Katalog

18ARALIK1992CUMA CUMHURİYET SAYFA KULTUR 11 Barbara Streisand'ın rekoru • LOSANGELES (Reuter)-Ünlü sinema oyuncusu ve şarkıcı Barbara Streisand'ın Japon Sony fırması ile 60 milyondolarlık (yaklaşık 480 milyar Türk lirası) film ve plak anlaşması yaptığı açıklandı. Yıldızın eğlence dünyasındakı yenni ıyice pekiştirecek bu anlaşmayla Barbara Streısand, aynı zamanda film endüstnsinde dünyarun en iyi para ödenen kadını unvanını da alıyor. ABD Başkanı seçilen Bill Clinton'ın da ateşli bır destekleyicisi olan pop > ıldızı şu sıralar Colorado'daki anti-homoseksüel yasalara karşı savaş veriyor. Amerikan Mözik Ödülleni • KültürServisi-MegaStarMıchael Jackson'ın, Mariah Carey'm ve rap ıkılisı Knss Krossun Amerikan Müzik Ödülleri adaylan arasında yer aldığı açıklandı. Buyıl20" ncısi verilen Arnerikan Müzik Ödülleri'nde Carey, 25 kategonnın alusında aday gösterildi Carey,en iyi şarkı dalında "I'H be there"adlı çalışmasıyla, en iyi albüm dalında da "Unplugged"la ödüllere aday. Öte yandan "Dangerous" albümüyle ve "Remember the time" hıt parçasıyla adaylar arasında yeralan Michael Jackson beş farkiı dalda aday gösteriliyor. 5 ocakta Beverly Hills Oteli'ndeaçıklanacak ödülleriçin rap jrubu KrissKross da beş dalda aday gösterilmiş. Diğer adaylar arasında Genesis, U2, Michael Bolıon Patti LeBelle. Amy Grant ve En Vogue dc bulunuyor. Woody Allen pişmanINEW YORK(AFP)- Sinema yönetmeni VVoody Allen. geçmişte kalsa da birzamanlarMia Farrovv'la ilişki kurmuş olmaktan pişmanlık duyduğunu açıkladı. Ünlü yönetmen "Bütün bu olacaklan bilseydim 12 yıl önce Mia'yı bır öğle yemeğıne davet etmezdim"' dedi. 12 yıtdır beraber yaşayan çıft, Allenın Farrow'un ev latlık kız Soon-Yi Previn'le bir aşk ilişkisi yaşadığının ortaya çıkması üzerine geçen yaz ay nlmıştı. La Toya'ya dava • LASVEGAS (AFP)-PopşarkıcıLa ToyaJackson'ınaleyhinedavaaçıldı. Gösteriyeçıkmadığı halde kovulacağı uyansına'aldırmayan Jackson. Las Vegas'taki konserinegelmeyince anlaşması bulunduğu şirket. şarkıcı aleyhine dava açtı. Michael Jackson'ın zkardeşi La Toya, dört haftalık gösterinın yalnızca bir haftasında programını sundu. Edirne'de arkeolojik eserler • EDİRNE (A\)- Edirne'de bulunan arkeoloji veetnografya müzelenne bu yıl 586yenieserkazandınldı. Buyıl etnografya müzesine 47'sı hediye, 7'si de vatandaşlardan saün alınan 54eser eklendiğı belırtildı. Arkeoloji müzesine ise yıl içinde kazılardan 67. satın alınan 75. kazılarda buluntu 4 ve yurt dışına kaçınlırken Kapıkule'deelegeçınlen 386 yeni eser kazandırıldığı açıklandı. Müzelerdeki eserler ılk çağdan günümüze kadar olan çeşıtlı dönemleri kapsıyor. Hasan Ali Yücel anıldı • ANKARA (*A)-Eski Milli Eğıtim Bakanlanndan Hasan Âlı Yücel. Türk Eğıtım Derneğı'nde(TED)düzenlenen bir toplantıyla anıldı. Toplantının açılışında konuşan TED Genel Başkanı Prof. Dr. Rüştü Yüce. Hasan Âli Yüccl'in ılköğretim, Köy Enstitüleri, teknik eğitım. sanat eğitimi ve halk eğitimi seferberliğini başlatan ilk Milli Eğıtim Bakanı olduğunu bildirdi. Prof. Dr. Yüce. Hasan Âli Yücel'in aynca Türkiye'de ilk kez Milli Eğitim Şurası ve Türk Neşnyat Kongresı'nj[toplayan kişi olduğunu söyledı. Hasan Ali Yücel'in döneminde dünya klasiklerinden 531 eser Türkçeye çevrildi. Teknelervekadın .