Katalog

SAYFA CUMHURİYET 1 EKİM1992 PERŞEMBE 8 DIŞHABERLER Yolsuzluk yapmakla suçlanan devlet başkanı, 180 gün süreyle görevden uzaklaştınlarak Senato'da yargılanacak Collorghti, Brezilyabayratn Brandfın dupumu ağır • BONN(AA)-Sosyal Demokraı Partı (SPD) onur başkanı Willy Brandt'ın sağlık durumunun ağırlaştığı bildirildi. Bıld gazetesi, gücü tükenen ve hasta yatağından kalkamayan Brandt'ın arlık en yakın arkadaşlannı dahi kabul edemedıği ve son günlerinı eşi Brigitte ile geçirdiğinı haber verdi. Gazete, bağrsak kanseri olan ve artan ağnlan ancak morfinle kesüebilen Brandt'ın süreklı doktor kontrolü altında tutulduğunu yazdı. Rus askerleri çekildi• MOSKOVA(AA)- Azerbaycan'a bağlı Nahcivan Özerk Cumhuriyeli'ndeki son Rus askerlennın de bölgeden aynldığı bıldirildi. Rusya sınır bırlıklen genel komutanlığı basın merkezınce yapılan açıklamaya göre, Rus askerleri, görevlerini Azeri birliklenne devrettiler. TÜBİTAK-Rusya işbirliği •MOSKOVA(AA)- Türkiye Bılimsel ve Teknik Araşürma Kurumu (TÜBİTAK) ile Rusya Teknolojık Bilimler Akademısi arasında işbırlığinı ongören bir anlaşma imzalandı. Edinilen bilgiye göre, anlaşmada taraflar. çevreye zarar vermeyen üretimden petrol endüstrisıne, tanmdan maden sanayıine kadar geniş alanlarda işbirliği yapmayı ve ortak projeier gerçekleşürmeyi kararlaştınyor. Almanya'da yeni bir toplu mezar • FRANKFURT(AA)- Almanya'nın doğusundaki Bautzen kenti yakınlannda bir toplu mezar daha ortaya çıkanldı. Alman Kara Kuvvetleri'ne aıt asken birlikler tarafında yürütülen kaa çalışmalan sırasında ortaya çıkanlan toplu mezann.İkinci Dünya Savaşı'nm son günlerinde Sovyetler Birliği askerlen tarafından öldürülen Alman esirlenn ûst üste gömülen cesetlerirden oluştuğu bıldınldı Kazı çalışmalannı yürüten üsteğmen Jochen Kinderrrann, bulduklan toplu mezarlann tkinci Dünya Savaşı'nın ünlü "GelbesElend Cezaevi" yakınlannda ortaya çıkanldığını ve savaşın son günlerinde burada ölen savaş esirlennn sayısının 13 bin ile 18 bin ansında tahmin edildiğmbıldirdi. Ukrayna'da istifa • MOSKOVA(AA)- Ukrayru Devlet Başkanı Leonıd kravçuk. başbakan Vitold Fokın'in istifa ettiğini açıkladı Interfaks'a göre Ukra> IU parlamentosunda konuşar Kravçuk, "Vitold Fokin. hıgünkü şartlarda hükümeinin görev yapama-acağı düşüncesiyle aynlma'a karar verdı" dedi. Devlet Başkanı, başbakanın istifasın kabul etüğini belirtü.3 arlamentonun da istifa ka-annı teknik olarak kabul emesı gerekıyor. Ancak nuhafazakar tutumu la reform yanlılarnın tepkilerine hedef olan Fain'in aynlma karannn parlamenterler arasındsevinç yarattığı bildirilı or. Türk gemisi karaya oturdu •SEIANİK(AA)- Yunanstan'dan Türkiye'ye demırevheri taşıyan "Tunç Yağlf simli Türk yük gemisi öncekııun Selanik limanı açıklamda karaya oturdu. Selanıi limanı açıklanndaki "Paleonana" mevkiinde karayzoturan Türk yük gemisıiökişilik mürettbatmın beş saat süren çabalarndan sonra Yunan yetkfeden yardım almabzın kurtuldu. • Dokunulmazlığı kal- dınlarak devlet başkanh- ğı görevinden uzaklaştı- nlması kararlaştınlan Collor, Senato'da yol- suzluk yapmak suçuyla yargılanacak. Dış Haberler Servisi - Brezil- ya'da meclısin, devlet başkanı Fernando Collor de Mellonun dokunulmazlığınj kaldırması ve görevden uzaklaştınlarak yolsuzluk suçuyla yargılanaca- ğmı açıklaması halkta büyük sevinç yarattı. Büyük kentlerde sokaklara dökülen mılyonlarca Brezilyah kutlama gösterileri düzenledi. Karann ardından ba- kanlar kurulu da istifa etti. 180 gün süreyle görevden uzaklaştı- nlan ve Senato'da yargılanaca- ğı açıklanan Collor"un, karan "saygıyla karşıladığı" bildinldi. 