Katalog

SAYFA CUMHURIYET 7 EKIM1992 ÇARŞAMBA HABERLER MÇP'nin1989 geliri Hazine'ye • ANK ARA (AA) - Anav asa Mahkemesı, Mıllıyetçı Çahşma Partısrnın 1989 yılına aıt 1 mılyon 500 bın lıralık gelır ve gıdennın Hazine'ye ırat olarak kaydedılmesıru kararlaştırdı Sıyası parü malı denetımlen ıçın toplanan Anayasa Mahkemesı Kurulu, DYP'nınl991.MÇP'nın 1990,BayrakPartısının 1991 malı yılı hesaplannı ınceiedı. SHP'de 3 ilçe görevden alındı •ORDU (Cumhuriyet) - SHPOrduİlYonetım Kurulu, CHP konusunda geçışçalışmalan yaptıklan gerekçesıyle üç ılçe orgütünu görevden aldı SHPOrdull Başkanı Haluk Türkmen, Ulubey, Gurgentepe ve Golkoy ılçe orgutlennın görevden alındığını açıkladı. Nazillide ANAP'tan istifalar •NAZİLLİ(AA)-ANAP Nazıllı İlçe Yonetım Kurulu'nun 15 uyesınden 10'u bugûn gorevlennden ıstıfaettı AkıfAteş,Nun Karaçay, Suleyman Uzeruz, Mehmet Kızılkaya. Salıh Katırcıoğlu, Bılal Kösem, Necatı Gülgeç, Ahmet Uçar, Gurhan Sağsozlü ve Sabn Topçular, 'Hlçe Başkanı Mehmet Onursalın daha ıyı bır ortam ıçınde çalışması ıçın ıstıfa etük" dedıler ANAP İlçe Başkanı Mehmet Onursal da "İstıfa eden 10 arkadaşınuzın dılekçelennı Aydın'a, ıl yonetımıne gonderdık Gelecek cevaptan sonra gereklı açıklama yapılacaktır" dıye konuştu K. Apmutlu için önerge •ANKARA(AA)-CHP fstanbul Mılletvekılı Algan Hacaloğlu, Başbakan Suleyman Demırel'e, . "İstanbul'un Kuçukarmutlu ılçesınde yaşayan halkın ne zaman hızmet ve huzura kavuşacağını" sordu Hacaloğlu, TBMM Başkanlığı'na sunduğu soru onergesınde Küçükarmutlu'nun 8 ve 9 numaralı parsellennın uçaksavar ussu yapılmak ıçın boşalülmak ıstendığj, bu nedenle yore halkına burayı boşaltması ıçın baskı yapıldığı yolunda ıddıalar bulunduğunu bıldırdı Demırel, Küçükarmutlu halkının ne zaman hızmete kavuşabıleceğı konulanndakı hukümetın görûş ve polıtıkasını açıklamasını ıstedı Yılmazcılar, ÖzaFın "yeni proje üretemiyorlar" suçlamasma karşı atakta ANAP'taprojelersavaşıANKARA (Cımhuriyet Bü- rosu) - ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz, Cumhurbaşka- nı Turgut Özal ıle projeler ko- nusunda da mücadele etmeye hazırlanıyor Özal'ın"Turkıye'- nın hıçbır sorunu karşısında yenı ve onjınal proje ürete- miyorlar" suçlamasına karşı atağa geçen Yılmaz, sorunlara ılışkın projeler hazırlanması ıçın komıteler oluşturdu Mesut Yılmaz'ın talımatı doğrultusunda. Ekrem Pakde- mırh'nın eşgudümunde oluştu- rulan komıtelerde bıhm adam- lannın. bürokratlann ve bazı yazarlann da yer aldıklan öğre- nıldı Mesut Yılmaz'ın ısteğı doğrultusunda komıtelerde Guneydoğu sorunu, enflasyon. dış polıtıka, çevre ışsızlık gıbı konularda projeler uretılerek Yılmaz'a sunulacak Cumhurbaşkanı Turgut özal'ın, Mesut Yılmaz'ı. ANAP Genel Başkanhğı'ndan duşürebılmek ıçın başlattığı muhalefetın ardından, "sorun- lara çözum getırecek projelen haarlayamamak ve onjmal projeler uretemeyerek, statuko- >a sığınma" suçlamasının. Yıl- maz ve arkadaşlannı harekete geçırdığı belırtılıyor Yılmaz ıçın polıtıkalar ve projeler ure- tecek olan komıtelenn çahşma- • ANAP'ta Ekrem Pakdemirli'nin eşgüdümünde, bilim adamlan, bürokratlar ve bazı yazarlann da yer aldıklan komiteler oluşturuluyor. Yılmaz için politikalar ve projeler üretecek olan komitelerin çalışmalannda, Özal'ın görüşlerinin