•gürleri • İSTANBUL (AA)- Ressam Birsen Bosut Gürbüz ile Handan Erkman'ın karma resım sergisi İş Bankası Erenköy Sanat Galerisi'nde açıldı. Toplam 47 esenn yer aldığı sergide, Birsen Bosul Gürbüz'ün 26yağlıboya, Handan Erkman'ın ise 21 guvaj çalışması bulunuyor. Erkman'ın izlcnimcı bır lar? kullanarak gerçekleştirdiği yapıllann yer aldığı sergide. Gürbüz de yapıtlarını n konusunu tekneler. kadın figürlen \c evler olarak seçmiş. Sergi 25 aralık cuma gününe kadar sanatseverler tarafından izlenebılecek. S İ N E M A ATİLLA DORSAY Hollywood'a biraz Avrupa usulü seks ve ahlaksızlık getirmeye sıvanmış Paul Verhoeven'ın fırtma koparan fılmi Çoeuklar ıızak dıırsım, siz kaçırmaymTemel İçgüdii (Basic Instinct) / Yönetmen: Paul Verhoeven j Se- naryo: Joe Eszterhas I Görüntü: Jan DeBonî j Müzik: Jerry Golds- mith I Oyuncular: Michael Doug- las, Sharon Sîone, George Dzund- za, Jeanne Tripplehom, Denis Arndt, Leilani Sarell, Bruce A. Young \Bir Carolco Film yapımı j 130 dakika. "Temel İçgüdü"ye, çevresinde kopan- lan tüm fırtınalardan bağımsız olarak gör- mek zorunluluğu var. Aslında bu. tüm sa- nat yapıtlan için de geçerlı değıl mi? Ama önce isterseniz "fırtına"yı kopar- tan şeylere bir göz atalım: San Francisco'- nun gürültülü yaşamı içinde. hayatlannı yalnızca keyif verici ve zararsız (!)"şeyjere göre yaşayan kişiler: Seks. alkol ve koka- in... Gecrnişinde, tüm bu şeylere bağımlıltk kadar. ıstenmeden işlenmiş tam dört cina- yet de bulunan kendıne özgü bır polis me- muru...Erkeklen tam boşalma anında öl- dürme kuşkusu içindeki bir sansın afet. modern bir "dişi örümcek." Perdede. por- nografik fılmler dışında az görülmüş ala- bildiğine ateşli sevışme sahneleri...Ve söz- konusu "dişi örümcek" kahramanımızın, erkekler kadar kadınlan da ihmal etmeyen çift-cınsellıği ve kadın arkadaşlanyla. "umumi yerlerde" veya erkeğin gözü önünde sevişme huyu... Aslında oldukça tutucu ve ahlak değer- lenni koruyucu bır tavn olan Amerikan denetım anlayışını ve Amerikan (gıderek dünya) kamuoyunu ayağa kaldırmak için buniardan başka ne gerekir ki? "Temel İçgüdü"yü, bu acılardan, günü- müz Hollyvvood'unun en iyi para kazanan senaryocusu Joe Eszterhas, "Robocop" ve "Total Recall" gibi görkemli üstün-yapı- mlardan sonra Holly wood'a biraz Avrupa Değişik şoklar \aratan gizemli, kışkırtıcı polisiyede yaşam yorgunu polis Michael Douglas ve ölümcül sanşın Sharon Stone. usülü seks ve yine Avrupa'ya özgü bir "ah- laksızlık" getirmeye sıvanmış olan Hollan- da kökenli yönetmeni Paul Verhoeven, ilerleyen yaşıyla birlikte. tutkunluk derece- sinde seks düşkünü olduğu ortaya çıkan baş oyuncusu Michael Douglas ve cinsel çekicıİiğini kanıtlamak için nerdeyse 10 yıldır bekleyen vc bir sürii ikinci-üçüncü sınıf fılmle oyalanmak