Katalog

Z3ŞUBAT1992PAZAR CUMHURİYET SAYFA KULTUR SANAT 13 Halk şiiri ustaları • Kültür Servisi - Türkiye Yazarlar Sendikası.yarın Beyoğlu Karaca Tiyatro'da 'Türk Halk Şiirinin Ustaları'adıaltındabirgece düzenliyor. Karacaoğlan. PirSultan Abdal ve Dadaloğlu için düzenlenen gecesaat 18.00"de başlayacak. Toplantıda Rıza Zelyut. PirSultan Geleneği başlığı altında. Cemal Şener de Genel Bir Bakışçerçevesinde konuşacaklar. Dostlar Hasad Çağdaş Halk Dansları Grubu'nun da bir gösteri ile katılacağı gecede Nedret Selçuker ve Yaman Okay ozanlann şiirlerini okuyacak. Fosforoğlu Üsküdar'da • Kültür Servisi - Tiyatro sanatçısı Enis Fosforoğlu. 29 şubatcumartesi gününden itibaren Üsküdar Belediyesi Altunizade Kültür Merkezi Tiyatro Şalonu'ndasahneyeçıkacak.Sanatçıve Üsküdar Belediye Başkanı Dr. Niyazi Yurtseven arasında bugün Altunizade Kültür Merkezi'nde • imzalanan anlaşmaya göre Enis Fosforoğlu. 17 may ısa dek haftada üç gün Üsküdarlı seyircilerin karşısına çıkacak. 1500m2'lik biralanakurulu kültür merkezinde rcsim. müzik. seramik eğitımi de verilecek. İki milyara mal olan ve bazı bölümleri bağışlarla yaptınlan Altunizade Kültür Merkezi'nde 202 kişilik bir sinema salonu da hizmet verecek. Türk sanat müzigi • Kültür Servisi - İstanbul yakası Telefon Başmüdürlüğü'nünTürk Sanat Müziği korosu bugün birkonser verecek. Maçka Maden Fakültesi Konser Salonunda yer alacak olan konser saat 19.00'da başlayacak. Koroyu Kasım İnaltekin yönetecek. Türk sinema tarihi • İSTANBUL (AA) - Bir Türk film şirketi ve bir Rus televizyon firması tarafından. başlangıcından bugüne Türk sinema ve film tarihini konu alan ortak belgesel hazırlanıyor. Belgeselin yapımcısı Sabah Duru. yaptığı açıklamada. Rus televizyon firması ile Tuğra Film'in ortaklaşa gerçekleştırecekleri belgeselin Rus Felevizyonu için hazırlandığını ve yarımşar saatlik 3 bölümden oluştuğunusöyledi. Belgeseli hazırlamaktaki amacının. Orta Asya'dakiTürklereTürksinemasını tanıtmak olduğunu belirten Duru. "Bir başka amacımız da Rusya'da ve Orta Asya'da Türk sinemasına pazar açmak"dedi. Türk kîtapları • Kültür Servisi - Dışişleri Bakanlığı ile Strasbourg Sosyal Bilimler Üniversitesi tarafından ortaklaşa gerçekleştirilecek olan Türk Kitapları Sergisi'ne Aile Araştırma Kurumu40'ın üstünde eserlekatılıyor. Mayısayı içinde gerçekleştirilecek Türk Kitapları Şergisi. Strasbourg Sosyal Bilimler Üni\ersitesi"ne bağlı Millı Kütüphane'de(BibliothequeNatıonale Üniversitaire)yapılacak. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu"nun,Türk Kitapları Sergisi'nde yer alacak 40"tan fazla eseri dört ayrı kategoriden oluşuyor. Tevvlo • Kültür Servisi - Tevvlo adında haftalık, on altı sayfa. Kürtçe ve Türkçe olarak iki dilde birden yay ımlanacak olan dergınin hazırhk çalışmalan sürüyor. Derginin yazıişleri müdürlüğünü Tarık Tolunay. mizah yönetmenlığini XelilZıra\avyapacak. Tevvlo. Kürt ve Türk halklarının mücadelelerınin yanında bir > ayın politikası izleyecek. Diğer mizah dergilerınden ayrılanların oluşturduğu ekipte şu isimler y er alıyor: Ahmet Keskın, Doğan Güzel. Mümin Durmaz. Ahmet Lacivert, Can Baytak- İlterÇıtak.XelilZırava\. Luis Garcia, Ceren İncesu, Seyfi Şahin. Cahit Çelikel. Burcu Durusu, Gürhan. Tarık Tolunay. Hüseyin Işık. Maltepeli ressamlar • KültürServisi- Maltepeli ressamlann karma sergisı bugün Kartal'daki Maltepe Sanat Galerisi'nde açılıyor. 