Katalog

26 EYLÜL 1991 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/11 Zaire'deki ayaklanma • LONDRA (AA) — Zaire Devlet Başkanı Mobutu Sese Seko, maaşlan ödenmediği gerekçesiyle ayaklanan ve yağrnalama eylcmine girişen askerleri, bu eylemlerine son vermeye* çağırdı. Mobutu, televizyonda yaptığı 1 açıklaraada, Zaire'nin 1960 yıhnda Belçika'dan bağımsızlığına kavuşmasından bu yana ülkedeki en büyuk huzursuzluğun son iki gün içinde meydana geldiğini söyledi. Mobutu, askerlerin eylemi sonucu, başkentin ekonomik altyapısının yıkıldığmı ifade ettiği açıklamasında yjyecek, ilaç, yedek parça stoklannın tükendiğini ve Ülkedeki yabancı uyrukJuların da saldınya uğradıklannı söyledi. Görgü tanıklan, başkentte yûzlerce dükkânın yağmalandığını söylediler. Fransa ve Belçika, bu ülkedeki yabancı uyruklan korumak amacıyla Zaire'ye önceki gün asker göndermişlerdi. İsveç'te sağ koaliayon • STOCKHOLM (AA) — lsveç seçimlerinden sonra 4'lü sağ koalisyon hükûmetinin kurulması kesinlik kazandı. lsveç Parlamentosu Başkanı Thage G. Peterson'dan geçen hafia hükümeti kurma görevini alan yeni başbakan adayı ve Muhafazakâr Parti Başkanı Carl Bildt, diğer parti başkanlanyla yaptığı görüşmeler neticesinde iktidann 4'Ifl sağ koalisyon hükiimetinden oluşacagüu bildirdi. Bildt, çahşmalannı 4 partili hükümet üzerine sürdürdüğünü ve görüşmeler sonunda bütfln seçenekleri gözden geçirdiklerini ve 4 partili sağ koalisyon hükümeti kurulması yönünde karar aldıklarını ve parlamento başkanı Thage G. Peterson'un da bu görüş birliğine katıldığını belirtti. • • Atina. OzaFı eleştirdi • ATİNA (AA) — Yunanistan hükümeti, Türkiye'nin izlediği dış politikada "Daha sorumlu davranması gercktiğini" öne sürdü. Hükümet sözcüsü Viron Polidoras, Cumhurbaşkanı Tlırgut özal'ın 12 ada ile ilgili sözleri hakkında yaptığı açıklamada "Bu tip açıkJamalann Türkiye'ye yardımcı olmayacağı gibi iki ülke arasındaki diyalog çabalanna da katkıda bulunmayacağını" iddia etti. Castro ve Sovyet agkerleri • HAVANA (AA) — Küba Devlet Başkanı Fidel Castro, Küba'nın SSCB'nin ûlkesinde bulunan askerlerini geri çekmesi planına katılmadığı söyledi. Castro, Havana'da önceki gece düzenlediği basın toplantısında ABD askerleri Guantanamo'daki deniz üssünde bulunduğu sürcce, ûlkesinde eğitim amaçlı bulunan 11 bin kadar Sovyet askerinin geri cekümesini kabul edemeyeceklerini kaydettî. Şamir'den açıklama • KUDÜS (AA) — tsrail Başbakanı Izak Şamir, 1967 tarihli tsrail'i işgal altındaki topraklardan ayıran sınınn Yahudi yerleştirümesinde göz önüne alınmayacağını söyledi. Şamir, Israil televizyonunda, yeni bir Yahudi yerleşim bölgesinin açıhşından sonra yaptığı konuşmada 'yeşil hat' olarak adlandınlan 1967 tarihindeki sınıra değinerek, "Yeşil rengi severim. Yeşil tarlalan severim ama lsrail'in yerleşim yerlerinde bir yeşil hat oluşturulmayacaktır" dedi. Havel'den öneri • PRAG (AA) — Çekoslovakya Cumhurbaşkanı Vaclav