Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURIYET 7 EKIM 1992 CARSAMBA
12 DIZIYAZI
Kanım değiştirmekle amacaulaşılmaz
Ceza Mutiakemeterı Usul Kanunu,
msan haklannın sıgortasıdır.
C
R
M U K
E FO R M U
J
DOC. DR. BAHRIÛZTÜRK
lındc ccza lakıbıne yetkılı makamla-
K oahsyon hukumetı, "demokra- nn. bır ceza muhakemesı ışlemıyapar-
tıkleşme' ana başlığı altında yu- kcn devleti veya ferdı "kavırması"
kabul edılmez Çunku ferdın kayınl-
ması anarşıyc. devletin kayınlması da
baskıcı bır >onetıme yol açar Hukuk
devletı ılkesının geçerlı olmadığı dev-
lctlcre toıalıter devletler veya polıs
dcvleiı denmektedır Boyle bırdevlette
ınsan haysıyetı. ınsan haklan temel
hak ve hurnyetler gıbı konular önemlı
olmadığından. \a sanığa hıçbır hak ta-
nınmaz. ya da bazı haklar. hatta tum
haklar tanınır. fakat sanık bunlan uy-
gulamada. ozellıkle ıktıdar çıkarlan-
nın soz konusu olduğu durumlarda
Tasannın hazırlanmasında kullanamaz
avet ceza muhakemesı alanında
sel ne dc demokratık- W "gerçekten" reform yapılmak ıs-
ur Gerçcktcn tasan. tenıyorsa, her şeydenevvel hukuk dev-
sadece masa ba- le" ılkesının uygulamada gerçekleştı-
şında haarlarimış, bu konuda hıçbır nlmesı gerekır Sadece kanun değıştır-
bıhmsel araştırma yapılmamış veya mek veya yenı kanun yapmaklabu
yaptınlmamıştır Gelışmış ulkelerde, konuda amaca ulaşılması mumkun
kanunlarda yapılacak en kuçük bır değıldır olmaaığını da geçmış tecru-
oalısyon hukumetı, "demokra-
tıkleşme' ana başlığı altında yu-
ruttuğu çalışmalar çerçevesınde. ınsan
haklannın sıgortası durumunda bulu-
nan Ccza Muhakemelen Usul Ka-
nunu nda (CMUK.) baa değışıkhkler
yapmak, bu volla msan haklan ıhlalle-
nnı, ozellıkle de ışkenceyı onlemek ıs-
tcmcktedır Bu çabalar sevındıncıdır
Ne \ar Ki anılan değışıklıklenn hazır-
lanmasında ızlenen yonlem ıle boyle
bır >ontemın urunu olarak ortaya çı-
kan dcğışıklık tasansının bazı hükum-
len bu sevınce golge duşurmuştür
v J X ızlenen >ontcm ne bılım-
!
dcğışıkhk ıçın dahı ılgılı bılım adamla-
nna aynntılı araştırmalar yaptınl-
makladır Masa başında hazırlanan
tasan, maalesef yetennce tartışılmışda
değıldır
Ceza muhakemesi
Bır suçun ışlenıp ışlenmedığı, ışlen-
mışse, bunun kım tarafından ış-
lenmış olduğu ve yaptınmın ne olacağı
sorununa çozum getırmek amacıyla
kural olarak, CMUK a gore gerçek-
lcştınlen, bın hazırlık soruşturması ve
dığen ve son soruşturma olmak üzere
ıkı safhası bulunan ıddıa. savunma \e
yargılama nıtclığındekı bırdızı faalıye-
le ceza muhakemesı denmektedır
Hazırlık soruşturması, suç habennın
alınması ıle başlar, kamu davasının
açılması veya takıpsızlık karannın ve-
rımesı ıle sona erer Son soruşturma
ıse, kamu davasının açılması ıle başlar
ve bır hükumle sona erer Hazırlık so-
ruşturmasında yakalama. tutuklama.
beler gostermışür Turkıye. hukuk
hükmueklenmektedır Bızeretorm dı-
vc takdım edılen bu husus 1929dan
bu v ana CM U K di \ ardır Gcrçekten
C\1L K madde 1 >6 nın gerekçesınde
made gcrek maznuna (sanığa) ve
gen. kanunı bır mumessılı ( >asal bır
temsilcısı) varsa. bu mümessıle ıhzan
tahkıkattan ıtıbaren (hazırlık soruş-
turmasından ıtıbaren) tahkıkatın her
hal \e dereccsınde bır veya mutcaddıt
(bırveva bırden fazla) mudafıınmuzu-
haretıne (savunma avukatının yardı-
mına) muracaat selahıyctı bahsetmış-
tır (başv urma vetkısı venlmıştır, her ne
kadar mudafaanın (savunmanın avu-
katının yardımına) muracaat salahıye-
tı bahşeımıştır (başvurma yetkısı
vcrmıştır. her ne kadar mudafaanın
(savunmanın) tahkıkatı ıhzanye (ha-
zırlık soruşturması) ve ıptıdaıye (ılk
soruşturma) safhalannda da teşmılı-
nın (vavılmasının) bazı ahvalde (bazı
durumlarda) hakıkatın tezahürûne
(gerçegın ortaya çıkmasına) manı ola-
cağı ve tahkıkatı ışga edeceğı (soruş-
turmayı oyalayıcı) ıddıa edılmış ıse de.
