Katalog

CUMHURÎYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER tal gerekçesine, ÖzeUeştirme mevzuatında yabancılara satışa ilişkin herhangi bir düzenleme yer almaması nedeniyle, blok satış durumunda yabancıya toprak edinme sonucunu da doğuracak bir işlemin Türk hukuk sisteminde yeri bulunmadığının eklenmesini istemişlerdir. Bu kararlardan sonra yerine getirilmesi gereken hukuksal sonuçlar ve çıkarılması gereken dersler bulunduğu açıktır. Her şeyden önce, idari yargıca verilen yürütmenin durdurulması ve iptal kararları, konusu olan idari işlemi, yapıldığı tarihten itibaren ortadan kaldıran bir hukuksal güce sahiptir. Bu kararlara uyup gereğini yerine getirmek de idare için yaptınmlara bağlanmış anayasal ve yasal zorunluluktur. Bununla beraber verilen kararların, yapılrruş satışlara etkisi konusunda farklı yorumlar ileri sürülmektedir. YPK, satış sözleşmesi gereği devirteslim ve tescil işlemlerinin tamamlanmış olması nedeniyle ortaya çıkan hukuki ve fiili imkânsızlık nedeniyle hisseleri satın alan firmaya karşı yargı kararı doğrultusunda geriye ya da ileriye yönelik yeni bir işlem yapılamayacağı sonucuna varırken satış işleminin özel hukuk alanına girmesi nedeniyle iptal kararının uygulanamayacağını ileri sürenler de vardır (Cumhuriyet 9.4.1990). Satış işleminin bir özel hukuk işlemi olduğu ve idari yargının iptal kararından etkilenmeyeceği savım kabul etmek olanaksızdır. Satış işleminin özel hukuka özgü niteliği reddedilemezse de bu işlemin hukuksal dayanağını iptal edilen YPK kararınının oluşturduğu da bir başka reddedilemez gerçektir. Kısaca iptal kararı ile satış işlemi hukuksal dayanağını yitirmiştir. Yetkililer bundan gereken hukuksal sonuçları çıkarıp uygulamak zorundadır. Bizim asıl üzerinde durmak istediğimiz bu olaydan çıkarılması gereken derslerdir. Yine bu sütunlarda yayımlanan bir yazımızda (TTan, özelleştirme: Modası geçti mi?, Cumhuriyet 1213.9.1989) da belirttiğimiz gibi, özelleştirme uygulamasına girişen Batı'nın gelişmiş ülkelerine öncelikle hukuksal altyapı oluşturularak özelleştirmenin çerçevesi çizilmeye cahşılmıştır. Bu, özelleştirmede "açıkhk" sağlamanın ilk temel koşulu olarak görülmektedir. Huktıka A\ kırı Özelleştirme Her şeyden önce, idari yargıca verilen yürütmenin durdurulması ve iptal kararları, konusu olan idari işlemi, yapıldığı tarihten itibaren ortadan kaldıran bir hukuksal güce sahiptir. Bu kararlara uyup gereğini yerine getirmek de idare için yaptırımlara bağlanmış anayasal ve yasal zorunluluktur. PENCERE 23 TEMMUZ 1991 Yasama organına tanınmalı Yapılacak yeni yasal, hatta anayasal düzenleme ile KİT'lerin özelleştirilmesine karar verme yetkisi yasama organına tanınmahdır. Çünkü ÖzeUeştirme, devletleştirme işleminin tersi bir işlemdir. Yapılacak yeni yasal düzenleme özelleştirme yetkisinin kullanılmasına ilişkin bazı esas ve usulleri de düzenlemelidir. Bu yapılırken özelUkle yabancılara satış konusunda