Havel, ülkenin geleceğiyle ilgili bir referandum yapılması için çağnda bulundu. Havel, federal meclisin açıbşında yaptığı konuşmada Slovak milliyetçi çevrelerindeki. aynlıkcı eğilimleri kastederek "devletimizin varlığı gerçekten tehdit altmda" dedi. Havel bu konuda yapılacak bir referandumun yıl sonundan önce düzenlenmesi gerektiğini belirtti. ABD, Suudi Arabistan'a Patriot ve asker sevkine başladı Körfez'de gerilimdoruktaA B D S a v u n m a | _ _ ~ V ^ - ^ ^••.r...^..v.vW.v.wW.v.-AW.v.w.WTO.M«w^ beleeler arasında "en naemU Bakanlığı (Pentagon), Suudi Arabistan'a 100 Patriot füzesi ile 1300 askerin sevkine dün başlanıldığını açıkladı. Reuter, ABD'de 60 savaş uçağının, Körfez'e gönderilmek üzere hazır bekletildiğini bildirdi. Irak'ın BM görevlilerini iki gün içinde iki kez gözaltına alması üzerine Güvenlik Konseyi Bağdat'ı sert biçimde uyardı. Irak Başbakan Yardımcısı Tarık Aziz, BM görevlilerinin CIA ajanı olduklarını öne sürdü. Oış Haberler Servisi — Kör- fez'de yine savaş bulutları top- Ianmaya başladı. Irak'ın Bağ- dat'taki BM görevlilerini engel- lemesiyle başlayan gerginlik dün ansızın buyük bir tırmanma kaydetti. ABD, Suudi Arabis- tan'a 100 tane Patriot füzesi ile 1300 askerin sevk edilmesine başlandjğını açıkladı. Bağdat yönetimi ise dün otomobillerin- de gözaJtmda tuttuğu 44 BM görevlisini dün de gözaltında tutmaya devam etti. Irak BM görevlilerinin Irak'ın nükleer si- lahJanma programma ilişkin bir video bandını iade etmelerini is- tiyor. Irak Başbakan Yardımcısı Tarık Aziz, BM heyetinin Was- hington için casusluk yaptığıru ileri sürdü. Bağdat diğer alan- da tutumunu yumuşatarak BM heyetinin heliicopter kullanma- sım koşulsuz kabul ettigini açık- ladı. Amerikan Savunma Bakanlı- ğı'nın (Pentagon) dün Suudi Arabistan'a 100 tane Patriot fu- zesiyle 1300 askerin sevkine baş- landığını açıklaması dünyada heyecan yaratırken dikkatlerin Körfez'e çevrilmesine yol açtı. Pentagon tarafından dun ya- pılan açıklamada, Almanya'da- ki ABD Avrupa Kuvvetleri Ko- mutanüğVndan Suudi Arabis- tan'a gönderüen iki Patriot ta- burunun yaklaşık 100 füze ve Hava savunma sistemi "Patriot" "Patriot" hedefi böyle vurur: 1. Yer radarı, bir füzenin yaklaşmakta olduğuna işaret eder 2. Veriler ateş yönetim merkezine iletilır. 3 Verilere dayanılarak Patriot füzesinın fırlatılması için en uygun zamanlama hesaplanır 4. Savunma füzesi fırlatıldıktan sonra ateş yönetim merkezı, yer radarı ile füze radannm verılerine bakarak hedefe doğoı ucus rota: sureklı yenilenen bu verilerle böylece hedefe yöneltilir. Özel bir radar sistemi ile donatılmıştır. Uçus sırasında buna ek olarak yer radar istasyonunundan da veriler alınır Elde edılen bilgiler karşılaştırılarak ucuş rossı saptanır Menzilı: Yaklaşık 80 km. Hızı: Sesın üç katına erişebılir. Hareketli fırlatma rampası Her bırınde 4 adet savunma füzesi bulunur. Bir Patriot ünıtesınde 9'den tazla fırlatma rampası vardır Radyo