zorunda kalan yakıcı sanşın Sharon Stone açısından, tam bir meydan okuma diye görmek de müm- kün olabilir. Ama bu "meydan okuma". bu yerleşik ölçülere saldın vb. öğelerin oluşturduğu "yaldız"ın gerisine geçerek, önümüzdeki firnıe eninde sonunda bir sanatsal üretim, iddıalı bir film olarak bakma gereği var. Böyle bir bakış ise, "Temel İçgüdü'nün yadsınamayacak bir keyif (yanhş anlaşı- Imasın: sinemasal bir keyiO veren çok il- gınç bir poüsiye. ünlü Amerikan deyimiy- le. çok başanlı bır "thriller" olduğu gerce- ğini ortaya koyuyor "Temel İçgüdü". öncelikle bizi ile aldığı kişiliklerle tavlıyor. Bu kışilikler, klasik polisiyenin bildik kişilikierine (yaşam yorgunu polis, ölümcül sanşın, iyi yürekli- ve de şişman-yardımcı.vs.) çok çağdaş ve güncel nitelikler de yüklüyor, böylece hem yakın ve bildik, hem de oldukça irkiltici ol- mayı başanyorlar. Aynı şey, filmin tüm genel gelişimi ve anlatımı için de söylenebilir. Verhoeven, 1 oldukça ilgı çekici ve aynntılı bir senaryo- yu, "beton gibi" biranlatımla perdeyegeti- nrken, özellikle Amerikan polisiyegerilim sınemasının onca scvdiğimiz özclliklerini yeniden yaratmayı da başanyor: büyük kentlerin gece gizemı, gündelik yaşamın hemen kıyısında yaşanan korkunç olaylar, ortalarda gezinip duran ölüm duygusu,' birbirini izleyen ölümler ve kıyımlar... Çö- zemedikleri bir bulmaca içinde kıvrarup duran insanlar. göründükleri gibi olmayan gizem yüklü kadınlar. gelişmiş bir toplu- mun gizli çöplüklerinde yaşananlar... Ve ' özellikle, ikinci-üçüncü bir görüşte kıvr raklığı daha iyi beliren matematik biçimde kurgulanmış bir cntrika. inandıncılığı tartışılsa da sonuç olarak mckanizması tartışma ötesi bir öykü örgüsü. "Temel İçgüdü"de işte tüm bunlar var. Gerçek "suçlu'nun bir anlamda fınalde bile ortaya çıkmadığı. gizemini filmden sonra da koruyan bir finalle noktalanan yaman bir film bu...Polisiye sinemayı çağ- daş licari kitle sinemasının kaçınılmaz öge- leriyle desteklerken bile kışiliğini koruyan bir film. Açıkça Hitchcock'a atıfta bulu- nan son dönemin kimi filmleri ("Yeniden ' Ölmek". "Gerçeğı Arayış") açıkça karaya otururken, bu filmın ıçerdiği dayanılmaz Hitchcock atmosferinin bir nedeni de Hitchcock'un bestecısı Bemard Her- mann'ınkine çok benzeyen vefilmibireldi- ven gibi saran nefis müziğiyle. büyük bes- teci Jerrv Goldsmıth mi acaba? "Temel İçgüdü". öncelikle bizi ele aldığı kcsicı çıplaklığından Michael Douglas'm (Amerika'da yasaklanan) poposuna ka- dar değişik şoklar vaat ediyor. Ama bunca kışkırtıalığın ötesinde. bizce sağlam ve il- ginç bir polisıye film var. Çocuklannızı ' uzak tuuın. ama kcndiniz ne yapıp edip görün!.. Clint Eastwood, 'başyapıtf Affedilmeyen'de tüm western mitolojisini sorguluyor Vahşi Batı efsanesinin yok oluşu T" Affedilmeyen (Unforgiven^ / Yö- netmen: Clint Eastnood ' Senar- yo: David Webb Peoples / Görün- tü: Jaek N. Green j Müzik: Lennie Niehaus ! Oyuncular: Clint East- nood, Gene Hackman, Morgan Freeman, Richard Harris I Bir Warner