Katalog

10EKİM1992CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA HABERLER CHPKocaeliil tünası açtldı •KOCAELİ(AA)-CHP Gene. Sekreter Yardımcısı Hasan Akyol. "CHP'yi ele geçirmekveSHP'ye yama;.arak tüm mal varlığma da sahip olmak istediler ama, başaramadılar" dedi. ÇHPnin Kocaeli İl ve Merkez İlçeftnasıAkyol, tarafından açıldı Hasan Akyol burada yaptığı konuşmada, CHP'nin yeni<fcn açılması sürecindeki gelişmeler veörgütlenme . çalışmalan hakkında bılgı verdi. onerisi • ANKARA (AA) - SHP'li üç mılletvekili, sıkıyönetim döneminde görevlerine son verilenlerin işlerine iade edilmelerini öngören 3 ayn yasa önerisini, TBM M Başkanlığı'na sundular. SHP Uşak Milletvekili Ural Köklü ileMalatya Milletvekili Mustafa Yılmaz'ın verdikleri yasa önerilerinde, l4O2sayılı Sıkıyönetim Yasası'nın 2. maddesi uyannca. sıkıyönetim komutanlannca veya komutanlann istemi üzerine kurumlannca işlerine son verilenlerin. başvurulan halinde görevlerine iade edilmeleri öngörülüyor. PKKAntalya davası • İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu)- PKK'nıneylemlere başladığı löağustosgününü kutlamakamacıyla Antalya'da korsan gösteri yapüklan ve polisle çauşmaya giriştikleri savıyla gözaltındaki 37'si tutuklu48 kişi hakkında açılan davaya DGM'debaşlandı.DGM Savcısı polisle çatışma sırasında bir kişinin ölümüne ncden olduklan savıyla sanıklar hakkında 3 yıldan 10 yıla kadar hapis ve 50'şer milyon lıra para cezası isteminde bulundu. Sıkı güvenlik önlemleri altında dün DGM'de başlayan yargılamada DGM Savcısı sanıklann 16 ağustos günü Antalya'nın Teomanpaşa Caddesi'nde korsan gösteri yaptıklannı, bu sırada PKK'nın görûşlerini içeren sloganlar attıklannı öne sürdü SHP gençlik komisyonlan • SAMSUN(AA)-SHPİl Gençlik Komisyonlan Karadeniz BölgeToplantısı yann Samsun'da yapılacak. Fuariçi Villa Gazinosu'nda yann saat 11.OO'de başlayacak olan toplantıya. Genel Sekreter Yardıması Nilgün Sör. bazı milletvekilleri ile Samsun. Ordu. Giresun, Sınop, Çorum, Tokat. Amasya. Artvinve Ankara'dan gelecek il gençlik komisyonu üyeleri katılacak. Toplantıda. örgütlenme konusunun ve son si>asi gclişmelerin ele alınacağı bildirildi. Seçim börosuna saldın • İSTANBL L/KADIKÖY (,AA) - Maltepe Gülensu Mahallesindeki DYP seçim irtibat bürosuna dün sabah molotofkokıeyliatıldı. Olayda. büroda hafıf hasar meydanageldi. Partinin Gülensu Mahallesi'ndeki seçim irtibat bürosuna bu sabah saat 07.00 sıralannda kimliği henüzbelirlenemeyen kışi vcya kişilerce molotof kokteyli atıldı. Saldın sonucu büronun bircamının kınldığı ve hafif hasar meydana geldiği bildirildi. Iraklı Kürtler geri • MLĞLA (Cumhuriyet)- Yunanistan makamlannın Bodrum Limanı'na zorla gctirdikleri 60 Iraklı Kürdü Türk makamlan kabul etmcdi. Bodrum Limanf nda bir gece kalan peşmergeler geldikleri Yunan gemisi ile önceki gün geri döndüler. Yetkililerin verdiği bilgiye göre. Suriye'nin Lazkiye Limanı'ndan "insan tacirleri" tarafından yola çıkanlıp Kıbns Rum kcsımi üzerinden Yunanistan'a ulaştınhp kıyıya terk edilen 60 Iraklı. çarşarnba günü bir Yunan Gemisi ile Bodrum'a getirilerek Türkiye'ye teslim edilmek istendiler. Once bir Türk feribotuna bindirilmek istenen ancak feribotun