Katalog

SAYFA CUMHURİYET 24 MART1992 SAU 10 DIŞ HABERLER g'iıı T ıiı»-'- Kohl'ün oyu Bush'a • AA (VVashingtoo) - Almanya Başbakaru Helmut Kohl, George Bush'un ABD başkanlığına yeniden adayhğını koymasını desteklediğjni açıkladı. Kohl, iki liderin Camp David'de yaptıklan göriişmenin ardından, GATT konusunda ABD ile AT arasındaki çekişmenin karşılıklı adımlarla gıdenlmesı iizennde görüş birliğine vardıklarını duyurdu. Beyaz Saray'daki basın loplantısında Başkan Bush da ABD-Avrupa bağlannı vurgularken "NATO Avrupa banşının temel taşı olmayı sürdürmektedir" dedi. Kaddafi'den geri adım • Dış Haberier Servisi - Libya. bır Amcnkan uçağını düşürmekle suçlanan iki yelkilisini Arap Birliği'ne leslim etme karan aldı. Açıklamayı yapan Libya'nın BM Büyükelçisi Alı Ahmed el Hudari. iki yctkilınin Arap Birliği'ne ne zaman leslimedileceğini söylemedi. Hudari, BM ileArap Birliğiarasında, Pan AM'a ait bır yolcu uçağına bomba koyup 270 kişinin ölümüne neden olmakla suçlanan iki Libyalı yetkilinin Arap Birliği'ne teslim edılmesine ilişkin bir karşılıklı anlayış bulunduğunu söyledı. İki Libyalıyla ilgili olarak bundansonra nc yapılacağına Arap Bırlığı karar \crccek. Batı Trakya sorunu • AA (Heisinki) - Batı Trakya Türklenne Yunan hükümetince yapılan baskılar, AGİK izleme toplantılanna getirilecek. Finlandiya'nın başkenti Helsınki'de bugün başlayacak olan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı (AGİK) izleme toplantısına, ilk kez Batı Trakya Türklerini temsilen bir heyetin katılacağı öğrenildi. Tayland seçimleri . • AA (Bangkok) - Tayland'da gecen yılki askeri darbenin ardından önceki gûn yapılan serbest seçimlerde, ordu yanlısı partilerin kazançlı çıktığı bildirildi. Resmi sonuçlara göre ordu ile işbirliği yapma eğilimindeki Samakki Thara ve Chart Thai partileri, 360 sandalyeli parlamentoda 79 ve 74 üyelik kazanırken iktidann tamamen sivillere devredilmesini savunan Yeni İlham Partisi 72 sandalye ile üçüncü parti oldu. Iktidardaki Sosyalist Parti, yerel seçimlerde yüzde 18 oranında oy aldı; sağ koalisyon, oylann yüzde 34'ünü topladı Fransız sosyalistleri,yerel seçimlerde silindiMİNE G.SAULNIER (Paris)- Fransa çapında önceki gün yapılan yerel seçimlerden, iktidardaki Sosyalist Parti ağır biryenilgi ileçıktı. Ulke- de uzun yıllardan beri seçmen katılma oranının en yüksek düzeye (yüzde 68) eriştiği bölge konsey temsilcileri seçiminde, oylann toplam yüzde 34'ünü alan UDF-RPR (Cumhuriyetçi ve Demokrat Birlik) partilerinin merkez sağ koalisyonu, hem bölge, hem de 1993 genel milletvekili seçimlerinin olası galibi olarak öne çıkıyor. Clkede son yıllarda büyük yiikseliş gös- leren aşın sağcı ve ırkçı Ulusal Cephe parü- si. ulusal ölçekte yüzde 14 oranında oy lopladı. Aynı parti. Pans \e \oresi "lle de Franee'da. sosyalıstlenn 32 konsey üyeliği- ne karşı 37 üye ile miithiş bir ilerleme kay- detıi. Ancak