Brosfılmi. "Affedilmeyen"le Clint Eastwood artık açıkça göstenyor: O. ikınci sınıf Hollywo- od kovboyu, Sergio Leone'nın fılmlerinin suskun ve stilize oyuncusu, perdede şidde- ün temsilcisi gibi dönemlen ve nıtelemeleri aşmış, bir büyük yönetmen, gerçek bir usta olmuştur. "Affedilmeyen" ise şimdılık kaydıyla, onun başyapıtıdır. "Affedilmeyen"i önemli ve büyük bir film yapan çeşitli öğeler vardır. Film. wes- ternin tanhinden değişik dönemleri bağ- nnda toplamaktadır sanki: Klasik western, 1950'lerde başlayan psikolojik vvestern, son yıllardaki ılerici vvestern veya anti-wes- tern tavırlan ve türleri, bufilmdeinanılmaz bir uyum içinde kaynaşarak değişik bır ta- da ulaşmaktadır. Durumlar, olaylar, ilk bakışta kışilikler klasik vvesternden kalmadır. Ancak çok iyi işlenmiş bir senaryo aracılığıyla, kahra- manlann yüreğine doğru dennlemesine dalar film... Öte yandan, bu kuşkusuz ki westerne modern ve yenileyici bir bakıştır. Westerne mesafeyle bakan. onu eleştiren. giderek onu, tüm klişeleri. kahramanlık anlayışı, kaba gücü yüceltme tutkusuyla Clint Eastvtood yönettiği ve ovnadığı son fihninde Morgan Freeman ile. birlikte yargılayan bir füm ortaya koyar Eastvvood... Tam anlamıyla bır anti-wes- tern olmayan. klasik vvesternden de yete- rince beslenen bir yapı kurarak... Bu yapı içinde bireyler. en klasik vvestern durumlannı bir tıyatro sahnesinde gibi bel- li bir ağjr tempo içinde düşünerek tartışa- rak yaşarlar. Şiddet ve hız, yerini bilince, düşünmeye, irdelemeye bırakmıştır. Tüm bir vahşi batı efsanesi. tüm mitoslanyla bir- likte çiğnenir geçilir: Kahraman fılan yok- turortada... Sadece sefil. yorgun. yoksul. pislik içinde insanlar vardır... Silahın hangi yanında olurlarsa olsunlar, korkan, ürken, çoğu za- man altına eden, tüm zayıfhklan ve za- vallılıklan içinde beliren insanlar... Vahşi Batı, efsanenin ardındaki Vahşi Batı ola- .sıkkladaböyledir... - , ^^, •, 'Eastvvood fılminde tüm bir'w^sWm'rrii- tolojisini fırçalayıp silkelemeyi dener. Bu- nu yaparkenfilminesoktuğu ilginç bir kişi- lik, Vahşi Batı'nın öyküsünü yazan Beauc- hamp aracılığıyla, efsanenin oluşumunu, köken ve kaynaklannı da göz önüne serer. Yanhş söylencelerle beslenen yanhş bir vvestern tarihi oluşturmakla uğraşan Bea- uchamp, birden kendisini tövbekâr katil VVılliam Munny, aamasız şerif. bıreysel ve kendine özgü bir adalet uygulayıcısı şerif Bıll Daget gibi "gerçek" kişılerle baş başa bulmak şansına erişir. Ancak Beauchamp. bu şansı iyi kullana- cak. Vahşi Batı'nın gerçek öyküsünü yaza- bılecek midir? Belki de yazabilecektir, yazmıştır. Ama uluslann kendi tarihlerini tnitos kalıplanna dönüştünnek alışkanlığı. bu tarihi de özellikle sinemanın bulunuşuy- la birlikte bir formlar. kalıplar, klişeler ve efsaneler yumağı halinde örüp duracaktır. "Affedilmeyen" ise bu efsaneler yumağını iplık iplik çözmeye sıvanan, bize o dönem- dc gerçckten yaşanmış olanlan bir tür var oluşçu duygu içinde duyurmayı başaran ve bunlan yaparken türün kalıplanna ve ku- rallanna