Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
Sal
Cumhuriyets
Sahibı: Cumhurijrcı Maıbaaçılık ve Gazetecüık Turk Anonim Şırketı adına Berin >adi Istanbul Haberleri: Şeaa) Kalkın, Dış Haberler. Ergun Bakı. Iş-Ekonomi: Şuknn Krıtnci. Basım ve Yayım: Cumhuriyeı Matbaacılık ve Gazetecilik T.A.Ş. Türkocagı Cad.
Genel Yayın Yönetmem: Özgen Acar • Genel Yayın Koordmatöru: Hikmet Çetinka>a Yun Haberleri: Mehnel Sw»c, Kultur: Cttal Üster, Makaleler. S»mi Kanıor». Spor Abdulkadir 39/41 Cağaloglu 34334 tst PK: 246 Istanbul. Tel: 512 05 05 (20 hat), Teter.
Yazı lşleri Mudurlerr Fusun Ozbilgen (Sorumlu), Celal Başlangıc (Hsber) • Gorsel Yucelman, Duzelıme: Abdullah Yazıcı • Muessese Mudur V- Erol Efkul • Koordınatör 22246, Fax: (1) 526 60 72 • Bürolor Aakan: Z. Gökalp Blv. lnkılap S. No:
Yönetmetr AH Ac»r • Duzenleme Muslafa Saglamer • Ankara Temsılcisi: Cuneyl Ahmct Konılsan • Muhasebe- Bulent Yener • Idare: Huseyin Gürer • Işleıme: Öndef 19/4, Tel: 433 II 41-47, Telex: 42344, Fax: (4)433 05 65 • tzarir H. Ziy» Blv.
Arcayurck, Haber Mudurlerı: Mustafa Balba>, Işık Kansu. lzmır Temsilcı V.: Strdar Çe«k • Bılgılşlem: Vail InaL Bılgısavar Sıstem Munrvrt Çifcr • Personel: Sevgi BodaKioglu 1352 S. 2/3 Tel: 83 12 30, Teleıt: 52359, Fax: (51) 89 53 60 • Adua: tnönü
Kıak, Adana Temsilcısı: Çrtin tigenoglu • Reklam: Reka IşılmM Cd. 119 S. No: 1 Kav. 1, Tel: 59 37 52 (4 hat), Telcv. 62155, Fax: (71) 59 25 78
TAKVİM:10EKİM1992 Imsak 4.38 Güneş' 6.02 Öğle 11.56 İkindr 15.05 Akşam17.40 Yaısı: 18.59
Kadına dayak
•ANKARA (AA)-Aile
içinde şiddetemaruz kalan
kadınlara danışmanlık
yapmak üzere kurulan
Kadın Danışma Vakfı'nın
yöneticisi psikolog Nurhayat
Kemerli, "Dayak hiçbir
zaman bitmez. Hakaret ve
duygusal şiddetk başlayan
kıncı davranışlar artarak
devam eder. Kadının bu tip
davranışlara karşı
göstereceği ilk tepki
önemlidir" dedi. Nurhayat
Kemerii, kadının aile içinde
maruzkaldığı şiddel
olaylanyla ılgılı olarak
şunlan söyledi: "Şiddete
uğrayan kadın derken,
sadece dayak yemiş kadınlan
düşünmüyoruz. Bizçeşitli
şiddet olaylanyla ilgili
tartışmalan yapabilmek,
kadının karşılaştığı
sorunlarda yalnız olmadı
ona göstermek ıçin böyle
vakıfkurduk."
nı
Mskyitnıi
• tZMİR(ANKA)-Bellek
yitiminin kadınlarda daha
çok görüldüğü bildirildi.
Çağımızın sosyo-ekonomik
koşullanndan kaynaklanan,
ancak kesin nedeni henûz
belirlenemeyen demans
(bellek yıtimı) hastalığı ile
ilgili olarak AN KA'nın
şorulannı yanıtlayan Ege
Üniversitesi Tıp Fakültesi
Nörolpji Anabilim Dalı
öğretim üyelerinden Prof.Dr.