503 üyelı Brezilya meclisinde önceki gece yapılan ve televiz- yondan da naklen yayımlanan oylamada. 38'e karşı 441 oyla devlet başkanı Collor'un doku- nulmazlığının kaldınlması ve görevden uzaklaştınlarak yol- suzluk suçlamalan ile ilgili ola- rak Senato'da yargılanması ka- rarlaşünldı. Clke yasalan uyannca Collor. 180 günlük sü- re boyunca makamını teknik olarak koruyacak, ancak devlet başkanlığı görevini Collor'un yardıması Itamar Franco üst- lenecek. 1989'da devlet başkanlığına seçilen Collor. 4 ay önce erkek kardeşı Pedro Collor tarafın- dan. seçim kampanyası malı so- rumlusu Paulo Cesar Farias'- dan 6.8 milyon dolar tutannda para almakla suçlanmıştı. Ped- ro Mellor, Fanas'ın söz konusu parayı devlet ihalelerinde rüş- vet alarak sağladığını öne sür- müştü. Collor aynca dış ülke- lerden alman kredılen özel har- camalannda kullanmakla da suçlanıyor. Meclisin karan aylardır. Col- • lor'u istifaya çağıran Brezilyalı- lan sevince boğdu. Önceki ge- ceden itibaren başkent Brasi- lia'da meclis binası çevresinde toplanan yaklaşık 500 bin gös- terici. karann açıklanmasının ardından sabaha kadar eğlence düzenledi. Ajanslar, Sao Paulo ve Rio de Janerio gibi büyük kentlerde de dev göstenter dü- zenlendiğini bildiriyorlar. Kabine istifa etti Karann ardından Collor'un bakanlar kurulu da istifasını sundu. Kabinenin böylelikle, Collor'un görevini üstlenecek Franco Itamar'ın yeni kabine kurmasını kolaylaştırmayı amaçladığı bildiriliyor. Öte yandan Reuter'in bildir- diğine göre Collor"a yakınlığıy- la bilinen Adalet Bakanı Celio Borja, Collor'un meclis karan- nı "saygıyla karşıladığmı" açık- ladı. Devlet Başkanı Collor'un görevden alınması, aylardır gösteri düzenleyerek Collor'u istifaya çağıran Brezilyalılar arasında sevinç yarattı. PORTRE DEMELLO Çapkm karate şampiyonu 1949'dadoğan Fernando Collor de Mello, senatör babasının olanaklanyla özel okullardaeğiüm gördü. Yurt- dışındakaldığı yıllardadadini eğitım aldı. Vasat biröğrencilik geçıren Mellor, asıl başansını spordagösterdı. Karate şampiyonu ve ıyi bir futbolcu olarak sivrıldi. 16yaşında başkent Brasilia'ya dönen Mellor, bir playboy olarak ün yaptı. 1975'te ülkenin zengin aılelerinden Carvalholar'ın kızı Lilibeth ileevlendi. Törene 5 bin kişi katıldı. 2 çocuk yapan çıft. 6 yıl sonra aynldı. Mellor. yınezengin bir işadamının kızı, 18 yaşındaİcı Rosane ile evlendi. 1964'te iktidara gelen askeri yönetim sırasında doğum yeri Alagoas eyaletinin Maceıo kentıne belediye başkanı atandı. Ordu yönetımden çekilmeden 3 yıl önce. 1982'de, ordu yanlısı Sosyal Demokrat Partı üyesi olarak kongreye seçildi. 