kaptanının "pasaportlan yok" gerckçcsiyle kabul clmediği Iraklı Kürtleri bu dcfa Yunan makamlan kendi tekncleri ılc Bodrum'a gctirdiler. ancak Türk makamlan, "Iraklı Kürtlerin Türkiye'den çıkış yapmadıklannı ve pasaportlannın da bulunmadığınf' belirtcrck. Iraklılann kabul edilemeycceğini bildırdiler. Milletvekillerinin maaş ve emekliliklerini düzenleyen yasa, Anayasa Mahkemesi'nde 'Ballımaaş' tehlikeye girdiANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu)-Meclis bütçesinde. kendi- leri için aynlan ödenek, yolluk ve sosyal yardım payını iki katı- na çıkarmaya çalışan millelve- killerinin, kamuoyunda "ballı maaş" ve "kıyak emeklilik" di- ye adlandınlan maaş ve emekli aylıklan tehlikeye düştü. Anka- ra 5. İdare Mahkemesi, millet- vekillerinin maaş ve emekli ay- lıklannı yeniden düzenleyen ya- sayı, Anayasa"nın eşitlik ve hu- kuk devleti ilkelerine aykınlık gerekçesiyle, iptali için Ana- yasa Mahkemesi'ne gönderdi. ODTÜ öğretim üyeleri Prof. • Ankara 5. İdare Mahkemesi. iki öğretim üyesinin. milletvekillerine maaş ve emeklilik düzenlemesinin iptali istemiyle yaptığı başvuruyu ciddi bularak, Anayasa Mahkemesi'ne gönderdi. Öğretim üyelerinin başvurulan, Anayasa Mahkemesi raportörü tarafından incelemeye alındı. Dr. İlhan Tekeli ve Prof. Dr. ilişkin başvurulannı. Anayasa Erdoğan Soral'ın, iki >ıl önce Mahkemesi'ne iletti. TekeH ve dönemın iktidan ANAP tara- Soral'ın iptal istemiyle yaptı- fından çıkanlan ve milletvekil- lerinin maaşlan ile emeklilik haklannı yeniden düzenleyen yasaya ilişkin anayasaya aykın- lık savlan. bu başvuruyu incele- yen Ankara 5. idare Mahke- mesi'nce ciddi bulundu. Mah- keme, Tekeli ve Soral'ın. söz konusu düzenlemenin iptaline klan başvuru, Anayasa Mah- kemesi raportörü tarafından incelemeye alındı. Ankara Üniversitesı Hukuk Fakültesi öğretim üyelerinden Doç. Dr. Doğan Soyaslan'ın. aynı düzenlemeye ilişkin iptal istemi içeren başvurusu da ha- len Ankara 9. İdare Mahke- mesi'nde inceleniyor. Bu mah- kemenin de aynı şekilde başvu- ruyu Anayasa Mahkemesi'ne "ıletmesi. bekleniyor. ANAP'ın.26Ekım 1990 tari- hınde çıkardığı 3671 sayılıyasa. milletvekillerine ödenen maaş miktannın saptanmasında yeni yöntem getiriyor. Buna göre. milletvekillerine. en > üksek devlet memuru sayılan Başba- kanhk Müsteşan'nın aldığı YargıdaterörtayiniANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu)-Olağanüstü Hal Bölgesi'- ndeki yargıç ve savalar, iki yıl- lık yasal görev sürelerinin dol- ması beklenmeksizin, bir yıl kalmalan koşuluyla bölge dışı- na atanacaklar. Adalet Bakan- lığı ile Hakimler ve Savalar Yüksek Kurulu'nun sıcak bak- tığı bu yeni uygulamaya önü- müzdeki yıl başlanacağı bildi- rildi. Ankara DGM Başsavcısı Nusret Demirarın. Konya DGM Başsavcılığı'na atanma- sının gündeme geıirilmemesi. diğer DGM yargıç ve savcılan- na ilişkin karamamenin Ha- kimler ve Savalar Yüksek Ku- rulu'ndan geçmesini önemli öl- çüde kolaylaştırdığı bildiriliyor. Cumhuriyet'in belirlemeleri- ne göre, Olağanüstü Hal Böl- gesi'ndeki yargıç ve savalann görev sürelerinin yan yanya azalülması konusu, Hakimler ve Savalar Yüksek Kurulu'- nun. DGM kararnamesini ele aldığı toplantısında gündeme