Katalog

Cumhuriyet67. YıJ; Sayı: 23630 Kunıcusu: Vunus Nadi 800 TL. Haziran 1990 Pazartesi DoğuAvrupa'dakigelişmelerdensonraAGİKbünyesindekiilktoplantı yarın gerçekleşiyor Kopenhagda 35 ülkenin gündemı: IıısaııhaklarıGAZETECİLER Açlık grevi 20. gününde Haber Merkezi — Yayın yoluyla "ko- münizın propagandası" yaptıkları gerek- çesiyle çeşitli ceza maddelerinden yuzlercı yıla mahkûm olan gazetecilerin açlık grevi 20. gününe gırerken konu uluslararası ku- ruluşlann da dikkatini çekmeye başlıyor. Uluslararası Basın Enstitusu IPI, önceki gun Cumhurbaşkant Turguf ÖzaJ'a yolla- dığı mektupta, Çanakkale Cezaevi'nde aç- lık grevine giden 5 yazı işleri mudüriinun serbest bırakılmasını ve 141-142. madde- lerin gözden geçirilmesini istemişti. Turki- ye'deki "mahkûm gazetectler" konusunun Kopenhag'da bugun başlayan AGİK İn- san Hakları Toplantısı'nda "düşünce öz- gürlüğü"ne ilişkin olarak gundeme geti- (Arkası Sa..l6, Sü. 7'de) DARGEÇIT OLAYLARI 26 kişi savcılıkta ADANA (Cumhuriyet Guney tlleri Bü- rosu) — Dargeçit olaylarının ardından gözaltına alınanların bugün adli makam- lara sevk edilmeleri bekleniyor. SHP Mar- din tl Başkanı Mehraet Gulcegun. "Göz- altılan kesinlikle tasvip etmiyoruz, çıin- ku ortada suç mahiyeti yoktur" dedi. Mar- din bağımsız milletvekili Ahmel Tlırk, "Özel tim keyfine gore insanlan lopluyor, götüriıyor. İnsanlar tamamen polisin iıı- safına bırakılmıştır" diye konuştu. SHP Diyarbakır Milletvekili Hikmet Çetin de "Olavların kimler tarafından organize edildiginin saptanamadıgım" behrterek, "Dileğimiz masum vatandaşlara insanca davranılmasıdır" dedi. (Arkası Sa. 16, Sü. 7'de) DİLEKÇE VERtYORLAR Yasal TBKP başvurusu ANKARA (Cumhuriyel Biırosu) — Turkıye Bırle>ik Komunist Partisi (TBKP) bugun resmen kuruluş başvurusunda bu- lunuyor. Içişleri Bakanlığı'na bugun sa- at 11.00'de kuruluş dilekçesini verecek TBKP'liler arasında 900 gün tutuklu ka- lan Haydar Kutlu ve Nihat Sargın da bu- lunuyor. TBKP basın burosundan dun ya- pılan açıklamada, partinin temel amacı- nın, sansursüz, surgunsüz, duşunen, kor- kusuz, demokraük bir toplum yaratılması olduğu vurgulandı. TBKP yöneticileri geçen cuma gunu Içişleri Bakanlığı Genel Sekreterliği'ne başvurarak partinin kuruluş dilekçesini vermek uzere randevu istedıler. Bakanlık (Arkası Sa. 16, Sü. 6'da) Sorunlar AGİK İnsani Boyutu, Paris'te 1989'dayapılan ilk toplantının tersine, Doğu Avrupa'daki gelişmelerin yaşandığı bir ortamda gerçekleştirilecek. Toplantıda masaya hukukun üstünlüğü, temel insan ve azınlık hakları, din özgürlüğü gibi önerilerin getirileceği bildiriliyor. Türkiye zorda Batıh diplomatlar toplantı sonundâ "azınhklar" konusunda çıkacak kararlarla ilgili olarak, Türkiye'nin durumunu şöyle özetlediler: "Türk heyeti, azınhklar