1986'da Alagoas eyaleti valiliğine getirildi. Görevı sırasında, kayırmalarla ışbaşma gelen ve son derece yüksek maaşlar alan yüzlerce memuru görevden alarak dürüstlüğü ve kararlılığı ile ünlendi 1989"da 29 yıl aradan sonra Brezilya'nın doğrudan seçimle ışbaşına gelen lideri olarak devlet başkanlığına seçildi. Collor, görevegeldiğındeülkeyiiçindebulunduğu yozlaşmışlıktan çıkanpgerçek demokrasiyegötürecek lider olarak görülüyordu. Ancak 3 yıllık süre ıçinde gerek siyasi gerek iktısadı alanda beklenen başanyı sağlayamadı. Collor, dışa kapalı birçızgi izleyen Brezilya ekonomısıni dışa açmaya yönelik çabalanyla para çevreleri ve güçlü kartellerden destek gördü, ancak halkın sevgisinı gıderek yitirdi. Kardeşininihbarı Collor'udörtaydabitirdi KİMLIK KARTI BREZIL YA Başkent: Brasilia Nüfus: 153.771 bin(1990) Yûzölçümü: 8.511.965 kilometrekare Yönetim biçimi: İki meclisli federal cumhuriyet. Resmi dil: Porteİcizce Din:Katolık(%89) Para birimi: Cnızado GSMH: 375 milyar dolar (1989) Kişi başına GSMH: 2434 dolar (1988) Endüstri: Çelik. otomobıl, gemicilik. petrokimya Tanm: Kahve. pamuk. soyafasulyesi. şeker, kakao. mısır. pirinç. meyve Madenler: Krom, demir, manganez. elmas, altın. Dış Haberler Servisi - Brezüya'yı 4 aydır çalkalayan 'Collor' krizi, önceki gece meclıste alınan kararla yeni bir boyut kazandı. Erkek kardeşinden özel sekretenne kadar birçok kişi tarafından yolsuzlukla suçlanan Devlet Başkanı Fernando Collor de Mello, 180 gün süreyle görevden alındı. Bugünedek suçlamalan sürekli reddeden ve 'hesap vermeyeceğini' söyleyen Collor, karar uyannca senatoda yargılanacak. Collor'un "demokratik bir darbe' ile görevden uzaklaştınlmasıyla sonuçlanan 4 aylık gelişmeler aşama aşama şöyle: 24 Mayıs - Collor'un erkek kardeşi, devlet başkanını, seçim kampanyası mali sorumlusu Cesar Farias ile birhkte devlet ihalelerinde rüşvet almakla suçladı. 26 Mayıs - Collor, suçlamalan yalanladı. 4 Haziran - Kongre. soruşturma başlattı 27 Haziran - Collor'un özel sürücüsü. başkanın özel harcamalannın Farias'ın aldığı rüşvetlerden karşılandığını açıkladı. 31 Haziran - Sao Paulo valisi, Collor'u istifaya çağırdı. Collor, Farias'la hiçbir bağlantısı bulunmadığını savundu. 7 Temmuz - Collor'un eski özel sekreteri, başkanın 1989 seçim kampanyası harcamalannda Uruguay'dan alınan 5 milyon dolarlık krediden yararlanıldığını açıkladı. 1-3 Ağustos - Dev let Başkanlığı sözcüsü ve Eğitim Bakanı istifa etti. 13 Ağustos- Collor. halktan, kendisini desteklediklenni göstermeleri ıçin yeşil ve san renkli gıysilergiymelerini istedi. 16 Ağustos - Ülke çapında Collor'u istifaya çağıran dev gösteriler başladı. Göstenciler siyah renkli giysiler giyiniyorlardı. 24 Ağustos - Kongre soruşturmacılan, Collor'un. makamını kullanarak "haksız ekonomik avantajlar' sağladığını öne süren bir rapor yayımladı. 26 Ağustos - Rapor. kongrede 5'e karşı 16 oyla kabul edıldi. 30 Ağustos - Collor, raporda yer alan suçlamalan reddettiğini, istifa etmeyeceğini açıkladı. 1 Eylül - Avukat ve gazeteci dernekleri, Collor'un yargılanması için resmi başvuruda bulundular. 7 Eylül - Collor, askeri bir törende halk tarafından yuhalandı. 10 Eylül - İçişlen Bakanı, Collor'un kongre iledıyalog kurmayı reddetmesi nedenıyle istifa etti. 16 Eylül - Başsavcı. Collor'un "suç işlediğmı' gösteren güçlü deliller bulunduğunu açıkladı. 