geldi. Adalet Bakanlığı Müste- şan Yusuf Kenan Doğan'ın da katıldıgı toplantıda, Şımak Cumhuriyet Başsavası Nihat Erdem'in durumu ıncelenirken. terör olaylannın yoğun olarak yaşandığı Olağanüstü Hal Böl- gesi'ndeki yargıç ve savcılann, çok hızlı bir biçimde moral çö- küntüsü içensine girdikleri. bu- nun sonucunda da çabuk yı- prandıklan dile getirildi. Bu- nun üzerine. bölgede görev ya- pan yargıç ve savcılann moral- lerini yükseltecek, yıpranmala- nnı önleyecek yeni düzenleme- lere gereksinim olduğu vurgu- landı. Önümüzdeki yıl başlanacak yeni uygulamadan, bölgede gö- rev yapan yaklaşık 500 yargıç ve savcı yararlanacak. Toplantıda. son Şırnak olay- lan nedeniyle moral yönünden olumsuz etkılendiği ve yıpran- dığı gerekçesiyle. Cumhuriyet Başsavcısı Nihat Erdem. bu gö- revinden alınarak. Havran'a atandı. Cumhuriyet'in saptamalan- na göre. Adalet Bakanlığı'nca hazırlanan Devlet Güvenlik Mahkemesi kararnamesi, Ha- kimler ve Savalar Yüksek Ku- rulu'ndan kolay geçti. Bunda. bakanlığın. karamamenin ku- ruldan geçişinı güçleştirecek atamalara pek yer vermcmcsi- nin önemli etken olduğu belir- tilti. maaş ve eklentiler aynen yansı- tılıyor. Bu miktann yansı da vine milletvekillerine yolluk adı altında ödeniyor. Yasa. milletvekili ve dışardan atanan bakanlann emeklilik haklannı da yeniden düzenli- yor. Emeklilik aylığı belirlenir- ken. genel hükümlere göre emeklilik keseneğine esas aylık derecesi tespit edilecek. buna öngörülen ek gösterge rakamı eklenecek. Yasada milletvekili emekli avlıklan ve tazminatlan için her yıl artan katsayı öngörüldü- ğünden, eski ve yeni milletvekil- lennin eline geçecek para. yılba- şından sonra katlanarak arta- cak. Artış, hem yeni memur maaş katsayısı ile. hem de yasa- daki kalsayının yükselmesi ile iki yönlü olacak. Böylece. mil- Ietvekillennın aldıkları para, memurlardan daha fazla arta- cak. TBMM Başkanlığı'nın 1993 yılı için hazırladığı bütçe önerisinde de bu durum dikka- te alınarak. milletvekili maaş. yolluk. ödenek ve sosyal yar- dımlan için aynlan pay yüzde 108 oranında yükseltildi. 1992 yılı bütçesinde 351 milyar 900 milyon lira olan ödenek, yeni yıl bülçesı için 732 milyar 750 milyon lira olarak öngörüldü. TBMM Başkanhk Dıvanı. milletvekili maaşlannın yüzde 108 oranında arttınldığı yolun- daki haberlerin gerçekle ilgisi olmadığını bildirdi. ANAP heyeti, Cevizdalı ve Kulpizlenimlerini açıkladı: Kulp 9 ta otoritekorkuyla sağlaıuyorANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - PKK'nın Bitlis'in Ceviz- dalı Köyü ile Diyarbakır'ın Kulp ilçelerine yaptığı baskm- lan yerinde incelemek üzere bölgeye giden ANAP heyeti, Kulp'ta 50-60 kadar gencın da- ğa çıkarak, PK K ile beraber ha- reket ettiğini ve ılçede korkuya dayalı bir otorite kurulmaya çalışıldığını açıkladı. ANAP'ın Kürt milletvekille- ri Edip Safter Gaydalı ve Şerif Bedırhanoğlu ile Mehmet Ke- çeciler. Bülent Atasayan ve Fe- ridun Pehlivan'dan oluşan ANAP heyetinin izlenimleri. Keçeciler'in d.