OnderAkyürekli,
"Kadınlar, erkeklerden daha
çok yaşadıklan için bellek
yitimi onlarda daha fazla
görülüyor" dedi. Türkiye'de
sağlıkh istatistikler olmayışı
nedeniyle bellek yitiminden
kaç kişinin etkilendiğinin de
bılinmedığıni anlatan
Prof.Dr. Akyûrekli, "Çok
düşünmek bu hastalığa
neden olur mu" sorusuna
"Eğer böyle olsaydı
polıükacılanmızı ilk sırada
saymamız gerekirdi"
karşılığını verdi.
Fokbra yardım
gedkiyop
•ANKARA (AA) - Akdeniz
folklannın korunması
amaayla, iki yıl önce foklar
için 80 bin franklık yardım
sözû veren World VVild
Fondation (Dünya Vahşi
Hayaü Koruma)
kuruluşundan, son aşamaya
gelinmesine rağmen 2 aydır
sesçıkmadığı bildirildi.
Foça'daki projeyi yürütecek
uzmanın seçilmesi de
WWF'nin onay ı gerektiği
için gecikiyor. İ989yıhnda
yapılan Akdeniz Eylem Planı
(AEP)7. Hükümetlerarası
Toplantısı'nda, Türk
delegasyonu ile WorW VVild
Fondation (WWF) temsilcisi
arasında, foklarla ilgili ulusal
stratejinin uygulanmasında
işbirlığı yapılması
konusunda karar alındı.
ÇevreBakanhğıileWWF
temsilcisi kasım 1991'de
işbirliği ve yardım önerilerini
görüştü ve bir pilot proje
oluşturuldu.
Evtenmek
zortaşıyor
• İZMİR(AA)-Hayatın
yeni bir sayfası olan evlilik
öncesinde yapılan
masraflann yanı sıra düğün
ya da nikah için tutulan salon
ücretleri de artık gençleri
zora sokuyor. İzmir'de
belediyeye ait salonlarda
nikahlanmak için ödenen
bedel 100 bin liradan 400 bin
lirayaçıkanldı. Genççiftler,
eğer düğün yapmak ve özel
bir salon tutmak isterlerse,
ödeyecekleri para 9 milyon
liraya yükseüyor.
Nikahlannı lûks bir mönü ya
da bir kokteyl ile süslemek
isteyenler ise büyük otelleri
tercih etmek ve ücreti dolar
bazında ödemek zorunda
kalıyorlar.
Bestenme
kongresi
• ANKARA (UBA)-
Hacettepe Üniversitesi
Sağlık Teknolojisi Yüksek
Okulu Beslenme ve Diyetetik
Bölümü tarafından 1. Ulusal
Beslenme ve Diyetetik
Kongresi düzenleniyor.
Ülkenin önemli ve öncelikli
beslenme sorunlannın
tartışılacağı kongrenin 14-16
ekim tarihleri arasında
düzenleneceği bildirildi.
Hacettepe Üniversitesi
rektörü Prof.Dr. Yüksel
Bozer, "Bu kongrede
üikemizde beslenme
sorunlan konusunda plan ve
politikalar ile öneri paketleri
oluşturulması
hedeflenmektedir" dedi.
Beslenme diyetetik
sorunlannm tartışıldığı 14
oturumdan oluşacak olan
kongre, Dünya Gıda Günü
nedeniyle acılacak olan
kompozisyon yanşması ile
sonaerecek.
Willy Brandt, Doğu'yla çatışma yerine yakınlaşmayı, taşlan bir bir sökmeyi amaçlayan 'Ostpolitik'inmiman oldu .
'Duvar'ıntuğlasınıilk o söktüDİLEK ZAPTÇIOĞLU
BERLİN - Yıllar, gençliğin-
den beri siyasi mûcadeleyle
yoğrulmuş yüzünde derin izler
bırakmıştı. Meclis kürsüsün-
den o benzersiz tok sesiyle,
uzun aralarla ve beklenmedik
vurgularla yaptığı konuşmalan
dinlemek, yalnız partisinden
yoldaşlan için değil, bütün mil-
letvekilleri ve gazeteciler için de
büyük zevkti. Kürsüyeçıktığın-
da herkes susar, rakipleri bile
onun Alman politika sahnesin-
de bir eşi olmayan hitabet yete-
neği karşısında sessiz kalmayı
yeğlerdi.