Ulusal Cephe'nin Paris ve Nice kcntlerini içine alan eyaletlerde görülen, >üzde 20'nın üstündeki oy patlaması, ülke genelınde gerçekleşmedı. Seçmenlerin re- kor oranda oy kullanmaya karar verişleri. bu ırkcı partiye karşı bır tepkı olarak yo- rıımlanıyor. Yeşillerin başansı Bölge seçimlerinin en büyük başansını, çc\recı Yeşıller ve Ekoloji Kuşağı partileri yapıılar. İki partinin toplam oy oranı. yüz- de 15 ile Ulusal Cephe'nin önüne geçiyor. Aynı kapsamda. Pans yöresindekı bölge meclısınde aşın sağın 37 üyesine karşılık çevrecılerin 38 temsilcısi bulunacak. Dola- yısı>la. bu iki parti. kısa ve orta enmdeki Fransız siyasal tablosunda. ırkçılığa alter- nalif olarak biçimleniyorlar. Fransız teomüntst Partisi. yapılan tah- minlerı doğrulayarak gerçekleştirdiğı yüz- de 8lik skoruyla. 1989 yerel seçimlerinden 600.000 oy daha fazla almış bulunuyor. Dün bütün yorumlar. söz konusu secımle- rin Sosyalist Partı'nın ağır bir yenilgisı olmaktan başka. merkezı sağ muhalefetın önümüzdekı yıl iktidara geleceğinin kesin- leşmesi biçimindeydı. Sos>alist Parti hükümetinin Başbakam Edıth Cresson. seçım sonuçlanyla ilgili yjptığı konuşmada, "Bu sonuçlar. bölgesel seçım sonuçlandır. Sosyalist Parti büyük çapta o\ vıtirmiştir. ama şu andaki hükü- metın meşruiyetinı gündeme getirmek söz konusu değildir. Hükümet. politikasını de- üişürmcyecckur " dedı. Hükümeteisttfabaskısı Cresson'un bu kesinliğine karşın. Fran- M/ muhalefeti. seçim sonuçlarını "Oy oranı yüzde I8'e düşen bir parti. iktidarda kal- maya devam edemez" biçiminde yorum- luvor Bclli başlı muhalefet liderleri. dün- den başlayarak hükümetin ıstıfa etmesi ve I *W3 genel seçimlerinin öne ahnması gerek- tığinı ılen sürüvorlar. Cumhurbaşkanı tvlitterrand'ın seçim so- nuçlamfa ılgılı olarak yapacağı değerlen- dirme ısc. \urt çapında merakla bekleni- \or Sosyalist Parti Genel Sekreteri Laureru Fabius. seçim sonuçlannın açıklanmasın- dan sonra yaptığı açıklamada, partisinin başansı/lığını kabullenerek. "Halk bize ara seçimlerde bir mesaj vermiş oldu. Parti- yı yenılememız gerekiyor." dedi. Halk cezalandınh' Fransa e>kı hasbakanı ve sağ koalisyon lıderı Jaecjues Chırac ise, halkın pazar gü- nii vapılan \erel seçimlerde Sosvalist Parti'vi cezalandırdığını söyledi. Sağ koa- lısyonun. Fransa'nın en önemli siyasj gücü halınc geldığıni belirten Chirac, "Gelenek- sel partileri protesto edenler, Ulusal Cephe \e çevrecı partilere kaydılar, Seçimler, sos- yalızmin çöktüğünü gösterdi" şeklinde konuştu. Chirac. gelecek sene düzenlene- cek olan genel seçimler için tüm Fransız halkını avnı parıi altında birleştireceklerini desozlerineekledi. Le Peo'iı değertendirmesi Seçimde yüzde 14 oranında oy toplayan aşın sağcı Ulusal Cephe'nin lideri Jean- Marie Le Pen de sonuçlar hakkında yaptığı değerlendırmede. partisinin tüm engelle- mclcre rağmen ılerledığinı söyledi. Le