mutlaka belirli esaslar getirilmelidir. Nitekim, çeşitli ülkelerde yabancılara satılabilecek hisse oranının çeşitli biçimlerde sınırlandığı dikkat çekmektedir. Fransız Anayasa Konseyi'nin de bir karannda belirttiği gibi, özel mülkiyet için getirilen koruma aynen kamu mülkiyeti için de geçerlidir. Bu açıdan önemli bir konu, özelleştirilecek teşebbüsün gerçek değerinin belirlenmesidir. Başka ülkelerde yapılan yasal düzenlemelerde bu amaçla bağımsızlığı güvenceye bağlanmış komisyonlar oluşturulduğu ve değerlendirilmede gözetilecek ilkelerin öngörüldüğü dikkat çekmektedir. Çünkü, gerçek değerin altında satış, malın sahibi tüm vatandaşlar karşısında hisse alan kişileri ayrıcahklı konuma getirecektir. Oysa, bizdeki uygulamada, KOİ Başkanı, TÜPRAŞ ve Petrol Ofisi hisselerinin halka sunumunda, satışı kamuoyunda büyük tartışmalara yol açmış olan, Adana Çimento'dan da ucuz bir fiyatlandırmaya giderek vatandaşa kazandırıp özelleştirme programının devamını sağlamaktan söz etmektedir (Cumhuriyet, 30.3.1991). Hukuksal altyapı yeterince oluşturulmadığı için duruma göre hareket etme serbestliğine sahip tek yetkili organ görünümünde olan KOİ'nin, Hazine hissedarlığının gerektirdiği işleri yapmak yasal görevi olan HDTM ile ilişkileri mutlaka yeniden düzenlenmeli, ayrıca sermaye piyasası alanında uzman kuruluş olan Sermaye Piyasası Kurulu da devre dışı bırakılmamahdır. Prof. Dr. TURGUT TAN ÇtTOSAN'a ait hisseleri, ÖzeUeştirme karan uyarınca, Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı Idaresi'ne (TKKOİ) devredilmiş olan Söke Çimento Sanayii TAŞ, Bahkesir Çimento Sanayii TAŞ, Pmarhisar Çimento Sanayii TAŞ hisselerinin tamamı ile Afyon Çimento Sanayii TAŞ hisselerinin % 51'lik bölümünün Soci6t6 des Ciments Français adlı Fransız şirketine satılması işlemine karşı 1989 vılında açılan dava üzerine Ankara 1 Nolu Idare Mahkemesi'nin verdiği iptal kararı, Danıştay tarafından 19.6.1991 tarihinde onaylanmıştır. Bugün gelinen nokta, aşağıda değineceğimiz hukuksal altyapı yeterince oluşturulmadan ivedi girişilen özelleştirmelerin kaçınılmaz bir sonucudur. Dolayısıyla yargı yoluna gidenleri ve yargı kararım verenleri özelleştirmeye karşı olrnak ya da yabancı sermayeyi ürkütmekle suçlamadan önce, özeleştiri yapıp aynı hataları yinelemekten kaçınmaya çalışmakta yarar vardır. ÖzeUeştirme yasası olarak bilinen 3291 sayılı yasanın getirdiği düzenlemelerin yetersizliği karşısında Toplu Konut ve Kamu Ortakhğı Kurulu ve daha sonra onun yerini alan Yüksek Planlama Kurulu ile Kamu Ortaklıgı Idaresi (KOÎ) ÖzeUeştirme konusunda tam yetkiü organlar olarak ortaya çıkmıştır. Nitekim, Toplu Konut ve Kamu Ortaklıgı Kurulu 1987 yıhnda aldığı bir kararla THY ve ÇÎTOSAN'ın bağlı ortaklıkları ile KİT ve bağlı ortaklıklarına ait işletmelerin özelleştirilmesine ve "öncelikle çalışanlarına, yöre halkına, küçük tasarruf sahiplerine, yurtdışındaki işçilerimize ve halka satılmasına" karar