Katalog

CUMHURİYET/10 DİZİ-RÖPORTAJ 1 TEMMUZ 1990 Bertiriflen New librk'tan Faşizme karşı, iki yuvarlak k Eşcinseller 300 çeşit Londra'dan Bertolt Brecht'in evini gezerken önce kitaplar ve sadelik çarpıyor gözünüze. Eşyalar duvar kenannda; Brecht çabşırken dolaşmayı severmiş. GÜLTEKİN EMRE BERLİN — "Ne *Mı askerin k a n s " diye sonıyor Brecht bir şi- irinde. Faşizmin adıtn adım Av- rupa haritası ttzerinde ilerlediği yıÜarda, askerlerin kanlan da ka- tıhrlar yağmaya, talana. Prag'dan "ytiksei ökçcü pabnçtar"; Oslo'- dan "küçük bir knrk"; Rotter- dam'dan "bir şapka"; Brüksel'- den "incc danteller"; Paris'ten "ipekli bir dbise"; Bükreş'ten "bireteklik"; Rusya'dan "MrdaJ- lok örtiisü"... Brecht'in Doğu Berlin'deki, - aslında Doğu Berlin yok artık, dil alışkanlığı- evi öldüğü günkü ka- daı sade. Hep rneraklılaria dolup taşıyor. Helene WeigeFIe birlik- te yaşadıkları ev, iç içe geçmiş ti- pik Alman evlerinden. Pencereler avluya bakıyor. Odalar aydınlık, yatak odası karanlıkça yalnız. Yerkr parke. Tttm odalarda süs- Iü sobalar evin değerli bir eşyası gibi duruyor. Brecht'in evinde ilk göze çar- pan şey, kitap ve sadelik. Dün- ya ve Alman klasikleri, Brecht'- in yaşadığı dönemdekı yazarların kitapları ve önemli yazın dergile- rinin dltleri büyülüyor sizi hemen. Kitaplığın tam ortasında tngiliz- ce baskılı Wall VVhitman'ın tüm şürleri gözünüze çarpıyor. "Tek insanın şarktsmı söyiüyonım" di- yen VVhitman, "Kapatmayın kapdanmzı" diye sesleniyor san- ki dünyaya. "Yeni lıreamn şarkı- sını söyrüyornm." Brecht'in evinde masalann çok- luğu şaşırtıyor sizi. Neredeyse ber pencerenin kenanna bir masa konmus. Aslında Brecht, He- mingway gibi ayakta çalışmasını severmiş; çalışırken de dolaşma- sıru. Onun için evin içindeki eşya hep duvar kenarlanna dizilmiş. Odalann ortası boş. Eşya dediğim de kitaplık, elbise dolabı, ma- salar, iki daktilo, Konffiçyüs'ün iki resmi, küçük biblolar, rnask- lar, Lenin portresi, Kabuki Tiyat- rosu'nun bir programı, yatak odasının kapısının arkasında ası- lı bastonuyla kasketi, özgün bir Chagal deseninden ibaret... ölfl- münden sonra Helene Weigel'in düzenlediği taraca oldukça ilginç: Porselen yemek takımı, seramik esya.gümüş mutfak eşyası, bakır kaplar ve binbir güzel çiçek! Kuş sesleri sohbetinizi kesiyor. Bahçe- nin güzelliği ve bakımlüığı ruhu- nuza bir ferahlık veriyor. Brecht'i, yuvarlak gözlükleriyle sizi suzen bu küçOcük adamı dü- şünüyorsunuz. Alman faşizmin- den kacarak Avusturya, Dani- marka, Isviçre, Finlandiya ve ABD'de sürgün olarak yaşar. Git- tiği ber yere kitaplannı da götür- meye çaüşır. 1948'de Berlin'e döndüğünde dostlan, kitaplannı geri yollarlar Brecht'e. Demokratik Alman yurttaslan- nın kalbinde Brecht'in ayn bir ye- ri var. HCT evde neredeyse bir Brecht kitabı var. Brecht'in pek- çok şiirini ezbere bilen bu insan- lar, gelişmelerin hızmdan ürkmüş durumdalar. Tedirginler, huzur- suzlar, yeni yaşam biçimine alış- maya çahşıyorlar. Brecht Helene Weigel'le biriikte sade bir mezarda yatıyor. Mezar- lanna Demokratik Almanya'da- ki Neo-NazıJerce "Yahodiler dışan" diye yazüıyor, çiçekleri yolunuyor, koparılıyor. Brecht'in bir şiirindeki şu dize dilimden düşmüyor son gttnlerde: "Çekimne soru sormaktan arka- daş!" Manhattan'ın cinsellik sembolü Empire State Building, 'Homoseksüellik Haftası' şerefine eflatuna büründü. 