Katalog

2 ARALIK1992 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA DIŞHABERLER Kimyasal silab anlaşması • BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (AA) - BM Genel Kongresi'nin, gelecek yılın başlannda imzalanmak üzere bir kimyasal silahlar anlaşmasını önceki gün nayladığı bildırdi. AIexander VVatson, ABD hükümetinin olayla ilgılı olarak BM Genel Kongresi'nin kimyasal sılahlar anlaşmasını kabul etmekle bugünü bir tarih haline getirdığini ifade etli. Kimyasal silahlann üretilmesini, kullanılmasını \estokedilmesini yasaklayacak olan bu anlaşma, maddelerine uyulduğunun kontrol edilebilmesı için izinsiz incclemclerin yapılmasını da içeriyor. I46devletin desteklediği anlaşma, 13 ocak tarihinde Pans'te bir törenle ımzaya açılacak. Paniç, Miloseviç'e rakip • D«ş Haberler Servisi- Bosna-Hersek'ın kuzeyindeki Gradacac kentinde şiddetli çatışmalar mcydanagehrken. Yugoslavya Federasyonu Başbakanı Mılan Paniç, dün uralık ayındaki başkanlık seçımlennde Slobodan Mılosevıç'e karşı aday olacağını açıkladı. Paruç'in 20aralıktaki bakanlık seçımlennde aday olacağını açıklamasının Bosna'da seki7 aydır süren kanlı sa\ aşın biteceği yönünde umutlan arttırdığı bildiriliyor. Rusya'da maden xazası: 2 ölü • MOSKOVA(AA)- RusyanmSibiryabölgesinin Kuznetsk kömür havzasındakj bir maden ocağında dün sabahm erken saatlennde meydana gelen gn/u patlamasında 2 işçinin öldüğü, 23 ışçının de halen kayıp olduğu bildirildi. Halk Temsilcılen Kongresi"nde devam eden genel kurul çalışmalanna başkanlık eden Rusya Parlamentosu Başkanı Ruslan Hasbulatov. milletvekıllerine kazayla ilgili bılgi verdıkten sonra hükümetin soruşturma yapmak üzere bir komisyon oluşturduğunu behrıti. Kongre daha sonra kazada hay atını kaybeden ışçiler için birdakıkalıksaygı duruşunda bulundu. Ortadoğu görüşmeleri • VVASHİNGTON(AA)- Ortadoğu Banş Konferansı çerçevesındeçok taraflı görüşmelere katılan ülkelerin durum değerlendirmesi amacıyla perşembe ve cuma günleri Londra'ya davet edildıği bildirildi. ABD Dışişlen Bakanlığı taratından vapılan açıklamaya göre görüşmeleri düzenleyen ABDve Rusya'nın çağnsıyla Londra'ya davet edilen taraflar fsrail. Suriye, Ürdün, Filistınhler. Lübnan. Mısır, Körfez İşbırlıği Konseyi, Kuzey Afrika ülkeleri, AvrupaTopluluğu, Kanada ve Japonya. İKÖ toptanüsı •CIDDE(AA)-İslam Konferansı Örgütü'ne bağlı 47 ülkenın Dışişlen Bakanlannın katıldığı toplantı Suudi Arabistan'ın Cidde kentinde başladı. Toplantıyı Suudi Arabistan Krah Fahd bir konuşmayla açü. Yann sona erecek toplantıda Bosna-Hersek'e BM şemsiyesi altında bir askeri müdahele yapılması çağnsını iceren bir karar tasansının kabul edilmesi bekleniyor, Irak'a suçlama • LONDRA(AA)- Uluslararası Af Örgütü. Irak'ta, BM tarafından "Uçuşa kapalı bölge" ilan edilmesinekarşın ülkenin güneyındeyaşayan Şıiler üzerinde zulüm faalıyetlerine devam edildiğını belırtti. Uluslararası Af Örgütü arafından yayımlanan açıklamada. BM'yeçağnda bulunularak Irak'ta insan haklannı korumak amacıyla somut adımlar atmasını. bu ülkeye özel bir heyet göndererek insan haklan ihlallerini araştırmasını istedı. Açıklamada, bombardıman