konusunu arka plana itmeye kalkarsa, Türk azınlıkların haklarını da küçümsemiş olacak. Öte yandan azınhklar konusuna ağırhk verirse, bu kez kendisini de AGİK üyeleri nezdinde yükümlülükler altına sokmuş olacak!' FERRUH YILMA2 ve SEMİH İDİTin haberi 16. Sayfada HELSİNKİ'DEN KOPENHAG'A AGİK 16. Sayfada "" AGİK İNSANİ BOYUTU 16. Sayfatfa Bush ve Gorbaçov düzenli olarak buluşacaklar, Almanya için anlaşmayok Zirve ımmtla sonuçlandıBush ve Gorbaçov dün düzenledikleri basın toplantısında bundan böyle düzenli olarak buluşmaya karar verdiklerini açıkladılar. Gorbaçov VVashington zirvesini "fevkalade önemli bir toplantı" diye nitelendirdi. İki lider birleşik Almanya'nın askeri statüsü konusundaki • temel görüş ayrıhklarının devam ettiğini belirttiler. Bush, "Başkan Gorbaçov birleşik Almanya'nın NATO üyesi olmasını kabul etmiyor" dedi. Gorbaçov, İsrail'i uyararak "Şovyet Yahudilerinin işgal altındaki topraklara yerleştirilmesi devam ederse çıkış iznini askıya almayı düşünebilerim" dedi. Bush da Sovyet Yahudilerinin işgal altındaki topraklara yerleştirilmesine karşı olduğunu söyledi. Gorbaçov, Bush'u ülkesine davet etti. 3. Sayfada BARIŞ tÇtN DUA - ABD ve SSCB Başkanları George Bush ile Mihail Gorbaçov, Camp David'de 12 saat göriışerek bolgesel sorunları Urtıştılar. tki lider, Etiyopya konusunda anlaşmaya vardıklannı söylediler. (Fotoğraf: AP) WASHINGTON'DAN Maç centilmence oynandı Amerikan seyircisi izlediği maçtan mernnun görünüyor. İki takımın kaptanları da "centilmence" bir oyun çıkarmaktan ve tur atlamaktan hoşnutlar. Bazı seyirciler ise maçtan rahatsız. Sovyetler Birliği'nin "küme düşmesini" isteyen bu çevreler Başkan Bush'un "centilmence oyununu" eleştiriyorlar. AHMET TAN'ın yazısı 3. Sayfada NOTLAR Gorbi'ye kapitalizm dersleri SSCB lideri dün ABD'nin en büyük 15 şirketini barındıran Minneapolis kentinde 150'den fazla Amerikalı işadamı ile görüştü. İşadamlarının "Gorbaçov'a kapitalizmi öğreteceğiz" şeklinde konuştukları bildirildi. 3. Sayfada AZERİLER Demokrasi arayışı Kayseri'de Azerbaycan kongresine katılan Azeri aydmlan, nihai hedeflerinin bağımsızlık olduğunu ancak şu aşamada parlamento için demokratik seçimlerin yapılmasının, ön plandaki amaçları olduğunu vurguladılar. GENCAY ŞAYLAN'ın yazısı Arka Sayfada İNGİLTERE: BİR ZAMANLAR SDP VARDI EDİP EMİL ÖYMEN'in haberi Arka Sayfada GorbaçoVun başdanışmanları Arbatov ve Falin, Cumhuriyefin sorularını yanıtladı: îşbirliği için taııı fırsatGeorge Arbatov Türkiye'yi Sovyetler Birliği ile bağlan giderek güçlenen geleneksel bir komşu olarak görüyorum. İlişkilerimizi geliştirmek için şimdi çok iyi bir fırsatla karşı karşıyayız. Türk ordusu çok büyük, gerçi bizi korkutacak kadar büyük değil ama herhalde size çok pahalıya geliyordur. Y