makamı ıddıa ıle müdafaa beynınde
(ıddıa makamı ıle savunma arasında)
mcvcut olması zarun olan muşavat
(cşıtlık) mudafaanın bu safhalanna da
teşmılını (sav unmanın bu safhalara da
yavılmasını) mecbun kılmaktadır
Her ferdın bılasebeb (sebepsız olarak)
ceza mahkemes! huzuruna çıkmamak
(sanık durumunu duşmemek). bır
hakkı olduğu ıçın. tahkıkatta muda-
faa hakkının tamamen ıstımalı (soruş-
turmada savunma hakkının tamamen
kulianılması). bu noktadan zarundır"
denılmıştır Ancak buna rağmen sa-
nıklar uvgulamada hazırlık soruştur
vız
Hazırlık soruşturmasinda savun-
manın mumkun olabılmesı ıçın şup-
helı veva banıka ılk tcmasa geçen polıs
veva başka bırvetkılınır şuphelı veva
sanığı haklan konusunda. ozellıkle de
1) bır av ukat ıle temas kurabıleceğı 2)
busma hakkının bulunduğu konusun-
da avdınlatması gerekır Şayeı şuphelı
veva sanık artık ortaçağın aksıne mu-
hakeme objest değıl. hukuk duzenınce
bazı haklarla donatılmış bır muhake-
me sujesı ıse haklarının ne olduğunun
kendısıne mutlaka bıldınlmesı gerekır
Varııgından haberdar olunmavan hak
hıçbır değer ıfade etmez Ülkemız-
de halkın hukuk kulturunun >eterh
olmadığı hatta hukukçu olduklan
halde çeşıtlı sebeplerle bır ceza muha-
kemesınde ve fakat ozellıkle hazırlık
soruşturması sahasında hangı haklara
sahıp bulundugunu bılmevenlenn bu-
lunduğu gerçeğı dıkkate alınırsa ko-
nunun onemı daha ıyı anlaşılır
N e var kı sanığa kendısı ıle ılk te-
masd geçen yetkılı tarafından
(polıs. jandarma vs ) baa haklannın
bulunduğunun bıldınlebılmesı ıçın her
şeyden önce bu bıldırme ışlemını yapa-
cak vetkılılenn soz konusu haklan
tam manasıyla bılmelen gerekmekte-
dır Bunun en praük yolu. adalet, ıçış-
len ve ınsan haklanndan sorumlu
devlet bakanlığının. şuphelı veya sa-
nıklann hazırlık soruşturmasında sa-
hıp bulunduklan haklan ıhtıva eden
ve taşınması kolay olan surücu belgesı
buvükluğunde kuçuk bır kart hazırla-
tıp polıse vejandarmaya dağıtmasıdır
Şuphelı veya sanıkla ılk temasa geçen
vetkılı bu kartta ver alan en az ıkı hak-
ınm
• Bir hukuk devletinde, ceza takibine yetkili makamlann, bir ceza
muhakemesi işlemi yaparken, devleti veya ferdi kayırması kabul edilemez.
Çünkü ferdin kayırüması anarşıye, devletin kayınlması da baskıcı bir
yönetime yol açar. Hukuk devleti ılkesinin geçerli olmadığı devletlere, totaliter
devletler ya da polis devleti denmektedır.