karşı tezlerini de gündeme getirerek Yılmaz'a sunacaklan öğrenildi. lannda, Özal'ın göruşlennm karşı tezlennı de gundeme geti- rerek Yılmaz'a sunacaklan öğ- renıldı ANAP yönetıcılen, ozellıkle Guneydoğu sorunu konusunda Cumhurbaşkanıyla aynı görüş- len paylaşmayan Mesut Yıl- maz'ın bu konuda Özal ıle ara- sındakı farkhlıklan ortaya çı- karacak çalışmalann yapıl- masını ıstedığını belırtı>orlar Cumhurbaşkanı ıle Yılmaz arasındakı kavgamn ana ne- denlennden bınnı oluşturan Kürt sorunuyla ılgılı olarak ANAP ıçınde Yılmaz'a destek venlıyor Cumhurbaşkanının bölgeve yönelık onenlen. ozerklık ısteğı olarak değerlen- dınlıyor Özal, bu yuzden ANAP ıçınde yoğun bır şekılde eleştınlıyor Cumhurbaşkanı'nın ekono- mık konularla ılgılı tezlenne ıse Ekrem Pakdemırlı ıle oluştura- cağı burokrat ye akademısyen- lerden kurulu komıte karşı tez- ler hazırlayacak Cumhurbaş- kanı Özal'a yakın kaynaklar. Pakdemirli'nin ekonomık polı- tıkalanru özal'ın beğenmedığı- nı vurgulavarak "Türk parası- nın konvertıbl hale gelmesınde. Cumhurbaşkanı. bankalardan dovız satışını serbest bırakırken Pakdemırlı dırendı Ama Tur- gut Bey haklı çıktı" yorumunu yapıyorlar ANAP'ta. olağanustu kong- renın toplanmasını ısteyen Özalcılar. genel merkeze ver- dıklen ımza sayısıyla ılgılı tar- tışmayı tırmandınvorlar Ozal- cılann lıderlığını yapan İstan- bul Mılletvekılı ve Cumhurbaş- kanı Turgut Özal'ın yeğenı Hüsnü Doğan, kongre ıçın ge- nel merkeze 298 ımza gonder- dıklennı soyledı ve genel mer- kezın geçerlı saydığı delege lıs- tesını açıklamasını ıstedı Genel merkez. Özalcılann ımza tartış- ması karşısında sessızlığmı sur- dürurken dun uç delege daha ımzasını gen çektı Öncekı gun gen çekılen uç ımzayla bırlıkte. genel merkezın geçerlı saydığı ımza sayısı 179 dan 173'e duş- tü Özalcılar bugun 298 ımzay- la yenıden genel merkeze baş- vuracaklar Olağanustu kongrenm top- lanması ıçın verdıklen ımzalan- nı gen çeken altı delegenın Zon- guldak (2), Adıyaman (2), Şan- lıurfa (1) ve Ankara'dan (1) ol- duğu belırtıldı Genel Başkan Yılmaz'ın ls- tanbul'da olması dolayısıyla 50 dolayında mılletvekılının katıl- dığı grup toplantısında Tara- noğlu. orgut fesıhlennın. 20 Ekım seçımlennden sonra orta- >a çıkan yılgınlık. ısteksızhk ve moralsızlığı ortadan kaldırma- >a yonelık olduğunu anlatü Mılletvekıllennın tespıtlen so- nucu yapılan uygulamalarda bugüne kadar 40 ıl, 145 ılçe yö- netımmın görevden alındığını belırten Taranoğlu. şöyle dedı " Yenı düzenlemeler tasfıve yapıldığı kanaatlennın doğma- sına vesıle oldu Ancak yenı dü- zenlemeler. partımız ıl başkan- lan sevıyesındekı mozayığı, 1991 kongresını bozmayacak bır yapıdır Bır tasfiye. dışlama yoktur Partının gerçek sahıple- n delegelerdır " ANAP'tagenel merkezyanlılan için 1 Kasım smav niteliği taşıyor Yılmaz, IstanbuFdabaşarı aııyor İSTANBUL- ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz Istan- bul'a yüklenıyor 4 günluk bır program hazırlayan Yılmaz, se- çım yapılacak 6 ılçeyı mahalle mahalle gezıyor Olağanustu Kongre'nın 1 Kasım seçımlen sonuna bırakılmasından dolayı rahatlamış gorünen Yılmaz ıçın bu seçımler bır sınav nıtelığı ta- şıyor 20 Ekım genel seçımlennde Istanbul' da bınncı partı olan ANAP'ın 1 Kasım'dan da aynı sonuçla çıkması Genel