Pen, açıklamasında. "Kampanya sırasında tüm pariiler bi/e karşıydı. Ne zaman eylem vansak. Sosyalist Parti bize karşılık verdi. Televizyonda bile yer alamadık" dedi. Arnavutluk'ta komünist yönetim sona erdi Zafer demokratlarınDış Haberier Servisi - Arnavutluk'ta önceki gün yapılan genel seçimler. muhalefetteki Demokratik Parti'nin (DP) açık za- feriyle sonuclandı. Böylece adını Sosyalist Parti (SP) olarak değiştiren komünistlerin 50 yıl süren iktidan sona erdi. Seçim zaferinin belli olmasınuı ardından sokaklara fırlayan DP yandaşlan sevinç gösterileri yaptı. (Fotoğraf:REUTER) Resmı olmayan sonuçlara göre DP oylann yüzde 70'ini topladı. SP oyla- nn \uzde 20"sıni. Sosyal Demokrat Parı'ı (SDP) yüzde 2's'inı, Cumhun- >etçı Parti (CP) yüzde 2'sini elde etti. Bu sonuçlara göre birkaç seçim böl- gesindc ikinci tur seçime gidılmesi beklenijor. İkinci tur oylama gelecek lıal'ta yapılacak. DP. özellikle şehirlerde diğer parti- lere nei bir üsıünlük sağladı. DP oyla- nn Dıraç'ta yüzde 82'sini. Vlora'da \ dzdc 86"sını. Dibol'da yüzde 80'ini. İ'ıezat'td y üzde 6l"ini, Areşen'de yüz- de 63'ünü. başkent Tiran'ın birbölge- sınde ıse \ üzde 99'unu elde etti. Ö/ellıkle büyük kentlerde ezici bir v;>ğunluk elde etmesi seçim öncesinde alımın edılen Demokratik Parti'nın kırsal kesimde de çoğunluğu kazan- ması sürpriz oldu Geçen yıl yapılan ılk genel seçimlerde eskiden komü- nıstlere oy \eren \e ülke nüfusunun yü/de 65'inı oluşturan kırsal kesim- dekı seçmenlerin de bırçoğu bu kez o\unu Demokratlara verdi. DP lıderı Sali Bcrişa. seçim soriuç- arını değerlendırmek için düzenlediği basın loplantısında, "Arnavutluk, ge- çış döncminda acı çekecektir. Ama Hı/ım parlamentoda sağlayacağırruz muıhık çoğunluk bu dönemi kolay- aştıracaktır. Arnavutluk, komürüz- mc clveda diyecektir" şeklinde ko- nuştu. Bcrişa. basın toplantısında. parla- menıoda mutlak üslünlüğü ele geçir- diklerini, buna rağmen Cumhuriyetçi Parti ve Sosyal Demokrat Parti ile bir koalisyon hükümeti kurmak istedik- lenni söyledi. Berişa, ordunun bir darbe yapıp yapmayacağı yolundaki bir soruyu ise "Arnavut ordusu. tarih boyunca hükümet darbesi yapma- mışlır Bu, ordunun geleneğıne aykı- ndır" diye yanıtladı. Yenilgiye uğrayan Sosyalist Parti'- nin lideri Fatoş Nano ise dün yaptığı açıklamada. secimi "bazı sorunlara ve yolsuzluklara rağmen adil bir seçim' olarak nitelendirdi. Seçimde Demokratik Parti'nin bü- yük bir üstünlük sağladığının belli olmasının ardından başkent Tiran'da dün sabah saatlerinden itibaren bay- ram havası yaşandı. DP taraftarlan konvoylar halinde Tiran sokaklannda dolaşırken parti merkezinin önündc sabahın erken sa- atlennde yüzlerce kişi toplanarak se- vinç gösterileri yaptı. Parti lideri Sali Berişa'ya sevgi gösterilerinde bulu- nan kalabalık, Cumhurbaşkanı Ra- miz Alia ve Sosyalist Parti'nin aley- hinde sloganlar attı. Demokratik Partı'deki bayram ha- vasına karşılık, seçimi kaybederek iküdardan düşen Sosyalist Parti mer- kezınde tam bir sessizlik yaşanıyor. Hayal kınklığı içındeki parti yetkılile- rinin hiçbir açıklama yapmak isteme- dikleri ve basını kabul etmedikleri bildiriliyor. DENTAŞ OLÜKLU MUKAVVA SANAYİ VE TÎCARET A.