devleti ılkesının tam blarak havata ge-
çınlmesı ıçın gereklı bulunan vasal
düzcnlcmelere asgan düzeyde de olsa
sahıptır Sorun buyük ölçude uygula-
madadır Almanya'da başan ıle uvgu-
lanan ve bıam 1929'da bu ülkeden aldı-
ğımız ceza muhakemelen usulü
kanunu ıle usulune gore yururluğe so-
ması sırasında bır savunma avukatı-
nın vardımından ıstıfadeedememışler-
dır hala da edememekledırlcr
Yukanda belırtıldığı gıbı hazırlık so-
ruşıurmasında yetkılı olanlar savcı ve
kolluktur Bunİar hakımlerden farklı
olarak bağımsız olmavıp devletin me-
murudurlar Adalet Bakanlığı kendı-
kı kendılenne okuyacaklardır Bu ha-
lan I) Bır avukat ıle temas kurabılme
vc 2) susma hakkıdır Burada avukat
ıle 'temas kurmaktan" açıkça soz
edılmelıdır. zıra uygulamada sanıkla-
ra karakoldan telefon ettınlmedığı
>olunda şıkayetler bulunmaktadır
T asanda. şuphelı veya sanıklann
.^....^ ./U.U..C., .„ ^ ^.«.ne, n,.^,.- ~ — - aydınlatılması konusu yeterlı bır
sanın 90 maddesının son fıkrasına bılır Ceza muhakemesı sıtasında şekılde duzenlenebılmış değıldır ör-
gorcdoğrudandoğruyauvgulanabıle- ortaya çıkabılei ınsan haklan ıhlalle- neğın tasanda. bır avukat ıle temas
cek bırer ıç hukuk kuralı halme gelmış nnı derhal önlemekte kararlı olan bır kurabılme hakkının şuphelı vevasanı-
elkoyma gıbı koruma tedbırlenne baş- bulunan mılletlerarsı andlaşmalar. ör- Adalet Bakanı kanun degışıklığı ıle ğa bıldınlmesı ongorulmuş değıldır
vurulabıhr. şuphelıler, sanıklar dmle- ncğın İnsan Haklan Avrupa Sozleş- oyalanmavıp veya en azından kanun Ote yandan aynı tasannın 12 madde-
nır saır delıl'er toplanıp muhafaza mesı. ışkenceye karşı Avrupa ve Bır- degışıklığı çalışmalanna paralel ola- sıne gore şuphelı veya sanığa susma
abjnaaljnırvebusureile son soruştur- leşmiş ^Mılletler Sozleşmelen tam rak 1929'danbu >ana CMUK madde hakkının. kendılenyle ılk temasageçıl-
ma, azcfiıkle duruşma devresıhazırla- manasıyla uygulansavdı .ceza muha- 136'nın gerekçesınde bulunan kuralın
nır Insan haklan ıhlallen daha çok kemesı sırasında ınsan haklannı ıhlal uygulanmasını emretmesı ve bunun
hazırlık soruşturması sırasında olabıl- cdcnlerle ettıren'erden hesap sorula- lakıpçısı olması gerekırdı
mekted.r Bu nedcnlc ccza muhake- bliseydı. bu gıbı kımseler memunn Ha7irlık snmsturmasında
mcsının ınsan haklan ıhiallen bakı- muhakemat. hakkmda kanun gıbı
M a z ı r l l k
SOnişturmasinaa
mından en sorunlu safhası hazırlık özel yargılama kurallan ıhtıva eden savunma
rlk so k l k l l
yg
soruşturması safhasıdır Hazırlık so- kanunlann arkasına gızlenme olanağı
ruşturmasında asıl yetkılı savcı ve bulamamış olsalardı ulkemızde ceza
onun yardımcısı durumunda bulunan muhakemesınde ınsan haklan konu-
kolluktur (kural olarak polıs veya jan- s u n d a sıkıntılar bu boyutta olmazdıdarmadır) Tutuklama gıbı hâkım ışle-
mı gereken duramlarda sulh ceza
hâkımınc başvurulur Hazırlık soruş-
turması. kural olarak gızlı yapılır Son
soruşturmada (duruşmada) ıse mah-
keme yetkılıdır Duruşma, kural ola-
rak gızlı değıl. halka açıktır
Hukuk devleti ilkesi ve CMUK
reformu
O halde ceza muhake-
mesı konusunda
yapılacak reformun
once uygulamada
daha sonra
da eğer gereklı
olursa kanunlarda
olması gerekır
Ccza muhakemesınde reform denı-
lıncc uvgulamaya el atmaksızın sadc-
L
1982 Anayasasının 2 maddesınde ceycnı kanun veya kanun değışıklığın-
Turkıyenın bır hukuk devleti olduğu den soz ctmek anlamsızdır Ornegın
yazılıdır Hukuk devleti ılkesıne gore değışıklık lasansının 14 maddesıyle
yasama. yurutme ve yargı gucünu ya- "sanık tahkıkatın her hal ve derecesın-
nı egcmenlık adı venlen muazzam gu- de bır ve>a bırden fazla müdafıın yar-
cu mıllet adına kullanan anayasal dımına muracaat edebılır " hükmu-
organlar bu gucü sadece hukukun ge- nu ıhttva eden CMUK madde 136
ncTılkelen.anayasavekanunlarçerçe- değıştınlmekte ve "zabıtaca yapılan
vcsınde ınsan haysıyeünı korumak. soruşturma da dahıl olmak uzere, so-
ınsan haklan ıle temel hak ve hurnyet- ruşturmanın her safhasında mudafun.