ün TBMM'de düzenledıği basın toplanusıvla kamuoyuna acıklandı. Keçeci- ler, Cevizdalı köyüne saldıran militanlann 100-150 dolayında olduğunun tahmin edildiğıni. köylülerin köyü tamamen bo- şaltarak. Siirt'in Ormanbağ kö- yündeki akrabalannın yanına sığındıklannı söyledi. Köylüle- rin geri dönmek istemediklerini kaydeden Keçeciler. köyün küçük ve devlete bağlı olması nedeniyle. PKK tarafından he- def seçildiğinin köylülerce ifade edildiğıni bildirdi. Keçeciler. Cevizdalı köylülc- rinin daha önce yetkılı makam- lara güvenliklerinin sağlanması için başvurduklannı. ancak ye- terli kuvvet olmadığı gerekçe- siyle bu isteme olumîu yanıt ve- rilemediğini ve köylünün kork- tuğunun başına geldiğini an- laltı. Keçeciler. 3 ekim cumar- tesi günü Kulp'ta askeri birlik- lerin ekmek ihtiyaanı karşıla- mak üzere fınna giden bir ast- subay ile bir erin PKK tarafı- ndan şehit edılmesi olayıyla il- gili gözlemlerini de şöyle dile getirdi: "İlçede mevcut jandarma ta- burunun tatbikat sebebiyle ilçe- yi terk etmesini fırsat bilen PKK militanlan, Jandarma Birlik Komutanlığı'na da sal- dırmıştır. Kaymakam vekilinin • ANAP, Güneydoğu'da halkın mahna PKK tarafından verilen zarann oto- matikman devlet tarafından tazminini öngören bir yasa önerisi hazırlıyor. verdiği bilgiye göre. güvenlik kuvvetleri de ateşe ateşle karşı- lık vermiş ve şehirde büyük bir kanşıkhk çıkmıştır. Şehitlerin cenazelerinin iki saat kadar vu- rulduklan yerden alınamadığı ifade edilmiştir. Bumüddetzar- fında. şehnn güvenlik güçleri- nin kontrolünden çıktığını tah- min ediyoruz. Şehirdeki 40 ka- dar dükkan, bir otel. on kadar ev ve 17 araç benzin dökülerek ateşe \erilmiştir. Şehir. tam bir meydan muharebesinden çıkmış gibi bir manzara arzet- mektedir. Bınalarda mermi ve roket izleri görülmektedir. Ku- runun vanında vaş da yanmış ve masum vatandaşlanmız da zarar göımüşlerdir. Devlet. oıoritesini. ancak demokrasi ıçinde kalıcı bir şekilde tcsis edebilir. Demokratik otorite korkuyla değil. sevgiye daya- 'ÇOK ÇOCLK YAPMAYIN-Bölgede incelemeler yapan Olağanüstü Hal Bölge Valisi İ nal Erkan. Şımak'ın Kumçatı Kö>ünde vatandaşlarla sohbet ederken tek tek kac çocuklan olduğunu sordu. Vatandaşların 6 ila 12 arasında değişen sasılarda çocuklan olduğunu üğre- nince '"Allah aşkına yeter, fazla çocuk yapmayın"dedi. Bu arada kalabalık hep bir ağızdan, "En fazla çocuk Osman Ağa'nın, 30 çocuğu \ar"de\ince Erkan, "Bili\orum, ne de olsa ağa- dır" esprisini yaptı. Osman Ağa (Osman Demir) de "Biz bir hataya düştük, gençler düşme- sin"dedi. (Fotoğraf: AA) nan otoritedir. Hadisenin PKK tarafından başlatıldığı şüphe- sizdir. Hatta 50-60 kadar gen- cin dağa çıkarak. PKK ile bir- likte hareket ettiği ilçe sakinlc- rince de inkar edilmemektcdir. İlçedeki bazı kimselerin PKK militanlanna yardım ve yatak- lık ettiği intibaı vardır. Bütün bu tespitlenmize rağmen. ilçede korkuya dayanan bir otorite kurulmaya çalışılmasını. de- mokratik hukuk kurallanyla bağdaştırmak mümkün görüle- memektedir." Keçeciler tarafından yapılan açıklama konusunda. Kürt kö- kenli Van Milletvekili Bedirha- noğlu ile heyet arasında görüş aynlığı çıktı. Keçeciler'in açık- lamasının. gerçekleri tam anla- mıyla yansıtmadığını ve bazı gerçeklerin çok yuvarlak ifade- lerle geçiştirildiğini vurgulayan Bcdirhanoğlu. yapılan açıkla- maya duyduğu tepkiyi. Keçeci- ler'in basın toplantısına katıl- mayarak dile