vermıştır. İptal gerekçesi Bununla beraber Yüksek Planlama Kurulu, USAŞ'ın hisselerinin < 70'inin SAS Ser% vice Partner adlı şirkete, yukarıda değindiğimiz çimento fabrikalarının da Fransız şirketine satılmasına karar vermiştir. Bu iki satış işlemine idari yargıda iptal davaları açılmıştır. Ankara 1 Nolu İdare Mahkemesi ÇİTOSAN hisselerinin saüşı işleminin, 6 Nolu Idare Mahkemesi de USAŞ hisselerinin satışı işleminin önce yürütülmesinin durdurulmasma sonra da iptallerine karar vermişlerdir. Her iki kararda da hukuka aykırüık gerekçesi özetle yukarıda değindiğimiz ve satışın kimlere yapılacağını belirleyen kararda yabancılara satıştan söz edilmemesidir. Idare mahkemelerinin yürütmeyi durdurma kararları üzerine YPK, ilk kararındaki satış ilkelerini yeniden düzenleyip yabancı sermayeli tüzel kişilere blok satışı da öngörmesine ve bu kararını ilk karar tarihinden geçerli olarak geriye yürütmesine karşın satış işlemlerinin iptalini engelleyememiştir. tdare mahkemeleri hakh olarak satış işlemlerinin yapıldıkları tarihte yürürlükte olan ve dayanaklannı oluşturan ilk karardaki esaslara göre değerlendirmelerini yapmışlar ve yabancılara blok satış öngörülmediği için de iptal kararlarını vermişlerdir. İptal kararlanna karşı Danıştay'a başvurulması üzerine de Danıştay 10. Dairesi ÇlTOSAN'la Ugili Ankara 1 Nolu Idare Mahkemesi'nin iptal kararını onaylamıştır. Danıştay'm iki sayın üyesi, İdare Mahkemesi'nin ip Faşistin ne boynuzu var, ne kuyruğu ne de dört ayağı ve çatal dili; senin benim gibi bir adam faşist; kimi zaman bir politikacı kılığında görünür, kimi zaman bir patron, öğretmen, gazeteci, esnaf, subay, avukat, doktor ya da işçi... İşçinin faşisti olur mu? Hem de nasıl... İşçi sınıfından sıkı faşist çıkar; sahibine hizmet eden av köpeği gibidir. Ya bir general ne zaman faşist olur?. Eğer bir general askeri darbe yaptıktan sonra emekçi sendikasının kapısına kilit vurursa, sendikacıları gözartına alıp zincirlerse, işkenceden geçirirse, zindanlarda çürütürse, bal gibi faşisttir. 12 Eylül. faşizminin hedef tahtasına dönüştürülen DİSK4 (Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu) 11 yıl sonra aklandı. Dile kolay 11 yıl... İnsanları haksız yere suçlayıp 11 yıl sürundürmek ne demek!.. İşkenceler, zindanlar, sorgulamalar, Kafka'nın öykülerine taş çıkartan yargılamalar... 19801991... Ancak 11 yılın tümünü askeri yönetime yüklemek haksızlık olur; ANAP 1983'te iktidara geçti; 12 Eylül faşizminin mirasını benimseyerek... 19831991... 8 yıl... ANAP, özgürtükçü ve demokrat bir parti olsaydı, 141142'yi çoktan kaktırırdı. DİSK davasının 8 uzun yılı ANAP yönetimi altında sürmüştür. Buna da şaşmamak gerekir; Turgut Özal işveren sendikası MESS'te görev yapmıştır; bugünkü Cumhurbaşkanı, ruhuyla ve bedeniyle emekçiye karşı degil midir? Apaçık söylüyor: Emekçinin canı cehenneme... Ne var ki 1990'ların dünyasında DİSK davasının 21'inci yüzyıla kadar sürmesi kolay degildi. Askeri yargı, davayı esastan incelemiş ve gerekçeli beraat karannı vermiştir. Geç geten adalet, adaletsizliğin ağır yükünü DİSK yöneticilerinin sırtına vurarak hüzün verici bir sonucun çelişkili sevincinde DİSK davasını noktaladı. Yıl 1991... 