istasyonu Komsu bırlıklerle ve ust düzey karargâhlarla ıtetışım kurulmasını sağlar Yer radan Hava sahasını kontrol eder, hedefleri saptar ve aynı anda 5 savunma fûzesinı birden hedeflere doğrultacak bilgi akısını sağlar Ateş yönetimi merkezi Burada tum saptarm /erıler bir bılgısayar aracılığı ile alınır, ıncelenir ve iletılir. Kaynak. Suddeutsche Zeıtung bunlan kullanacak 1.300 ABD askeri personelinden oluştuğu kaydedildi. Açıklamada "ABD Başkanı tarafından ilk defa geçen hafta acıklanan ABD Patriot fiizele- rinin Suudi Arabistan'a intika- Une başlanmışbr. Suudi Arabis- tan'ın talebi üzerine Suudi ve ABD askeri yetkiiileri arasında yapdan görüşmeierden sonra iki Patriot taburn ve buna baglı personel ve teçhizatın Suudi Arabistan'da konuşlandınlma- sına ABD Savunma Bakanı izin vermiştir" denildi. Savunma Bakanlığı'ndan bir yetkili Patriotların Suudi Ara- bistan'a hafta sonuna kadar yerleştirilecegini söyledi. Suudi Arabistan geçen hafta ABD'den Patriot füzesi gönder- mesini istemiştı. CNN, Suudi Arabistan'a gönderilen Patriotlarm iki gün içinde faaliyete hazır duruma getirileceğini bildirirken Reuter Ajansı 60 savaş uçağının da Su- udi Arabistan'a gönderilmek üzere ABD'de hazır bekletildi- ğini haber verdi. Patriotlar Körfez savaşı sıra- sında Irak'ın Scud füzelerine karşı etkiü bir savunma sistemi oluştunnuş, bu füzeleri havada yakalayarak imha etmişti. Bu arada AP'nin haberine göre Washington'da bir ABD'- li askeri yetkili Irak'a karşı ge- rekirse yeni bir operasyon için tum hazıriıkiarm 15 gün içeri- sinde tamamlanabileceğini bil- dirdi. Patriot füzeleri yola çıkarken Irak'ta 44 BM görevlisinin göz- altında tutuhnası devam ediyor- du. BM görevlileri, önceki ak- şam Irak askerieri tarafından gözaiuna ahnmışlar; kendilerin-' den bir tesiste nükleer progra- ma ilişkin kaydettikleri video bandını iade etmeleri istenmiş- ti. BM heyeti ise bu talebi ka- bul etmedi. BM heyeti böylece 48 saat içinde ikinci kez gözal- tına alınmış oldu. Pazartesi günü Irak'ın nükle- er silahlanma plar-lannın bulun- duğu bir binaya giren BM heyeti bazı belgeleri ahnca Irak asker- leri tarafından gözaltında tutul- muşlar ve belgeler zorla ellerin- den geri ahnmıştı. Bağdat daha sonra belgeleri 6 sandık içinde BM heyetine iade etti. Ancak belgeler arasında "en öaemti bilgüerin" bulunmadığı görül- dü. Sah günü de 44 BM görev- lisi, bir nükleer silahlanma programının video bandını iade etme taJebiyle ikinci kez gözal- tına alındılar. CIA ajam BM'nin diplomatik kaynak- lannın verdiİderi bilgiye göre Irak temsilcisi Büyükelçi AbdiU Emir Anbari, Güvenlik Konse- yi Başkanüğı'na verdiği mek- tupta Bağdat'ta bir otobüs için- de mahsur kalan BM'nin nük- leer silah uzmanlanrun ve Ame- rikalı heyet başkanlan David Kay'in "davraıuş ve rurummu" şiddetle karşı çıktı. Irak haber ajansı INA, Irak Başbakan Yardımcısı Tank Aziz'in de David Kay'i CIA aja- nı olmakla suçladığını