Merkez yanhlannca "Olağanustu Kongre tartışmalanna da sûn- ger çekecek" şeklınde yorumla- nıyor Istanbul teşkılatı, olağa- nustu kongre tartışmalanna karşı güç olarak kullanılacak olan 1 Kasım seçımlen zafen"- nın ancak 6-0'la sağlanacağını duşünuyor 3 ılçenın altına du- şulmesı ıse başansızlık olarak değerlendınlecek Bu amaçla da Yılmaz ıçın İstanbul'da ol- dukça yoğun bır_4 günluk prog- ram hazırlandı Oncekı gün be- ledı>e başkan adaylanyla bazı gazetelen zıyaret eden Yılmaz, dün oğleym başladığı Tuzla ve Maltepe ılçe ayaretlennı geç sa- atlere kadar surdurdu Istanbul II Teşkılatı'nm ha- arladığı programm asıl hedefı, "scssız sedasız zı> aretler" Boy- lece kuru kalabalığa gırmeden dırek secmenle yüı yuze gelin- mesı hedef alınmış Pendık Tersanesı'yle zıyaret- lenne başlayan Yılmaz, kurufa- sulye ve turşulu oğle vemeğını de ışçılerle bırlıkte yedı Daha sonra tersane hakkmda bılgı alan Yılmaz'ın havlı neşelı ol- duğu goruldu Berabenndekı mılletvekıllen Ekrem Pakde- mırlı, Temel Gundoğdu ve Ha- lıt Dumankaya ıle bırlıkte kuru fasulye. ekmek. kumaş fivatla- nnın artışı üzenne sohbet eden Yılmaz. gazetecılenn sorduğu "çay fıyatı ne kadar arttı^' so- rusuna yanıt veremedı Gazete- alerle Yılmaz arasında şöyle bırdıyaloggeçtı YILMAZ- Hangı çayın fıya- tı? O kadar çok çay çesıdı var kı Özal: Saddam Türkiye'nin düşmanı UFUKTEKİN DİYARBAKIR- Cumhur- başkanı Turgut Özal, teror olaylannın arkasında sanılanın tersıne Sunye'den çok Irak'ın bulunduğunu one surerek. "'Saddam, Turkıye'nın en önemlı duşmanlanndan bınsı- dır Eğer Körfez ve Kuveyt meselesı başına bela olmasaydı döneceğı yerTürkıye'ydı" dedı Cumhurbaşkanı Ozal. eşı Semra Özal ve YÖK Başkanı Mehmet Sağlam ıle bırlıkte dun oğretım vılı açılışına katıldığı Dıcle Unıversıtesrndekı toren- de teror konusuna ağırlık veren bır konuşma yaptı Ozal. bolge- dekı terorun nedenırun yatınm azlığı olmadığını belırterek. bu konuda 1983-90 yıllannda sağ- lanan gelışmelen anlattı Ozal. "Terorün nedenı yatınm azlığı değıl, bolgenın fakırleşünlmek ıstenmesıdır" dedı Terör hareketlennın arkasın- da bolge devletlennın "Guçsüz Turkıye" hayallennın valtığını savunan Cumhurbaşkanı Ozal, hedeflenen şeyın de Dıcle ıle Fı- rat sulannın kendı ıstedıklen gıbı paylaşılması olduğunu soy- ledı Turkıye Cumhunyetı'nın hıçbır şekılde kımse tarafından bolunemeyeceğmı soyleyene Ozal "Bu topraklarda bız bın senedır vanz Daha sonsuza dek dışe dış, göze goz mücadele yapanz Bu topraklar yıne bu mılletın ehnde olacaktır" dedı Terorle mücadelenın en kısa zamanda sonuç verebılmesı ıçın ne gerekıyorsa yapılacağını vurgulayan Özal,' Kımse Tur- kıye Cumhunveü'yle boy ol- çüşmeye kalkışmasın İcap ederse o dağlara gıden her yolu da kesenz Her turlu tedbın de alınz Bu memleket bu tedbırle- n alır Enınde sonunda bu tero- ru doğduğu yerde boğar' dedı Cumhurbaşkanı Ozal ıle eşı Semra Özal a daha sonra unı- versıte tarafından ayn avn şuk- ran plaketlen venldı -Herhangı bınsının PAKDEMİRLI- 100den fazla çay çeşıdı var -Sayın Yılmaz herhalde Rıze lüx çayının fıyatı nı bılıyordur YILMAZ- Bır bardak çayın fıyatını soruyorsunuz herhalde Yılmaz "fazla uzenme gelır- lerse konuşurum demıştmız Konuşsaydınız neler söyleye- cektınız 9 " şekhndekı bır soruya ıse