getirdi. Keçeci- ler'in Kulp'taki 40 kadar dük- kan. on kadar ev, bir otel ve 17 aracın PKK tarafından benzin dökülerek ateşe verildiğini açı- klamasına karşın Bedirhanoğ- lu. halkın bunlan güvenlik güç- lerinin vaktığını gördüklerini ifade ettıklerini söyledi. Bedir- hanoğlu, Keçeciler'in. "Narin Otel'in sahibi Vahit Narin. ote- lin gjriş katında yanmış vaziyet- te bulunmuştur" biçimindeki açıklamasının da gerçeği tam olarak yansıtmadığını belirte- rek. "Gerçek neyse yansıtılma- lıdır. Gerçekleri yuvarlak cüm- lelerle geçiştınyorlar. Otelin sa- hibinı güvenlik güçleri öldürüp. sonra da yakmış Halk. güven- lik güçlerinin bunu yaptığını görmüş. Yanan dükkanlan da güvenlik güçleri yakmış" dedi. Bedirhanoğlu. Cevizdalı ve Kulp ilçesindeki olaUara ilişkin kendi gözlemlerini pazartesi günü açıklayacağını söyledi. POLİTİKA GÜNLÜGÜ HİKMET ÇETENKAYA İlk Adım Atıldı, Ardından Ne Gelecek? Kuzey Irak taki gelişmelerı Ankara dikkatle izliyor. Hükümette bir sıkıntı olduğu da bir gerçek. Çünkü Kürt- lerin bağımsızlığın ötesinde ileride toprak istemini gün- deme getireceği düşünülüyor. DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit, Meclis kürsüsün- den Kuzey Irak'ta federe Kürt devleti kurulmasına iliş- kin görûşlerini açıklarken bunda Türkiye'nin de katkısı olduğunu belirtti. Ecevit, Kürt devletinin ABD kanatları altında ve Batıiı ülkelerin desteğinde bulunduğunu öne sürdü. Ecevit şöyle dedi: "Önümüze 'siz Irak'ta otorite boşluğu olmasından şikayet ediyordunuz, şimdi otorite var. PKK'dan kurtul- mak istiyorsanız, Kuzey Irak'taki Kürt devletine razı olun' seçeneklerini sunmuşlardır. Şimdi Çankaya'daki hayal, pastadan pay alma hayalidir. Bundan sonra fe- dere devletin Türkiye ile aynı federasyon çatısı altında bir araya gelmesine çalışılacaktır. Federasyonun ar- kasından şimdi Türkiye'den toprak koparma gündeme gelebilir..." DSP lideri burada bir önemli konunun altını çiziyor. O da Kürt federe devletinin ileride Kürdistan'a dönüşece- ği ve Türkiye'den toprak ısteyeceği. Başbakan Süleyman Demirel de bu konuda kendisi- ne yöneltilen bir soruya yanıt verirken -dün yazmıştık- şöyle diyordu: "Henüz bir şey belli değil. Bağımsızlık olursa Türki- ye'den toprak talebi gündeme gelebilir..." Tedirginliğin altında yatan, kafaları karıştıran soru şu: "Bağımsız Kürt devletine doğru atılan bir adım mı bu?" Başbakan Yardımcısı Erdal İnönü Irak'ın parça- lanmamasından yana bir tavır içinde. İnönü, Kuzey Irak'taki durumun şimdilık bir açıklığa kavuşmadığını söyledikten sonra bakın ne diyor: "Bana göre çelişkili açıklamalar var. Bakıldığında Irak'a egemen olan bir hükümet yok ortada. Onun için iş oldukça karışık. Biz. oradaki Kürt kökenli vatandaş- ları koruyoruz sadece. Amacımız Irak'ın parçalanması değil." Hükümetin DYP kanadı da sanırız aynı görüşte. Demi- rel'in de Irak'a bakışı İnönü gibi. Onun için hükümet bil- dirisinde de bu görülüyor: "Başından beri olduğu gibi bugün de Irak'ın bölünüp parçalanmasına yol açabilecek böyle bir hareketi uy- gun görmüyoruz." Tüm bu gelişmeler çelişkiler yumağını örüyor... Irak Türkmen Birlik Partisi Genel Başkanı Ahmet Gü- neş, bölge barışının sağlanması için "Federe Türkmen