Ş. ÖZETBİLANÇOSU (1.000 TL.) AKTtF 1 DONEK VAKLIKIA» A- Hanr Dcjala 8- Kıs» V TK. AL C D * K H I V A I D- Suklaı ISloklar 2- Vn SJ». AV E D4. D M O I V U M DURAN VARUK *. Uou V TKL Al B- FUMB Dur Vır C Maddı Dvnn Vu 1- Bau« Aru )- DaJ. Ds Vu 4- BMkaii A»on »• D«JH D n ı Var 1 >07«)U0 231445 4 4XJİ0 M.44}>l] 4.9(2.32! 19^99 311 CAKI DONEM 31 12 IWI U2IU» 13.112.« — 10 «72 125 I.9l9.l7t _ 5.445 000 ııajıw I14İ52 12 224M5 l« St; S2I 4|7U.5« ONCEHI DÖNEM 8240.0» »051 17UJI3 II 221340 1N1443 11*45.251 5 4S8J72 11 12 19*0 3113 9Qf S 654.367 1 ltt.473 8JMLI» 346.667 54JI2 17S.S0S 9717.6(7 I9JM.3M 11564 499 31 SA1-045 PASİF 1 K1SA V BOR(,LAK A-Fınaıual Boct B- Tıcan Borçlır C- D«) L u V Boeç. D- AL Sıp. Anns. 11- UZUN V BOKÇLA* A- FmMallOK ft- bden laz- ILATV (II 0ZSERM.AU A-Senuyc B- Htaudca Dcj F CYbkUcı 1- Ytal Vdckln 2- CX Üna fcdrt D-Uılar «- OOoan Kin Iv Oeç Yıl Kiıı CA«I DONEM 31 12 I9»l 1 136461 4 3M.M4 10313.465 36 S JM7 4 149 501 8 651123 113 513 ııotM 1798 871 5 384.180 ! 000.000 7J25.I4I 5JO4J32 10478.512 13 095 023 7I83OS8 28S0I485 5^)00000 41786.566 ONCTİ1U DONEM 31 12.1990 859883 3 5M2» imMİ 5 455JT2 5 713.227 703J83 6IJS3 J36.43» 1986.687 3.078089 4428122 5.0*«5 II934J6S 2J23J23 17 603.6T7 J1S61-Û63 CAFER SADK ABALIOĞLU Yönflım Kurulu Başkanı TURHAN ÜLKÜ BURHAN SEMEN M.KÂZIM MANAS1R A Ü VAVUZÇEHRE Genel MûdUr Mufaasebe Müdüru Deneticı Denetkı DENTAŞ OLUKLU MUKAVVA SANAYİ VE TÎCARET ANONİM ŞtRKETİ ÖZET GELİR TABLOSU (1.000 TL.) A- BRÜT SAT1ŞLAR B- SATIŞLAROAN INDİRİMLER C- NET SAT1ŞLAR D- SATIŞLARIN MALİYETİ BRÜT SATIŞ KÂRI E- DÖNEM GİDERLERİ İŞLETME FAALtYET KÂRI F- FAALrrET DIŞI GELİRLER G- FAALtYET DIŞI GİDERLERİ DÖNEM KÂRI H- OLAGANÜSTÜ GELİRLER DÖNEM KÂRI 1- ÖDENECEK VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER NET DÖNEM KÂRI CAFER SADOt ABALIOCUJ TURHAN ÜLKÜ BURHAN SEMEN Yöoetim Kurulu Bajkaoı Genel Mudür Muhasebe Mudurü CARİ DÖNEM 31.12.1991 82.908.526 (304.313) 82.604.213 (53.584.786) 27.019.427 (12.379.245) 14.640.182 2.104.818 (6.431.535) 10.313.465 10.313.465 7.750.350 2.563.115 ÖNCEKİ DÖNEM 31.12.1990 49.989.873 (502.087) 49.487.786 (37.346.467) 12.141.319 (9.497.758) 2.643.561 2.157.707 (1.184.604) 3.616.664 1.480.000 5.096.664 3.219.696 1.876.968 M.KAZIM MANASIS Denetid ALİ YAVUZÇEHRE Denetici 1991 DENETLEME KURULU RAPORU 1- ORTAĞIN Unvanı :DENİZLİMerkezı Sermayesı : Faaliyet Konusu : 2- Denetçilerin adı, görev süre- leri ve ortak olup olmadıklan: 3- Katıhnan Yönetim Kurulu ve yapılan deneıleme kurulu top- lantılan sayısı : 4- Ortaklık hesapları defter ve belgeleri uzerinde yapılan ınce- lemenin hangi tarıhlerde yapıl- dığı ve varılan sonuç : 5- Ortaklık veznesinde yapılan sayımların sayısı ve sonuçlan: 6- TT.K. 353'üncü maddesinin l'inci fıkrasının 4 no.lu bendi gereğince yapılan inceıeme ta- rih ve sonuç : 7- tntikal eden sikâyet ve yol- suzluklar ve bunlar hakkında yapılan işlemler DENTAŞ Oluklu Mukavva San. ve Tic. A.