21'inci yüzyıla 9 kalmışken çağdaş ve özgür sendikacılığa giden yolda bir adım... * Özgür sendikacılık demokrasinin "olmazsa olmaz" koşulu... Demokrasi ekonomik anlamda ulusal gelirin hakça paylaşılması için toplumun örgütlenmesi demektir. Sosyal demokrasinin yapılanması, emekçi sendikalarında ete kemige bürünür. Türkiye'de bu var mı? Sendikal yasalar yasaklarla dolu... Devletin eli sendikaların, grevlerin, toplusözleşmelerin içinde... Memurlar sendikasız... Banka kesiminde sendikaların grev yapması yasak... Sendikalann siyasal partilerle organik bağlar kurması da yasak... Yasak, yasak, yasak... DİSK 11 yıl sonra zindandan çıkıyor, aydınlığa kavuştuğunda ışığa alışmak için gözlerini kırpıştınyor ve ne görüyor?.. Sendikal yasalar 11 yıl öncesinden daha da kötü... ANAP yönetimi, askeri faşizmin mirasını korumak yolunda zamana karşı direniyor. Öyleyse yapacak çok iş var... Nitekim aklanan DISK'in ilk toplantısında Genel Başkan Abdullah Baştürk demiş ki: " Ben zenginleri severim..." 11 yıl... DISK'le Gözümüz Aydın... HESAPLASMA BURHAN ARPAD 'Tiyatro ve İnsanf istanbul Şehir Tiyatrosu'nun bundan böyle bir vakıfça yönetilmesi için çalışmalar yapıldığını gazetelerde okudum. Aynntılı gerekçe göremediğim için bir şey soylemeyeceğim. Yine de kaygılandım. Kuruluşunun 75. yılını kutlamış olan bu sanat kurumumuz için kimlerin ne gibi art niyetler beslediğini keştiremeyeceğim. Ünlü tiyatro adamı Andre Antuvan'ın ilk çalışmalan başlattığını ve savaş yüzünden ülkesine döndüğünü biliyoruz. Antuvan gittikten sonra da çalışmaları sürdüren ilk.Türk tiyatro öğrencileri ve ilk sahne sanatçıları gençler, 1917 yıhnda ilk oyunlan Çürük Temel'i sundular. Çalışmalar ve oyunlar kimi kopukluklar ve aksamalarla sürdü ve 1928'de ilk yemişini verdi. Vali ve Belediye Başkanı Muhiddin Üstündağ'ın ilgisiyle topluluk yarı resmileşti. 0 günden günümüze İstanbul Şehir Tiyatrosu değişik yöntemler ve adlarla 63 yıl canlılığını korudu ve kimi yıllar tiyatro sanatının doruğunu yaşadı ve yaşattı." Her yanıyla tam bir tiyatrocu olan (tiyatro adamı karşılığı) Muhsin Ertuğrul'un çabaları ve başarılı sonuçlarıyla... Nedeni bilinmeyen ve hiç de gerekmeyen bir vakıflaştırrna girişimiyle bu başarılı kültür kurumumuzu zedelemeye kimsenin hakkı yok! Değerli bir tiyatro adamı olduğu kadar usta ve başarılı bir yazar olan Muhsin Ertuğrul'un kimi yazılarından derlenmiş 'Tiyatro ve İnsan" adlı kitabının (Yankı Yayını, 1975), kimi bölümünü aktarıyorum. (1909'da yayımlanmıştır) "O yıl Reşat Rıdvan Bey de rejisör olarak başımıza geçti. İki yabancı dili Türkçe gibi bilen rejisörümüz tükenmez mirasını tiyatro sanatı uğruna yemiş, birçok yabancı yapıtlan Türkçe'ye