Katalog

11 MART 1991 HABERLER CUMHURİYET/3 m/u ;***• •%•*•-- , ATATÜR1 VE ÇtFTlAGt— Atatürk 1925 yılında Ankara'va 4 km uzaklıktakı bu bataklık araziyi satııı mtap bozkınn bagnnda öraek bir çifüik yaratma sarapna jgirişmişti. Çiftlik aynı zamanda Ankaralılar ıçın bir pitarik ve gezinti alanı oımu}ru Atatürk'ün Ankara'ya yeşil alan olarak bağışladığı araziyeparçaparça el konuldu, şimdi de DDY'ye verilmek isteniyor Yağıııa Atatürk'üıı çiftliği!Demiryolu nto? Ankara'ya nefes aldıran Atatürk Orman Çiftliği'nin yaklaşık 64 bin metrekarelik arazisinin demiryolu yapılmak üzere DDY'ye verilmesine ilişkin yasa tasarısı komisyonda kabul edilerek TBMM Genel Kurulu'na gönderildi. Böylece çiftlik alanının üçte ikisi elden çıkmış olacak. Kaçak inşaatlar Atatürk Orman Çiftliği arazisi içinde daha önce resmi kurumlar tarafından yasal önlemler alınarak el konulan arsaların yanı su-a bir dizi kaçak inşaat da yer alıyor. TKİ'nin kömür depoları, Ağa Ceylan'ın inşaat firmalarına ait binalar bunlar arasında. Askeri kuruluşlar kopardı ODTÜ Şehir Planlama Bölümü'nden Prof. İlhan Tekeli çiftligin parçalanma süreci için şunları söylüyor: "Askerı kuruluşlar için otoriter dönemlerde önemli alanlar koparıldı. Sivil dönemlerde konutlara yer aynldı. Parçalanma halen sürüyor." GÜNEŞ GÜRSON ANKARA — Atatürk'ün "özelliginin olduğu gibi koranması" koşuluyla Türk ulusuna bağışladığı yeşil alanıy- la Ankara'ya nefes aldıran Ata- türk Orman Çiftliği (AOÇ) yağ- malanıyor. Yaklaşık 64 bin met- rekare arazinin deraıryolu yapıl- mak üzere Devlet Demiryollan- na verilmesine ilişkin yasa tasa- nsının Plan ve Bütçe Komisyo- nu'nda benimsenerek TBMM Genel Kurulu'na gönderilmesiy- le, çiftlik alanının elden giden kısmı uçte ikiye yükseliyor. AOÇ alanında bugün TKİ- nin kömür depolan, kooperatif evleri, aralarında Özal ailesiyle yakınhğı bilinen A|a Ceylan'ın da bulunduğu özel inşaat fkma- lanna ait büular, TEK ve Halk Bukası Geoel Müdiirlağu, ye- ni teminal binası inşaab, Fener- bahçe Kulübü eski Başkanı Tab- sia Kaya'nın "kaçak" otel inşa- ab blıhmuyor. 102 bin hektarlık bir alan üzerinde kurulan Ata- türk Orman Çiftlıği'ni "Başçift- çi Atatürk" esprisi içinde 12 yü işleten Mustafa Kemal, başken- tin yeşil alan gereksinimini de dikkate almıştı. Atatürk 11 Ha- ziran 1937'de özel bir yasa ha- zırlatarak çiftliğe resmi bir sta- tü kazandırdı. Dönemin Çanka- ya Tapu Sicil Müdürü'nün de hazır bulnduğu toplantıda çift- lik alanı içinde hak iddia eden- lerin tümü belirlendi ve bedeli ödendi. AOÇ Atatürk'ün ölü- münden sonra da uzun yıllar özelliğini korudu. Ta ki 1954 yı- lına kadar. DP iktidarı, özel bir yasa çı- kartarak Atatürk Orman Çift- liği alanından yapı kooperatif- AOÇ'DE YASAD1ŞI İNŞAATLAR Atatürk Orman Çiftliği'nde yasal izin almaksızın arazi kullanan kişi ve kuruluşlar: 1- Ağa Ceylan (Marmara Oteli'nin arkasında villa inşa ediyor.) 