5. Cadde'de her türlü eşcinsel eğilimi yansıtan pankartlarla, yaklaşık 200 bin kişi yürüdü. Her türlü farklılığın temsil edildiği yürüyüşe 300'e yakm değişik grup katıldı. ŞEBNEM ATtYAS NEW YORK — Geçen hafta sonu. Manhattan'ın cinsel sernbol- lerinden biri olarak nitelendirilen Empire State Building, 'Homo- seksüellik Haftası' şerefine eflatu- na büründü. Kentin göbeginde gö- ğe dimdik eflatun bir renkte yük- selen yapı, homoseksüellere, New York'un ilk resmi sdamıru Uetiyor- du. Aşağıda, 5. Cadde'de eflatun kurdeleler arasında yürüyen 200 bin kişi, her türlü cinsel eğilimi yansıtan pankartlanyla ilk kez bu denli resmilik kazanan bir özgür- lüğün taduu çıkanyordu. Birçok yürüyüşçü kollanna AIDS'ten ölen arkadaşlannın ad- larının yazılı olduğu pembe kur- deleler takmıştı. Siyahi Belediye Başkanı David Dinldns, beyaz pabuçlan ve beyaz takun elbisesi ile Lavanta Jane Çe- tesi'nin hemen arkasında yürüyor- du. Lavanta Jane Çetesi, siyah de- riler giyen motosikletli lezbiyenler- den oluşuyordu. Lavanta Jane Çetesi'nin önün- de, Homoseksüel Haklan İçin Ca- dılar ve Kâfırler Birliği vardı. Ki- liseden katılanlar ise Cadılar ve Kâfırler Birüği'nin önünde yürü- yorlardı. İki grubun birbirleriyle son derece iyi anlaştığı gözden kaçmıyordu. Yaklaşık 300 değişik grubun ka- üldığı yürilyüşte, Brooklyn Kadın Amerikan Futbolu Takımı'ndan New Yorklu Homoseksüel Yargıç- lar Birliği'ne, liberal kilisderin temsilcilerinden televizyon göste- rileri ile tanınan güreş kulüpleri, su homoseksüellerine kadar akla gelebilecek her türlü faıkhlığın temsil edildiğini izlemek raürn- kundü. Homoseksüellik Haftası'nın bu yıl en büyük sürprizlerinden biri ise Reformcu Musevi Sinagoglar Birliği'nin, aktif homoseksüel ha- hamlann hahamhğa resmen kabul edilecekleri yolunda aldıklan ka- rardı. Amerikan Hahamlar Mer- kezi Konferansı 101. Yıllık Toplantısı'nda alınan karar üzeri- ne, Brooklyn hahamlanndan Sal- kovitz, "Böyiece belki diger dın- iere ve graplara da örnek otustnrnnız" dr.'erek reformcu ha- harnlann tutumunu dile getirdi. Reformcu Judaizm olarak tanınan grup, Amerikan dindar Musevileri arasındaki en geniş grup. 1,5 rnil- yon üyesi olan grubun, aktif ho- moseksüelleri hahamlığa kabul et- me karan Musevi toplulugu ara- sında büyük bir kargaşaya neden oldu. Konferansın kabul ettigi ka- rar, "BfitÜB hahamlar, ciasd egi- linüerine bakırnıakmm secmiş ol- duklan kutsal görevi yerine getir- mc ftrsaüna sahip olacakür" şek- linde Kararda ayrıca, Musevi gelene- ğinin "yeni kusaldann yeüşmtsi, Musevi halkının devamı ve konın- raası açısından ideal insan Dişld- sioin tek eşli, yaratıcı, heterosek- siiel iHşkiden yana olduga" kay- dedildi. Konferans sırasında San Fran- cisco'dan katılan Hataam Yoei Kabn, yasarun