Devleti"n\n kurulmasının gerekli olduğunu açıklıyor. Lefkoşa'da düzenlediği basın toplantısında Irak'ta 2,5 milyon Türkmer yaşadığını söyleyen Ahmet Güneş şöyle diyor: "Federe Kürt devletinin Araplarla federasyon çatısı altında birleşmeleri Türkmenlerin yok oluşu anlamına gelir..." Görüldüğü gibi ışler arapsaçınadönüşüyor giderek... Bu arada HEP Genel Başkanı Ahmet Türk ilginç bir açıklama yapıyor dün sabah Ankara'da. Diyor ki: "Bu savaş giderek bölge halklarını düşman kutuplara bölecek ve bölünmelerin sonucu meydana gelecek olan savaş büyük devletlerin müdahalelerine yol açabi- lecek. Bölge halklarmın iradesini aşıp, Ortadoğu üze- rinde hesapları olanlarm inisiyatifine girebilecektir." Kimi çevreler peşmergelerin PKK militanlanna saldırmalarını Güneydoğu'da terörün sona ereceği bi- çiminde yorumluyor. Bu bir yanlış tanı değil mi? SHP Ankara Milletvekili Prof. Mümtaz Soysal, dün- Hürriyet'te yayımlanan yazısında bu konuya değinir- ken, sorunun "Güneydoğu sorunu" olmaktan çıktığını çok güzel anlatıyor ve şöyle devam ediyordu: "Şu noktada gerçekçi davranmak gerekir. Şimdi ken- di geçici çıkarları için Türkiye ile işbirliği yapar görü- nenlerin çabalarıyla PKK'nın amaçları arasındaki ayrılık hep böyle kalacak değildır..." Türkiye Irak'ın parçalanmamasından yana. Ama Kör- fez savaşından sonra Irak'la bir diyaloğa gidılmedi. Bugüne kadarki gelişmeler Cumhurbaşkanı özal'ın istediği biçimde oluyor. Kimi gazeteler de "Mega gaze- tecilik" yapıp gelişmelerı Peşmerge-PKK savaşı olarak değerlendiriyor... Bakalım 6 ay sonra ne olacak? Kuzey Irak'ta ilk adımı atan Kürtler daha sonra Kür- distan devletinin sınırlanmasını birbirlerinden isteye- cekler mı? DSP lideri Bülent Ecevit önceki gün yaptığı konuşma- da ne diyordu? Şöyle: "Kuzey Irak'ta, Ezincan'dan Hatay'a kadar olan böl- geyi Kürdistan sınırları içinde gösteren bir hanta etden ele dolaşıyor..." Konuk yazar Darbe nöbetineBuyazı. eğer varsa, hükümet darbesi eylemi- ne hazırlunanlara ve ycuılılanna sunulur. VEDİİ BfLGET Em. Amiral 80'li yıllann başlannda îspanyol demok- rasisi çok çetin günler geçirdi. Bu gerçek. Üstelik. bu ülkedeki demokrasi savaşımı il- ginç öğeler de taşıyor. Demokrasiyi savu- nanlann. onun erdemli yönlerine somut inanç bağlayanlann, dahası. demokrasiden kesinkesödün vermeyenlerin başını. aslında lam onun karşıtı olması gereken biri, mo- nark Juan Carlos çekiyordu. Hani Maurice Duverger'in o günlerde bir hayli moda olan "Akdeniz nüansı" deyimi de bayağı yakışı- yor bu olguya. Ciddi boy utlarda ele alınacak bir konu bu. Çünkü Carlos. 18 Haziran 1981'de Herald Tribune'e verdiği özel de- meçte. "Tahtımı halk verdi bana. Nasıl olur da halkın çıkarlannı ve yararlannı tek yasa olarak bilip onlan sonuna dek savunmam? Monarşi, bir gclenektir. Evet. ama dcmok- rasiler de ondan daha eski ve köklü bir gele- nektir" diyor. Fransızlann ünlü deyimiyle şapka çıkartılır bu demece! Demek ki. istermonark olsun istersedoğ- rudan halkın bağnndan gelcn bir yönctıci. çağdaş ve uygarlığın ölçütü. demokrasiyi sa- vunmaktır. Kral Carlos'un bu açık ve somut bclirlcmcsındcn. bugün. bir avuç monarşi üyesi dcğil fakat birçok gözde politikacı ve darbc nöbetine gircnler vardır dcrs alması gcrckcn dünyada... Carlos. ülkcsinde gıdcrck gemi a/ıya al- maya çalışan askerscl yönctım yandaşlanna olgunlukla vcdircnçlc karşı koydu. 