belli bir saygıyı da koruyan bir filmdır. Gerçek bir hüzün içeren, East- vvood'un belki de başyapıtı olan önemli bir film... Yavuz Özkan'ın başarıb çalışması 'İki Kadın', giinümüz Türk Sineması'nın ilginç bir örneği Denetimli, düzeyli, Ayrupai bir film İki Kadın / Yönetim ve Senaryo : Yavuz Özkan / Görüntü : Oriıan Oğuz ' Oyuncular : Zuhal Olcay, Serap Âksoy, Haluk Bilginer, Tunca Yönder, Nejat Boren, İlhan Dolunay / Bir Z Film yapımı ! 2 saat. "İki Kadın", benim için gerçekten hoş bir sürpriz oldu Kadın sorunlanna ve "iliş- ki'ierine birden artan ilgının ışığında ve bu ilginin medyada kıyametler koparan bir bi- çimde sömürüsünü getiren kunı filmlenn yanısıra. bu filmde "korktuğuma uğra- madım". Tersine. zor. kışkırtıa. her türlü sömürüye açık öyküsünü çok iyi denetle- miş, özenli. duyarlı. olgun bir film geldi karşıma... Ozkan, "bir fahişeye tecavüz eden bır bakan" temasıyla. kuşkusuz toplumumuz- da son dönemde yankılar yapmış birden fazla olaya birden yanaşıyor: bir "tecavüz" olayında fahişeyi "ikinci sınıf vatandaş" olarak gören yakın tarıhli bir adlı olay. Ve yine son yıllarda kımi politikacılanmızın kanştığı seks skandallan. Eee. "küçük Amcrika" olacak dcğil miydik? Amerikan toplumunu allak- bullak eden ve seçimlerin kaderini bileetkileyen bu tür olaylann biz- de de olması kaçınılmaz değil mi? Kaçınılmaz da, sınemamızın bu tür olay- lara eğilmcsi yeni bir şey. Tümüyle kalk- madıysa da oldukça gevşeyen bir sansür anlayışı. sözgclemi lczbiycn ilişkilerin dc, bır polıtık skandalın da perdcye gctirilmc- sıne artık olanak tanıyor. Sinemamız. ilk şaşkınlık \e dcnetımsızlik döncmi geçlik- tcn sonra. bu özgürlüktcn sonuna dek ya- rarlanacak sanınm. "İki Kadın". başlan ması, gazetecilerin çok daha fazla ve de sal- dırgan olmalan. bakanın "çevresTnın tek bir kişiyle temsil edilmemesi gerekirdi. Ne var ki, olay bu toplumsal boyuttan kişisel boyuta kaydıkça ve iki kadının (fa- hişe ve bakanın kansı) ilışkilerine dönüş- tükçe, film yeniden ılk soluğunu buluyor. hatta aşıyor. Özkan. burada bu 2 kadının ilişkilerini oya gibi ışliyor. olası psikolojik gelişmeleri ınandıncı biçimde veriyor. 2 kadın oyuncusunun. Zuhal Olcay ve Serap Aksoy'un oy un güçlennden azami y ararla- narak, ortaya sanki nefes nefese izlenen bir "kadın ılışkısı" koyuyor. "Düş Gezgin- leri"nin kolaya ve tican tavnndan da ola- bildiğince uzak kalarak, öyküsünc ve kişi- ierine gerçek bir ilgi toplamayı başanyor. "İki Kadın". Orhan Oğuz'un görüntü çalışmasından da destek alarak bir "Avru- pa filmı" gibi duran. denetimlı. düzeyli bir film. Yavuz Özkan'ın son yıllardaki en ba- şanlı fılmi. Vc günümü/ Türk sinemasının kuşkusuz kı ilginç bır örneği. Irkçı, bayağı bir film Eddie hayranları için düşkınkbğı Bumerang fBoomerangj / Yö- netmen : Reginald Hudlin j Se- naryo : Barry Blaustein, Davud Sheffield / Görüntü : Woody Omens / Oyuncular : Eddie Murphy., Robin Giyens^Jfrffg?. Berry, Eartha Kitt, Grace JonefT Martin La\vrence / Bir UIP (Universal) ! 