duyur- muştu. Kay, haklanndaki suçlamayı "gülünç, gerçek dısı" şeklinde nitelerken "Irak makamlannın rafeatsuiığını, silah prognunla- nnın gerçek boyut ve kimliğine çok yakiaşmış bir konumda ba- Imnduklanndan kaynaklandıfı- nı" beürtti. New York muhabirimiz Şeb- nem Atiyas'ın bildirdiğine göre BM Güvenlik Konseyi önceki gece yaptığı açıklamada Irak'ı sert biçimde uyardı, BM görev- Ulerinin derhal serbest bırakıl- masını isteyen Güvenlik Konse- yi BM'nin helikopterleri serbest- çe kulianacağını, dolayısıyla Irak'ın engellemesi dunımunda askeri destek verileceğini ima et- ti. Konseyin açıklaması BM gö- revlilerinin görevini yapmasının Irak tarafından engellendiği kaydedilerek bu tutumun de- vam etmesi halinde askeri mü- daiıaie için gerekü ortamı yarat- tı. AA'mn haberine göre Isveçli nükleer uzmanı Johan Moaa- der, elde edilen bilgilerden Irak'ın 2 yüdan kısa bir süre içinde atom bombası yapabile- cek düzeye geleceğinin anlaşıl- dıgjnı öne sürdü. Bağdat kabul etti Irak, BM helikopterlerinin ul- kede hiçbir sımrlamaya tabi ol- madan serbestçe uçmasını kabul etti. Irak, kitlesel imha silah te- sislerini arayan bu helikopterle- rin uçuşuna daha önce bazı sı- nırlamalar getirmisti. Kıbns doruğunun ertelenmesinin Yunanistan'ı ıdiıdiği ve rahatlattığı' Atîna ATlde Türkiye'ye saldırıyor Türkiye-ATOrtakhk Konseyi, 30eyIülde toplanacak. Diğer AT üyelerinin telkinlerine rağmen Yunanistan'm Türkiye'ye karşı tutumunda bir yumuşama görülmüyor. Kıbns zirvesi olasılığımn yakın bir gelecek için ortadan kalkmış olmasının ve Mesut Yılmaz hükûmetinin bu girişimi 'suya düşüren taraf olarak belirlenmesinin Atina'yı 'rahatlattığı' vurgulanıyor. Türkiye ile ilişkileri konusunda savunmada olan Atina şimdi saldınya hazırlanıyor. Türkiye-AT Ortakhk Konseyi, 12 AT üyesinin dışişleri bakanlarıyla Türkiye Dışişleri Bakanı Safa Giray'ın bir masada buluşmaları ile gerçekleşecek. SABETAY VAROL BRÜKSEL — On bir AT ul- kesüıin, Türkiye'ye ilişkin genel poliükalanna Yunanistan'ı da ortak etmeye çalıştığı, ancak Atina'nın direndiği kaydedildi. 30 eylülde toplanacak Türkiye- AT Ortakhk Konseyi' öncesi, Yunanistan'ı yumuşatabUmek umuduyla dün AT ülkeleri dai- mi delegeleri son bir toplantı yapülar. Ancak Atina'run tutu- munda bir değişiklik olmadığı bildiriliyor. Bu arada dörtlu Kıbns doruğunun ertelenmesi- nin Yunanistan üzerindeki bas- kıları hafiflettiği ve Yunanis- tan'ın savunma pozisyonundan saldın pozisyonuna geçtiği bil- dirildi. Yunanistan'la diğer 11 ülke arasındaki 'görüş ayniığımn' Kıbns konusunda Türkiye'ye karşı izlenecek tutumla ilgili ol- duğu, ancak bu görüş ayrılığı- nıo Türkiye-AT Ortakhk Kon- seyi'nin sonucunu etkilemeyece- ği ortaya çıktı. Atina dışında kalan topluluk başkentleri, Kıb- ns'a ilişkin daha önce alınmış kararlarda ısrar edilmesi yönün- de görüş yansıttı. Atina 'nın ise Türkiye'nin kınanması yolunda daha ileri gidilmesini geçen çar- şamba günü yapılan "CO- REPER' (Dünya Delegeler Konseyi) toplantısında talep et- tiği üstünde duruldu. Kıbns sorununun çözümü hakkında dörtlü doruk loplan- ma olasıhgının yakın bir gelecek için ortadan kalkmış olmasının ve uluslararası kamuoyunda Mesut Yılmaz hükûmetinin söz konusu girişimi 'suya düşüren taraf olarak belirmesinin, bu aşamada Atina'yı 'rahatlattığı' vurgulanıyor. Bir an için beUren Kıbrıs'ta çözüm umudu, özel- likle dönem başkanı Hollanda'- da Türkiye-topluluk ilişkilerine dönük iyimser tahminlere yol açmıştı. Paris'teki son Yılmaz- Mitsotakis toplantısından son- ra bu iyimser havanın dagıldığı gözlendi. Iyimserliğin ortadan kalkmasıyla birlikte, özellikle Körfez savaşından beri Türki- ye'yle lopluluk arasındaki iliş- kilerin düzelmesi hususunda 'savunma'da olan Yunanülann, kendileri acısından daha ileri sa- yılacak isteklerde bulunmasının 'saldın'ya geçme anlamına gel- diği haber verildi. 1988 yıhnda toplanan ve Türkiye'nin, Kıbns sorununu AT ile karşılıklı görüşmeyi red- detmesi yüzünden yapılamayan ortakük konseyinin tersine, bu kez Türkiye'nin toplulukla Kıb- ns sorununu konuşmayı kabul ettiği ifade edildi. AT dışişleri bakanlan aylık olağan toplantısı sonrasında gerçekleşecek olan ve Türkiye'- nin toplulukla ilişkilerini düzen- leyen en üst organ olan Ortak- hk Konseyi 12 ülkenin dışişleri bakanlarıyla Türk Dışişleri Ba- kanı Safa Giray'ın bir masa et- rafmda toplanması şeklinde ge- çecek. LüBNAN ^ugoslavya'nın HırvatisUn Cumhuriyeti'nde ateşkesten sonra Uk kez gg â ü 0 y e a , ç , , , ^ , ç ı k n ı a d l . A n c a k göz |emciler, dunımun çok gergin oldugunu ve çatışmalann her an yeniden başlayabileceğini belirtiyorlar. Hırvat hükûmetinin, federal biriiklerin Hırvatistan'dan derhal çekilmeleri talebine Bdgrad'dan henüz bir vanıt gelmedi. Bu arada Yugoslavya Devlet Başkanı Stipe Mesiç, BM Genel Sekreteri Perez de Cuellar'dan BM Barış Gücü birliklerini derhal Yugoslavya'ya gondennesini istedi. Bu gelişmeler olurken Hır- mtistan'da bir federal asker elleri tetikte bekliyor. (Fotograf: REUTER) En yaşlı rehine serbest bırakıldı Lübnan'daki İran yanlısı Devrimci Adalet Örgütü tarafından 2 yıldır rehin tutulan 77 yaşındaki İngiliz Jack Mann, özgürlüğüne kavuştu. Dış Haberler Servisi — İran yanlısı Devrimci Adalet Örgtitü tarafından 1989 yıhnda kaçın- lan İngiliz rehine Jack Mann, önceki gece yarısı serbest bıra- kıldı. Suriye'nin başkenti Şam'- da İngiliz yetkililere teslim edi- len 77 yaşındaki Mann, daha sonra Ingiltere'ye gitti. Lüb- nan'da üslenen İran yanhsı ör- gütlerden Hizbullah, bir Ame- rikalı rehinenin de yakında ser- best bırakılacağını açıkladı. Lübnan'daki İran yanlısı çe- şitli örgütler tarafından rehin tutulan 10 Batılmın içinde en yaşlısı olan İngiliz Jack Mann, önceki gece yansı Beynıt'ta ser- best bırakıimasının ardından, Şam'daki İngiliz Büyükelçiliği'- ne götürüldü. Geceyi büyükel- çüikte geçiren Mann, dün sabah İngiliz Kraliyet