çıkarılmasından . yana çabalarken, "Samyonnn Tann'nın bizden bekiedikleri ko- nnsnndaki anlayışıınız degismek- tedir. De^işme ise ber zaman zor olandır. Şimdiye kadar degişıne- den yana oldnk. Niçin şimdi sa- dece bn konada tatocn kalataın" şeklinde konuştu. Yürüyüşü protesto etmek için ellerinde haçlar taşıyarak gelen gruplardan biri Queens'ten Kato- liklerdi. Grubun taşıdığı pankart- lardan birinde tsa, "Büiınin AIDS'e tedavi yolo bnlnuaaa irin vermeyeceğim" diyojdu. Örubun içindekiler nefretle, homoseksflel- lere doğru, "Hepiniz sapıksınız. Gtinün birinde hepiniz AIDS'ten gebereceksiniz!" diye bağmyorlar- dı. Hare Krişna Hare HareBeatles, Maharişi Maheş Yogi'nin önüne diz çöküp saç sakal uzatıp 'Çiçek Çocukları'na örnek olmaya başlayınca, Batı basını, televizyonu Himalayalar'a akın etmişti. 'Krişna' tarikatı bugün 20 yaşında, 60'ların havasını soluyan 100 bin taraftan var. EDtP EMİL ÖYMEN LONDRA — Beatles'm yakı- şıklısı George Harrison, 1%9'da tutup da "Hare Krişna, Hare Krişna, Hare Hare, Hare Rama" demeseydi Batı, BengaJ icadı bu "tarikat" ile nereden tanışacak- tı? Beatles, Maharişi Maheş Yo- gi'nin önüne diz çöküp, saç sakal uzatıp 'Çiçek Çocukları'na örnek olmaya başlayınca, Batı basını, fotografçıları ve televizyoncula- nyla ücra Himalaya Dağlan'na Baykal Göln'ndeki ince knmiu koylar, çocnklar içte bir pfaıj rmhattatı saglıyor. Açıklarda ise yörenia vazgeçilmez yiyecekleri, Ringa bahklan, bahkçılan bekliyor. (Fotoğraf: Asena Özkan) Sibirya'dan Sibirya'nınortasında Baykal plajı Bratsk tOVTETLBI MMtti W0Ö0tlSTA« Baykal Gölü, 'sürgün beldesi' olarak bilinen ^1%' < a n ' n ü a m a s ı m P Sibirya'mn yaşam noktası. Dünyanın en büyük m Ya^n, s.cakhgfnio-Ti derece- taze su deposu ve en derin gölü Baykal,14 milyon yi buiduğu sibirya'da, "Baykal" hektarlık ormanlık alanın çevrelediği bir 'deniz.' sibiryabiar için muhtesem bir . . . . , . . . plaj. Minik kumlu koylann yaru yanın göbeginde böylesıne bir ya- ASENA ÖZKAN IRKUTSK — Sibirya, pek çok- lannm belleğinde Sovyetler Birli- ği'nin uçsuz bucaksız topraklan üzerinde "yaşamın olmadıgı" kı- raç bir arazi parçası ve "sürgiin beldesi" olarak yer etmiştir. Oy- sa Sibirya'nın yaşam ve güzellik dolu yerlerinin de olduğunu bu- ralara gelerek anlayabiliyor insan. Dünyanın en büyük taze su de- posu ve en derin gölü unvanlan- nı taşıyan Baykal Gölü, işte Sibir- şam noktası. Burjast, Yaky ve Evenk dille- rinde "deniz" anlamına gelen ve bir iç deniz kadar büyük olan Baykal Gölü'nde, 636 kilometre- lik uzunluk ve 80 kilometreye ula- şan bir genişlikte, insan kendini rahatlıkla bir denizde zannedebi- liyor. 1700 metre derinliğj ile dün- yanın en derin gölü kabu! edilen Baykal'm su havzası içinde yer alan 14 milyon hektarlık orman- lık alan da bölge için "yaşam sıra, göiün batı yakası ormansız, oldukça dik yamaçlarla çevrili. Yazın SOO'den fazla bitkinin açıp çiçek verdigi göl, kışın ocak ayın- dan mayısa kadar göllüğünü yi- tiriyor. Sibirya'nın dondurucu so- ğuğuna dayamayıp donan gölde, 1 metrelik bir buz tabakası olu- şuyor. Yazuı gölür> üzerinde ulaşım hoovercraftlar ile sağlanıyor. 