Katalog

CUMHURIYET/10 PAZAR YAZILARI 7 TEMMUZ 1991 Paris'ten KOKAİNİN YUKSELİŞİ Dertleri unutmaya, bambaşka bir insan olmaya yarayan envai çeşil uyuşturucunun içinde en gozdesi kokain. Bedensel ve zihinsel yetenekJeri bır sure ıçın de olsa arttıran kokain, başta Maradona olmak uzere pek çok unlunun sonunu hazırladı. Zürih'ten îşgal edilmiş bölgenin mutsuz insanlan Limmat Nehri kıyısındaki işgal edilmiş bolge, çam ve çınar ağaçlarıyla örtulu. Burada uyuşturucunun her turlusü ayaklar altında. Kızılhaç bedava şınnga dağıtıyor ADEM SAĞLAM ZURİH AJp Dağlan'nın sarp yamaçlarına kunılan Zunh'ın tam ortasından, Limmat Nehrı nazlı bır gelın gıbı akar Zaman zaman da hırçınlaşır, yatağına sığmaz Yuzlerce yıldan ben, Zurıhlılerde Limmat geleneğı oluşmuş Irmak, Zurıh Golu ne bırkaç köpruyle bağlı kıyıları sankı Tanrı vergısı Zunh Muzesı'nın arka duvarlarının baktığ\ı 'işgal edilmiş bolge'de, uyuşturucunun her turlusu avaklar altına duşmuş Kızılhaç bedava şınnga dağıtıyor, AIDS kuşkusu\la Kışın, Nonalar kazanlarda çorba dağıtı>or Isa adına Orada her yıl yuzlerce insan fazla dozda u>uşturucu aldıkları ı^ın oluyor Sanılıyor kı polıs yetkılılerı ışın ustesınden gelemıyor As lında polıs ora>a çok hâkım Sıvıl polısler cırıt atıyor Basın ve TV ıse olaya, 'bızim Husmen Ağa mısali1 kıyısından, köşesınden vanaşıyor Limmat Nehrı kıyısındaki işgal edilmiş bölge, çam ve çınar ağaçlarıyla örtulu Tahmınen yırmı dönum kadar Uzaktan bakılınca, orası hep hareketlı Bır koşuşturmadır gıdıyor Ay başlarında ıse bır başka canlılık ızlenır Çımlerle kaplı o bölgeye, bellı başlı ıkı yerden gırılır Oradakı ınsanların yaşamlarını daha yakından görmek ıçın ben de oraya gırmeye karar verıyorum Irmağın karşı kıyısından dar ve tahta bır köprüden kuşkuyla yuruyorum Bu dar tahta köprunun daha ortasma varmadan, açık pazar pıyasasımn çarklan tıkır tıkır ışlıyor Daha on beş, on altı yaşlarında kot pantolonlu, yuzlerı bakımsız kızlar, esrar turunden bır uyuşturucuyu 'sakız gibi' uzatıyor Almadan gulup geçıyorum Yavaş yavaş ılerhyorum Ilerledıkçe daha da urpenyorum Çımler ustune atılmış şırıngalara basmamak ıçın, daha özenlı yuruyorum Daha sonra, kümeler halındekı ınsanlar arasına dalıyorum Üçbeş Nonna kazan kurmuş, çorbayı pışırmek ıçın, altına odun atıştırıyor. Dumanları, ağaçları delıp gökyuzune savruluyor Kazanın uç beş adım karşısında, Kızılhaç çadınnı kurmuş hızmet sunuyor. Ürkerek yanaşıyorum AIDS'ın yayılmasını önlemek ıçın bedava şınnga dağıtıyorlar Acemı çaylaklara şırınga yapma kursları venyor Kurslara katılmak ıstemeyenlere ıse aldıkları eroını şınnga yapıyor Kızılhaç çadınnın hemen yanı başında, sıhhı ımdat arabası nöbet tutuyor Bölgede, ne olduğunu anlamadığım bır koşuşturmadır gıdıyor Zaten oranın insanlan hep mutsuz, hep telaşlı. Sağundakı kanepede oturan genç ve gıizel bır kız, dırseğının üzennden lastıkle bağlamış, telaşlı Damarı bulamıyor. Bır anda, gözlen gözlerımın ıçınde kayboluyor Dırseğının ıçı köseleyı anımsatıyor Olanca gücuyle ığneyı sokuyor O anda ondakı sorumsuz duygulann hepsı sönüyor. Solumdakı yaşlı çınar ağacının aJtındakı kumeleşen ınsanlar, kokain turunden uyuşturucu kullanıyor Bu işgal edilmiş bölgenin insanlan, hep mutsuz geleceğın kurbanı oluyorlar Refah toplumunun çıban başı sorunlarından