nedeniyle köylennden kaçan görgü lanıklannın. Bağdat yönetimının bölgedegeniş çapta tutuklama ve infaz faalıyetlenndebulunduğunu söylediklerinı kaydetti. Rusya'da Halk Temsilcileri Kongresi'nde konuşan Yeltsin, parlamentonun hükümet çalışmalannı engellediğini söyledi Yeltsin'den parlamentoya suçlama• Devlet Başkanı Yelt- sin. tüm yürütme karar- lannm hükümetin elinde olması gerektiğini söyledi. Dış Haberler Servisi -Rusya'- da Devlet Başkanı Bons Yeltsin ile İgorGaydarbaşkanlığındakı bakanlar kurulunun uygulama- ya çahştığı reform programının ciddi bir sınavdan geçirileceği 7. Halk Temsilcileri Kongresi dün Moskova'da başladı. Kongre'- de konuşan Yeltsin, parlamen- tovu. başta ekonomık reform- lar olmak üzere. hükümet çalı- şmalannı engellemekle suçladı. Yeltsin. bu kurumun yetkilen- nın kısılmasını. hükümetin yet- kilcrinin ise aruınlmasını ıstedi. Bu arada. Halk Temsilcileri Kongresı'nde yapılan ılk oyla- mada Yeltsin vanlısı bir sonuç çıktı. Çeşıtlı kararlanndan ötürü Yelısin hakkmda so- ruşturulma açılmasını isteyen bir öneri 352'- >c karşı 420 oyla reddedildi. Eski SSCB döncmınde, 1990 yılında seci- lcn I402 dclegcnin oluşturduğu kongrcdekı muhdfazakar gruplann, Devlet Başkanı Bo- DORT GRUPLU KONGRE Dış Haberler Servisi - Rusya'nın cn • DemokratikMerkez-200delege üst yasama organı nıteliğındekı Halk gücüne sahip olan bu grup. 4 Temsilcileri Kongresi dün başladı. fraksıyondan oluşuy or. Bu Kongre'ye katılan l402delege, 1990 fraksıyonlardan biri. Devlet Başkan yılında Rusya'da Komünıst Yardımcısı Aleksander Rutskoı'nın Partisi'nın tek sıyası güç olduğu başkanhğını yaptığı Serbesı Rusya dönemdcseçılmışti. Kaynaklar, İçin Halkçı Parti. Dığer fraksiyonlar Kongre'dedört temel grubun ise Rusya'nın çeşıtlı etnik gruplannın bulunduğunu bıldınvor Ancak bu temsücılennden oluşuyor. gruplannbırörgütdisıplinı •YaratKiGüçler-Bugrupkendi- içındeda\ ranmamalan Kongre'den sosyaldemokrat ilkelereyakınolarak nasılsonuçlarçıkacağınaılişkın lanımlıyor. Yaklaşık l50delegelikbir MUHAFAZAKARLARIN AĞIR TOPLARI kestirimleryapmayı olanaksız kılıyor 4grupşöylesıralanıyor. • RusBirliği-Bubirlik. komunıstlerle sertlik yanlısı millivetçileri çatısı altında topluyor. Grubun gucüyaklaşık 350 delege gucu olduğu bıldınlıyor. • Reformlarkoalisvonu- lOOdelege- bır gücü olan bu grup. reform yanlılanndan oluşuyor. Yeltsın'e destek venyor. Aynca hiçbir gruba bağlı olmayan olarak tahminediliyor. 2Ö0kadardelegebulunuyor Yurttaşftrhğ] liderı Arkadı Volsky, devlet sanayiini savunuyor. Votsky'ye göre Bir hamledepiyasa ekonomısıne gecmeveçalışmak havalcilıktir. Parlamento Başkaru Rusian Kasbulatov. Yeltsin'in yenne gecmevıdüşlüyor. Kasbulaıov, hükûmeti "'hberal solucanlardan'' temıztemek ıstiyor. Albav Stanıslav Tereİchov şöyle dıyon Ainerikahlar detnokrasi ile zaman gecırsinler. Bizım demokrasıye ihtiyaamız yok. ris Yeltsin'e yıne Kongre tarafından geçen yıl verilen "olağanüstü" yetkileri geri alma ve hükümetı istifaya zorlama ginşimlerine sahne olacağı bildınlen ve 9 gün süreceği açıklanan Kongre'nın gündemi. yapılacak tartışmalardan sonra belli olacak. Kongre- de. eskı komünistlcr ile milliyetçılerin, hükü- metin yürüttüğü pazar ekonomısine hızlı ge- çiş politıkalanna karşı sert bir muhalefet yü- rütmeleri bekleniyor. Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, Halk Temsilcileri Kongresi'nin açılış oturumda yaptığı konuşmada, uygulanmak ıstenen re- formlann önündeki en büyük engelın hükü- met ile parlamento arasındakı çekişme ol- duğunu belirterek. parlamentonun. hükû- metın reform yolundakı çabalannı engelle- memesını ıstedi. Yeltsin, hükümet karar- lannın parlamentoda uzun süre geciktiril- mesmden yakındı ve bazı miUeivekillennın. kendı çıkarlannı ülke çıkarlannın üstünde gördüklerinı savundu. Bu sorunun üstesinden gelin- mesi için parlamentonun yetki- lerinin kısılmasını talep eden Yeltsin. hükümetin yetkilerinin ise artlınlmasmı istedi. Bütün yürütme kararlannın hüküme- tin elinde olması gerektiğini be- lirten Yeltsin, bu gerçekleştiği takdırde kendisine verilen ola- ğanüstü yetkileri geri vermeye hazır olduğunu söyledi. Rusya Parlamentosu Yüksek Sovyet Başkanı Ruslan Hasbu- latov ise bir konuşma yaparak parlamentoyu savundu ve hü- kumetın ekonomık reform poli- tikalannı sert bir dille eleştirdi. Yetsin'ın konuşmasına cevap nitelığinde olan ve konuşması- nda Hasbulatov, parlamento- nun reform çalışmalannı engel- ledıği yolundakı suçlamalan reddetti. Yük- sek Sovyet Başkanı, Yeltsin tarafından" çah- şmamak" ve "refonnlara engel olmakla" suçlanan parlamentonun geçen Halk Tem- silcileri Kongresi'nden bu yana 76 yasa ka- bul etüğinı ancak bu yasalann hükümetce uygulanmadığını söyledi. MILÜYETÇİ Dımıtn Vasiliev PAMYAT örgûtunün lıderi. Rusva'yı özgürlük\e anndırma yolundan kimsenin çevıremeyeoeğinı sövlüyor. BM Genel Sekreteri, insani yardımın ulaşmasını engelleyençetelere karşı güce başvurmaktan başka çare kalmadığını söyledi Gali Soıııaliye askerimüdahale istedi Açlıktan kmlan bir gemi dolusu Somalili çok güç koşullar altında gerçekleşen 11 günlük voleuluktan sonra geçen hafta \ emen'e ulaştı. Dış Haberler Servisi - Somalı"- >eBM tarafından gönderilen insani yardımın örgütlü çetelerce dağılımının en- gellenmesi ve çalı- nması, açlıktan her gün en az 40 çocuğun ya- şamını yitirdığı Somali'ye asken operasyon düzen- lenmesi konusu- nu gundeme ge- tirdi. BM Guvenlik Konseyı'nm, So- mali'ye gönderi- len yardımlann açlık çeken insan- lara ulaşmasını engelleyen çetele- re karşı ABD'nin yöneuminde "Çöl fırünası" bcnzeri bir harekatın düzenlenmesi taraftan olduğu Güvenlık Konseyi üyelerince belirtılıyor. Ancak Konseyin bu harekaün ku- mandasının daha çok BM'nindeneti- minde olmasmı isteyebileceğj de kay- dediliyor. Genel Sekreter Butros Gali de So- maü'de güce başvurmaktan başka se- çenek kalmadığını belirterek bu ko- nuda BM komuiasındakı ve deneti- minde düzenlenecek bir asken ope- rasyona öncelik verilmesi gerektiğini söyledi. Galı,Gü\enlik Konseyi'nındönem başkanhğını sürdüren Macaristan Büyükelçisı Andre Erdos'a dün gön- derdıği mesajında Somali'dc bu du- rumda. BM Anayasası'nın 7. madde- sınc başvurmaktan başka çare kal- madığını bıldirdi. BM Anayasasfnın 7. maddesı. uluslararası banş ve