lcn gerçekleştırmek. adaletı ve hukuk yakalanan kışı veya sanıkla gorûşme
güvenlığını sağlamak amacıyla kulla- ıfade alma veya sorgu süresınce yanın-
nabılırler Bu onlann meşruluğunun daolmavehukukıyardımdabulunma
temelını teşkıl eder Bır hukuk devle- hakkı engellencmez. kısıtlanamaz"
Yukanda belırtıldığı gıbı tasannın
14 maddesı ıle CMUK madde 136.
değıştınlmıştır Maddenın, "sanığın
muaafi (savunma avukatı) tayını"
şeklındckı başlığı. "yakalananın veya
sanığın mudafı seçımı" olarak ongo-
rulmüş. bununla savunma avukatının
yardımının mumkun mertebe one çe-
kılmesı amaçlanmıştır O\sa vakala-
ma da. ozellıkle suçüstu halınde (mad-
de 127 CMUK) kışıyı sanık durumu-
na sokan ışlemlerden olduğu ıçın
boyle bır ayınm teknık bakımdan an-
lamsızdır Burada ">akalanan kım-
se'. "sanık" ayınmı değıl.' şuphelı".
"sanık" ayınmı vapılmalıydı Şuphelı-
lere de avukat yardımından yararlan-
ma hakkı getınlmelıydı Burada sade-
ce yakalanandan soz etmek. hazırlık
soruşturmasında söz konusu olan sa-
vunmayı genışletmez aksıne daraltır
Zıra vakalanmayıp da suçsuzluğuna
ınandığı ıçın kendılığınden polıse veva
savcılığa gelen şuphelıler bu haktan ya-
rarlanamaz Orneklen çoğaltmak
mumkundür Bu değışıklık tasansını
hazırlayanlann boyle bır sonucu ıste-
mış olabıleceklenne ınanmak ısteme-
dığı anda değıl ancak "ıfade alma"
veya "sorgu sırasında" bıldınleceğı
ıfade edılmıştır Buçokgeçtır Gerçek-
ten sanık. yetkılıler tarafından kendısı
ıle ılk temasa geçıldığı anda "susma
hakkının" bulunduğu bıldınlmedığı
ıçın konuşmuş. hukukı bılgısı bulun-
madığı ıçın de tamın kabıl olmayan
hatalar yapmışsa, kendısıne daha son-
ra ıfade veya sorgu sırasında böyle bır
hakının bulunduğunun bıldınlmesı-
nın artık bır anlamı olmayacaktır
Ne var kı ınsan haklan
ıhlaliennın. buarada
ışkencenınonlenmesı
ıçın sanığın hazırlık
. soruşturması sırasında
bır veva bırden fazla savunma avuka-
tının vardırrundan yararlanması da
yeterlıolma>acakür Savunma avuka-
tı sanıkla gece günduz bırlıkte olacak
değıldır Kovuşturma makamlan,
zorla ıkrar elde edecek zamanı her za-
man kola>ca bulabıleceklerdır Öte
yandan kovuşturma makamlannın,
sanığı ışkence ıle yıldırarak sav unma
avukatının da hazır bulunacağı ıfade
veya sorgu alma ışlemıne. hazır hale
getırmelen. ıfade veya sorgu sırasında
nelen söylemesı gerektığını kendısıne
önceden dıkte etürmelen de olanaksız
değıldır Savunma avukatının boyle
bır ıfad ve>a sorgu tutanağına ımza
koymaa, ışkence ıle alınmış bır beya-
na mcşruluk kazandırabılecektır Bel-
kı bundan daha da kotüsu bızAit
avukatlar da ışkence kurbanı olabıle-
ccklerdır Buna kaışılık bazı avukat-
lar "polısavukai ' ışbırlıkçı avukat"
şeklınde damgalanacak. doktorlar gı-
bı onlar da ışkencecılenn senkı ılan
edılebıleceklerdır Çok az sayıda da ol-
sa kotu nıyetlı bazı avukatlar, savun-
ma taktığı gereğı ışkence vapılmadığı
halde vapıldı dı>ebıleceklerdır
CMUK değışıklık tasansı ışkence-
nın onlenmesı konusunda avukatlara
buyuk sorumluluklar getınmış ve fakat
onlann kovuşturma makamlanna
karşı korunmalan konusunda hıçbır
tedbır getırmemıştır
Hukuk düzenı hıç
kımseyı kahramanlığa
zorlamayacağına gore
burada avukatın
l _^] korunmasına yonelık
bazı tedbırlenn alınması gerekmekte-
dır Bu konuda alınması gereken ılk
tedbırler şunlar olabıhr
1) Kolîuk memurlan ıle savcılann
avukatlara karşı ışlemış bulunduklan
suçlannın takıbınde memuru kayıran
ozel soruşturma kurallan ışletılmeme-
lı, bu durumlar ıçın kayınlmayı önle-
yecek duzenlemeler ıhda edılmelıdır
2) Kolîuk memurlan ıle savcılann
av ukatlara karşı ışledıklen suçlann ce-
zalan ağırlaştınlmalı, bu suçlar bakı-
mından "mağdurun avukat olması"
ağırlatıcı sebep sayılmabdır Bu suç-
lardan mahkunııyet halınde "kamu
hızmetınden omurboy u yasaklılık" ce-
zasına da hukmedılmelıdır
3) Her avukatın yanında, ozellıkle
hazırlık soruşturması ışlemlen sırasın-
da mobıl telefon, telsız gıbı bır haber-
leşme aracının bulunması sağlanmalı.