alentin Falin Türkiye ile Sovyetler Birliği arasında işbirliği için birçok imkân var. Bu imkânlar görüş ayrıhklarının varlığına rağmen giderek önem kazanacak. Görüş ayrılıklarırnız olabilir. Ama görüş ayrıhkları olması siyasi, ekonomik ve diğer konularda işbirliği yapamayız anlamına gelmez. UFUK GÜLDEMİR WASHINGTON — Turk - Sovyet ilişkilerinin 40. vıllının kutlandığı şu günlerde, Cumhu- riyet ve Milliyet gazetelerinin so- rulannı yanıtlarken ust duzey iki Sovyet yetkili, dunyanın değişen siyasi ikliminın Türk - Sovyet ilişkjleri bakımından yeni bir dö- nem başlatacağını kaydettı. Gor- baçov'un yakın danışmanlann- dan George Arbatov .Turhye ve Sovyetler'in bölgede ortak çıkar- lan bulunduğuna dikkat çeker- ken, Sovyet liderinin baş dış po- litika danışmanı Valentin Falin, "Türkiye ve SSCB'nin işbirliği için bir çok imkân var. Bu im- kânlar, gorüş ayrılıklarının varlığına rağmen, giderek önem kazanacak" dedi. lkisi de aynı zamanda Komü- nist Partisi Merkez Komitesi uye- si olan danışmanlardan Falin, ayrıca, merkez komitesi uiusla- rarası bolümünün de yöneticisı. Washington'a uzerinde Sovyet ve Amerikan bayrağı olan kravatıy- la gelen Arbatov ise Sovyet Bi- limler Akademisi Amerika ve Kanada Enstitüsü yoneticisi. Ar- batov aynı zamanda Yüksek Sovyet uyesi. Arbatov, yeru siyasi iklim için- de nasıl bir Türkiye görduğu so- rusunu şoyle yanıtladı: "Degisik bir Türkiye. Türki- ye'yi Sovyetler Birliği'nin kom- şusu olarak göruvorum. Bağlan giderek artan geleneksel bir kom- şu, Turki>e, Atatürk devrimin- den sonra Sovyetler Birliği ile ilk ilişki kuranlar arasındadır. Bu ilişkileri geliştirmek için şimdi çok iyi bir fırsat ile karşı karşı- yayız. Hatta işbirliği başlatmalı- yız. Gelişen ilişkiler zaten gözle görunür hale gelmeye başladı. (Arkası Sa. 19,Sü. l'â~) 1 ilçe ve 50 beldede belediye başkanlığı seçimiyapıldı Miııi seçim ANAP'ın77 bin 155 seçmenin kayıtlı olduğu 1 ilçe ile 50 beldede yapılan belediye başkanlığı seçimlerinden 29'unu ANAP, ll'ini SHP, 5'ini DYP, 4'ünü RP, l'ini de MÇP adayları kazandı. Sayımı tamamlanan 65 bin oyun yüzde 37.6'sını ANAP alırken, yüzde 24'ünü SHP, yüzde 20.6'sını da DYP aldı. tç Politika Servisi — 30 ile bağlı bir ilçe ile 50 beldede yapılan "mini seçim"de en çok oyu alan parti ANAP oldu. Belediye başkanlığı seçimi yapılan tek ilçe Meriç'te SHP kazanırken, 50 beldedeki bele- diye başkanhklarından kesin oünayan sonuçlara göre 29'unu ANAP, 10'unu SHP, 5'ini DYP, 4'ünü RP ve l'ini MÇP adaylan aldı. Antal- ya'nın Manavgat ilçesine bağlı Ço- laklı'da DYP adayı Hasan Coş- kun ile ANAP adayı Mustafa Atabakar'ın oylan eşit çıkınca ikinci kez sayım yapılması karar- laştmldı. Dün yapılan 'mini seçimler"de sayımı tamamlanan 65 bini aşkın oyun yüzde 37.6'sını