16 mart tarihine dek sürecek sergide. Aysel Akyıldız. Şayeste Bengisu. Zerrin Benli. Melek Dumİu. Hafize Elibollar. Meltem Erden. Ali Koçak. Pelin Korkulu. Gaye Köseoğlu. Yavuz Saraçoğlu. NilüferTokay. FilizTokcan (fotoğraftaki resim) ve Helga Uzlar'ın yapıtları yer alıyor. Gündoğan Edebiyat • Kültür Servisi-Gündoğan edebiyat dergisi >a> ın hayatına başladı. Üç ayda bir yayımlanacak derginin kış sayısında Gürsel Ay taç. Tanju Inal. Tuna Ertem. Şara Sayın. Yüksel Baypınar. Nuran Özyer. Yıldız Ecevit, Gönülden Esemenli Söker. Dursun Zengin, Neşe Taluy Yüce. Alev Yemenici, Nilüfer Kuruyazıcı, Yıldız Ersoy Canpolat, Nil Ünsal. Korhan Kaya. Tuğrul Inal ve Kübra Ataman'ın yazıları yeralıyor. İzmip'de yeni galeri • AA(İzmir)- İzmiryeni bir sanat galerisine kavuştu. Resim ve heykel Sanatçısı A>sel Çamkıran tarafından Bornova Fatih Caddesi'nde açılan Çamkıran Sanat Galerısi'nde kültürel etkinliklere de>er verilecek. Galerinin açılışı nedeniyle düzenlenen sergide Adem Genç. Bilal Erdoğan. Cuma Ocaklı. Fevzi Saydam. Feyzi Korur. Gören Bulut. Hasan Rastgeldi. Kadir Ata. MümtazSağlam.Nuri Aslam, Umur Türker ve Yaşar Ali Güneş'in yapıiları yer alıyor. Hollywood'un iinlü ikilisi Stan Laurel ve Oliver Hardy, 27'si uzun metrajlı olmak Uzere 105 filmde rol almış ve sinema tarihine damgalannı basmışlardı 100 yıl önce doğan Oliver Hardy, Stan LaureFle unutulmaz bir ikili oluşturmuştu Güldürü üreten bîr makîneydilerKültür Servisi - Oliver Hardy veStan Laurel. ..Sinema dün- yasının unutul- maz ikilisi. Bu ünlü ikiliden Oliver Hardy yaşasaydı bu yıl 100 yaşın- da olacaktı. Atlanta'da do- ğan Oliver Hardy 1957 yılında. 65 ya- şında Cahfor- nia'da ölmüş- tü. Arkadaşı Stan Laurel ise Hardy"nin ölümünden sonra 1965 yılına dek yaşa- mıştı. Italyan yönetmen Kederıeo Fellını'ye bakılırsa ünlü ıkili. güldürü üreten bir makineydı. Yönetmenin favorisi daha >etenekli gördüğü. otorite ve dünyaya seslencn Hardy'ydi. Sınırsız bir hayran kitlesi kuşatmıştı Laurel-Hardy'yi.İspanyoleadaki adları ile Ei Gordo ve El Flaco 27"si uzun met- rajlı IO5 fılme konu olmuşlardı. Ikilı son kez 1952"de Leo Joannon'un vönetmenlığini üstlendığı. İtalyan- Fransı? ortak yapımı 'Atollo K.' filmın- de bir araya gelmişlerdi. Fernandel ve VV'alter Chiari de ikiliy le birlikteydi. Arjantinli yazar Osvaldo Soriano'nun "Trıste. Solitarıo > Final' adlı kitabını ve bazı denemelerini sinema dünyasının bu unutulmaz ikilisıne adadığı bilinı>or. So- rianoyu etkileyen. belki de "olanaksız saflık. melankoli vç felakefti. Olıver'den hoşlanıyordu. çünku gölgelı bakışları. pembe yanakları ile ıyı eğıtilmemiş bir haylazın görüntüsünü yakalıyordu onda. "Lc Surrealisme au Cınema' (Sinema- da Sürrealizm) adlı kitabın Fransız ya- zarı Ado Kyrou'nun gözünde Laurel- Hardy ikilisi sinematografik gururun eş- siz tcmsilcilcriydi. Alberto Moravia.değiştirdikleriçeşıtli