Willy Brandt, aal siyasi mü-
cadele alanı olan Alman Sosyal
Demokrat Partisi platformunu
çoktan aşmış, Av rupa ve dünya
politikasına mal olmuştu. O,
kuşkusuz savaş sonrası Alman-
yası'nın en parlak. en karizma-
tik lideriydi. Birçok önemli şah-
siyetin ardından söylenegelen
klişeleşmiş "yeri doldurula-
maz" cümlesi. özellikle sosyal
demokraside Willy Brandt'ın
ölümünden doğan boşluğu ta-
rif etmeye yetmiyor. Nasıl ki
her poliükacı "devlet adamı"
nitelemesine layık değilse,
Brandt da salt "politikaa". "es-
ki başbakan", "eski Sosyalist
Enternasyonal Başkanı" gibi
sıfatlara sığmayan bir devlet
adamı olarak larihteki yerini
alıyor şimdi.
Asıl adı Herbert Frahm idi.
18 Arahk 1913te Kuzey Al-
manya'nın Lübeck kentinde
doğdu. Daha 16 yaşındayken
Alman Sosyal Demokrat Parti-
si SPD'ye üye oldu. 1931 yılının
sonbahannda SPD'yi yükselen
Hitler faşizmine karşı fazla pa-
sif kalmakla suçlayarak aynlan
sol kanat Sosyalist İşçi Partisi'-
ne geçti. Yirmi yaşındayken,
1933 yılının nisanında Alman-
ya'yı Danimarka üzerinden
terk ederek Norveç'e kaçtı ve
Nazilere karşı direniş hareketı-
ne katıldı. Geride bırakuğı
yakınlaşmasmı tehükeye dü-
şürmemek için VVilly Brandt is-
mini aldı.
Almanyadan kaçması.adını
değiştirmesi, "gayri meşru" do-
ğumu ve babasının kim olduğu-
nun bilinmeyişi sonradan ra-
kipleri tarafından koz olarak
kullanılacak; "en zor günlerin-
de ülkesini terk etüği" gerekçe-
siyle vatana ihanetle suçlana-
caku.
Norveç, Hitler ordulannca
işgal edilince İsveç'e kaçtı ve ye-
niden Sosyal Demokrat Parti
saflanna kauldı. Savaş bitince
Noneç'e geri döndü. Norveç
hükümetinin gözlemcisi olarak
Nürnberg Mahkemeleri'ne ka-
tıldı. Ve nihayet Berlin'e döne-
rek Müttefik Güçler'in basın
dairesinde çahşmaya başladı.
Berlin'in efsanevi belediye
başkanı Ernst Reuter'in ölümü
üzerine 1957"de bölünmekte
olan kentin belediye başkanlığı-
na secildi. 1961 'de Berlin Du-
van'nın inşasına tanık oldu.
Kenti ve insanlan keyfı bir çiz-
giyle ortadan bölen duvann in-
şası onun bütün siyasi hayatını
derinden etkiledi. Ve soğuk sa-
vaşın aşılmasında büyük rol oy-
nayan, iki Almanya'nın ya-
kınlaşmasını sağlayan "ostpoli-
tik/Doğu politikası" kafasında
o yıllarda şekillenmeye başladı.
"Doğu politikası", 1966"da
Almanya'da iktidann değişme-
siyle Dışişleri Bakanlığı koltu-
ğuna oturan Brandt'ın uluslar-
rarası siyaset sahnesinde de
parlamasına yol açtı. Duvann
inşasından sonra "öteki Alman
devletine küçük adımlarla ya-
kınlaşmak" gerektiğiru söylü-
yor; "çatışma yerine yakınlaş-
ma yoluyla ilışkileri dönüştür-
mekten" söz ediyordu. İki Al-
man devleti arasında olası bir
çatışma, Brandt'ın sözleriyle
"Üçüncü Dünya Savaşı'mn
başlangıcı" olabilirdi.
Uç yıl sonra başbakan koltu-
Varşova'danedendizçöktünüz Sayın Brandt?
Ünlü İtalyan gazeteci Oriana Fallaci. 1973 eylülünde Berlin'de
yaptığı görüşmede o günlerin Almanya Başbakanı VVilly
Brandt'abusoruyusordu.Olay. Brandt'ın 1970yılında
Varşova'yı ziyareti sırasında yaşanmıştı. 1943 yılında Naziler
tarafından katledilen Yahudiler'in anısına dikilen anıü ziyaret
eden Brandt, dizçökmüştü. Katliamın sorumluluğunu
taşımıyordu. Bizzat kendisı Nazi baskısına maruz kalmıştı.