bırısı bu Kulaklanma, arada bır kılısenın çan seslen doluyor Bu seslere cıvılcıvıl kuşlar eşhk edıyor Akşam yaklaşıyor. Güneş gökyuzune son selammı sarkıtıyor ve hatta yıldırmak ıçın her turlu etkenın bır araya geldığı goruluyor, Fransa'da Bır kez her uç ka1 PARIS Bazı kadınlar çok vefasız oluyor dına ıkı erkek duşuyor O ıkı erkek, her zaman Ispanvol kadınlarına a>ılıp erkeklerıne bayılan ıkı erkek olmuyor ayrıca Sonra kadınların orben, daha bır yıl olmamış ayrılalı, unuttum bıle talama omur uzunluğu Avrupa'nın en yukseğı! Ispanya'yı Varsa yoksa Parıs Madrıd'ın ateşı Seksen yaşa bana mısın demıyor nınecıkler Oysa nı ancak Parıs sondurebılır, Ispanyokanın ren dedecıklerı ortalama on vıl once, yetmışlı yaşgını ancak Fransızca soldurabılırdı, bılıyorum larda gomuyorlar Fransa'da hangı cıns baş etının daha çok yenFransa Başbakanı Edılh Cresson'un duşuncele9 rını yuzde yuz paylaşıyor Almanları bıra gobek dığı açık değıl mı Kısacası Fransa'dakı az sayıda sağlam erkelı, Ingılızlerı fazla pembe beyaz bulmakla kal mıyorum, ırkçılığın uç noktasındayım. Amerı ğın aslında kadın peşinde koşmalarına hıç gerek kahların arsız, Iskandınavların tatsız tutsuz ol vok, çunku her bırının peşinde uç kadın, soluk soluğa Bu sıcak solukları enselerinde fazla hisduklarına ınanıyorum Parıs'te "çapkınlıgın" tadı başka Erkekler, settiklerinden mıdır nedır, erkekler, ozellıkle Parıs'te kadın tavlamayı bır sanat, kadınlan guldurmek uzerıne av lamayı bır spor olarak benimkurmuşlar taktıklerını semişler Bıkmadan, uşenmeden Bır hanım arkada^ımla La .T ransa'daki az fazla mesaı yapıyorlar Motte Pıcquet Bulvan'nda yu sayıda sağlam Elı yuzu duzgun bır hanım, ruyoruz Arkadaşım, eskı bır supermarkette alışverışını bıtırTurkıye guzelı (aşağısı kurtarerkeğin aslında mış yanında bır suru torba, otomaz) Y aş toplamımız 79 Bırkadın peşinde bus durağının sırasına oturmuş lıkte uç metre, otuz santım koşmalarına hiç ve de ayak ayak ustune atmış uzunluk edıyoruz Mıhraplar gerekyok. Çunku Hanım dalgın Elındekı kasa yerınde, camıler de pek vıkılmış fışlerını kontrol edıyor Fazla savılmazlar Enerjık adımları her birinin peşinde parası kalmamış, bellı Eteğı mız gumbur gumbur şaklı>or uç kadın, soluk azıcık kısa, büeklerı de ınce, PaLa Motte Pıcquet kaldırımlarınsoluğa. Bu sıcak rıslılenn sevdığı gıbı Durağın da Ansızın bır kopek fırlıyor solukları enselerinde onunden geçen arabalardan bıonumuze Kayışın ucu, kaldınm rı, gerı vıtese takıp dönuyor kakahvesınde oturan bır delıkanfazla dının oturduğu durağın önune lının elınde Kopekle sahıbı ara hissettiklerinden Surucu camı ındırıp, "Bacaklasında gerılen kayış, yolumuzu midir nedir, erkekler rınız çok guzel!" dıyor Kadın kesıyor Kopeğını gerı çeksın dışaşkın şaşkın bakmca "Evet", ye bır bakışla, sahıbıne dönuyoözellikle Paris'te ruz hışımla Yırmı, yırmı beş kadın tavlamayı bir dıyor "Inanmaz gibi bir haliniz var ama sırf bunu soylemek yaşlarında, sulak yerde serpılsanat olarak için dondum!" Kadın kekeleyemış ıyı bır aıle çocuğu Chnsbenimsemişler. rek teşekkur edıyor, adam da tophe Lambert'le benzerlık arbasıp gıdıyor Parıs böyle bır zettığını görunce, ıster ıstemez hışmımız sondu Derhal özur dıhyor yakışıklı ko yer ışte Kımsenın olmadığı bır saatte, yaz gunpek sahıbı ve hafıf bır ıslıkla