118 dakika. "Bumerang" fılminde hemen hiç bir beyaz oyuncu yok. Eddie Murphy, bunu eleştirenlere şöyle demiş: "İçinde bir tek zencinin bile olmadığı onca film yok mu?" Doğru söze ne denir? Yine de "Bu- merang" biraz ırkçı bır film olarak duru- yor. Bufilmin,zencı ırkının, başta cinscl- lik başlıca özelliklerine bir övgü olması bır yana,filmaynca da Eddie Murphy'ye bır "kişisel övgü" nitelığinı içeriyor. Murphy. görülmemiş bır alçakgönüllü- lük içinde. yapıması olduğu bir filmde, kendisini her açıdan bir "üstün adam" gibi göstere- rek iyıce ra- hatlamış ol- malı!... "Bume- rang", iyice zampara bir zenci rek- lamcının seks dünyasına eği- lıyor. Eğer bu filme ınanmak gerekırse. ka- raderili bu in- sanlar. sırf seks yiyip seks içiyorlar. Dünyaya bakışlannı. yaşamla ilişkilerini yalnızca bu behrliyor. Zenci ırk adına. komedi maskesi altında. ne hazin bir gö- rüntü, eğer doğruysa ne hüzün verici bir itiraf!... Bir "seks makinası" gibi calışan kahra- manımız, bu arada "ideal kadını" (bu, onun için "güzel ayaklı" kadın demek- tir!) ararken, yaman bir kadınla karşılaşt- yor. Robin Givens'ın canlandırdığı bu kadın, ona ilginç bir deneyim yaşatıyor: bır ilişkide, ezilen, sömürülen. hükmedi- len taraf. olma duygusunu. Kadınla er- keğin durumlannın ters- yüz edip değiş- tirdiklcri bu gelişme. filmin ilginç bir yö- nelişi gibi gözüküyor. bir ara... Ama yönetmen bunun üzerinde pek durmuyor. Ve sonunda zampara Eddie'- yi mutluluğu çok yakmında. en yakın arkadaşının kızmda bulan klasik bir ko- numa getınp bırakıyor. "Bumerang", bu kez açık bir zenci ırkı yücellme çabası içeren. bu yolda bir karşı- ırkçılığa varan. üstelik hiç bir anı- nda amaçladığKrinsel alaya ulaşamayan kaba bır seks komedisi. alabildiğinc ba- yağı bir film. Eddie Murphy mizahını se- venler içinse. gerçek bir düşkınkhğı. Atilla Dopsay'ın yıldız tablosu Filmin adı Zuhal Olcay ve Serap Aksoy. ortaya nefes nefese izlenen bir 'kadın ilişkisi' koyuyor. ilıbarcn tavnnı koyan bir film; konusunu. onun tüm siyasal. ahlaksal ve toplumsal çağrışımlannı ortaya koyarken, bunu so- .ğııkkanlı bir tavırla yapacak, seyircinın çe- ^iıli duygularını vc önyargılannı sömürme- yecek bir tavır. Başıakı "tecavüz" sahnesı ve bunu izleyen gelışmeler. filmde sağlam ve ınandıncı biçimde ortaya > 'konuyor. Sonra ışler biraz bozuluyor. filme bclli bır şematizm. be|ji bir kolava kaçma tavn egemen oluyor. Özellikle olayın yol açiığı "siyasal skandal", bunun basındakıyankı- lan vb. olaylar, belki de sınırlı yupım ko- şullanndan. çok kısa, cılız ve bematık bi- çimde gelıştıriliyor. Örneğin o basın top- lanlısında gerçekten kıyameilcrin kop- Gösterildiğı Sinemalar Değerlendirme Topkapı Sur. Bevoğlu Fitaş, CepKcıdıköyHakım. ErcnkoyApollon Temel İçgüdü İki Kadın Düş Gezginleri Bumerang islı Sile, Çemberlitaş Şafak.K.Sürevra, Lcıle, Occık Bevoğlu Sineması, Kadıköy, Kadıköy Penc/ık Oscar. Atlas, Gazi, K. KSM. B. Reıık •••• • • * ••• • • * Sıradan * * Görülebilir • * • Gerçekten ilginç * * * * Başyapıt