bu suretle zora düşulduğunde baro-
dan yardım ıstenebılmesı mumkun
hale getınlmelıdır
Bu tedbırler alınmadan avukatlan,
savcı veva kolîuk memurlan ıle yalnız
bırakmak veya tasannın öngorduğu
gıbı karşı karşıya getırmek bugun ıçın
savunma açısından son derece sakıncı-
lıdır Hukuk devleti ılkesıuy?ulamada
fıılen ve kamılen gerçekleşcmedığı su-
rece bu tur tedbırlen zarundır
Onemle ılave edelım kı tasanda
ozellıkle bellı bır avukatı bulunmayan
şuphelı veya sanıklann hazırlık soruş-
turması sırasında hangı avukat ıle na-
sıl temas kurabıleceklen de bellı değıl-
dır Barolann hastanelerde olduğu
gıbı 24 saat nobetçı avukat buundur-
ması duşünülebılırse de bu çözûm
uzun vadede beklenenı veremeyebılır
Burada nobet tutan avukata odenecek
ücret tayın edıa olacaktır öte yan-
dan nobetçı avukatın ceza ışlennde
uzman bır avukat olmasına ozen gös-
tenlmelıdır Kımın uzman olduğuna
her baro kendısı karar vermelıdır
Tasannın 22 maddesınde "baro ta-
rafından tayın edılen mudafıe gorevın
ıfasından doğan masraflar hanç avu-
katlık ucret tanfesmden avnk olarak
bu tanfenın hazırlanır yöntemıne gore
tespıt edılecek ucret odenır Ilende
yargılama gıderlen ıle mahkum olan
sanıklardan muda-fie odenen ucretı
odeyebılecek durumda olanlara Tür-
kıye Barolar Bırlığı'nın rücu hakkı
vardır' denılmıştır Bu huküm karşı-
sında barolarda nobetçı avukat bu-
lundurmak, daha doğrusu nobet tuta-
cak avukat bulmak kolay olmayacak-
tır Zıra burada avukata ancak bır ış
çıkması halınde ucret ödenmesı öngo-
rülmektedır Hukumde yargılama gı-
derlennden soz edılmesı bu kanıyı
pekıştırmektedır
'• ' asannın 15 maddesınegore"ya-
-1- kalanan kışı veya sanık mudafı
seçebılecek durumda olmadığını be-
yan ederse talebı halınde, baro tarafın-
dan kendısıne bır mudafı tayın edıbr
Yakalanan kışı veya sanık 18 yaşını bı
tırmemış yahut sağır ve>a dılsız veva
kendısını savunamayacak derecede
malul olur ve bır müdafu de bulun-
mazsa, talebı aranmaksızın, kendısıne
mudafı tayın edılır "
StRECEK
ÇALIŞANLARIN SORULARI/SORUNLARIYILMAZ ŞİPAL
M
Malul Bir Sigortah"
: 1980 yılı nisan ayında devlet memuru olarak çalışma-
ya başladım.
Sekiz ay once hastalandım. Devlet hastanesinde te-
davi gordum. Bana karaciger vetmezliğı teşhısı kon-
du. Doktorlar bu hastalıkla çalışmamam gerektığinı
soylediler Eğer 15 hızraet vılımı doldurmuş olsavdım,
benı malulen emeklıye avıracaklardı. 15 yılı doldur-
madıgım ıçın çalışmam gerekıvordu. Vine işbaşı >ap-
tım ve çalışmaya başladım. Kısa bir sure sonra jeniden
hastalandım.
Ozel bır ışyennde sıgorta pnmlerım odenırse me-
murlukta geçen hızmetım sayılır mı ve ben SSK'dan
malulen emeklı olabilir mi>im?
U.Y.