23 Eylül - Yüksek mahkeme, meclisin Collor'un görevden alınması ve yargılanması ıçin oy lama yapılması önerrsini onayladı. Castro gençlerin gözdesi Doğu Avrupa ve Sovyetler Birliği'nde yaşanan sarsmtı, yıllar boyunca iktidann tek sahibi olmuş komünist partileri bir biri ardına yerlerinden etti. Ancak bütün bunlar olurken deprem merkezinın oldukça uzağında. üstelik ABD'nin arka bahçesindeki küçük Küba ne komünist partisinden nede sosyalizm idealinden vazgeçtı. Durum böyle olunca da ABD'nin şimşeklerinı daha çok üzerineçekti. Küba Fidel Castro'nun liderliğinde ağır bir ekonomik ambargoya karşı mücadeleediyor. Fidel'inde piyasa ekonomisi y anhsı muhalıfleri var. Ancak Küba gençliği Fidel'e hala inanıyor. Geçen salı başkent Havana'da üniversite meydanında toplanan yüzlerce, binlerce genç, Castro ve hükümet lehine gösteri yaptı. BM GÜVENLtK KONSEYt Bosna'dauçıış yasağıgündemde • AT ülkelerinin hazırladığı tasanda. Bosna-Her- sek'te askeri uçaklara uçuş yasağı konması, eski Yugoslavya'nın havaalanlanna gözlemci yerleşti- rilmesi öngörülüyor. Butros Gali, Sırplann "etnik temizlik" kampanyasını sürdürdüklerini söyledi. Avrupa Para Sistemi tartışılıyor İngiltere, Avrupa Topluluğuüyelerini EMS'de değişikliğe ikna etmeye çalışıyor LONDRA (AA) - İngiltere Başbaka- nı John Major. Avrupa Topluluğu'nun (AT) diğer üyelerini, Avrupa Para Sis- temi'nde (EMS) değişiklik yapılmasına ikna etmeye çalışı>or. Fransa Cumhurbaşkanı François Mitterand ile Danimarka Başbakanı Poul Schlueter ile görüşen AT'nin dö- nem başkanhğını yürüten İngiltere'nin Başbakanı Major'un diğer AT ülkeleri liderlerine, "EMS'nin aslında çatladığı" görüşünü anlatttığı bildirildi. Major, diğer AT ülkelen liderleri ile AT'de ekonomik, parasal ve siyasi birliğe ilişkin Maastricht Antlaş- ması'nda, ulusal egemenliğe ağırlık ve- rilmesi konusunda anlaşmaya vanlma- sını isteyecek. Fransa Cumhurbaşkanı Mitterrand ile dün öğleden sonrakı 90 dakikalık gö- rüşmesinden sonra hemen Londra'ya dönen İngiltere Başbakanı Major. bu- rada Danimarka Başbakanı Schuleter ile akşam yemeğinde biraraya geldi. Major, böylece Avrupa Para Sis- temi'nde (EMS) iki hafta önce patlak \erip, İngiliz Sterlini ve İtalyan Lireti'- nin EMS'den çıkışıyla sonuçlanan kriz- den bu yana ilk kez diğer AT ülkeleri li- derlen ile görüşmüş, oldu. İngiltere ve Danimarka. Maastnch Antlaşması'nın onaylanmasında çok büyük güçlüklerle karşı karşıya olmala- n bakımından benzer sorunlan paylaşı- yorlar. Danimarka. haziran ayında yapılan referandumda, Maastncht Ant- laşması'nın reddedilmesinin ardından, şimdi de yeni bir referandum düzenleme- yi planlıyor. EMS'deki kriz ve bu knz- den sterlinin büyük yara alarak çıkması sonucu da İngiltere'de iküdardaki mu- hafazar parti ıçinde dahi, "AT aleyhtan eğüimler" iyice güç kazandı. Bu durum- da. Major hükümetinin, Avam Kama- rası'ndan, "Maastricht'e evet" sonucu alabileceği şüpheli görünüyor. Fransa'da 20 eylülde yapılan referan- dumda. "Maastricht'e evet" oylannın kılpayı farkla kazanması karşısında, İn- giltere Başbakanı Major, 16 ekimde Birmingham'da olağanüstü AT zirvesi düzenlenip, bu zirvede,"AT ekonomik, parasal ve siyasi birlikte ulusal egemen- lik haklannın korunmasınf" öngören