mekânlarda sergilcdıkleri güce hayrandı ıkılınin: "Hep köhne yerlerde. batık mekânlarda ıssız sokaklardaydılar. Ama güiünç hallerı ileçok kez ganp ve metafizik oluyorlardı." "Le Masochisme au Cincma" (Sinema- da Mazoşizm)adİ! kitabın yazarı Jean Si- eff in gözünde Oliver \eStan. eşcinsel bir ortamdakı ılişkilerin en güiünç ve mü- kemmel ifadcsivdi. SıetT. ikılinın \er aldığı -That"s My Wıfe" (1929).Another FıneMess'l 1931) adlı filmleribugörüşü- nii destekleyen yapıtlar olarak sunuyor. İlk ke/ 1926da bır araya gelen ikiliden Oliver Hardy daha gamsızdı. •• •- Golf ve poker oynar. sınır tanımadan yemek yerdı. MGM'in kurallarına baş- kaldırırdı. Bir av ukatın oğlu olan Stan ıse sahne yaşamına nehir gemilerındc katıldığı gösteriler ile eirmişti. Sinema ıletanış- ması ıse Floridadaki Lubin studyoları- na uzanıyor. Laurel-Hardy uluslararası bir başarı kazanmıştı. Dünyada mılyarlarca kışiye çocuksu neşelerıni ıletmişlerdi. Il.Dünya Savaşı'nın henüzsonaerme- diği bir dönemdc Hollyvvood. sinemanın bu ünlü ikılısıne artık eskisi kadar yuz vermivordu E.T.'nin yönetmeni Steven Spielberg, dev bir imparatorluk yaratmayı başardı: 4 Walt Disney' olmak istiyorumKültür Servisi - Steven Spi- elberg'in gençlik düşü. VValt Disney olmaktı. Arkadaşlan ile geçmişte bir araya gelen genç Spielberg. hep bu düşten söz ederdi. E.T."nin yönetmeni, çizgi kahramanların kralı Dısney'- le iki ortak özellık taşıyor: Çocuksu hevecan ve ekono- mık imparatorluk. Spielberg, yalnızca geçen yıl 27 milyon dolar kazandı. Spielberg"in karakterınin anahtarı belki de "Hook" adlı son fılminin kahramanında gizli. Hook'ta yönetmen ilk kez yetişkin yönü iie karşı karşıya geliyor.İzleyiciyi Pe- ter Banning'in öyküsü ile baş başa bı- rakıyor (eski Peter Pan). Banning. bir avukat. Banning'in içdünyasında hırsve yaratıcılık. babaiık ve güç arayışı sürekli çatışıyor. Spielberg. Bannıng'ı öne süre- rek uzun süre gizledıği kendini anlatıyor gerçekte. 'Yetişkin Spielberg'i ne kadar tanıyo- rum. doğrusu ben de bilmiyorum" diyor 44 yaşındaki yönetmen. Ve şöyle devam ediyor: 'Kendimi bir işadamı gibi gör- müyorum. Beni yeterince tanımayanlar para ve başarının gözümü döndürdü- ğünden söz ediyor. Kesinlikle doğru de- ğil. Hiçbir zaman parayı düşünerek bir karar almadım". Ama herkes Spielberg'Ie ay nı düşünce- de değil. MCA'nın yöneticisi Sidney Scheinberg'e bakılırsa Hollywood'da Spielberg'den daha mükemmel başka bir işadamı yok. Yapımcı David Brown ise Spielberg'in para getirmeyen filmler yap- maktan hoşlanmadığını söylüyor. Kimı- lerine göre Spielberg bir yönü ile "Haydi çocuklar. ortaya güzel bir iş çıkaralım" diyor. Diğer yönü ise dev bir imparator- luk peşinde. Amblin Entertainment. Spielberg im- paratorluğunun merkezi. Yönetmen bu prodüksiyon merkezıni 1984'te kurdu. Amblin Entertainment. Hollyvvood'un çok fiîm üreten merkezierinden biri. Uni- versal Stüdyolarrnın içinde yer alan bu merkezde bir oyun odası. pop-corn ve dondurma dolu bir mutfak da var. Ço- cuksu bir görünüm sunsa da bu işlek merkez, yetişkin Spielberg'i ortaya koyu- yor. Spielberg, film şirketinın kendini Hollvvvood'dan ayırdığını