Öyleyse neden diz çökmüştü?
Brandt yanıtladı: "Günah çıkaracak bir suçum olduğundan
dolayı dizçökmedim. ama kendimi halkımlaözleştirmek
istedim. Bunca kötülüğün ortaya çıkmasında payı olan
halkımla özdeşleşlirmek istedim. Bu davranış yalnızca
Polonyalılar'a yönelik değildi. Almanlar'a da yönelikıi.
Yalnızca Nazizmin kurbanlan ve onlann aileleri için
yakardığımj sanan varsa yanılmaktadır. Ben aynı zamanda ve
asıl halkım için yakarıyordum. Çünkü halkımın büyük
çoğunluğu kendini yalnız hissetmemek, bu yükü birlikte
taşıdığımızı bilmek gereksinimi içindeydi."
Fallaci yine sordu: "Bu davranışa bıranda mı karar verdiniz,
yoksa önceden düşünmüşmüydünüz."
Gerçekte önceden hazırlanmış bir mizansen değildi bu:
"Önceden düşünmemiştim. ama bilinçaltımızda nelersaklı
olduğunu nasıl bilebiliriz? Kuşkusuz bu düşünce bilincimin
altındaydı. çünkü o sabah garip bir duyguyla uy andığımı
haürlıyorum. Yalnızca bir yerlere çelenk koymakla
yetinmeyecektim. Sezgim bana bir şeylerin olacağını
söylüyordu, ne olacağını bilmesem de. Sonra birdenbire diz
çökme gereğini duydum."
ğuna oturdu. Artık düşüncele-
rini gerçekleştirecek tüm siyasi
araçlara sahipti. Dünyaya Al-
manlar'ın değiştiğini göstermek
istiyordu. 1970 yıhnda Polon-
ya'ya yaptığı resmi ziyaret sı-
rasında Varşova Yahudi Get-
tosu Anıtı önünde aniden diz
çöküşü büyük sembolik önem
kazandı. Brandt'ı başı öneeğik,
dizlerinin üzerinde gösteren fo-
toğraf, dünyada "çirkin Al-
man" imajının değişmesine. Al-
man halkı adına bu özür dılc-
yişin alkışlanmasına yol açtı.
Brandt. aynı yıl Moskovada
SSBC ile de bir saldırmazlık an-
laşması imzaladı Yıne 1970'te
ilk Batı Alman Başbakanı ola-
rak Demokratik Almanya'ya
resmi ziyarette bulundu. Doğu-
Batı arasında akraba ziyaretle-
rine imkan veren ve ikili ilişkile-
re yepyeni bir çehre kazandıran
bir anlaşmaya imza attı. Bu an-
laşma sayesinde her yıl onbin-
lerce kişi sevdıklerine kavuşma
imkanı kazandı.
Gerek Varşova'daki anlamlı
jesti, gerekse Moskova ve Doğu
-Berlin'de imzaladığj anlaşma-
lar Brandtın kendi ülkesinde
şiddetle suçlanmasına neden ol-
du. "Almanya'nın bölünmesini
perçinlemekle" suçlandı. Onun
"Duvardan taşlan bir bir sök-
mek" olarak tanımladığı Doğu
politikası, Batı Alman muhafa-
zakar sağı tarafından vatana
ihanetle eş tululdu.
"Daha fazla demokrasiyi gö-
ze almalıyız" şian altındaki
başbakanlık dönemi 68'liler
kuşağında büyük umutlar do-
ğurdu. Ama Brandt, aynı za-
manda yasal Batı Alman Ko-
münist Partisi üyelerinin devlet
memuru olmasmı yasaklayan
ünlü kararnameye de imza ata-
rak kımi umutlan söndürdü.
1971de Nobel Banş Ödülü-
nü aldı.
Brandt en büyük darbeyi
Doğu Almanya'dan yedi. Ya-
kın danışmanlanndan Günter
Guillaume'un Demokratik Al-
man istihbaratına çalışan bir
"köstebek" olduğu anlaşıldı.