Ş. 5.000.000.000^ Oluklu mukavva kutu ve viol imalatı ALİ YAVUZÇEHRE ortak değüdir. Gö- rev süresi 3 yıldır. (1990-1993). M.KÂZIM MANASIR Ortakür. Görev süresi 3 yıldır. (1990-1993). 6 Yönetim Kurulu toplantısına iştirak edUmıştir. 16 mayıs - 28 haziran - 2 tem- muz - 15 ağustos - 15 ekim ve 17 araJık. 6 Denetleme kurulu toplantısı yapılmış- tır. 15 mayıs - 27 haziran - 1 temtnuz - 14 ağustos - 14 ekım ve 16 aralık. Yönetim Kurulu toplantısından bırer gun önce defter ve belgelerde geniş kapsamlı incelemeye girilmiş, kasa sayımlan yapıl- mıs, ortak pay defterleri, temettû ödeme- leri tetkik edilmiş, personelin görevindeki tutum ve davranışlan ile ilgili raporiar yo- netime verilmiştir. Mayıs-haziran-temmuz-ağustos-ekim ve aralık aylarında vezne sayımı yapılmıştır. Her ay defter ve belgeler uzerinde kont- FOI yapılmıştır. Kanunsuz bir isleme rast- lanmamıştır. Kurulumuza intikal eden sikâyetler neti- celendirilmi; ve gereğini yönetim kurulu ifa etmiştir. Dentas Anonim Ortaklığı'nın 1.1.91-31.12.91 dönemi ve islemlerini TT.K. ortaklık esas sözleşmesi ve diğer mevzuat ilke ve standartlarma göre in- celemiş bulunmaktayız. Görüşümüze göre içeriğini benimsediğimiz şekli 31.12.1991 tarihi iti- banyla düzenlenmış bilanço, ortakhğın anılan tarihtekı gercek mali du- rumunu 1991 dönemine ait kâr-zarar tablosu anılan döneme ait gerçek faaliyet sonuçlarını yansıtmakta ve kânn dağıtım önerisi yasalara ve or- taklık esas sözleşmesine uygun bulunmaktadır. Bilançonun ve kâr/zarar cetvelinin onaylanmasını ve yönetim kurulu- nun aklanmasına oylarınıza arz ederiz. ALİ YAVUZÇEHRE M.KÂZIM MANASIR Denetici Denetici Kazan yönetimi, Rusya ile federasyon anlaşmasını imzalamayacağını açıkladı Tataristan Rusya'ya başkaldırıyor Dtş Haberier Servisi - Rusya Federasyonu'na bağlı Tataristan Özerk Cumhuriyeti'nde geçen hafta sonu yapılan halkoylamasından 'ege- menlik ilunı* karan çıkması, Yeltsin yönetimini telaşa düşürdü. Mos- ko\a, Tataristan liderliğini Rusya ile federasyon anlaşmasını imzala- mak için zorlarken Tatar yönetimi bunu'reddetti. lıtın\cılcr \e ozcrk bölgelcr arasindaki ılış- kılcn yeniden belirlejeeek olan federasyon anlaşmasının. 