11 Hazi- ran 1981 tarihliChristianScience Monitor- da. Elizabeth VVyckham'ın sorulannı yanı- tlarken şöyle diyor: "Bugün askerler, içinde bulunduğumuz duruma tamamen uygun bir deyişle. kraldan çok kralcıdır. Ancak on- lann islemleri. kralın istemleri. kralın mut- lak yönetimi değil, kendilerinin kayıtsız şartsız yönetimlerine süs olacak bir kraldır." Gazeteci Wyckham. bu saptama karşısında mal bulmuşmağribigibi köşeyesıkıştırmaya çalışıyor Carlos'u ve soruyor: "Eğer, kralın mutlak yönetimini isteselerdi ya da istemiş olsalar. onlara karşı çıkmaz mıydınız?" Car- los"un yanıtı da tam kendine yaraşır biçimde olyor: "Mutlakiyet güden bir kral. bir faşist- tir: hatta ondan da daha kötüsüdür. Bcn de- mokratım sayın bayan. Bilmem Amerika'da bu kelimenin anlamını biliyor musunuz?" Evet. bizzat Kral Carlos'un "kraldan daha kralcı" nitelcdiği askerler. İspanyol de- mokrasisini rafa kaldırmak için o süreçte ellerinden geleni ardlanna koymadılar. Önce Francistler. sonra onlara bağlaşık Mil- li Muhafızlar ve ardından da Deniz ve Hava Kuvveıleri'ndeki üst düzeyde komutanlan devreye sokup bir müdahale gerçekleştirmc- yc çalıştılar. Nedir ki. bu yönelimlerini ger- çekleştirmclcri zor, hatta olanaksız duruma geldi. Çünkü başla İspanya halkı olmak üze- re. parlamentodaRi tüm siyasi parti ve grup- larvetabii ki Kral Carlos onlanngirişimjeri- ni açığa çıkanp. hıçbir kaygıya yer bırak- maksızın görcvlerinden aldı ve hatta cc/a- landırdı. İşın ilginç yanı. olguya karsı okyanus öte- sindcn gelen yankılardadır. Orneğin. 20 Ha- Dersi Kraldan Al!zıran Sl tarihli Nevv York Examiner'in baş- yazısı verilebilir. Amerika'nın aşın tutucu örgütlerinden biri olan Kore Savaşçılan Fe- derasyonunun sekreleri Sal Frcemanla bir söyleşide bulunan başyazar Morris West. "Freeman. İspanya'daki subaylann tutuk- lanmalanna karşı olduğunu belirliyor. deyip ekliyor ki. ne olursa olsun ülkesinc bunca yıl hizmet etmiş generallerin fesatçılıkla ıtham- lan ve tutuklanmalan dcmokrasiye aykındır." Amenkan mantığının bu demokrasi ha- variliğine yanıt iseyine Kral Juan Carlos'tan gelecektir. London Re\icw'un 26 haziran ta- rihli 459. sayısında Jeflerson Mc Neal tarafı- ndan sorulan bir soruya. o şö> le bir sapta- mayla karşılık vermcktedir: "Ben. askerlc- rin. hele generallerin ülke aleyhinc eylemdc bulunduklannı öne sürmüyorum. Ancak bu. onlann ülke sözünden nc anladıklanyla orantılı bir durumdur. Bcncc onlar. İspan- yol halkının alcyhındc gruplaşmışlardır. Ül- keyi kendi tapulu nialı sanan kimi gcneralin bu dav ranışlan da. yazar West"in iddia ettiği gibi. ülke aleyhine bir davranış olarak görü- lemcz hcrhaİde. Ne var ki. biz bu konuda Amerikalılardan hcrhangi bir yorum bckle- miş değiliz. Onlar dcmokrasi ile askerscl yö- nctim arasında zorunlu bir bağ olduğunu düşünegclmışlcrdir >ıllardan bu yana. Ame- rikalı dosllanmız askcrsiz demokrasi plma/ anlayışındadırlar. Ne\apal'iıı kı biz Kpan- yoluz. \'c bunca yıllık dcncydcn sı>nra. bi/im kanımız da askcrlc demokrasi olına/ şcklin- dcdir. Yazar Wcsi. Amcrikan hükümctinin dışpolitikasınınbıraskcrebırakılmasınıola- ğan karşılayabilir, ama biz bunu örtülü fa- şizm diye niteleyebiliriz. Aramızdaki fark budur. Hem Amerika asla bir kraliyet ol- mamışiır ki. krallann demokrasiden nc an- ladıklannı saptayabilsin. Demokrasi düşün- ccsi ilk kcz Avrupa'nın Grek Krallığfnda doğmuş ve kral bu düşünccyi uygulamaya koymaktan asla kaçınmamıştır. Bu ııvgar krallann halk ile bütünleşmc tadına \ar- malannı sağlamtştır. Oysa uvgarlığa kraliyet yolu ile dcğil. halka karşı olan ekonomik krallann buvruğu ile geçcn Amerika. bu cr- dcmı doğru dürüst sındirmiş dcğildir. Hem Amcrikalı yazar ve onun düşünccsindcolan- lar. demokrasiyi sindirmiş olsalar nc çıkar? Asla dcmokrat olamayanlann dcmokrasi- nin içcriğini kavraması. yalnızca onu nasıl yok edcceğinin stratejisini saptama art niyeti dcğil dc ncdir? Bırakınız, Amcrikalı yazar başmakalelerini yazıvcrsin. Bizim askerlcri- mizin bazılan dcmokrasiye karşı gclcrck ün sağlamıyorlar mı. o yazar da böylccc ünlcn- sin. Ama lülfcn İspanya konusunda dcğil..." Evcl. Carlos bunlan söylüyor. Vc doğal olarak da. İspanya dcmokrasisi çok ilginç bir sürcç yaşadı o günlerde vc halla 24 Hazi- ran 1981 tarihli Lc Mondc'da Marccl Pautin imzalı habcrc bakılırsa. Carlos." Bugüne ka- dar A\rupa krallan. asalct armalı kılıçlannı çckip boş hayallcr ıığruna haçlı scfericrı dü- zenlcdılcr. Bundan böyle. halkın buyruğunıı göndcrc çckip demokrası .sclcrbcrlığinc b.ış- lumışlardır vc sonsu/u dek Mİrdürcccklcr- dir" dcmişlır Madrid ÜnivcrMtcM'nın açılış törcnindc... Aslında. ya/ımın başından bu yana sürdürduğüm üslup bclki dc bir b.ıkı- mdan yanlıştır. Nasıl ki askerler İspanya'da parlamenter düzeni lağvedip yerine kral ön- derliği ardındadespot biryönctim getirmeye çahşırkcn "Kraldan çok kralcı" oimakta- dırlar; böyle bir üslupla Juan Carlos'u dc- mokrasi hav arisi olarak öne çıkarmak da bir başka tür "kraldan çok krala" yanılgısı taşı- yabilir. Bu da asla doğru olmaz. Çünkü. de- mokrasiyi savunan da savunabilecck olan da bir tek övülesı güçlür. o da halktır. Halk adına demokrasi sauınuculuğuna kulkışan- lann düştüklcri vc sonunda halka hangi di- yetlcre mal olduklannın ömckleriyle dolu- dur tarih.. Evet. bunun biiincinde olmak gcrckir. Bcn de farkındayım. Ama nc var ki. Carlos'un tutumunu da övmek gcrckir kanısındayım. Tahtını halkın verdiğinı söyleyip halk ya- ranna hiç dc azımsanamaz bccerilcrdc bulu- nan bir krala karşı. cn azından kcndisini halkın seçtiğini çoktan unutup da, Milıon Fricdman'ın sıkı para yöntcmi ile halkın ili- ğini çıkarmaya çalışan so/dc demokrasi bc- şiği. İngiltcre'nin Margarct Thalcher'inc bakınca. bu kanımda haklıyım gibi gcliyor. Oysa Juan Carlos. yinc Lc Monde'un yu- kandakı haberinc göre. aynı konuşmasında. "Kimi uzmanlar laralından iilkcmizc öncri- lcn Fncdman formullcrıni hiçbirzaman K?- nimscycmcyiz. Bu formiillcr. eski "Franko"- cııların yeni cylcmlc nıden biL dalıa wh\\- hdırdcmokraıik bıı yonctim içın"dcmckiı- dır. Banaöylcgclıyorkıİngıllcrc.hâlâdonınk- rasinin bcjiiıdir. ama İspanya bııgiinkü pS rüniimüyle. çoktan crgcnlıâc ııla^ıp dcmok- ral olgunluğa crişnıişlır. Sı/ ncdcr>ını/ ..