YAMT: 5434 sayıh T C Emeklı Sandığı Yasası'nda bedenle-
rındekı sakathklar ve ı\ıleştırılmesı olanaksız hastalıklar ne
denıyle gorevlerını >apamavacak duruma duşen ıştırakçılerden,
10 fıılı hızmet yılını dolduranlara, malulluk aylığı bağlar.
maktadır
Sosyal Sıgortalar Yasası'nın 53 maddesıne gore de
a) Çalışma gucunun en az uçte ıkısını vıtırdığı saptanan,
b) Çalışma gucunun uçte ıkısını yıtırmeyıp yapılan tedavı
sonunda sağhk kurullarınca duzenlenen raporlarda çalışamaz
durumda olduğu belırtılen sıgortalılar malul sayılmaktadır
Malul olduğu saptanan ve toplam olarak 1 600 gun (5 tam
vıl) malulluk. yaşlılık ve olum sıgortaları prımı ödemış olan
sıgortahlara, malulluk av lıgı bağlanmaktadır
Ancak ılk kez herhangı bir sosyal guvenlık kurumu kapsa-
mında "Çalışmaya başladığı tanhte malul sayılmayı gerektı-
recek derecede hastalık veva arızası bulunduğu, önceden veya
sonradan, yeerlı belgelerle saptananlar malulluk aybğından va-
rarlanamazlar
2820 sayıh vasanın 6 maddesı uyarınca sosyal guvenlık ku-
rumlanndan, "herhangı bırıne ılk defa sıgortalı olunan tarıh,
sıgortahlık suresının başlama tarıhıdır "
Yasanın bu hukmune gore Sosval Sıgortalar Yasası kapsa-
mında çalışmaya başladığınızda, sıgortahlık başlangıcı da
Emeklı Sandığı'na kesenek odemeye başladığınız, msan 1980
olacaktır
Yıne2828 savılı vasanın 8 maddesınde "Avhğı bağlavacak
kurum" şoyle belırlemektedır
"Bırleştırılen bızmet surelerı toplamı uzerınden ılgılılere son
vedı >ıllık fıılı hı?met suresı ıçınde fıılı hızmet suresı fazla olan
kurumca, hızmet surelerının eşıt olması halınde ıse eşıt hızmet
surelerınden soruncunun tabıı olduğu kurumca. kendı mev-
zuatına göre aylık bağlanır ve odenır
Ancak malulluk, olüm, 5434 sayıh T C Emeklı Sandığı Ka-
nunu'na göre yaş haddınden resen emeklı olma ve bağlı olduk-
lan kurumun kanunla değıştırılmesı hallennde ılgılılere hızmet
surelerınden sonuncusunun tabı olduğu kurumca, kendı mev-
zuatına göre aylık bağlanır
5434 sayıh T C Emeklı Sandığı Yasası'nın öngorduğu ku-
rallara uygun, "vazıfesını yapamaz" raporu aldığınızda, 10
fıılı hızmet yılını doldurmuş bır Emeklı Sandığı ıştırakçısı ola-
rak sıze Emeklı Sandığı'nca malul aylığı bağlanır
T C Emeklı Sandığı ıştırakçısı olarak "vazıfesını yapamaz"
raporu alamadığınızı ve SSK kapsam.nda bır ışte çalışmaya baş-
ladığınızı ve SSK SağJık Kurulu'nca da "malul" raporu aldı-
ğınızı varsayahm
2829 sayıh yasa uyarınca, nisan 1980 SSK'ya gınş tanhınız
kabul edılecektır
Yıne 2820 sayıh vasanın 8 maddesıne gore malulluk duru-
munda "ılgılılere hızmet surelennden sonuncusunun tabı ol-
duğu kurumca" ve son yedı yıllık fıılı hızmet suresı goz onune
alınmaksızın aylık bağlanmaktadır.
2828 sayıh yasanın öngorduğu bu uygulama ıle toplam en
az 1 800 gun (5 tam vıl) prım ve kesenek ödemış, "malul bır
sıgortalı" olarak sıze, malulıyet avLğı bağlanması gerektığı go-
ruşund**yız
İLAN
SEFERtHİSAR KADASTRO
HÂKİMLİĞİ'NDEN
Dosva \ o 89 459
Davacı Njıme Uran larafından davalıldr Zehra Hdnım vs dleyhıne
dsilan kddd^lro tespıtıne ıtıraz dd\ asında
Scfcnhıvır Turabne Mjhallesı 184 ada 119 parselm tespıt mdlıkı Emı-
n». Edd (Akınu) mırds<,ısı Halıl Akıntı \d ddvacıldnn 2^ 10 1989 unhİL,
dahılı dd\d dılekve^ \e duruşma gunu teblıg edılemedıgınden davetıve
\ennekdimolm.iku7ereduruşmdnın5 II I992gunus«idl9 M)damahke
memı/de Vdpıldcağı vc da\dcının 2^ 10 1989 tanhlı ddhılı dava dılekçesı
d ıvjlı Halıl Akınci va ılanen leblığolunur 10 9 1992
Bdsın W2I
İST4NBLL SANAYİ ODASI ODAKLLE'DE
KİRALIK Bl RO KATLARI
Bır «.ephesı Isııklal C addcsı ne dıger t<:pıu.sı Tepebası Vle>ruıı\«.ı
(_<ıdde'-ı ıit .K lan vı ,ı<ır oramık di.ni/ ınaıı/ar
rflı Odakulı. .okdi.li.