ANAP, yüz- de 24'unu SHP aldı. DYP'nin oy oranı yuzde 20.6, RP'nin yüzde 9.6, DSP'nin yüzde 3.8, MÇP'nin yüzde 2.5, SP'nin yuzde 0.3, IDP- nin de yuzde 0.1 oldu. Bağımsız- lar da toplam yüzde 1.8 oy aldı. 26 Mart 1989 yerel seçimlerin- de ise bu beldelerde oyların yüz- de 31.8'ini alan SHP birinci parti olmuş, ANAP oylarını yüzde 22.7'sini, DYP yuzde 21.3'ünü RP yüzde 11.7'sini, DSP yüzde 8.8'ini, MÇP yüzde 3.2'sini, IDP de yüz- de 0.5'ini almıştı. 1987 milletvekili genel seçimle- rinde ise seçim yapılan beldeler- de oyların dağılımı şöyle olmuş- (Arkası Sa. 9, Sü. l'de) CÛNEYT ARCAYÛREK yazıyor Bu Sonuca Bu Davul ANKARA - Elli bir beldede seçim yapdıyor, 30'unu ANAP alıyor, parti merkezi göbek atı- yor, bayan bakanımız Aykut Hanım bile ortada, halay çe- kıyor. 30'u 10'la çarpın, ANAP merkezinde üç bin davul ça- lınıyor. Sanırsınız ki genel seçim, beklenmeyen sonuç, tükenen ANAP yine tek baştna iktidar- da. 28 milyon seçmenin an- cak 400'de birinin katıldığı se- çim, sadece Akbulut'un lider- lığini kurtarıyor. ANAP'a mo- ral aşılıyor. Enjektörün içine doldurulan sıvı deviet olanak- ları adını taşıyor. (Arkası Sa. 9, Sü. 1 'de) ANAP'ta halay çekerek kııtlaıııa Seçim sonuçlarını 'ANAP'ın zaferi' olarak değerlendiren bakanlar ve milletvekilleri, parti binası önünde davul zurna eşliğinde halay çektiler. Başbakan Akbulut 'Yenilen her gün seçim ister. Üçüncü, dördüncü parti durumuna düşenlerin arzusu ile seçim olmaz. ANAP, Türkiye'nin en büyük partisidir" dedi. 9. Sayfada BAYKAL İZMİR'den HİKMET ÇETİNKAYA Ne Çıkarsa... İZMİR — Sandıktan çıkan sonuç ne olursa oJsun, muha- lefet ANAP'ı erken seçime çağırıyor. Hem Demirel hem de Inönü ağız birliği etmisçe- sıne aynı çağnyı yineliyor: —51 beldede yapılan yerel seçimin sonucu önemli değil, erken seçime var mısınız? ANAP günlerdir başbakan, bakanlar, milletvekili kuşat- masıyla 51 beldede "ne ister- seniz vereceğiz, oyunuzu bi- ze verin " çağrısıyla 70 bin oyun peşıne düştü. Muhale- (Arkası Sa. 19,Sü. 7'de) Şaşııtıcı değilMini seçim sonuçlarını değerlendiren SHP Genel Sekreteri Baykal, "Bunların tamamına yakım yeni oluşmuş belediyelerdir. Bunlar kasaba seçimi olmuştur. Köy, kent ve metropol yoktur" dedi. Baykal erken seçim istedi. ANKARA (Cumhuriyet Buro- Çünkü bu seçimlerin hangi koşul- su) — SHP Genel Sekreteıi De- niz Baykal ANAP'ın seçim yapı- lacak bolgelerde deviet olanakla- rını "şantaj ve pazarlık" konusu olarak kullandığını belirterek, "Bu sonuçlar şaşırtıcı değildir. DEMIREL lar içinde gerçekleştirildiği ununıi- mamaltdır. A\rıca 70 bin seçme- nin O} kullandığı bu seçim bolge- leri Türkiye'nin tumunu temsil et- me durumunda değildir" dedi. (Arkası Sa. 19, Sü. S'de) Sandık koyunDYP Genel Başkanı Demirel "Siyasi iktidar bu sonuçlardan