2- Ulusoy AŞ (Otobüsleri için servis istasyonu kurdu.) 3- Varan AŞ (Yolcu indirme- bindirme tesisi kurdu.) 4- Söğütözü Mahallesi (AOÇ alanında kalan bu semttekı evlerin tümü kaçak.) 5- Petrol Ofisi istasyonu (Çiftlik Lokantası'nın altındaki istasyon yine kaçak inşaat.) 6- Belediye Otobüsleri Bakım Merkezi (Otogar'ın ait kesimindeki Yenimahalle Belediyesi'ne ait tesisler.) 7- Oto Sanayi Sitesi (TKl depolannın yanındaki 400 dükkânhk site AOÇ alam • içinde.) 8- Tahsin Kaya'nın oteli (Marmara Oteli'nin yanındaki kaçak inşaat halen mühürlü olarak bekletiliyor.) YILLAR tÇİNDE KİMLER EL KOYDU? Kamu parsel curumlan capıyor Atatürk Orman Çiftliği arazisi içinde yer alan kaçak inşaatlardan bir tanesi de Tahsin Kaya'nın otel inşaaü. ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) — Atatürk Orman Çiftli- ği'nden özel kişilerin işgal ettik- leri alan tam olarak belirlenemi- yor. Kanunla Atatürk Orman Çiftliği'ni parselleyenler yıllar itıbarıyla şöyle: 1953: Karayolları, Orman Fi- danlık Mudurluğu, AnkaraBe- ledıyesi 1954: Yıldınm Yapı koopera- tifi, Doğan Memur Yapı Koope- ratifi, Tekel Bira Fabrikası Ko- opejatifi, DDY Ankara Depo lş- çüeri Kooperatifi, MKE Kunı- mu. 1955: MKE Kurumu, Kömür Tevsi Müess«scsi, TN*O G«ncl Müdürluğü. 1956: MMH Kuvvetferi, As- keri Havaalanı, Muh. AI ve Ha- va Kontrol Grubu, Uçaksavar Bataryası, Ankara Çimento Fabrikası ve lojmanlan, tstas- yon Yenimahalle yolu, Belediye Çöp Fabrikası, 2. Zırhü Tugayı, MKE Kurumu, Gazi Işçüeri Ko- operatifi, DDY. 1958: Karayollan, Kauçuk Sa- nayii, DDY 1959: TMO, Etibank, Kara- yollan Genel Müdürluğü, DDY, Karavollan. 1960: Belediye Orman Genel Müdürluğü 1961: lşçi Sigortalan Kurumu 1962: Şap Enstitüsü 1963: Türk PetroUeri 1965: MTA Enstitüsü, Şap Enstitüsü, Ankara Belediyesi. J968: Güneş Basak Yapı Ko- operatifi 1976: Ankara Belediyesi top- tancı hal yeri 1981: Devlet mezarlığı 1983: Gazi Üniversitesi, Kara- yolları Genel Müdürluğü, Milli Savunma Bakanbğı, Etimesgut Havaalanı ek sahası. lerine toplam 5070 hektarbk alan tahsis etti. Bu tarihe kadar sadece çok zorunlu durumlarda Demiryollan ve Karayollan Ge- nel Mudurlüğü'ne altyapı yatı- nmı için yer verilmış, bunlar da özel yasalarla gerçekleştirılmiş- ti. 1954'tekı 6238 sayıh yasayla AOÇ'den yer alan YıMınm Ya- pı Kooperatifi, Dogan Memar Kooperatifi ve Ankara Depo ts- çiieri Yapı Kooperatifl'ne çok sayıda milletvekili ve üst düzey yöneticisi de üye oldu. AOÇ'nin bugün "dagınık" bir görunümü var. Bahçelievler- de Çiftlik Caddesi'ne doğru iler- lerken AOÇ sınırları içinde ön- ce Mehmet Aldf Ersoy Yurdu ve Gazi Ünrvenitesi inşaatı göze çarpıyor. Yurdun çevresinde ise Balgat'a doğru konutlar başlı- yor. Çoğunluğu ıki katlı villa ti- pi evlerin önünden başlayan çam ağaçlan, Devlet