bir tür protokol hazırlanmasını ıstiyor. Major Hükümeti. sterlinin hızla de- ğer kaybetmesi ve EMS'den çıkmasına yol acan EMS krizinden, kısmen, Al- manya Merkez Bankasfru (Bundes- bank). kısmen de EMS'nin kendisini so- rumlu tutuyor. İngitiz yetkililer, EMS'- nin, ATnin nispeten zayıf olan para bi- rimlen üzerindeki baskılan hafifletecek şekilde yeniden gözden geçınlip, siste- mın hatalı ve aksayan yanlannın düzel- tilmesini ıstiyorlar. Buna karşılık, AT ülkeleri maliye ba- kanlannın pazartesi günü Brüksel'de yapılan toplantısında, İngiltere'nin EMS hakkındaki görüşleri reddedılip, EMS'deki krizin faturası adeta İngil- tere'ye çıkanldı. Dış Haberler Servfci- Birleş- miş Milletler Güvenlik Konse- vi, çarpışmalann sürdüğü Bos- na-Hersek'te 'uçuşa yasak' bölge ilan edilmesine ilişkin karar tasansı üzerinde resmi olmayan görüşmelere başladı. AFP'nin haberine göre AT ül- keleri tarafından hazırlanan karar tasansında, Güvenlik Konseyi'nin Bosna-Hersek'te askeri uçaklara uçuş yasağı koyması isteniyor. Karar tasa- nsında, yasağın konmasından sonra, eski Yugoslavya'daki havaalanlanna gözlemci yer- leştirilmesı ve Bosna-Hersek üzerinden keşif uçuşlan yapıl- ması öngörülüyor. Karar tasansına göre BM Banş Gücü'ne bağlı uçaklar ile Bosna-Hersek'e insani yardım taşıyan uçaklar, söz konusu yasağın dışında tutuluyor. Güvenlik Konseyi'nin tasa- nyı. üzerinde değişiklik yap- madan kabul etmesi halinde, Genel Sekreter Butros Gali'- den. Banş Gücü'nün. eski Yu- goslavya'nın gerekli görülen bütün havaalanlanr.a gözlem- ci gönderilmesi ve keşif uçuş- lan yoluyla bu hava yasağının denetlenmesine ne şekilde katkıda bulunabileceği hakkı- nda bir rapor istemesi bekleniyor. BM Genel Sekreteri Butros Gali. Hırvatistan'daki Sırp güçlerinın "etnik anndırma" uygulamalannı sürdürdükleri- ni bildirdi. AA'nın habenne göre Genel Sekreter Gali'nin konu ile ilgili raporunda, etnik anndınnanın BM deneümın- deki bazı bölgelerde de uygu- landığı belirtildi. Raporda, BM Banş Gücü'nün, Hırvatis- tan'da sığınmaalann ve evleri- ni terk etmek zorunda kalan- lann dönüş programlan da da- hil BM planını tam olarak uy- gulamayı başaramadığı kay- dedıldı. Bu durumun acilen düzeltil- memesı durumunda, bölgede büyük çaplı yeni bir çaü- şmanın başlayabileceği uya- nsında bulunan Genel Sekre- ter, havan topu ve otomatik si- lahlarla donaülmış Hırvatis- tan'daki Sırp gücü mevcudu- nun 16 bin dolayında olduğu- nu açıkladı. Raporda, Sırp güçlerinin başta Hırvatistan'ın doğusundaki Slovsnya bölge- sinde olmak üzere Sırp olma- yanlan mal, mülk ve ikamet hakkından vazgeçtiğini göste- ren belgeler imzalatmaya zor- ladıklan, aynca BM deneti- minde bulunmayan bölgeler- de, sivillere baskı amacıyla elektrik ve su kesintileri uygu- ladıklan belirtildi. Öte yandan Bosnalı Sırplann lideri Radovan Ka- radziç, eski Yugoslavya'da banşın sağlanmasına yönelik görüşmeler çerçevesinde ulus- lararası banş konferansının eş başkanlan Cyrus Vance ve Lord Owen'la görüştü. Cyrus Vance ve Lord Owen, Yugoslavya krizinin çözümü- ne yönelik çabalann yoğun- laştığı dönemde gerçekleşen görüşmeyi anlaşma sağlan- ması yolunda önemli bir geliş- me olarak nitelendırdıler. 1