halkın kendisinin arkasında olduğu sonucu çıkarıyorsa, genel seçime gitmesi gerekir" diye konuştu. ANKARA (Cumhuriyet Büro- su) — DYP Genel Başkanı Süley- man Demirel "mini yerel seçimleri" değerlendirirken en bü- yuk korkusunun iktidann yeni zamlar yapması olduğunu belirte- rek, "Bunu başan sayıyorlarsa. gelsinler gend seçime gidelim" dedi. Sonuçlan önemsemediğini kaydeden Demirel, "Onlann al- dığı oylar bizim oylanmız. Biz bu- nu toparlanz. Türki>e'de bagün 28 milyon seçmen var. Bu seçim- (Arkası Sa. 9, Sü. 4'de) Yine İnsan Hakları... -Darışın damgasını daha çok vurabılece- ği bir dünyaya doğru yol alıyoruz. Amerikan ve Sovyet liderleri George Bush'la Mihail Gorbaçov'un VVashington Doruğu bu açıdan olumlu bir gelişmeyi vurguladı. Geçen aralık ayındaki Malta Doruğu'nda soğuk savaşı noktalamış olan iki lider, bu kez de 'nükleer korku'yu hafifleticı yönde adım attılar ve daha az silahlı bir dünyaya dönük kapıyı araladılar Bu gelişmelerin altını çızdıği bir gerçek var- Artık günumüz dünyasında sorunların, anlaşmazlıkların savaşla, askeri guçle çözü- lemeyeceğının bilıncıne gittikçe daha çok va- rılıyor. Ulkelerın gucü artık sahıp oldukları tank, top sayısıyla değil, bılgisayar çıplerıy- le ölçülüyor. Bir yanda ekonomik güç ve ya- rış, bilım ve teknolojıde vanlan düzey, öte (Arkası Sa. 16, Sü. l'de) HASAN CEMAL • Moskova anlaşma önerdi James Baker'a gore Moskova zirvede birleşik Almanya konusunda NA TO- ^ arşova Paktı anlaşması önerdi. 3. Sayfada • Miçotakis, Birand'ın konuğu 32. Gun'de Yunanistan Başbakanı Miçotakis, Türkiye'nin AT'ye başvurusu hakkında görüşlerını dile getirecek. 4. Sayfada • Baharın Bittiği Yer Yunus Nadi Armağam'nı kazanan Feride Çiçekoğlu 'nun senaryosundan Ziya Öztan'ın TV'ye uyarladığı tek bolümlük drama ekrana \ geliyor. Başrolde Zuhal Olcay oynuyor. 4. Sayfada • TBMM bu hafta tatile giriyor Bakan Kurt hakkında verilen gensoru ve 8 ıldeki olağanüstü hal ele alınacak. 11. Sayfada • Elmas hanedanının gözyaşları Gıiney Afrika'mn elmas kralı, The Intependent gazetesme ilan verdi. Ekonomide m Sertliğe göz yuman yandı FIFA Genel Başkanı Havalange, sert futbola göz yuman hakemlerin ulkelerine gönderileceklerini söyledi. '98 Dünya Kupası Fransa'da Sporda • Beckenbauer takım kuramıyor F. Alman Milli Takımı ideal kadrosunu henüz kuramadı. Şampiyonluk primi 210 milyon. Sporda • Tarihin görsel anlatımı Fotoğrafı bir sanat dalı saymıyor Ara Guler. 'Ben gazeteayim' diyor. 'Tarih artık yalmz masa başında yazılmıyor.' Arka Sayfada OZEL OKULLAR SINAVI SORULAR YANITLAR 10. SAYFADA Üç soruda tartışma Özel Okullar Giriş Sınavı Sayısal Bölüm'deki 33 ve 37. soruların aynı bilgiyi istediği, Sözel Bölüm'deki 24. sorunun ise ilkokul müfredatına uygun olmadığı bildirildi. 10. Sayfada