hava gücüne ait bir uçakla ülkesine döndü. öz- gürlüğüne kavuştuktan sonra oldukca yorgun görünen yaşlı rehine, 865 günlük esirliğin at- dından gelen özgürlüğü "gör- kemli bir mutluluk" olarak ni- telendirdi. Mann, Lübnan'da rehin tutulan diğer Batılılar hakkında hiçbir bilgisi bulun- madığını söyledi. İkinci Dünya Savaşı'nın emekli pilotu olan Mann, Dev- rimci Adalet örgütü tarafından 1989 mayıs ayında Beynıt'ta ka- çınlmıştı. Ingiltere Başbakam John Ma- jor, Mann'ın serbest bırakılma- sından duyduğu mutluluğu be- lirtti ve gösterdikleri çabalardan dolayı BM Genel Sekreteri Pe- rez de Cuellar ile Suriye, Israil ve İran hükümetlerine teşekkür etti. ABD Başkanı George Bush ise Mann'ın Lübnan'da serbest bırakılan son rehine olmaması umudunu dile getirdi ve bu ül- kelerde rehin Amerikalilar bu- lunduğu sürece, ABD'nin bu tip örgütleri yönlendiren ülkelerle normal ilişkiler kurmasınm bek- lenemeyeceğini belirtti. BM Genel Sekreteri Perez de Cuellar da, sozcüsü François Giuliani aracılığıyla bir açıkla- ma yaparak, Jack Mann'ın ser- best bırakılmasının tüm rehine- lerin sahverilmesi yönünde bir adun olması dileğinde buiundu. De Cuellar, bu amaca yönelik çaba göstermeye devam edece- ğini bildirdi. Irak'tan ABD'yi kınama çağrısı ANKARA (Cumhuriyet Bö- rosu) — Irak'ın Ankara Büyü- kelçiliği Basın Musteşan Ala Al- Ani, Körfez savaşı sırasında Amerikan askerlerinin Irak as- kerlerini diri diri gömdüklerini kendilerinin itiraf ettigini beür- terek dünya kamuoyunu bu ül- keyi kınamaya çağirdı. Al-Ani açıklamasında, "Amerika, bn çirkin ve aşagıiık cinayeü, Irak askerleri Kuveyt'ten çekildikle- rinde tahrip gücü büyük, küçük nükleer bombalan kullanarak bir kez daha sergilemiş buluna- yor. Bu einayetler, ABD'nin d- nayetlerle dolu tarihinde kara le- ke olarak kalacaktır. İnsaniıgı savunan dünya halklannın Irak ve halkuu ortadan kaMınnak is- teyen ve İsnuTin bölgede tek gflç olmasuu ve Amerika ve Batı'ya hizmetini sağfaunak amacınıaçı- ga vunnaian gerekir. Amerika^ nın temel amacı olan, binlerce Irak askerini diri diri gömmesi- nin ve onbinlerce askeri nükle- er bomba ite öldünnesinin, as- keri nedenkri ne olursa olsnn, bir hflkhlıgı olanuu." dedi. ULGARİSTAN Okulu boykota para cezası SOFYA (AA) — Bulgaristan Eğitim Bakanlığı, Türkçe dersi- nin yeni öğretim yıü ile beraber başlamamasını protesto amacıy- la çocuklannı okullara gönder- meyen Türk velilere para ceza- sı tehdidinde bulundu. Eğitim Bakanı Yardıması Enço Gerganov, yaptığı açıkla- mada, çocuklanzu okula gön- dermeyen velilere günlük 50 le- va para cezası kesileceğini, ay- nca 16 yaşından büyük öğren- cilere disiplin cezalan uygulana- cağını söyledi. Türkçe öğrenimi için gerekü kitapların hazırlanmakta oldu- ğunu belirten Gerganov, 600 Türkçe öğretmeninin ise hazır vaziyette beklemede olduklan- nı ifade etti. Gerganov, konuyla ilgili tar- tışmalann yerinin okullar olma- dığı görüşünü savundu.