıp uzmanlan, kalpazanlann son donemlerde çok ılen basım teknıklennden vararlanarak bastıklan dov ızlenn gerçeğıyle sahtesını bırbınndena>ırtetmenın bır vatandaş ıçın mumkun olamavacağını' belırtmışler Ama elındekı sahteolduğunu venı teknık elektronık ahazlann bıleayırt edemedığı dolan alan vatandaşı mahkeme kapılannda sunındünnenın anlamı ne 9 Cıhazın anluyamadığı dovızı kabul eden banka memurunun üç kuruşluk maaşından bunu tahsıl etmerun mantığı ne 9 AHMET INCE Istanbul Hayatımızı pahalılaştıranlar Son >ıllarda Istanbul un her semunde pıürak gıbı çoğalan nakbye şırketlen burolan ne ış yapar dıye kendı kendıme sorardururum Geçenierde Afyon'dan bır arkadaşım lOkg'lık bırpaket gonderdı ve ben de daıma pahalı yerlerde ışyen acan bu ilnnalann kerametını anladım lOkg'bk nakbye ucretı ıçın benden 30 257 - TL (oiuzbınıkıyuzellı vedı) ıstendı yanı 1 kgıçın3 035 - TL Ontonlukbır kamyonun Afyon dan Istanbul a olan 440 km vol ıçın ıstedıeı taşıma ucretı 3O025 7ÖÖ-TL Beşsefer yaptı mı gıargıcır yenı bır kamyon parası Ilk dkla gelen ıse bu muaz?am meblağ ıçınden, taşımanın butun yukunu vc sıkıntısını çeken kamv oncu ve şotor ne kadannıalıvorlar doğrusu merak konusu Bu muhteşem kârdan ıse ne kadarı Gelır Vergısı olarak Malıye veodenı>or oda aynca bır merak konusu Bugune kadar ılan edılen vergı rekortmenlen ıçensınde yıllardır bır nakbyecıye rasdamadım veya hatırlamıyorum Merak ıçın paketı getıren çocuğun maaşını sordum 850 000 - TLdedı Duşununuzbır kere, gelen mal patates, soğan, kabak, domates, lahana, ıspanak ve kesım ıçın getırılen canlı hayvan gıbı halkımızın temel gıda ıhtıyaçlan ıse hayat, sunı olarak ne kadar pahalılaşıyor Aynca vergibiz kazanç temınınden ıse talep arttığmdan enflasyonun nerelerden kaynaklandığı çıkıyor ortaya Enflasyona çare arayan hukumetımıan oncelıkle ve ozellıkie havatımızı vergı vermeden sağlanan kazançlarla pahalılaştıran bu aracılara eğılmesı gerekmez mı 9 Ertuğrul E.Arpacı htanbul