636 km uzunluğundaki gölün ortasın- da ise "Ofcrhan" adası yer alıyor. Sayın veteriner hekim ve eczacılara Kanatlı hayvanların Mikoplazma enfeksiyonlarında (CRD) kullanılan uzun etkili SUANOVIL 50 soluble povvder 50 g spiramisin içeren 100 g'lık ambalajlarda veteriner tedavide kullanıma sunulmuştur. RHÖNE MERIEUX fisansı ile üretilmektedir. Kanatlı hayvanların Kolibasilloz, Tifo ve Kolera enfeksiyonlarında kullanılan IMEOUYL % 10 soluble povvder % 10 Flumekuin içeren 100 g'lık ambalajlarda veteriner tedavide kullanıma sunulmuştur. RHÖNE MERIEUX lisansı He üretHmektedir. Baykal'ın bir başından Olchan'a bizim deniz otobüslerinin çok da- ha hızhsı olan aletlerle ancak 5 sa- atte gidiliyor. Bir de hoovercraft ve otobüslerin ulaşamadıklan yer- ler var. Oralara ancak helikopter- le ulaşılıyor. Gölde yaşayan ringa balıkları yörenin vazgeçilmez yiyecekleri. Ringa, yemeklerde füme olarak sunulduğunda oldukça makbul bir balık, havyann ise buralarda sadece kırmızısını görmek müm- kün. Siyahını yöre halkı ta- nmııyor. Baykal'a 80 km. mesafedeki Ir- kutsk ise 600 bin nüfusu ile Sibir- ya'run en büyük yerleşim alanla- rından birisi. 'Ece Bölgesi,, Baykal'ı besleyen en büyük ne- hirlerden birisi olan Angora da Ir- kutsk'un içinden geçtikten sonra Baykal'a dökülüyor. Ancak bu "yaşam aoktası", dünyanın hemen her yerinde ol- duğu gibi, dolu dizgin bir kirlet- me isterisiyle karşı karşıya. Tam 336 nehrin aktığı Baykal Gölü'ne taşınan zehirli atıklar ve keresteler, burada yaşayan balık- ların ve diğer canlılann kitleler halinde ölümüne yol açıyor. Şu ana dek 100 çeşit kadar bitki ve hayvanın yok olduğu göz önüne alınırsa "dttnyayı ayağa kaldıran" çevrecilerin bu "yaşam noktasına" da el atmaları gereği Sibiryalılarca dile getiriliyor. BODRUM'DA SİMDİ ECE VAR. 9 0 8 1 17 2 6 6 Eczacıbası SATILIK DAİRE 80 m 1 38 milyon Fidanlık-BOSTANCI Tel.: 364 61 38 KİRALIK YAZLIK Silivri Semizkum Basınkent-4'te 55 m 2 dubleks daire kiralıktır. Tel: 346 26 41 - 361 36 97 akın ettiler; Beatlelar'ın, uzaktan titrek ve bulanık objektiflerle gö- rüntülerini yakalamak için. Şim- di hepsi arşiv nimi bunlann. 20 yıl öncenin teknolojisi, Birinci Dünya Savası fîlm sahneleri ka- dar köhne. Ama Beatlelar'la Ba- tı'ya, lngiltere'ye gelen "tarikat", onlardan sonra da devam etti. "Krişna" hareketi şimdi 20 ya- şmda. 100 bin taraftan var. Atom bombası tehlikesi hızla azalan dünyada ebedi banş ve ebedi kar- deşliğin, çevre koruma ile sağla- nacağını söylüyorlar herkese. 5 yıl önce hepsi "Bombaya hayır" diyordu. Kafalan kazılı, arkalannda kı- a bir at kuyruğu. Yüzlerinde nu- ani bir ifade. Turuncu kılıklı olanlar cinsellikten kaçınanlar. Bunlar "perhizci". Aralarında perhizci olmayıp evlenenler var. O zaman da Ustlerinde beyaz "dhoti" ve beyaz gömlek. Turun- cularla beyazlar bir arada. tnanç- ları aynı. Uygulamalan farklı. Hemen hepsi 60'lann 'Çiçek Ço- cuklan'ndan kurtulamamış. Ama her yaz yaptıklan büyük festiva- ie 15-20 bin taraftar katıhyormuş. Yeşil, kırlık, Londra'ya yakın sa- yılır bir köyde, bir küçük maukâ- nede "yönetidler" oturuyor. 