yanına çağırıyor lerı kaldınmlara taşan o guzehm kahvelerden bıdört ayaklı tuy torbasını Ancak hayvan aklı ış rıne gıreceksınız Garson kapının önunde yolute, geldığı yönden gerı gıdecek yerde arkamız nuzu kesıp, cıddı bır ıfadeyle "Kapalıyu!" dıdan dolanınca, kayış busbutun ayaklarmıza sa yor Cam pencere açık, masalar dış&rda, sız rılıyor Tıpkı fılmlerdekı gıbı ama kement yerı "Hayrola, n'oluyor" dıyeduşunurken, genış bır gulucukle eklıyor garson "Ama sizin için ozel ne köpek kayışıyla avlanmış bulunuyoruz Chnstophe Lambert suratlı avcımız, ısteğı dı olarak açanz, bu>run geçin!" şında oluşan duruma uygun ozuru bulmakta geBu tur laf atmalann en guzel yanı, ışın tadıncıkmedı "Kopegimi bagışlayın. Kendısı degerii da bırakılması Iltıfat, sız ıstemedığınız surece, avlar için eğitildi. Sizi gorunce dayanamadı an sırnaşıklığa dönuşmuyor, Fransa, Avrupa ulkelaşılan!" lerı arasında AIDS rekortmenı Aslında herkes Paris erkeğinin "klası", kadınından bellı as bırbırınden korkuyor ve bu ortamda, soz konulında Nufus sayımı sonuçlarına bakıldığında, su ettığımız Parıs çapkınlıklannın platonık du normal bır erkek mılletının gozunu dovurmak zeyde kalmasında sayısız vararlar var Paris usulü aşk MİNE G.SAULMER Simdi cafe zamanı Eskiden gecenin derinliklerine dalmadan once cappucinoların yudumlandığı ışıklı mekânlar, gecenin ilerleyen saatlerinin de geçirildiği iç açıcı temaslaşma yerlerine donuştu. FERRUH YILMAZ KOPENHAG Eskiden haftanın gergınlığını şehırde atmak ısteyenler cuma gecesı Kopenhag şehır merkezının yolunu tutarlardı Gençler yalnızlıkları nı dıskoteklerın sağır edıcı gurultüsü eşhğındekı tavana asılı aynah döner toplann rengârenk kıldığı pıstlerde gıdermeye çalışırken daha bır orta yaşlılar merkezde kendılenne hıtap eden mekânlara takılarak kendılenne benzer karşı cınslerıyle temas halınde olurlardı Şımdı şehır merkezı Kopenhaglılardan çok Kopenhag'ın banhyölennde oturan ve kente "turist" gıbı ınenlere kaldı Kopenhag'da gelışen kent kulturuyle bırlıkte, kenthler merkezı terk ettıler, kendı mahallelennde yenı açılan mekânlara yöneldıler Mekânlar da dışan çıkma kulturuyle bırlıkte gunevlıleştı Şımdı Kopenhag'da zaman cafe zamanı Eskiden gecenin derınlıklerıne dalmadan once cappucinoların yudumlandığı ışıklı mekânlar, gecenin ılerleven saatlennın de geçınldığı ıç açıcı temaslaşma verlerıne donuştu \enı açılan cafeler, cafe olma özellığını kavbetmeden ışıklarının ayarlarını azalttılar 80'lerın narcısıst yuppılerımn onceükle kendılerını seyrettıklerı aynalar kalktı, tuvalet gınşlerıne prezervatıf ve dış fırçası otomatları kondu Her şeyden onemlısı de cafeler artık canlı muzık mekânları oldu. Caz/fusıon ağırlıkta olmak uzere genç muzısyenler, paralı muzık kulüplerıne gıden yolu, sahneye dönuşturulen cafe köşelerınde bıra parasına çalarak tırmanıyorlar, gelecektekı ızJeyıcılerıyle göz aşınalığı oluşturuyorlar Danımarka'da kent kulturü taşralaşan şehır merkezınden banlıyolere değıl de eskiden pek matah savılmayan ışçı mahallerıne kayıyor, pek tabıı bu mahalleler de artık araba sahıbı olup banlıyolere taşınan ışçılerden kentlı gençlere mıras kalrnış durumda Mını eteklı suslu kızlar da artık sadece şehır merkezının sık barlannda değıl, mahalle cafelennde boy gös'erıyorlar Dekolte gıysılerıyle, canlı