Brandt. skandalın siyasi so-
rumluluğunu üstlenerek 1974"-
te başbakanhktan istifa etti.
Ancak duvar yıkıldıktan sonra
anlaşılacak gerçek şuydu: D.
Alman devleti ashnda o dö-
nemde Brandt'ı düşürmek iste-
memişti. Guillaume olayı eski
D. Alman casusluk bölümü şefı
Markus Wolf tarafından son-
radan "kötü bir kaza" olarak
nitelendi.
Brandt makamdan aynldık-
tan sonra da güncel siyasete sır-
tınıdönmedi. Sosyal Demokrat
Parti Başkanı sıfauyla parti
içindcki çeşitli kanatlan birleş-
tiren bir "baba" kimliğine bü-
ründü. Kuruculan arasında yer
aldiğı Sosyalist Enternasyonal
onu I976'da başkanlığa getirdi.
Bu görevi geçen eylül ayına ka-
dar 16 yıl yürüttü. İsveçli lider
Olof Palme'yle birlikte yarattığı
Kuzey-Güney Komisyonu
kapsamında düny adaki zengin-
yoksul uçurumunun kapatıl-
ması için mücadele etti.
1989 yılının 9 kasımında Ber-
lin Duvan açılınca Brandt'ın
bir sözü yeniden Alman politi-
kasına damgasını vurdu: "Bir-
birine ait olan parçalar mutlaka
yeniden kaynaşacaktır." Has-
talığı Brandt'ı giderek aktif po-
litikadan kopardı. Üçüncü eşi
gazeteci Brigitte'yle birlikte in-
zivaya çekildi.
Seksen yilasığanbin yıllıkemek
MUSTAFA SAĞLAMER
Geçen yıl kış aylannda. Sosyalist En-
ternasyonal toplantısının İstanbul'da
yapılacağını öğrendiğimizde. herhalde
ocak sonu ya da şubat başlanydı. Türki-
ye'ye gelecekler arasında Willy Brandt
da bulunuyordu. Babıâli Topfantılan'-
nın düzenleyicileri olarak Brandt'a, İs-
tanbul gezisi sırasında bizede biriki saat
ayınp ayıramayacağını sormayı karar-
laştırdık. Daha önce bazı ünlü liderlere.
toplantımıza konuşmacı olarak katıl-
malannı önermiş. onlardan da binlerce
dolar karşılığjnda seve seve kabul ede-
cekleri yanıtını alınca, vazgeçmek zo-
runda kalmıştık. Yine de haziran ayın-
da yapılacak Sosyalist Enternasyonal
toplantısından dört ay önce şansımızı
bir kez de Brandt'da denemenin, bize
bir şey kaybettirmeyeceğini düşünmüş-
tük.
Willy Brandl'ın özel kalemiyle ara-
mızda 4-5 yazışma oldu. Toplantının
• Brandt, Sosyaîist
Enternasyonal toplantısına
katılmak üzere geçen yıl
İstanbul'a gelmişti.
Babıâli toplantılanna
da konuşmacı olarak katılan
Brandt, hastalığı nedeniyle
Çektiği tüm acıya rağmen
iki buçuk saat arahksız konuştu
ve sorulan yanıtladı.
kar amaçlı olmadığını öğrenen Brandt, konuşmasını yapıyor, çevirmen de din-
10 haziran günü belirlenen saatte, hiçbir leyenlere aktanyordu. Ancak VVilly
maddı karşılık beklemeden Babıâli Brandt, konuşmanın yanm kalmaması
Toplantılan'na katıldı. ve yanlışanlaşılmaması için.yaklaşık iki
78 yaşındaydı ve acı çektiği her halin- daktilo sayfası konuştuktan sonra sözü
den anlaşılıyordu. Bütçesı kısıtlı bir ku- çevirmene aktanyordu. Çevirmenin güç
rum olarak kulakhk sislemıyle çeviri durumda olduğunu da bildiğinden. ko-
yapabilecek durumda değildik. Brandt nuşmasını, dinleyicilerin duyamayacağı
bir şekilde. çeviri yapmakta olan hanı-
ma yineliyordu.