31 mart tarıhinde Mos- kovu'da ımzalanması planlanıyor. Anlaş- mavı Talariitan ve Çcçen-lnguş Özerk Cumhuriveti dışında kalan tüm federasyon cıımhuriyetleri daha önce parafe etmişti. Tatarıstan'ın egemenliğini ilan etmemesi .için >oğun çaba gösteren Rusya'nın Baş- hakun Birinci Yardımcısı Gennadi Burbu- lis dün Tatar yönetimine, Rusya ile imza- lanması planlanan federasyon anlaşmasını mı/alamukian vazgeçmemeleri çağnsında hıılundu. Burbulis. Rus>a televizyonuna verdiği dcmcçıc. Tataristan'm egemenlik karanna dcsick veren halkoylaması sonuçlanndan sonra da federasyon anlaşmasında kendi- ne >cr bulabileceğini söyledi. Rus hüküme- unın. kendi topraklanndan bir kopma giri- ^ımiae karşı anlayışla yaklaşmayacağım \urgulayan Burbulis. "Rusya'nın toprak büıünlüğü olgusuna kayıtsız kalamayız" dedi Rusya ile federasyona bağlı özerk cum- Tataristan kabul etmiyor Rusuı'nın uyarısına karşın Tatanstan NÖnetimi federasyon anlaşmasını imzala- mayı reddelti. Tjtaristan Devlet Başkanı Mintimer Şaimi\ev, dün cumhunyetin başkenti Ka- Ain'da düzenlediği basın toplantısında. Rusya ılc federasyon anlaşması imzalama- nın. Tataristan'ın özerkliğinden vazgeç- mek anlamına geleceğinı söyledi. Bu ne- dcnle federasyon anlaşmasını imzalamaya- caklannı açıklayan Devlet Başkanı Şaimi- \c\. bunun yerine Rusya ile ikili anlaşma- İar ımzalamak istediklerini belirtti. Moskova ile inızalayacaklan ikili anlaş- nnılarda siyasi ve ekonomik konulann >anı sıra Tataristan"ın uluslararası ilişkile- nnın de düzenlenmesi gerektiğini söyleyen Şaimıyev. Tataristan'ın sımrlannın korun- tnası \e güvenlığinin sağlanmasını da Rusşa'ya bırakmayı düşündüklerini açık- Lıdı. Rusya. nüfusunun yüzde 48'ini Kazan Türklerinin. yüzde 43'ünü ise Ruslann oluşturduğu Tataristan'da geçen cumarte- sı günü yapılan halkoylamasında egemen- lik ılan etme kararının ahnmaması için >oğun bir kampanya yürütmüş. daha son- ra da oylamayı yasadışı ilan etmişti. Mos- ko\a yönetimi. Tataristan'ın Rusya dan avrılması durumunda Çeçen-lnguş Özerk Cumhuriyctı'nın de onun izinden gitmesin- dcn vcaynlık rüzgannın tüm federasyonu vinnasından korkuyor. Tatarlar, siyaset sahnesine geri dönüyor BRUKSEL - Tataristan'ın egemenli- ğini ilan etmek üzere referanduma giune- siyle başlayan yeni süreç, Çarhk Rus- yası'nın mirası oian imparatorluğun son halkasının tam anlamıyla erozyona uğ- radığıru kanıüıyor. Çünkü sıra Rusya Federasyonu bünyesindeki özerk cum- huriyetlere ve özerk bölgelere geliyor. Rusya Federasyonu'nun dağılması ger- çekleşirse, bunun yaratacağı jeo-stratejik boşluk, en az öteki halkalann kopması kadar, belki de çok daha 'dramatik' ola- caktır. Şimdi Gürcistan liderüğine soyunan eski SSCB Dışişleri Bakaru Eduard Şe- vardnadze'nin yakın adamlanndan biri olan, SSCB'nin eski Paris büyükelçisi Vladimir Federovski. bundan iki ay ka- dar önce Liberation gazetesinde yayımla- na bir yazısında, artık federasyonun dağılmasının önüne geçmenin çok zor- iaştığını ve Pan-Türkızm akımının bun- dan sonra çok daha ciddi boyutlara vara- cağını vurgulamıştı. Siyaset bilimcileri, Şevardnadze'yi, 1789 Fransız Devrimi öncesinden baş- layarak birbirini izleyen beş farklı rejime sadık bir şekilde