kazandırmış, yıllarca Istanbul'un kültür alanında en ağırbaşlı rol oynayan Mınakyan Efendi'nin Osmanlı Dram Kumpanyası'na repertuvar yaparak önderlik etmiş, o günlerin en ünlü Türk sanatçısı Ahmet Fehim Efendi'yi ömür boyunca desteklemiş, aydın ve olgun, sözün tam kavramıyla dört dörtlük bir insandı. Sabahtan gece yarılarına kadar aralıksız prova ettirerek yaklaşmakta olan 'ramazan geceleri'ne piyes hazırlıyordu. Çünkü o çağda tiyatrolar yalnız ramazan geceleri arka arkaya oyun verirlerdi. Tam o sıralarda rahip olmak üzere ailesi tarafından gönderildiği Vatikan'da aktörlüğü keşişlikten üstün sayarak ünlü İtalyan sanatçısı Ermete Novelli'nin yanında tiyatro eğitimi görrnüş Vahram Papazyan adında bir başka genç de aramıza katılmıştı. Napolyon Bonapart adıyla prova ettiğimiz Pierre Breton'un La Belle Marseiliaise oyunundaki iki büyük rolü bu gençle Burhanettin Bey karşılıklı oynamışlardı. Odeon Tiyatrosu'nun (şimdi Lüks Sineması) sarnıç kokan ıslak yeraltı odasını Vahram Papazyan'la bana vermişlerdi. Orada hazırlanıyorduk. Ben bu oda arkadaşlığında Novelli gibi yüce bir sanatçıya ait değerli nice anılar dinledim. Bunlar birer ders gibi izler bırakıyordu bende. Toy kafamla topluluğumuzda ancak ikisinin Batı'da tiyatro eğitimi gördüğünü, ne öğrenebilirsek bu iki okumuş gençten yararlanarak öğrenebileceğimizi kara kara düşünüyordum. Benim sanat alanında her çeşit bilgiye susamışhğımı gören oda arkadaşım bir gün bana: 'Eğitim görmemiş sanatçı, aşısız armuda benzer...' demişti. Her ikisi de ham ahlat kalırtar." Muhsin Ertuğrul bu görüşe ömrü boyunca bağlı kaldı. Yetmiş yıllık tiyatro çalışmalarının amacı tiyatro yoluyla insanoğluna yararlı olmaktı. Tiyatro sanatı insanoğlunu etkilesin, düşündürsün istedi ve başardı. Telefonda kredi kartı ödemenizi sadece Mavihat kabul eder İş Bankası Mavihat Servisi'nin önemli farklarından biri daha! İş Bankası Kredi Kartı borcunuzu veya ödemeniz gereken asgari tutarı Şubeye, Bankamatik'e gitmeden tatil dahil her gün, gecegündüz her saat, bulunduğunuz yerden, aradığınız anda vadesiz hesabınızdan ödeyebilirsiniz. Artık kabul edildiği gibi Mavihat, her imkânıyla benzersizdir. İsterseniz, hemen şimdi arayın. Mavihat ayrıcahğı ile şu anda tanışın. Sadece Mavihat: • "Mavifaks Servisi" ile hesap özetinizi bildirdiğiniz yere faks raporu olarak anında yollar. • İş Bankası Kredi Kartı ödemelerinizi, vadesiz hesabınızdan hemen yapmanızı sağlar. Sadece siz Bankamatik veya Kredi Kartı şifrenizle • Havalenizin gelipgelmediğini. • En son hesap bakiyenizi. • İş Bankası Kredi Kartınızın limitini, varsa borcunuzu, • Yatırım Hesabınızdaki hisse senetleriyle ilgili son bilgileri öğrenebilirsiniz. • Bankamatik Kartınız, Kredi Kartınız kaybolursa anında haber verebilirsiniz. • Ayrıca, İş Bankası müşterisi olmasanız bile Döviz kurlannı, faiz oranlannı, İş Bankası'nın benzersiz hizmetlerini öğrenebilirsiniz. " Beş generalin karanyla