"Sizin toplantınıza 90dakika ayırabi-
lim" demişti, ama 2.5 saat dolduğunda.
dinlemeye doyamamış olan konuklann
sorulannın sürdüğünü görünce "Son iki
soruyu alalım lütfen" diye fısıldadı ku-
lağıma yaklaşarak. Ben de "En sondan
önceki son iki soru. değil mi?" deyiver-
dim. Mikrofonu eliyle kapattı kahka-
hasını atmadan önce \e yanıtladı: "Siz
son son derken. benim sonum olacak bu
gjdişle..."
Bu hasta ve yorgun şahsiyeti, kendi
meraklanmızı gidermek için daha da
yorduğumuz şimdi bıraz daha piş-
manım. Ama şunu da bılmck gerekiyor
ki Brandt'ın o gün ölmesi. bugün ya da
birkaç yıl sonra ölmesi arasında çok bü-
yük bir fark yoktur. Yaklaşık 60 yıl sü-
ren faal poliıikacılık dönemine binlerce
yılın emeğini sığdırabilmiş Willy
Brandt'tan daha fazla bir şey beklemeye
hakkımız olabilir mi ki!
Dünyada Brandt icin ne dediler?
Demokrasinin
büyük kaybıDışHaberierServisi-VVilly
Brandt'ın ölümü üzerine dün-
yada ve Almanya'da hükü-
metler ve birçok politikaa
üzüntüsünü dile getirdi. Al-
man Cumhurbaşkanı Ric-
hard von Weizsaecker
Brandt'ın dul eşine yolladığı
mesajda. onu "büyük fıkirle-
rin insanı" olarak niteledi ve
demokrasi mücadelesini
övdü. Geçen ay Sosyalist En-
ternasyonal başkanlığını
Brandt'tan devralan Pierre
Mauroy, "O, verdiği mûcade-
leyle bütün ınsanlığı onurlan-
dırmıştır" derken eski SSCB
Devlet Başkanı Mihail
Gorbaçov şunlan söyledi:
"Almanya, Avrupa ve dünya
büyük bir politikacıyı ve dev-
let adamını kaybetti. Brandt'-
la dost olmaktan büyük gurur
duyuyorum." Amerikan yö-
netimi adına VVashington'-
dan yapılan açıklamada ise
Brandt. "tarihsel bir şahsiyet
ve Avrupa'nın birinci smıf bir
devlet adamı" olarak nitelen-
di ve Brandt'ın en büyük rü-
yası olan Doğu-Batı uyumu-
nun gerçekleşmesine şahit ol-
duğu vurgulandı. Tokyo
hükümeti onu "dünyanın en
büyük devlet adamlanndan
biri" olarak niteledi; Norveç
hükümet başkanı Gro Har-
lem Brundtland. Brandt'ın
ölümünün dünya için büyük
kayıp olduğunu vurguladı.
Alman hükümetinden
yapılan açıklama şöyleydi:
'Almanlar'ın büyük bir ço-
ğunluğu Brandt için yas tutu-
yor. O. Almanya'nın dünya-
daki saygınhğını hiç kimsenin
başaramadığı ölçüde ba-
şarmıştır."
Alman Sosyal Demokrat
Parti SPD Genel Başkanı
Björn Engholm. Brandt'ın
Alman sosyal demokrasisini
en büyük başanlanna götür-
düğünü vurgulayarak "O,
SPD için August Bebel'den
sonra gelen en büyük baş-
kandı; Alman halkına bütün
dünyada saygı kazandırdı"
dedi.
Ferruh Yılmaz'ın haberine
göre VVilly Brandt'ın ölümü
tüm dünyada olduğu gibi
Danımarka'da da üzüntüyle
karşılandı. Danimarka'nın
Muhafazakâr Başbakanı
Poul Schlüter, Avrupa'nın en
büyük devlet adamlanndan
birini yiürdiğini söyledi.
Schlüter. Brandt'ın, ülkesınin
saldırgan bir diktatörlükten
kökleşmiş demokrasiye dö-
nüşümünü kişiliğiyle özdeş-
leştirdiğini savunarak "VVilly
Brandt. mücadelesiverdiği-
birçok şeyin gerçekleşüğini
gördü" dedi.