ııının munhdl bulunan buıo kaılaıı leklı 'mak >uı<.n\l<. kıralana
— k.ır.tl.ındı.dk ka laı 6 " II 16-1"
Kullanım alaaı Nc 4'
1
! m
— ^ ıngın ıhbar \e alarm
— Kapalı garaılı
KıeklıUni! * (M) tKK) TL aeııci temınat vaııımaları şarlıvla ka
ıl ICKIU ı ık: i| larını 12 Fkını 1992 Pazartesı gunu saal 17 00 \ı.
ıju ı u ı iı OLI ci Scknurlıgı iıe \e nıekrı gtrekmekledır kallar
ıljiuit Mudurlugu arauhgıUa gorukbılır
Kıaı b ıl Sanavı Odası ~
\!t ıı\ıi C ıd No 118
1\.|
n
.ı^ B<.^oslu
Dıukl Ttl 249 h" 19
U 2^2 29 (XI 10 Hal E\l 1^1
BT.IT
POLJTIKA VE OTESI
MEHMED KEMAL
Yazı ve SHP...
Nesır sozcuğune ' duzyazı deyıp duruyoruz Oysa
duzyazı nesır yerını tutmuyor Bır edebıyat ustası olan
Cevdet Kudret de duzyaz'nın nesır karşılığı olmadığı
kanısında Bu sozcuk yalnız yazıya geçmış nesırı
karşılıyor yazıya geçmeyen ağızda yaşayan nesrı ıçı-
ne almıyor Oysa masal soylev, oyun sozlerı duzyazı
değıl kı, nesır1
Eray Canberk'ın ' Şıır ve Şaır Uzerıne Aykırı Duşün-
celer ını okuyorum Orada Cevdet Kudret'ten söz
eden şuyazılar var
Her ne kadar denemecı edebıyat araştırmacısı da-
hası oyun yazarı romancı ve oykucu duzyazıcı olarak
bılınen Cevdet Kudret denınce şaır Cevdet Kudret akla
gelır
Gerçekten Cevdet Kudret edebıyatın hemen bütun
turlerınde yazmıs ornekler vermıştır Ustada başta şa-
ır olmak uzere denemecı, romancı oykucü, oyun yaza-
rı denır Ama duzyazıcı denır m ı ' Sozcuğu yanlış bır
kok ustune kurdunuz mu sonucu da yanlış çıkıyor Duz-
yazıcı yerıne yazar dıyebılırız Eskı dılde ıse Cevdet
Kudret duzyazıcı değıl, muharrır muellıftır Duzyazar
denır m^ Bu da eğrı yazarı çağrıştırıyor
Askerde ıken boluk yazıcıları vardı Ben de onlar-
dandım Alayın ıçınde nereye gıtsem (gozluklu oldu-
ğum ıçın) adım yazıcıydı Yazıcı aşağı yazıcı yukarı
Kımse adımla çağırmazdı
Eray Canberk ın ıkı kıtabı bırden yayımlandı Bunlar-
dan bırı demın soyledığım gıbı ' Şıır Uzerıne Aykırı
Duşunceler' otekı de 'Eskımış Yalnızlığa ' Bırı dergı
ve gazetelerde çıkmış yazıları ötekı toplu şıırlerı in-
sanın şıırlerı topluca basıldı mı karşısına geçıp bır
sıgara ıçesı gelıyor Acaba Eray Canberk de kıtaplarını
karşısına koyup bır sıgara tellendırdı mı'
Ben sıgarayı yıllar var bıraktım Içmek aklıma gelmı-
yor tadını bıle unuttum
Kıtabın yazılar bolumunde gazete ve dergılerde ya-
yımlananlar yer alıyor Burada şıırler onarılıyor şıırler
kotarılıyor Kıtabın kendı şıırını kendı arayan bolümlerı
de denebılır Kıtabın uçuncu bolumu Şaırler Evrenın-
den de llhamı Bekır (şaıre otekılerden çok yer verı-
yor) Cevdet Kudret Hasan izzettın Dınamo A Kadır,
Oktay Rıfat Behçet Necatıgıl, Hasan Huseyın, Attıla ll-
han, özdemır Ince ismet Ösel anlatılıyor Eray Can-
berk yerlı ve yabancı şaırlerı ırdeler, anlatırken bıraz
da kendını anlatıyor Zaten bu seçımı de okurlardan
çok kendı ıçın yapıyor
Şıırlerıne gelınce (hepsını toplayan Eskımış YalnızİH '
ğa) şaırlerı 'bıldığınce anlatmak bıldıklerını anlat-