Mezarhğı- na kadar uzanıyor. Mezarhğm tam karşısmda ise eski Feneı- bahçe Kulübü Başkanı Tahsin Kaya'mn Marmara Oteli'nin ya- nında başlattığı otel inşaatı yer alıyor. Ruhsatsız bına halen ıs- kelet halinde mühürlu bulunu- yor. ODTÜ yolunda ise özal ai- lesine yakınhğı ile bilinen Ağa Ceylan'ın sahibi olduğu Ceylan fınnasının insaatlan yer alıyor. Yine yol kenannda otobüs işlet- melerinin yolcu indirme- bindirme ve bakım birimleri var. Çiftliğın batısında yer alan Çimento Fabrikası, Orman Ge- nel Mndiirliiğu lojman ve tesis- lerini Emekli Saodıgı koopera- tifleri izliyor. Bugünkü Deme- tevler ve Emek scmtinin önemli bir bölümü de 1950 öncesinde çiftlik alanı içindeydi. Çiftliğın kuzeybausında ise Terminal in- şaaü, Aktira kooperatif diık- kfinlannın inşaatı, Tanm Ba- kanhgı tesisleri yer alıyor. Bugün gecekondularla kapb Sögutözü semti de bir zamanlar çiftlik alanıydı. AOÇ arazisinin önümüzdeki dönemde daha büyük bir yağ- mayla karşı karşıya kalabilece- ği beurtiliyor. Uzmanlar ne diyor? AOÇ'nin gend karakterini yansıtan hemen hemen tek yer ise hayvanat bahçesi ve çevresi. Bu bölge ise Demetevler arasın- da kalan alandaki selviler ve ar- mut ağaçlan geçen yıl kesildi. Bu ağaçlar kesilirken AOÇ Mü- durluğu yetkilileri, "Ağaçlar çok yaşianmışu, >wine yenisini dOce- cefiz" demişlerdi. Ancak bu alan halen boş. Burasının da ya- kın bir gelecekte kamu ya da özel bir kurulusa verilebileceği, tahsis sırasında tepkı çekmemesi için ağaçlann önceden kesildiği de ortaya atılan iddialar arasın- da. GEÇMIS YILLARDANBIR YAPRAK Ankara yeşile hasret değilHaber Merkezi— 194O'lı yıllarda yayımlanan bu broşürde Ata- türk Orman Çiftliği ve Ankara'nın civanndaki "suya ve yeşile dönük" çalışmalar tanıtılıyor. Broşürde şöyle deniyor:"Boi su, iyi su, ucuz su. Cumhuriyet şehirciliğinin bu baş şiarı /\nKcira- da en manalı tatbık şeklini buldu. Ankara artık su ve yeşil has- reti çekmiyor. Broşürun kapağında elinde tu-pan ve modern kı- yafetle Atatürk kuşağından bir genç kız yer alıyor ve çağdaş çift- çilik çabalannı örnekliyor. Broşurdeki bir başka fotoğrafta ise Atatürk Çiftliği'nde piknik yapan Ankaralılar göruluyor. Bu fo- toğrafın altında ise şöyle yazılıyor: "Orman Çiftliği lokantala- n, kahveleri, bıra parkı ve artık ormanlaşmış geniş ve senn sa- halan daima böyle kalabalıktır". Atatürk'ün çiftliği kurrna savaşı Bozkırdaki mııcize1925 yılında Ankara'nın 4 km uzağında içinden demiryolu geçen bataklık bir arazi vardı. Araziyi değerinin üstünde fiyatlarla kendi maaşından satın alan Atatürk, burada örnek çiftçilik yapmak için uzmanlar getirdi. ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosn) —1925 yılında Ankara'nın dört kilometreuzağındaki bölge- de ortasından demiryolu geçen bataklık bir arazi vardı. Mustafa Kemal, "Topraga karşı zafer ka- zanabileceğini kanıtlıyarak" çift- b'ğinı burada kurmaya karar ver- di. Burası boş bir araziydı, ama sahipleri vardı. Gazi bu araziyi sahiplerinden, değerlerinden fazlasını vererek almaya başla- dı. Parayı kendi maaşından ödüyordu. llk alınan arazi 20 bin dönum kadardı. Sonra bu alan 150 bin dönu- me çıktı. Önce bataklık kurutul- du, sonra tarım ve ağaçlandır- ma başladı. 8-12 bin dönum arazide makine ve hayvanla ekı- me başlandı. Modern tanm yöntemleriyle Ankara'nm ikli- mine uygun urünler yetiştirildi. Avustralyalı ve Kanadalı uz- manlar, bu çiftlikte yetişen buğ- daydan tohumluk istediler. Ye- tiştirilen urunden elde edilen to- humluk köylülere dağjtdıyordu. 1933 yılında, çiftliğin at ve inek- lerle dolu bir ahın, on bin ko- yunu ve modern tavukçuluk te- sisleri vardı. Kuruluşundan 8 yü sonra Gazi Orman Çiftliği'nde 4 milyon meyve fıdanı vardı. 250 bin kök bağdan en iyi cins asmalar köyluye satılıyordu. Çiftlikteki üzumlerden yapı- lan 50 bin litre şarap satıhyor, sütten elde edilen tereyağı, yo- ğurt, ayran ucuz fiyatlarla hal- ka sunuluyordu. 1925'te kurulan tanm aletle- ri atölyesinde çiftçiler için 12 çe- şıt pulluk yapdıyordu. Çiftçilik- teki modem tanm yöntemleri- nin yurdun her yerinde" uygula- nabilmesi için koylü çocuklan burada kurs göruyordu. Yüksek ziraat enstitüsüne gi- recek her lise mezununun bir yıl çiftlikte tanm işçisi olarak çalış- ması şarttı. Aynca Ankaralıla- nn park ve dinlenme yeri olarak kullandığı Karadeniz ve Mar- mara havuzlan da en çok ilgi çe- ken yerler arasındaydı. Musta- fa Kemal 1936'da Atatürk soya- dım aldıktan sonra modern An- kara'yı simgeleyen çiftliği mil- lete bağışladı. Ata'run manevievladı Sabiha Gökçen üzgün Halkııı mesire yeriydi Sabiha Gökçen, Atatürk Orman Çıftliği'nin geçmişini şöyle anlatıyor. "Buranın korunması Atatürk'ün idealiydi. Mesire yeriydi. Halkın rahat etmesi için yapılmıştı orası. Meyve ağaçları vardı. Bugün bunlardan eser yok!' ANKARA (Cumhuriyet Biı- rosu) — Orman çiftliğinın ku- ruluşuna Ataturk'Ie birlikte ka- tılan Ataturk'un manevi evladı Sabiha Gökçen çiftliğin bugunku halıne çok uzulduğünu söyledi. Çiftliği sık sık ziyaret eden eski Senato Başkanı Tekin Anbunın da "GordükJerim karşısında ba- zen ağlayasım geliyor" dedi. Gökçen, Atatürk'ün çiftliği özenle koruduğunu belirterek şunlan söyledi: "Atatürk zamanında, çok gozde bir yerdi. Mesire yeriydi. Çok guzel ağaçlandınldı. Hal- kın rahat etmesi için vapdmıştı orası. Burasının korunması Atatürk'ün idealhdi. Pek çok meyve ağaçları vardı. Bugün bunlardan eser yok. Ben gore- miyorum. Maalesef gitmiş. Al- dınş eden de yok. Uzuntıiden başka ne hissedebilir insan." Tekin Anburun da Atatürk'- ün hatıralanna sahip çıkılması gerektiğini, ancak Orman Çift- liği'nde bunu göremedığini söy- ledi. Çiftliğe herkesin sahip çık- ması gerektiğini