şu yanıtı verdı "Basına yanlış yansıdı oyle değıl Boyle konuşmakla kım- seyefavdamızyok Bızımbırbı- nmızle konuşmamız ne ekme- ğın fıyatını ne de enflasyonu duşürur Aynca daha taham- mul sınınmız aşılmadı" Daha sonra Güzelyalı Halk Kütuphanesı'ne gıden Yılmaz, kutuphanede "İstanbul'un fet- hı" konulu odevlennı yapan 2 sınıf oğrencılennın yazılannı ınceiedı Tuzla'dakı mahallelen ve seçım bürolannı da tek tek dolaşarak. herkesle tokalaşan Yılmaz. ozellıkle kadınlann ve çocuklann sevgısıne maruz kal- dı Kendısıne ıkram edılen Rıze balını yıyen Yılmaz, yaptığı re- jım netıcesınde 5 kılo verdığını sovledı METROPOL ATİLLA DORSAY Köln Sinema Günleri KÖLN - Turkısche Fılmtage Koln", bu yıl ıkıncı kez yapt- lıyor Koln Sinema Gunlerı Bır avuç Turk'un ve Turk kuru- luşunun gırışımıyle burada yaşayan ve en kalabalık ya- bancı grubunu oluşturan 70 OOO'ı aşkın Turk'un anavatanla bağlantısını sağlamlaştırmak, onların bu kultur kopukluğu ıçındekı yalnızlıklarını bır nebze gıdermek ıçın yapılan olumlu, yararlı bır eylem bu Pegasus Havayolları'nın uçağında, Turk hanımlar klasık gıyımlerı ıçınde Başortulu kalın mantolar gıymış Ancak bunun dışında, tyıce çarşafa burunmuş bırkaçı da dıkkatı- mızı çekıyor Dışarıdakı kımı ınsanlarımız çevrelenndekı tum yaşam bıçım ve değerlerını tum çağdaşhk belırtılennı gormezden gelıp gıtgıde daha çok ıçıne kapanıyor, kendı oz değerlerıne, gelenek ve goreneklerıne dort elle sarılı- yor Kımlık sorunu boyle mı çozumlenecek? Yoksa bu ka- panıklık, Almanya'nın gunumuzde temel sorunlarından bırı olan yabancı duşmanlığını, yenı-Nazı eylemlerını olsa olsa çoğaltmaya mı katkıda bulunacak"? Toplam 140 000 yabancınm yaşadığı 1 milyonluk Köln kentı tıkırtıkırışleyentrafığı dıkkatlekurulmuştoplutaşım/ araba dengesı yaya yolu olarak duzenlenmış genış alışve- rış merkezıyle çok rahat, çok dınlendırıcı bır kent gıbı gozu- kuyor Bır tatıl gunü yuruyerek geldığımız unlu Koln Kated- ralı, yapıldığı 1800 lerden berı sureklı yapım ve onarım ha- lınde olan ve kente damgasını vurmuş çok etkıleyıcı bır yapı Katedralın hemen onündekı meydanda ıse toplantlar, yuruyuşler yapılıyor Almanya'nın bırleşmesının yıldonu- münde, burada yenı-Nazılerın yuruyuş yapacağına değın haberler alıyoruz Tam karşıdakı bır kahve, hem Dom'un tadını bıraz daha ıyı çıkarmak, hem de olup-bıtenı gormek ıçın ıdeal Ancak başlayan ılk yuruyuş (sonra 2 tane daha olacak) btr başkası Koln de yaşayan Turk vatandaşlarımız, Er- bakan'ın manevı lıderlığınde gelışen "mıllı goruş "ün örgut- lemesıyle Bosna-Hersek tekı Musluman-Türk kıyımını pro- testo eden bır gosterı yapıyorlar Genç-yaşlı yurüyuşçüler, meydandakı bır kursuden konuşmalar yapıyor, Turkçe- Almanca-lngılızce pankartlar sergılıyorlar Ortada polıs ft- lan gozükmuyor Turkler burada oyunun kuralını oğrenmışler Taşkınlık yapmadığın olay çıkarmadığın surece her turlu numayişı yapabılır, her turlu fıkrı savunabılırsın Yaşlı-başlı Alman- lar, gençlere yaklaşıyor gosterı hakkmda bılgı alıyorlar TarıkAkan '-Keşkebızdekatılsaydık 1 dıyor Ve2yuzyıl- lık katedralın duvarı dıbınde, yere yaydığı seccade de bır Turk namazını kılıyor Koln'de her yerde Turkler var Yalnızca fılmlerimızı ızle- meye gelen veya organızasyonun ıçınde yer alanları