mak dıye nıtelendırır Burada seçtığı her şaır dızelef-
de yerını almıstır Bu şıırlerde tanıtılanlar arasında
şaır olmayanlar da vardır ' En yakın dostu rakı' dedığı
Ferıt Erkman ı şoyle çızer bır resım gıbı Kalabalık ak-
şam donuşlerınde / hem taşıtlar hem yollar / donmek
ıçın engelse eve / buna çare bulmalı - zamanı doldur-
mak ıçın şoyle bır / meyhane uğrak yerı / çızdığı krtap
kapaklarından çok / ıçtığı rakı ve çızemedıklerı /
Edasında bıçemınde, davranışında nasıl yumuşak
bır goruntude ıse yazılarında şıırlerınde de oyledır
Bunu ılk keşfeden yakın dostu Afşar Tımuçın olmuştur
'Şıırınde yumuşak anlatıma ve ılımlı yargılara oncelık
verır der Kendıne ozgu, dıvan şıırıne hıç benzeme-
Ven gazeller de yazar Bunlardan bırının adı, Bekle-
nen Gazel dır şoyle kı
yaprakların sararıp duştuğu ve guneşın buyuduğu
savruk kısa dokunaklı bır guz ıdı -bıttı-
seslerın gurultulerın ve ınsanların
-dumansı- azaldığı bır kışa gırıldı
umdular tezelden bahar gelır
bahar gelmedı ya da gelen bahar değıldı
Bahara ılk yaz, ılkbahar dıyen çok şaır bekledı Rah-
metlı Suphı Taşhan, ' Bahar bekledığımı getırmedı /
Bahar gene gelır'derdı Nıce baharlar geldı gectı
BULMACA
SOLDAN SAGA:
1/ Değersız, bayağı
2/ Bır etkınlığın ge-
çıcı olarak durdurul-
duğu sure. Son za-
manlarda Karademz
kıyılanmızda da ure-
tümeye başlanmış eü
lezzetlı bır balık 3/
Eskıden Karagöz oy-
natılan kahvelere ve-
nlen ad Turkıye
1
-
nın de uyesı olduğu
bır orgut 4/ Tıp dı-
lınde "bere" anla-
mında kullanılan
sözcuk Şöhret 5/
Ağacın dal olacak
surgunu 6/ Mantık
guneş tanrısı
9
Eskı Mısır'da
7/ Bır nota. Bılardo
oyununda kullanılan değnek. 8/ Ey-
lemlerı olumsuz yapmakta kullanı-
lan ek Kurku değerlı bır hayvan
9/ Ayakkabının üst yüzünun ön ta-
rafında dıkışle avnlan burun bölu-
mu
YLKARIDAN AŞAClYA: 1/ Içıne
sıvı vermek amacıyla bır damara so-
kulabılen ınce boru 2/ Uzak . Mev-
levı dervışlennın kollannı ıkı yana açıp dönerek yaptıklan ayın
3/ Maaş, aylık Notada durak ışaretı 4/ Genel 5/ Sahıp SS
uyelerını Almanya dışına kaçırmak ıçın 1947'de Almanya'da ku-
rulan gızlı örgut. 6/ Süngertaşı da denılen ve temızlık ışlennde
kullanılan çok gözeneklı taş.. Halk muzığıne özgu bır çalgı 7/
Ustu kapalı olarak anlatma . Bır çeşıt yumurtalı sut tatlısı. 8/
Tatlı sularda yaşayan yınıcı bır balık Şıddetlı beürtılerle baş-
layıp kısa surede ağırlaşan hastalık ıçın kullanılan sözcük 9/
Ustu toprakla ortulu saman yığını . Mesafe.
AJN1VIA
' Arkadaşjann uçuncu suııfa başladı
Acm soğudukça büyuyıen hançeryarası"
Guzel Gozlu
OZAN
EMRAH'ımız
Bır yıl once
Endogal kutsalveevrenselyaşamahakkın
Ehrrnzden atındı
Yanlış sanı vanhştanı
Teşhıs vc tedavıde gccıkme gıbı
Doktor hatalannın neden olduğu
Çocuk olumlennenezamandurdenıkxek'
Vnnen
F. ENDER
Boban Ağabevin
1 FMREER
CUMHURİYET YOLUNDA
Yunus Nadi
10 000 lıra (kDV ıçınde)
(, uifdıış iaymları Turkcx.aj>ı
Cad 3y 41 Cagaloğlu-tstanbul
Odemelı gondenlmez.