söylüyor. Stüdyoların küçük oyunlarını aşmak, in- sanların peşinde koşmak gıbı sorunları yok. "İnsanlar beni arıyor ve buluyor" di- yor. Spielberg. iki yıl önce Amblimation adı altında bir çizgi film yapım şirketi kurmuştu. Bu önemli bir adımdı. çünkü ABD'de çizgi filmcilık hep VValt Disney Stüdyolarfnın tekelınde kalmıştı. Yö- netmen. "Roger Rabbıl" adlı filmı çektik- ten sonra çizgi fılmcılıkle ılgilenmcye ka- rar vermişti. Ama bu pazann en profes- yonelleri ile çalışmak istiyordu. SpieP berg'in ilk çizgi film denemesı başarısızlıkla sonuçlandı. bu filmin hemen ardından VValt Disney Stüdyolan'nın ürünü 'Güzeİ ve Hayvan' adlı çizgi film ıse büyük bır başarı kd- zandı. Ama Spielberg îsrarcı. Bu yıl içinde Cats müzikali- nın bır versıyonunu çizgi film şeklınde gerçekleştırmek isti- yor. Spielberg imparatorluğu ti- cari bir kimlik de taşıvor In- diana Joneslu mendıller. E.T. bebekler piyasada. Spiel- berg'in ekonomik gücü. bir sanatçı olarak olabildiğınce özgür davranmasını da etki- yor. Yönetmenin son projesı oldukça riskli. Projenin kahramanı II Dünya Savaşı sırasında Yahudileri kur- tarmak için yaşamını tehlıkeye atan Al- man bır işadamı. Spielberg. "Şimdiye dek yaptıklarımla belki hiçbir ilgisi yok bu projenin. Yonet- menler hep aynı şeyi yapmak zorundalar mı?' diyor. Spielberg şöyle devam ediyor: "İlk eşim Amy Irv ıng'den Ma.\ adlı ilk oğlum dün- yaya gcldiğinde bir karar aşamasında buldum kendimi. Ya iyi bır baba ya da VValt Disney ola- caktım. Aynı anda her ıkisı de < olamazdım.' Spi- elberg şimdi Kate Capshaw'la evli. Ve üç oğlu daha var. biri de yolda. "Her şeyin ' ^ ^ ı ı elimin altında ol- masını istiyorum. VValt Disney büyüktü. çünkü yalnızdı. Disney o zamanlar şim- dıki gıbı dev bır kuruluş değildı. O bir dehaydı. Halkı nasıl kul- lanması gercktı- ğıııi çok ıyi bı- liyordu. Ben de aynısını yapmaya çalışıyorum." Bîr Delinin Gunluğu Nürnberg'de Kültür Servisi - Rus yazarı Nıcolay Gogol'ün yazdığı. Alman rejisör Aleks Novak'ın sahneledıği Bir Delinin Gün- lüğü adlı tek kişilik oyunu. Türkiye. Almanya ve diğcr Avrupa ülkelerinde iki yüz kez sahneleyerek rekor kıran oyunun tek sunucusu Erhan Yener. Zürih'tcki 212. oyundan sonra 213. gösterimi 29 Şubat 1992 Cumartesi gü- nü saat 20.00'de Nürnberg'de Kö- nigstr. 93'teki KOMM salonunda su- nuyor. Bundan tam 160 sene önce Rusya'da yaşayan bir devlet memurunun şizof- ren kişiliğinı ve yaşamını konu alan oyunda. bir delinin kendi yazdığı hatı- ra defteri, sahneler halinde sunuluyor. Nikolay Gogolün 1842 yılında 42 yaşındayken yazdığı üç küçük hikâyeden biri oİan Bir Delinin Günlü- ğü. aynı zamanda. o yıllar yakalandığı şizofren hastalığını ve kendi yaşamını konu alıyor. Bır yıl sonra 43 yaşında aynı hasta- lıktan ölen Gogol. M üfettiş adlı tiyatro oyunu ve Ölü Canlar adlı son romanı ile Rus edebiyatının tanınmış yazarla- rından. Oyun. Almanca ve Türkçe olarak iki ayrı dilde ve iki ayrı yorum olarak sah- neye uyarlandı. Almanca uyarlamayı Alman yönetmen Aleks Novak. Türk- çe çeviriyı vesahnclemeyıde Erhan Ye- ner üstlendı. Oyun. Almanca olarak klasik yöntemlerle. orijinalinde olduğu