muzığın bırayla karışımının yarattığı ekstaza goz mezesı oluyorlar, hafta sonu gecelerının çok renklılık uzerme yapılan felsefı tartışmalarına dayanak oluşturuyorlar Ben cıns avırımının bu tarafından konuşuvorum öbur tarafında kalanlar böyle duşunurler mı ya da gozlemlerıme tepkı gösterırler mı bılemem Ama şımdı bunalımda olan femınıst ablalarının 70'lerde mucadele ederek oluşturdukları ıçe sındırdmış eşıthk ortamında yetışen, femınıst değıl, ama femının kadınların böyle bır ıtırazları ola cağını sanmıyorum Gelışen KENTLÎLER TERK ETTI Şimdı şehir merkezı Kopenhaglılardan çok Kopenhag'ın banhyölennde oturan ve kente "tunst" kent kultunınun bır özellığı de g i b i j n e n | e r e k a l d l . Kopenhag'da gelişen kent kulturuyle bırlıkte, kenthler merkezı terk ettüer, kendı mahallennde yeni bu tartışmalann bır ölçude aşıl a ç ı l a n raekanlara yoneldüer. Kent kulturu taşralaşan şehır merkezınden banliyolere degil de eskiden pek matah sayılmayan mış olması herhalde. l ş ç i mahallelenne kayıyor. Kopenhag'dan Çandar Kurkçu Gonensın, Aksoy, Ozkok Ozbılgen, Oztan, Orçun, Salman Perınçek Ozgenturk, Arolat ve Aşık kendı kuşaklarını anlattı Kalp Vakfı kursunlar", Durusttuk ve ısyankardık', "Şıır okur sevışırdık" 68'Mikruhuvarmı? Bılım romantızme de bulaştı DenizBaykal'ın stratejisi HAYALLERİM, AŞKIM VE MOLEKÜLLERİM Sevişmenin hangi aşamasında hormonlar salgılanıyor?.. Erkeklerden kadınlara geçen şifalı kokular... Sadakat hormonları. doğal afyonlar... Ve, metafizik ile biyokimyamn gizemli randevusu: Orgazm... 19.30'dan, 04.00'e kadar süren, dört dörtlük cinsel hormonlar fotoromanı... Hazzın biyolojik sırları Yüz yıllık müzik tapınağı ŞEBNEM 4TIVAS NEVV VORK Bır yuzvıl onı.e, s Mavıs 1891 salı gunu Nevv \ork'ta vavımlanan yakla şık 15 gunluk gazete, bır duzıne haftalık dergı ve butun vabancı dıldekı vavınların hepMnın man şetınde a>nı haber vardı Man hattan'da 57 Sokak ıle \edın(.ı Cadde'nın koiesınde buvuk bır muzık salonu açılıyordu Salon muzığın yenı tapınağı olarak nı telendırıldı Andrew Carnegıe1 nın vapurdıgı bu tapınak lam 1 25 mılvon dolara mal olmuş tu O zaman bu mıktar, butun basının aklına takılmış, herkes durmadan rakamı tekrarlayıp duruvordu Salonun açılışı ıçın duzenle nen beş gunluk fe>tıvalden V\alter Damrosch sorumluvdu 29 vaşındakı \\alter Damrosch, Oratorıo topluluğunun kurucu su, Svmphonv topluluğu orkest ra;>ını ve Metropolıtan'da Alman operasını vonetmış olan Leopold Damrosch'un oğluvdu Leopold, 1885'te oldukten sonra oğlu VValter onun gorevlerını ustlenmıştı Damrosch, festıva le Çavkovskv'nın katılışını ayar New York'tan Erdal Inonu nasıl yukarı şutlanacak? Inonu, Baykal, Cem 1 ve Gurkan Anadolu yu "kolkola nasıl fethedecek? Işte sosyal demokratlar paşam Edebiyat skandalı Hıç Turkçe bılmeyen bırı nasıl bırıncılıkodulualır? Jurı uyelerının dehşetı ve onları "uyutan" gençler Vah Turkçe, ah edebiyat DERGI BİRDEN Sahlava'dan Mesud'un beni, Celal'in purosu RAGIP DURAN ŞAKLAVA (Kuzev Irak) Otomobıl sankı keçıydı Tırmandı dağlan Farlar tılkılerı, tavşanlan, kekhk ve bıldırcınlan aydınlattı Cizre'den yola çıkıp 350 km'hk yolu galıba 14 saatte hallettık Oysa kı Şaklava ErbU'e sadece 45 kılometre Ustelık bır otoyolla bağh. Ama o yolu Irak askeri tutmuş Bıze yasak. Ikı