gü- venlığın tehdit edilmesi halinde güce başvurulmasına imkan sağlıyor. Reuter'ın habe- rine göre Butros Gah. ABD'nin aralannda diğer üye ülkelenn bir- Hİclerinin de bu- lunduğu askeri harekatın organi- zasyonunu ve ko- mutasını üstlen- meye hazır ol- duğunu açıkladı. Ancak Gah'nin operasyonda ne kadar askere ge- rek duyulacağı konusunda bılgi vermedıği bildiril- di. ABD Savun- ma Bakanlığı Pentagon. Soma- li'ye düzenlene- cek askeri hare- kata 20 bin asker verebileceğını açr- klamıştı. BM Guvenlik Konse>ı'nı4 özelhkle Üçüncü Dünya ülkelennden oluşan üvelennın Irak'ın Kuveyt'ı iş- galı sırasında düzenlenen "Çöl fırtınası" harekatının bcnzerını BM denetımindcn çok ABD ve müttefik- lerin kumandasında olmasından ra- hatsızlık duyduklan bildiriliyor. Bu üyelerin. Somali'ye düzenlenecek bir askeri harekatın BM bayrağı altında gerçekleşmesinden yana olduklan ifade ediliyor. Bu arada İtalya da, Somali'ye dü- zenlenecek BM asken operasyonu çerçevesmde bölgeye asker gönder- meye hazır olduğunu bildırdi. Batı Avrupa Birlığı (BAB) Asamblesi lop- lantılan nedeniyle Pans'te bulunan llalya Dışişlen Bakanı Emilio Co- lombo. Somali'ye gönderilen insani yardımlann güvenliğıni sağlamak amacıyla BM komutasında düzenle- necek bir askeri operasyona diğer ül- kelerle birlikte katılabileceklerinı söy- ledı. Tahran 'ın giderek artan silah alımlan Batılı başkentlerde kaygı yaratıyor Iran 9 ın silahlanması ürkütüyor • Tahran'ın silah alımlan ve nükleer çahş- malan Batfnın gündemindeki en önemli sorunlardan birini oluşturuyor. İran'a silah satan belli başlı ülkeler Dış Haberler Servisi - İran'ın hızla silahlanması son zaman- larda Batı'nın gündemindeki en önemli konulardan birini oluş- turuyor. Sorunun ıkı yanı var: Öncc İran. başta Rusya olmak üzere bir dizi ülkeden bol mik- tarda gelişmiş silah alıyor. An- cak Batı'yı bundan da fazla kaygılandıran sorun, İran'ın nükleer çalışmalan. İran'ın. Batılılar dahıl bir dızı ülkeden satın aldığı "çıft kullanımlı" ge- lişmiş teknolojinın, kolayca nükleer silah yapımında kul- lanılabileceği belırtiliyor Batılı ülkeler Iran'a gelişmiş teknolojı satımını engellemeye pek yanaşmıyorlar Başka bir deyişle. tatlı kazançlanndan vazgeçemıyorlar. Almanya'nın bu yıl İran'a ih- racatının 5 milyar dolan bu- lacağı bildınlıyor. Japonya- nınki 2.5 milyar dolar. İtalya"- nınkı ise 2 milyar dolara ula- şacak. Suudi Ârabıstan. Rus- ya'nın T-72 tanklan üretmek üzere İranda büyük bir fabnka kurduğunu ileri süruyor. Japonya. İran'a teknoloji satışlannı kısıtlamaya niyeti ol- madığını açıklamış durumda. Dışişlen Bakanı Michio Wata- nala vakınlarda yaplığı açıkla- mada '"Bizim İran'la ilışkılen- mızın uzun bir geçmışi vardır Bu ilışkıler Amenka-İran ılışkı- lerindcn değışıktir" dedi. The lndcpcndenı gazetesı İran'ın sılahlanmasının. ABD'- nin yenı Başkam Bill Clınton ıçın 20 ocakta göreve başladı- ktan sonra Beyaz Saray'ın dış polıtika gündemindeki cn önemli sorunlardan binni oluşturacağını bildiriyor • Bush yönetimı. iran'a silah ve gelişmiş teknolojı satışlannın yasaklanması ıçın Batılı mütte- fiklerine yoğun baskı yapıyor. Ancak bu baskının ne