20 yıldır Ingiltere'de süren bu "Urikaf'ın yaşgünü kutlaması müzikli ve çmgırtılı. Ellerinde tef- ler, yüzlerinde sürekli tebessf dudaklarında "Hare Krişna nakaratıyla sokaklarda. "Alter- natif toplum" taraflarları. Yeşil- çi, silahsızlanma yanhsı, etyemez- otyer, sigara, içki, uyuştumcu karşıtı, kürtaja ve evlihk öncesi ya sa dışı ilişkiye hayır. "Temiz ha- yat". Amaç "Krisna'yı tam- mak". Krişna kim? Herkesin Krişna'sı kendine göre. Kopenhag'dan 'Sağhkh seks'ten porno dergilere FERRUH YILMAZ KOPENHAG — Şiradilerde her şey ve herkes Dünya Kupası*y- la ilgili ya, Hintli Gurulardan biri "valnızca sajbksu bir seks hayatı yaşayanlar holigan olur" buyur- muş, sonra da eklemiş: "Balan ts- vec'te hiç fotbol şiddeti yaşaaıyor mu?" Büyük bir esefle okudum Gu- runun söylediklerini. Isveç kapı komşumuz, aşağı yukan aynı di- li konusuyoruz. Isveçlilerin ya muhabbetlerini pek yakındaa ledigım söylenemese bile bildiğun, bu konuda Danimarka'dan daha tutucu olduklan. Danimarka bu konuda dünyanın en liberal ülke- lerinden biridir demek pek yanlış olrnaz. örneğin Danimarka'da politikacılar asla yatak ilişkileriyie değerlendirilmezler. Danimarka Başbakanı'nın kaçamaklan gaze- tecilerin kendi aralannda dediko- du malzernesi olsa bile basında sa- dece "kim kimle ne yaptT'yı ya- zan renkli dergüerin dedikodu kö- şelerinde, o da ünali bir şekilde yer alır. Böyle bir şeyin politik skandal haline gelmesi söz konu- su bile olamaz. Danimarka kanunlarına göre evlilik dışı ilişki, hâlâ boşanma nedenidir. öbür taraftan evlilik dışı Uişkilerin ne öicüde bosanma- lara yol açtığı da tartışılabilir. Yani Danimarka bizim Gunı- nun deyişiyle "sağlıkiı bir cinsd yaşanın" hükürfl sürdüğu ulke- lerden biridir herhalde. Danimarka aynı zamanda tam bir porno dergisi cennetidir. En acil üıtiyaçların buiunduğu gece- ci dükkânlann vitrinleri bile en- vayi çeşit porno dergilerle dolu- dur. 5 milyonluk bu küçük ülke- de en temiz kuşe kâğıda basılı hem de Danimarkaca onlarca porno dergisi bulmak rnümkün. Hemen hemen hepsi erkeklere yflnelik olan bu dergüerin ortak özelliği değişik cinsel eğilimleri içerseler bile dnselliği sunuş açı- sından monoton ve fantezi yok- sunu olmalan. Tabii hepsinin er- kek dergileri olarak cinselliğe er- kek gözüyle baktıklannı söylemek gereksiz. Şimdi porno dergilerinin yay- gnihğı, Danimarka'da cinsel ya- şamın özgür ve dolayısıyla saglıkh olduğu düşüncesini doğurabilir. öbür taraftan cinsel sorunlannı çözmüş insanlann neden bu ilkel ve fantezisi kıt dergilere ihtr duyduklan da başka bir soru c rak ortaya atılabilir.' Yine cinsel acıdan "saghldı" binlerce erkeğin hem de evli olduklan halde her gün fahişelere milyonlarca kron yatırdıkları da sorulabilir (Araş- tırmalar, fahişelere giden erkek- lerin hemen hemen hepsinin evli olduklanru gösteriyor). Hintli Gurunun sağlıkiı cinsel in- sanlan hâlâ neden gayri safi mil- li hasılarun büyük bir kısmını cin- sellik satın almak için kullanıyor- lar?