kas- tetmıyorum Bırçok sektorde Turkler baskın, orneğın lokan- tacılıkta Veyalnızgarson olarak değıl (onlardaçok),ama bırçok yerde muessesenın sahıbı olarak karşımıza çıkıyor- lar Turk lokantalarının bolluğu bır yana, bırçok italyan lo- kantasının da ardında Turkler var Koln, Almanya'ya gıden Turklerın yerleştığı ılk merkez- lerden bırı Burada ıkıncı kuşak aşılmış neredeyse uçun- cusuış başına gelıvor Turkler burada uyum sorunlarını ış sorunlarını, kımlık sorunlarını bellı olçude çozumlemış gö- runuyorlar En azından bır bolumu Son derece aydın, çağdaş kışılerle karşılaşıp konuşmanın bırı bır Yunan'la, obüru bır Alman la evlı, bırı resım, obüru Ingılızce oğrenımı yapan manken görunumünde çok modern Turk kızlanyla tanışmanın, dergı çıkarmak, festıvaller, sanat günleri du- zenlemek, Turkıye'de olup bıtenlerı çok yakından, çok so- ğukkanlı bıçımde ızlemek gıbı özellıklerı olan Turklerle soyleşmenın keyfını çıkartıyoruz Ve çok farklı 2 uygarlığın tam anlamıyla arasında kalmış, ıkısıyle de tam olarak ortuşememenın sıkıntısını yaşayan ' Alamancılara ' umutsuz, çozumsuz bır "vaka" olarak bak- maktan, bır yolculuk arkadaşımızın "Turkıye 2 mılyon Al- manya goçmenını unuttu, onları unutmak ışıne geldı" tarzı- ndakı olumsuz yargısına katılmaktan vazgeçıyoruz Her şeyın tam olmasa da ıdeal olmasa da bır çözümu var Koln dekı Turkler bu çozumu sureklı arıyor ve zaman za- man ona yaklaşıyorlar da Bu yıl, bu çabalara bır nebze katkıda bulunmaktan kendı adımıza bız de çok sevınç duy- duk HABERLERIN DEVAMI PKK'ya ikili kıskaç • Baştarafi I. Sayfada nelkurmay yetkılılen Turk or- dusunun smınnı koruma ışlevı- nı surdürduğunü vurgulaya- rak. peşmergelerle koordınelı bır harekat yapılmadığını bıl- dırdıler Başbakan Suleyman Demı- rel, Kuzey Irak'takı çatışmalar- la ılgılı sorulara karşıbk şöyle konuştu: "Oralardan çarpışma haber- len çeşıtlı kaynaklardan resmen gelıyor Yorum yapmak ıçın fevkalade erken Kuzey Irak'- takı gruplar, başka gruplan ıs- temeyebılırler PKK'run güç- lenmesı, onlan rahatsız eder '" Kurt Cephesı kaynaklann- dan alman bılgıye gore, PKK'- ya Kuzey Iraİc'ta sılahlannı bırakması yonunde tanınan sü- renın bıtmesıyle başlayan "bü- yük çatışmalar" şıddetlenerek süruyor Kaynaklar, Türkıye- lran-Irak üçgenındekı bölgede, altı bın peşmergenın, uç bın PKK'lıya karşı başlattıklan operasyon da devam edıyor Kürdıstan Yurtsever Bırlığı (KYB) Ankara temsılcıhğı yet- kılılennden abnan bılgıye gore, PKK mılıtanlan kuşatıldıklan ıkı kamplannı bırakmak zo- runda kalarak, Iran ve Tür- kıye'ye doğru kaçtılar Yetkılı- ler, onlarca PKK'lmın öldüğü- nü, dokuz peşmergenın de yaralandığını belırtıyorlar KYB kaynaklan, PKK'lıla- nn bıraktıklan malzemeler ara- anda otomatık tüfekler, batta- myeler ve uyku tulumlan bulunduğunu bıldınyorlar Ay- nı kaynaklar, Harkurk ve Bu- radost bölgesınde çatışmalann bütün hıayla devam ettığını kaydedıyorlar KYB yetkılılen, PKK'nın Iran sınınndan sızan müıtanlarla takvıye edıldığıru de ıfade ederek, tranhlann boy- lesı bır olaya gözyumduklanna da dikkat çektıler Genelkurmay yetkıhlen de. "Türk ordusunun sınınnı koru- maya devam ettığını" bıldın- yorlar Yetkılıler, bolgedekı planlı keşıf uçuşlannın prog- ramlandığı şekılde ılerledığını ıfade