sonuç v e- receğinı şimdılik kestirmek ola- naksız. İngiltere. ABD'nin kaygı- lannı paylaşıyor Japonya ile Almanya ise "tatlı karlannı" terk etmek ıstemıyorlar Nükleer program Asıl tartışma İran'ın nükleer programı konusunda odaklaşı- yor. Eylül ayında İran'la Çin. bir nükleer enerji ışbirliğı anlaş- ması imzaladılar. Anlaşma uyannca. Çin İran'da Quın;>- han-1 tipindc 300 megavatlık basınçlı su reaktörü inşa ede- cek. ABD, bu anlaşa)a şıddetle karşı çıkıyor. İran'ın nükleer programının gerçek boyutlan henüzbilinmıyor. Askeri uzmanlann görüşünü ise şöyle ö?etlemek mumkün: İran. Körfez Savaşı'ndan önemli bir ders aldı. O da. yenı dünya düzcnınde kendisine gü- venli bir yer ayırmak istiyorsa, nükleer '»eçeneği gelıştirmek zo- runda olduğudur. Y7" TÜRKİYE - . RUSYA AT (Almanya İngiltere. Fransa. İtalya) ABD satısları durdurmak ıcın baskı yapıyor Bağdat a IRAK Rusya: 25Sukhoı SU-24uçağı, SU-27 ler Mıg-27 ve Mıg-29.200 T-72 tankı. 3 Kılo-sınıfı denızaltı İRAN Kuzey Kore: 200 den fazla SCUD-B ve SCUD-C tuzesı Arjandn: Nükleer anlaşma tıkandı İran, kontanshonel silahlarını Çin, Kuzey Kore ve Rusya'dan alıyor. Bati'dan ise gelişmiş teknoloji sağlıyor. NEWSWEEK KAPAK YAPTI Möllnfadası Almanları uyandırdıDış Haberler Senisi - News- sveek dergisı son sayısında Al- manya'da hızla ynyılan ırkçılık akımını kapak konusu yaptı Dergı geçen hafta Mölln ka- sabasında üçTürk'unölümu\- le sonuçlanan kundaklam.ı olayının bardağı taşıran daml. olduğunu belirterck Almjı yetkılilerın bu olaydan sonr. ilk kcz uyandıklannı ve duru- mun ciddiyetini kavradıklarını kaydetti. Nevvssveek, Neonazı saldın- larının artık "Almanya'nın de- mokratik duzenini lemellerin- den tehdit eden bır tehlıke" nı- teliğıne büründiiğünü. ancak aşın sağın Almanya'yı ele ge- çırme şansının bulunm;ıdığını savunuyor. Dergıvc göre Al- manya'nın lemel demokratik kurumlan Neonazi tehdidine dırcncbilccck güçle. Fakat Al- manya'nın son dcrece güç du- rumda olduğu da bır gerçek.. Sadece bu y ıl yabancılara vc Yahudi mezarlıklanna karşı 1800 saldırı gerçekleştirilmiş durunıda. Federal Savcı Ale- xander von Siahl yaptığı açık- lamada ılk kez "Neonaziler Almanya'da nasyonal sosya- list diktatörlüğü kurmak ıstı- yorlar" şcklinde konuştu. Aşırı sağ tehlikebine ek ola- rak Alman ckonomısı de gıde- rck bozuluyor. Bu olgu da ış- sİ7İı&n jrtmusını \c sosval hıı- zui ^ ı/!. LÜ gündeme getıriyor. Başbakan Helmut Kohİ'ün Ekonomik Danışmanlar Kon- seyi. Almanya'nın 1993'te bü- yüme hızının sıfır olacağını tahminediyor. Bonn hüküme- tinin 1992 yılı içinde Doğu Al- manya y a vergi ındirimi. dev- let desteğı ve kamu yatınmlan yoluyla 200 milyar mark trans- fer edeceği bildiriliyor. Ekonomik durgunluk nede- nı ile vergi gehrlen azaldığın- dan Bonn. gereklı parayı bu- labilmek için borçlanmak zo- runda kalacak. Başka bır de- yışle. faızleri yüksek tutacak. Bu olgu da ekonomık canlan- mayı önleyecek ve diğer Avru- pa ülkelenni olumsuzetkileye- cek. Sonuç olarak. bır yandan aşırı sağın öte yandan ekono- mık durgunluğun tehdidı al- tınddki Almanya 2. Dunya Sa- vaşı'nın biliminden bu yana en bunalımlı dönemden geçivor.