hizirıet vermesiyle ünlü, papaz Talleyrand'a benzetiyorlar. Eski Gürcistan KGB şefinin, siyasi kariyerine Tiflis'te devam etmek üzere Moskova'- dan aynlmasında, sözünü ettiğimiz 'teh- likeyi' vakünde görmesinin önemli payı olsa gerek. Gelgelelim, tarihi FCazan kentinde. Tataristan'ın egemenliği için yapılan re- ferandumda 'evet' oyu veren Tatarlar , büerek veya bilmeyerek, dünyayı yerin- BRÜKSEL SABETAY VAROL den oynatmaya aday meşhur kaldıracın kuv\'et koluna bütün yükleriyle abandı- lar. Kazan Tatarlan. Rusya'da yaşayan Türk-Müslüman topluluklan içinde. tar- tışmasız en ileri olanıdır. Bütün Rusya'yı baştan başa sarsan 1905-1924 yıllan arası büyük kriz döneminde Kazan Ta- tarlan, Pan-Türkizm davasında kendile- rini hep öncü gxiç, Orta Asya'da yaşayan 'yoksul ve cahil' öbür Türk kavimlerini ise taban güç olarak algılamışlardı. Bolşevik ihtilalinin ilk yıllannda bir efsane olan ve Stalin tarafından idam edilen Turancı-lslama-Komünist, Sul- tan Galiyev'in kendisi bir Kazan Ta- tandır. ABD- Kuzey Çin ve Orta Asya dahil dünyanın her yerinde etkin Tatar kolonileri mevcuttur. Bunlar dünya kürk ticaretini tekellerinde tutarlar, Amerika'- da hayli güçlü siyasi lobileri vardır. Dü- şünmeden hareket etmiş olmaları ve ken- dilerini sinek gıbi ezdirmeleri beklenme- melidır. Muhtemeldir ki, Orta Asya'daki bütün bu hareketlenme ile birlikte, söz konusu "ağabey' işlevini tam anlamıyla yitirme- me içgüdüsü, Tatarlan böylesine büyük risk almaya iten başlıca etmen olmuştur. Ural dağlannın eteğindeki komşulan Başkırt Türkleri ile hemen hemen aynı dili konuştuklan gibi, Tatar ve Baskırt- ların yaşadığı bütün bu bölge, Rusya'- nın dev sanayi tesislerinin çok yakının- dadır. Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin'in tepkisi boşuna değildir. Tatar egemenliğiyle tehlikeye gjrecek şey, biz- zat 'Tarihi Rusya'nın kalbıdir. Periferik cumhuriyetlere ses çıkarma- yan, hatta belli oranda geüşmelerden memnun olan Yeltsin ekibinin bu kez hayır demesi, bu yüzdendir ki, çok kolay anlaşılabilir bir durumdur. Son gelişmenin, Türkiye'nin, Orta Asya sorununda kendisine yakıştırdığı 'iyi adam' rolünü temelden sarsması bile mürnkündür. Ankara'nın şimdiye kadar izlediği, Moskova ve Washington ile pas- laşmalı Orta Asya politikasını, Kazan Tatarlannın "Ben de varun" demesinden sonra aynı rahatbkla sürdürülebilecegı çok kuşkuludur. Kendilerini çok eskiden beri bütün Orta Asya Türklerinin doğal ağabeyi gibi gören bu 'Avrupah' Tatar- lann, Ankara'dan şu ya da bu şekilde "nasihat' alacağı düşünülmemelidir. Kaldı ki Kazan'ın 'Dünyanın Çatısı' Washington'la irtibat kurmak için de Ankara'ya gereksinmesi yoktur. öte yandan nükleer silah deposu olan 'tarihi Rusya'nın böylesine lime jime dağılmasının yaratacağı boşluğun, İran ya da Türkiye tarafından doldurulabile- cek cinsten olmadığı, artık daha iyi kav- ranmalıdır.