ederek. Genelkurmay'ın teyakkuz durumunun devam ettığıne dikkat çekıyorlar Ge- nelkurmay yetkıhlen şu anda sırur ötesı bır operasyonun söz- konusu olmadığını belırtıyor- lar Irak Buyukelçılığı'nce dün yapılan açıklamada da, "PKK'yı Kuzey Irak'ta Türk sının yakınmda banndıran. on- lara destek veren ve federe Kurt devletı denılen bır devletı ku- ranlann. PKK'yı kovmak ıçın harekete geçmelennın de aynı zamana rastlaması ve Turk ta- rafına geçıcı bır güvence vere- rek, yapüklan planı uygulama- ya koymak ıçın zaman kazan- malannın temel amaçlan olduğu açıktır" denıldı Irak'ta bölünmegündemegelebilir ANKAR.-V (Cumhuriyet Bü- rosu) - Gazı Ünıversıtesı Ulus- lararası İlışkıler Bolumü Baş- kanı Prof Dr Yuksel İnan, Kuzey Irak Kürt Parlamen- tosu'nun "federe devlet" olma karannı değerlendınrken Irak"- ın "dışandan gelen desteklerle" "federal" bır yapıya götürüldü ğunü sövledı Prof Dr Inan. gelışmelere ılış- kın olarak Cumhunyet'ın yo- nelttığı sorulara şu yanıtlan verdı - Federe devletın uluslararası ılış,kılerde statusu nedır 9 INAN - Uluslararası hukuk kurallanna gore bır federal dev- letın oluşabılmesı, her şeyden önce ana devletın -kı burada Irak'tır- ulkenın bırden çok fe- dere devlete bolünmesıne nza gostermesıyle mumkundur Bugun Irak'ta, tam anlamıyla bır otontenın varlığından söz etmemız mümkun değıl Bu ne- denle Irak'ın, dışandan gelen desteklenn de etkısıyle beş böl- gelı bır federasyona doğru >o- nelmesı, uluslararası konjonk- turün ortaya ko>duğu bır gerçek Federal devlet, ulusla- rarası toplumda tek bır hukukı kışıhğe sahıpür Federal devletı oluşturan federe devletlenn ıse kural olarak uluslararası kışı- lıklen yoktur Bır başka soyle- yışle federasyonun uyesı olan federe devletler, tek başlanna uluslararası ılışkılere gınşemez- ler Ancak "kurucu anlaşma' olarak nıtelendınlen anlaşma- da, bazen bu federe devletlere sınırlı amaçlarla uluslararası kı- şıbk tanındığı da gorulmekte- dır Eğer bu federe devletlere uluslararası kışılık tanmacak ve her federe devletın sınırlı amaç- larla da olsa uluslararası ılışkı- lere gınşebılmesı kabul edılecek olursa, boyle bır durumda Ku- zey Irak Kürt Federe Devletf- nın de uluslararası kışılığı olabı- lecektır Yerme göre anlaşma- lar yapabılecek. yenne gore de ılgıh' devletler nezdınde büyu- kelçıler bulundurarak dıploma- tık ilışkıler kurabılecektır - Gelışmelen Turkıye açısın- dan değerlendınr mısınız 0 İNAN - Olayı Turkıye açı- sından değerlendırdığımız vakıt şöyle bır durum ortaya çıkı>or Kurulacak federal yapıda. bu federe, yanı uye devletlere tanı- nacak olan uluslararası kışılık son derece büyuk onem arz edı- yor Eğer federe devletlere ulus- lararası kışılık tanınmaz veya çok sınırlı olarak tanınacak olursa, boyle bır durumda Irak'takı merkezı otonte, ulus- lararası kışılığı elınde tutacak ve bu federe devletler adına her turlu uluslararası ılışkılere gın- şebılecektır Bunun Turkıye açısmdan. hıç değılse kısa ve or- ta donemde doğuracağı sakın- calan yoktur Ancak kurulacak federal yapı ıçınde, federe dev- letlere genış yetkıler tanınacak olursa bugun Yugoslavya örne- ğınde gorduğumüz gıbı, ılende her uye devletın bağımsızlığını elde etme çabasına neden ola- caktır ve bunun da Turkıye açı- smdan doğuracağı