dağın yamacında ağaçlar ıçınde şırın bır sayfıye kasabası 3 yıldızh oteller şımdı Kurt partılennın karargâhı olmuş Otelm lobısınde Kurdıstan Demokratık Partısı'mn Başkanı Mesud Barzani oturmuş ıskemleye Neredeyse mımıksız bakışı Derın ve muğlak gözlen Karşısmdakı bır grup peşmergeyı dınlıyor Musul raporu okunuyor Mesud'un yanağındakı ben oynadı bır ara Kurdıstan Yurtsever Bırlığı hden Celal Talabani ıse açık kahverengı peşmerge gıysısı ve 14'luk tabancasıyla dolaşıyor etrafta Bır elınde puro bır elınde tespıh Oyle umurunda kı dunya Ingılızce, Fransızca, Arapça, Kurtçe konuşuyor Araya Turkçe kelımeler serpıştuerek Sevımlı göbeğını okşuyor zaman zaman Gözlüklerının ardında kurnaz bu gulumseme Talabam, Iraklı Kurtlenn aydın grubunun öncüsu, Mesud ıse daha fazla dağ ve aşıret sesh bır genç büge Rehberımız Cızrelı Saıt'm her dedığı çıkıyor Çunku bu onun 5 Şaklava seferı Yakında CızreŞaklava arasında Kurdistan RaUi'sı duzenlemeyı bıle duşunuyor Yemekler gehyor Kuru uzum, mcık ve koyun tıkkelı (kebaplı) pılav Ardından yağh bır tabak Bol buzlu sular ter kaybını önlemeye çalışıyor Sokakta Kalaşnıkovlu hatta roket atarlı peşmergeler dolaşıyor Sıcak her şeyı teslım alabılecek kuvvette Kadınlann kımısı sımsıyah kımısı Batı gıysılı Şaklava'da en önemlı kadın Hiru Hatun. Yanı Bayan Talabanı tncecık vucudunu sanyor peşmerge gıysısı Yuz hatlan sert Aydın bır kadın Iraklı Kurt örgutlerınde aslında kadın peşmerge yok Onlar Turkıye'dekı Kurtlenn arasında sılahlı kadın eylemcılenn bulunmasmı bıraz garıp karşılıyorlar Ama dukkânlarda, vıtrınlerde Sibel Can'ın Kleopatra gıbı uzanmış posterı normal Sonuna kadar açılmış ve kamusal nıtehk kazanmış teyplerden bır Şıvan bır tbrahim Tatlıses çığlıklan çıkıyor Bıraz Turkıye var Şaklava'da Vıta yağ kutulan ve bılmem ne marka cıklet ve şekerlemelerle. • Doğramacı Nokta'yla barıştı: "YOK'ün şanssızlığı, askeri yönetim ürunü olmasıdır" • KurtçeTürkçe sözlük yayınlandı • llk yeşil porno fılm çekildi • Yugoslavya'nın sorunu, Sırbıstan HAFTAUK HABER DERGISt ladı ve geceyı Berlıoz'un "Te Deum'unu yoneterek aı,tı En çok uzennde durulan konu, akustık oldu The Tımes, salonun akjstığının mukemmel olduğunu, açılıştan önce ılan ettı Açılış sonrasında Çaykovsky'nın "Hemen hemen erişılemeyecek duzeyde" şeklındekı saptaması da bu ongoruyu doğruladı Çaykovskv, altı konserın dordunde kendı muzığını yonettı ve butun ılgının merkezı oldu. Açılışı "Marche Solenelle" ıle yaptı Butun eleştırmenler, bunun en ı\ı Çavkovsky yapıtı olmadığında hemfıkırdıler Eleştırmenler, havatı bovunca orkestra yonetmekten nefret etmış olan ve ı>ı bır orkestra şefı olmadığını bılen Çavkovsky'nın performansını goklere çıkardılar O haftadan ben Carnegıe Salonu sık sık yenıden muzık tapınağına donuşerek yaşamını surduruyor Gustav Mahler, Arturo Toscanını ve Leonard Bernstein gıbı yonetmenlerden başka Maria Callas, Luciano Pavarottı, Arthur Rubınsteın, Andres Segovıa, Vladimır Horomtz, Herbert Von karajan'a dek pek çok tarıhı konsere sahne olan Carnegıe Hall, sadece klasık muzığın değıl, cazdan popa kadar her turlu gosterının de mekânı durumunda Carnegıe Hall'dan geçenler arasında Frank Sinatra, Glenn Miller, Flla Fıtzgerald, Billie Holıday, Charlıe Parker, Dizzy Gillespie, Bruce Springsteen ve Beatles var