Sosyal Demokrat Parti li-
deri Poul Nyrup Rasmussen,
Brandtın soğuk savaş süre-
since hoşgörüsüzlüğe karşı ve
insan haklan için sakin, an-
cak güçlü bir sesle kavga ver-
diğini söyledi. Nyrup, "Kişi
olarak Doğu ile Batı arasın-
daki yakınlaşmanın belirleyi-
ci öğelerinden biriydi ve böy-
lelikle Almanya'nın birleşme-
sinin temelini attı. Yaşadığı
sürece, uluslararası işbirliği,
banş ve dayanışmaya inanan-
lar için bir sembol oluşturdu"
dedi.
Gürhan Uçkan'ın bildir-
digine göre VVilly Brandt'ın
ölümü, İsveç'te de büyük
üzüntü yarattı. En son 1988'-
de Stockholm'de "Olof Pal-
me Seminerleri"nden ilkini
vermiş olan VVilly Brandt,
özellikle sosyal demokrat çev-
rede çok saygın bir yere sahip-
ti. Sosyal Demokrat Parti'nin
lideri, önceki Başbakan Ing-
var Carlsson, VVilly Brandt'ın
tarihe, "yirminci yüzyılın en
büyük politikacılan arasında
olarak" geçeceğini belirterek
şöyle konuştu:
"VVilly Brandt. yeni Alman
demokrasisine güvenin ve
saygının doğmasına kişisel
olarak büyük katkıda bulun-
du. Onun Doğy politikası,
Avrupa'da gerilimin azal-
masına ve banşa gidilmesine
yol açü. 19901ı yıllarda dün-
yada görülen gelişrnelerde.
onun Güney-Kuzey arası di-
yaloğun kurulmasına olan
katkılan büyûk rol oynadı.
Kendisi^ benim kişisel dos-
tumdu: Isveç'i çok severdi."
Türkiye'de Brandt için ne dediler?
Biröncüyitirildiİç Politika Servisi - Başba-
kan Süleynıan Demirel, SHP
Genel Başkanı. Başbakan
Yardımcısı Sosyalist Enter-
nasyonal Başkan Yardımcısı
Erdal İnönü. Dışişleri Bakanı
Hikmet Çetin. DSP Genel
Başkanı Bülent Ecevit VVilly
Brandt'ın ölümü nedeniyle bi-
rer mesaj yayımlayarak
Brandt'ın ölümünden duy-
duklan üzüntüyü dile getir-
diler.
Başbakan Süleyman Demi-
rel, yayımladığı mesajda
"VVilly Brandt'ın ölümü ile
uluslararası siyaset çok değer-
li bir öncüsünü yitirmiş bu-
lunmaktadır. Ancak ilkeleri
ve öğretisi, uluslararası politi-
kayı etkilemeye daha uzun
yıllar devam edecektir" dedi.
Demirel. Almanya Federal
Cumhuriyeti Başkanı Helmut
Kohl'e de bir mesaj gönde-
rerek Brandt'ın ölümünden
duyduğu derin üzüntüyü dile
getirdi.
SHP Genel Başkanı. Baş-
bakan Yardımcısı ve Sosyalist
Enternasyonal Başkan Yar-
dımcısı Erdal İnönü de Türk
halkımn Brandt'ı ve yaptığı
hizmetleri yakından bildiğıni
belırtti. İnönü, "Uzun süredir
Sosyalist Enternasyonal in
başkanı olarak dünyada
banşı koruyan, uluslararasın-
daki ekonomik farklıhklann
giderilmesine çabşan ve sosyal
demokrasi anlayışının çağdaş
gereksinmelere yanıt vermesi-
ne uğraşan bir siyasetin tem-
silcisiydi" dedi.
Dışişleri Bakanı Hikmet
Çetin de dünyanın önemli bir
devlet adamını kaybettiğini
belirterek "Brandt bir döne-
min düşünce yapısına dam-
.gasmı vurmuş bir kişidir"
dedi.
DSP Genel Başkanı, Bülent
Ecevit, Alman Sosyal De-
mokrat Partisi Başkanı Bjo-
ern Engholm'a bir başsağlığa
mesajı gönderdi. Ecevit, me-
sajında "Brandt yalnız Al-
manya için değil, tüm in-
sanlığın esenliği, mutluluğu.
özgürlüğü için uğraş veren ve
çağımıza damgasını vuran bir
büyük önderdi" dedi.