sakıncalan tahmın etmek son derece kolay yenı ılan edılen te- dere devletın Bırleşmış Mıllet- ler'de temsıl hakkı ıçın çabşıla- cağını bıldırdı Dızayee, bu konuda yasal çerçeverun araştı- nlacağını, federe devletlenn BM'de temsıl hakkının olabıle- ceğı yönunde bır eğılımın sap- tanması halınde, BM'ye üye olmak ısteyeceklennı sövledı Dızayee, bu açıklamasını önce- kı gün yapmıştı Irak yetkılılen ıse gazetemıze yaptıklan açıklamada. Kuzey Irak'takı oluşumun kendısını yasadışı saydıklannı, "ABD ış- gal guçlen Turkıye'de olmasa, bu gelışmelenn hıçbınnın orta- ya çıkmayacağını" soyleyerek yenı oluşumun tanınmaması polıtıkasının devam ettığını açıkladılar Yetkılıler. Irak'ın meşru anayasasının ünıter bır GÖZLEM UĞUKMUMCU • Baştarafi I. Sayfada gelırlerıdır ABD'nınOrtadoğu petrollerı ıçın ılkadımı, 1933 ve 1936 yıllannda Suudı Krallığı ıle yaptığı anlaşma sonucu Aramco' kısa adıyla bılınen 'Arabıan- Amerıcan Oıl Company'nm kuruluşu ıle atılmıştı OrtacJoğu, 16Mayıs 1916günlü 'Sykes-Pıcotanlaşma- sı ıle Ingıltere ve Fransa arasında paylaşılmış 24 Nısan 1920 gunlu 'Sen Remo Anlaşması ıle de Irak, Urdun ve Fılıstın, Ingıltere, Lubnan ve Surıye de Fransız mandası- na bırakılmıştı 10 Ağustos 1920 tarıhlı 'Sevres Anlaşması ıle de Orta- doğu'dakı Osmanlı egemenlığıneson verılmış, Musul ve Kerkük petrol kaynaklarını da ıçıne alan bolgede ozerk Kurt devletı kurulması kararlaştırılmıştı O tarıhte, Osmanlı imparatorluğu nun toprakları ara- sında bulunan Arap yarımadasında Mekke Şerıfı Huse- yın, Ingıltere nın Mısır'dakı Yuksek Komıserı Henry McMohon'dan aldığı destekle ayaklanarak ' Hıcaz Kral- lığı'nı 'kurmuştur ŞerrfHuseyın'ın krallığı da çok surme- mış, Şerıf Hüseyın r4ecd Sultanı Abdulazız e yenık dü- şunce bugunku Suudı Krallığı'nın oluşr "a yol açan sureç başlamıştı Açılan bu sureç ıçınde 1933 ve 1936 yıilarında yapılan anlaşmalarla Amerıka, Suudı petrollerınde soz sahıbı ol- muştur Amerıka, Iran'da da petrol savaşı vermıştır Iran'da petrol yatakları ılk kez d Arcy adındakı bır Ka- nadalı muhendıs tarafından bulunmuş, iran Şahı Nasret- tın den 'ımtıyaz hakkı alan Kanadalı muhendıs, bu hakkı- nı İngıltere'ye devredınce 'Anglo Persıan' petrol şırketı kurulmuştu Aynı yıllarda Almanya da Deutsche Bank aracılığı ıle Europaeısche Petroleum Unıon' adlı bır şır- ket kuruyor, bu şırkete Osmanlı Imparatorluğu'nu da or- tak alıyordu Buşırketınadı 'Turkısch Petroleum'öu Buşırketınyuz- de ellı oranmdakı payı Ingılızlerın Anglo Persıan' şırketı tarafından satın alınmıştı Ingılızler, bu ış ıçın Erzurumlu bır Ermenıyı kullanmış- lardı Bu Ermenının adı Sarkıs, soyadı da Gulbekyan'dı Turkısch Petroleum' şırketındekı Alman ortaklık pay- ları, 1 Dunya Savaşı yıilarında Ingıltere'nın tek yanlı ka- rarı ıle ingıltere'nınelınegeçtı Ingılızler, 'IrakPetroleum' adlı bır şırket kurarak bu şırketın yuzde 5'lık pay senetle- rını Gulbekyan'a verdıler 'Anglo Persıan' şırketının adı da Anglo Iranıan Com- pany' olarak değıştırıldı Bu şırket, Iran Başbakanı Dr Musaddık tarafından mıl- lıleştırılmış Şah da Roma'ya kaçmıştı 'Ingılız Entellıjans Servısı' ve Amerıkalılar hemen harekete gectıler 1953 yılı ağustos ayında General Zahıdı, Amerıkalılardan aldı- gı destekle Dr Musaddık'ı devırdı Tahtını