söyleyen Anbu- run, "Çok canım sıkılıyor. Ge- zintiye gittigimde bazen ağlaya- sun getijor. Yagma edilmiş. Na- sıl yaparlar, bu mirasa nasıl sa- hip çıkmazlar anlamıyorum. Bunu vapanlann utanması gere- kir" dıye konuştu. Atatürk Orman Çiftliği'nin milletin mah olduğunu söyleyen Anburun şöyle devam etti: 'Çiftlik alanında kimse ozel hak iddia edemez. Benim hatır- ladığım kadanyla Atatürk o do- nemde hak iddia edenlere para- sını bir bir odedi. Hatta aynı ye- rin parasının birkaç defa oden- digi bile oldu. Başta hukumet, valilik, belediye olmak uzere herkesin buraya sahip çıkması gerekiyor." Uzmanlar kentin batı korido- runa doğru geüşmesi ve lstanbul bağlantısı nedeniyle çiftlik ara- zisi uzenndeki baskıyı "normaT olarak değerlendiriyorlar. Uz- manlar çiftlik arazisinin kulla- nımında "denge" kurulması ge- rektiğini ifade ediyorlar. ODTÜ Şehir ve Bölge Planlama Bölü- mü öğretım üyesi Prof. Dc Ü- han Tekeli, çiftlik arazisindeki küçülmenin özellikle otoriter idarelerin olduğu dönemlerde gündeme geldiğine isaret ediyor. Çiftliğin, kentin büyümesiyle beraber sürekli parcalandığını, baskı altında kaldığını ifade eden Tekeli şunlan söylüyor: "Askeri kundnşiar içia onend alanlar koparridı. Bnran dtesta- de sivil idarelerin hâkim oMa- fu döoemierde ise komıta kadar uzanan değisik kottanıslanı yer- ler aynkh. Ba parçalanma sttVed hftlâ sönnektedir." Kamuoyunun bu konuda ye- terli duyarlıhğı gösteremediğine işaret eden Tekeli, "öraegiıı yi- ne çok buyük bir alan olan OD- TÜ alanı, 400-500 hektar agaç- lanarak ve sörekü bafka kaHa- nıslann taleplerine iurfenite kamnoyunnn tepkisi harekete geçirilerek koruamaktadır" de- di. Tekeli, AOÇ arazisinin kentin batıya doğru gelisimini zorlaş- tırdığına da dikkat çekti. 2015 yılında Ankara planında kenrin etrafında oluşması öngö- rülen bir yeşil kuşak olduğunu anlatan Tekeli, bunun bir kısmı- nın gerçekleştığini, ancak yeşil kuşağın "inceidigjni" ifade etti. Yeşil kuşağın genişletümesi ge- rektiğini söyleyen Tekeli, kent vadilerinin yeşil alanla "şehrin içine giren kamalar" şeldinde bağlanması gerektiğini vurgula- yarak "Çiftlik, bu yeşil sistemin bir parcasidır. Yeniden gözdea gecirilmeUdir. Çiftlik yönetiaai- nin, parcalanmaya icten bir di- renç gösterdigini sanmıyorum" dedi. Geçen yıl AOÇ'nin kuruluş ve millete devredilme amacı dışın- da kullanıldığı gerekçesiyle TBMM'ye Meclis araştırması önergesi veren SHP Ankara Milletvekili Beşer Baydar ise Atatürk'ün varislerine bu ne- denle dava acmalannı teklif ede- ceğini söyledi. Yasa çıkartarak, arazi devrinin "bafka ei degiş- tirmeleri göigede bu-akmak n amacıyla yapıldığını öne süren Baydar, yapılan uygulamalann Aıaturk'un vasiyetine ters duş- tuğünü söyledi. AOÇ Müdürû Aytekin Ulgen ise çiftliğin par- çalanması konusunda değerlen- dirme yapmaktan kaçındı.