çalışmaları hukuk dışı tnçimde, durdurulan DİSK, bugün btraktığı yerden çalışmaya başlryor. < 12 Eytül'ü ve götürdükJehni hiçbir zaman unutmayacağız; ama gün geçmişe ağrt yakma günü değitdir. Gün, yeniden mücadele döneminin araçlannı yaratma günüdür. Son derece yaratıcı bir çalışma içinde olmalıyız. Işçilerin daha iyi çalışma ve yaşam koşullanna ulaşması mücadeiemiz eibette siyasi mücadeleden kopuk dmayacaktır. Sendikal mücadeiemiz ne fabrika duvariannın içine hapsoiacaktır ne de dar sendikalizm ' çerçevesinde kalacaktır. Tüm çalışanlann sendikalaşması ana hedeflerimizden olacaktır. Bu nedenle de memur sendikaJan ' yeni yapılanma içinde yerini alacaktır." Gözümüz aydın!.. UGUR MUMCU KÜRT İSLAM AYAKLANMASI 19191925 M A V İ H A T ŞİMDİ İŞ BANKASI, ARADIĞINIZ ANDA BULUNDUĞUNUZ YERDE! 512 02 02287 02 024102 02 2876700 İST \ \ I M I. \ \K \ R V İ/MİR TÜRKİYE İŞ BANKASI TEŞEKKUR Annemiz Giilsüm Bunazlar'ı başarılı bir ameliyatla yeniden sağlığına kavuşturan İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı (B) Servisi doktorlarından Sayın Mülkiyeliler Birligi Ressam CEVAT DERELTyi aramızdan ayrılışının ikinci yıhnda saygı, sevgi, özlemle anıyornz. ULVIKIRIMU Piano Akordeon HIRANT Solist Gitar MİNEERDOĞAN SÜBAR . Ressam CEVAT DERELİ'yİ ölümünün 2. yılında saygıyla anıyoruz. HATAY LOKANTASI TEVFÎK DEMÎR MEHMET ALt IŞIK D DURSUN BUĞRA'ya r yardımcıları: Dr. Yasemin ONARAN, Stj. Dr. Murat Çağ, Anestezist Dr. Şehnaz Yersiz'e, ayrıca hastamızın SSK'dan Tıp Fakültesi'ne sevki konusunda büyük yardımlarını gördüğümüz SSK İstanbul Sağlık İşleri MÜdürü ve İstanbul Hastanesi Başhekimi Sayın TEZER 1 isteme adresi TEKİN YAYINEVİ CağaloğluİSTANBUL Tel: 527 69 69 BOĞAZ GEZİSİ ve Şirket yemekleri Yaş günü kutlamalan Poyrazköy'de denize girme fırsatı Yemekli, yemeksiz mehtap gezileri, kokteyl partileri güneşlenme terası ile Opr. Dr. MÜCAHİT ATMANOĞLU'na Ve değerli sekreteri NUR UŞUN hanımefendiye teşekkür eder, saygılar sunarız. EVLATLARI Solist Gitar Sizleri, özgun müzikleri eşliğinde restaurant bar cafe'mizde ağırlayacaklar. İşletmemiz, yazarlara, sanatçılara ve dünyaya onların gözüyle bakan herkese açıktır. REZ. VE BİLGİ İÇİN: 157 67 8788 "ÜYELİK KOŞULU YOKTUR", Mülkiyeliler Birliği'ni Yazarlar'm Evi işletmektedir. YÜZER RESTAURANTIMIZ hizmetinizdedir. Bilgi ve rezervosyon için: 145 77 93 SlSAN SARANDON JAMESSPADER I Genç bir erkek vecüretkâr birkadının öyküsü FEHMİIŞIKLAR SAHİBİNDEN SATILIK İdealtepe'de 3 oda, 1 salon, kaloriferli, 135 m daire Tel: 356 42 52 2 SATILIK TRAKTÖR 1984 model 640 FlAT traktör römorku ile birlikte, çalışır durumda acele sahibinden satılık. DİSK DAVASINDA SAVUNMA Genel Dağıtım: Papirus, Tumda, özgur, Arkadaş, Dost (Ankara) Tek ıstekler için QOft Yayınlan, P.K. 621, Slrkecllstanbul adresine 20 bin lıralık pul gönderıniz 120u 1ÎO0 •100 1200 U '516 1519 00 21 30 14 '516 30 184521 15 ' 3 30 16 00 18 30 2100 14 30 16 45191521 30 Tel: 551 35 79