Amerıkalılara borçlu olan Şah, petrol kaynakla- rını Amerıkalılara açarak Musaddık ın mıllıleştırdığı pet- rol kaynaklarını Amerıkan şırketlerının de ortak oldukları Batılı petrol şırketlerının oluşturdukları bır konso'sıyuma devrettı Suudı Arap petrollerı ve sonra da Iran petrollerı boyle- ce Batılı şırketlerın ellerıne geçmış oldu Musul ve Kerkuk petrollerı üzerındekı pazarlıklar, Lo- zan Konferansı nda da yapılmıştı Turk delegasyonu başkanı Ismet Paşa, tartışmalar sı- rasında Musul konusunda'p/ei)/s;f'yapılmasını onermış, bu onerı, Ingılız delegasyonu başkanı Lord Curzon 'Kurtlerın plebısıtın anlamını bıle bılmedıklerını' ılerı su- rerek bu onerıyı ret etmıştı Lozan Anlaşması Musul sorununu çozememış, soru- nun çozumu 'Cemıyet-ı Akvam a bırakılmıştı 'Cemıyet-ı Akvam', Macar Belcıka ve Isvec temsılcılerınden kurulu bır komısyonu gorevlendırdı Komısyon, 16 Ocak 1924 gunu karannı verdı -1928 yılında brtecek Ingılız mandasmm uzatılması ve Kurtlere ozerklık venlmesı O gunlerde 'Nastun Ayaklanması' başlamıştı 12 Eylul 1924 gunu başlayan bu ayaklanma aynı ayın 28'ınde bas- tırıldı Komısyon kararını 16 Ocak 1925 gunu vermıştı Şeyh Saıt Ayaklanması 13 Şubat 1925 gunu başladı Şeyh Saıt Ayaklanması'nı 9 Ağustos 1925 gunlu Raçko- tan Ayaklanması ızledı bu ayaklanmayı 16 Mayıs 1926 gunlu '1 Ağn Ayaklanması' Turkıye bu ayaklanmaları bastirdı, ancak Musul'dan da vazgeçmek zorunda kaldı 5 Hazıran 1926 tarıhlı anlaşma ile Musul petrollerı ingı- lızlere terk edıldi 'Korfez savaşı' sonrasında Kuzey Irak'ta Amerıkalılar veotekı Batılı devletlenn desteklerı ıleoluşan Kurt devle- tı, Batılı petrol şırketlerıne Musul ve Kerkuk petrollerıni açacak Butun amaç da bu değıl mıydı? devlet olarak devam etügını, Irak ın parçalanmasına ızın ve- nlmeyeceğmı soyledıler Irak Mıllı Turkmen Partısı Genel Sekreten Dr Muzaffer Arslan, Saddam Huseyının Turkmenlere saldıracağını ılen surerek Türkıye'yı Kerkuk'e gırmeye çağırdı Arslan, Turk- menlere ınsanı yardım venlme- dığını, 2500 kışının Bağdat yonetımınce "rehın tutulduğu- nu", Kerkuk-Erbıl yolunun kapaülarak Turkmenlere ablu- ka uygulandığını ve buyük bas- kılar yapıldığını bıldırerek Turkıye'ye yonelık buyük bır goç başlayabıleceğını ılen sür- du Arslan, Halepçe katlıamı- nın sorumlusu olan "Halepçe Kasabı" Alı Hasan El-Mecıt'ın Kerkuk'e geldığını de sözlenne ekledı Bu arada, Kürdıstan De- mokrat Partısı Başkanı Mesut Barzanı dun bır basın acıkla- ması yayınlayarak, Kürdıstan parlamentosunun federe devlet kurmasını onaylamasının Türk basınımnda yanhş anlaşıldığını belırttı Kulp'ta Baştarajı 1. Sayfada Kulp'a gınş yasağı ancak dün saat 16 00'dan sonra kaldınldı Geçen cumartesı günü üç gü- venlık görevhsının oldürülme- sının ardından Kulp'ta başla- yan gergınlık dün de sürdü Gınş ve çıkışlara dun saat 16 00'ya kadar ızın venlmeyen ıl- çede. gıda maddesı sıkıntısı baş- ladığı oğrenıldı İlçede teleforda ulaşabıldığımız adırun açıklan- masını ıstemeyen bır Kulplu, "Allah ıçın bıze ekmek gonde- nn Hertarafaskervepohsdo- lu Dort gündür kımse evlenn- den dışan çıkamıyor Olağanustu Hal Bölge Valıh- ğı yetkılılen ıse "Kulp'a gmş ve çıkış"lar konusunda herhangı bır kısıtlama olmadığını ve ya- şamın tumuyle normale dondu- ğunü soyledıler