gibi aynen sah- neyc aktarılır- ken. Tiirk- çesınde. yeni yo- rumlar katıla- rak vcgüneelleş- tırme yöntemle- ri uygulanarak yorumlandı. Bır şizofrenin gün- lük yaşamı tab- lolar halinde su- nulurken. olayınleatrales- tetiğınc de ağırlık veriliyor. Oyunda. gclc- nekscl tiyatro- muzun görsel öğelerive güldü- rü elemcntlen (tulûat.ortaoyu- nu. meddah) modern tiyatronun epik- diyalektık uygulamaları ile kombine bıçimde ışleniyor Zaman zaman klasik oyunculuk yöntemiııın dışına çıkarak izleyiciylc direkt diyaloglara giren sunucu. epik uygulamalan ile izleyjcilerin ilgi ve be- y ğenisını kazanıyor. İki saat süren oyunda. izleyiciyle dengeli vc hassas bır yoğunluk kuran Erhan Yener. rol. mımık, diksiyon ye- tcneği ve dckor. ışık. efekt desteğiyle başarılı bır gerılım sağlayarak izleyici- lere soluk soluğa bir atmosfer yaratı- yor. Konu olarak bir şizofrenin toplum içindeki ycrinı ve toplumun sorumlu- luklarını gözler önünc seren oy un, izle- yicılerı deliler hakkındakı ön yargıla- rından arındırarak yeniden düşünme- ye sevk ediyor. Irkçılığın ve şovenızmin ayyuka çık- tığı Almanya'da. ınsanları bırbirini horlayıp aşağılamaya değil. sevmeye, dostluğa çağıran. oyunun sunucusu Erhan Yener. şunları söylüyor: "Bu oyun. ınsanların savaşlarda bir- birini katlettıği. savunmasız insanlara uçaklar dolusu napalm ve zehirli gaz bombalarının atıldığı. işkencelerle in- sanlık onurunun ayaklar altına alındı- ğı. renk-ırk-ulus-inanç \e düşüncc farklılıklarındandolayı insanlarınaşa- ğılandığı dünyamızda, ınsanları: çağ- daş insanlık görevlerinesahipçıkmaya çağıran evrensel bir isyan çığlığıdır." Depodan çıkan6 yasak yayınlar' ERDOĞAN ERİŞEN (Ordu) - Kül- tür Bakanı Fikri Sağlar'ın gırışımi ile Ordu Gazi İl Halk Kütüphanesi dcpo- sunda "yasak yayın" olarak bulunan 17 koh içerisindeki 54 kitap rafiara yer- leştirilerek okuyucuya sunuldu. Yasak kıtaplar arasında Kültür Bakanlığı'nın kendi yayınlan da yeraldı. Kültür Bakanı Fikri Sağlar'ın "Ya- sakların yasak olduğu bir Türkiye an- layışına uygun olarak bakanlığımıza bağlı tüm halk ve çocuk kütüphancle- rindc. insan düşüncesinin ürünü olan her türlü yayın bundan böyle hiçbir kısıtlama olmaksızın hizmete sunula- caktır" bıçimindeki genclgesı üzeriııe açılan Ordu Gazı İl Halk Kütüphanesi deposundan 17 koli "yasak yayın" çıkarıldı. Üz^erinde "yasak yayın" yazılı 17 koli ıçcrisinden çıkan toplam 54 kitap arasında Kültür Bakanlığf nın kendi yayını olan "Ulusal Kültür" adlı kitapla. İstanbul Cumhuriyct Matba- ası yayını olan "Fotoğrafiarla Atatürk". Mümtaz Soysarın "100 So- ruda Anayasa'nın Anlamı" adlı kitap- ların yer aldığı da görüldü. Ordu Gazi İl Halk Kütüphanesi de- posundan çıkan 54 yasak yayından bazıları şöyle: Ulusai Kültür (2 cılt) Kültür Bakan- lığı yayını. 100 Soruda Anayasa"nın Anlamı (2 cilt) yazarı Mümtaz Soysal. İman ve İslam (2 cılt) Mevlana Halili Badabada ait. İslama Hizmet (H. Hil- mi Işık). Araplar Bcş Kuruşa (Saba- hattin Ali). Tek Başıııa (Harold Ro- bins). Kırık. BirAşk Hikâyesı(Sclım İle- ri). Duvar (Atlilâ İlhan). Arkadaşım (Maksim Gorki). Olalını (Ali Arslan). Elde Var Hüzün(Attilâ İlhan).