Katalog

Cumhuriyet Sahıbı: Cuınhurıycı Malbaacılık ve Ga/clccılik [uık Anunim Şırkcıi aıiına Nıdlr Nıdl # Gcncl Yayın Mudürü: H ı i a n (>m«l. Mucssesc Muduıu Kmlne llşıkliKİI. Yazı Ijkrı Muduru: Okıy (.oncnsin, • Hahcr Mcrkc/ı Muduru: Yal(in H«>er. Sayfo Üu/eni Ynneımrni: All Acar, # lenmlcılvr. ANKARA: Ahmcı T»n, IZMİR Hlkrotl (.tünkay», ADANA: Çttin Yigcnoglu It l'olılıU (rlal Batbngıv. Dıs Haberlcı h^un Bakı, hknıınmr Onglı lurhın. I) Scndıka. S"kmn ktlrnct. kulıur ( rlal Hilrr. Htılım. (#noı> Şaybn, Huhcr Araştırma limel Bcffcan, Yun Habcıkrrı. Nevdrl Duftan. Spor l);nıı>nıaıır AMulkadir Vucrhnan. \hn Yanliir Rfrnn (,«lıjk«n, Aı«lııına Ş*hin Alpv. Du/cllmr AMulUh Yuın. # koordınaıoı Ahmrl Konıhan, • M.ılı l>kı Lrol trkut, # Mıılusebe. Bıilrtıl Wım # Buıçc Tl.ırıUınıa Srvgl OunMlbc*«>*lıı 0 KckUnı A>»» lonın. 9 ' k Yavırılrır Hul» Akynl • Idaıc Hıısnln <.urrr. # Mclrıu Ondrr <,*»%, # Hılgıltknı. Mıil lıul. 0 Ptıvınd, V>«i Bosunnoglu. «rjwı .. >./>un ( uıııhurıyCT M«tba».ılıl w (iurucilik T.A.Ş. Turk l H'M f« >'k MftktHnhul Trl MJ m < H (2(1 hal), l«cx 22246 tıx (II 52* «0 72 0 «ım.(ur »nk.m /,yj (okal|. H l > Inkılap S. Nıı: W/4. Trl 13] II 4U7. ldcx. 42344 Hut (4) 133 (>" M 0 ImUr II /ıyn B K 1)52 SJ/3, TH: II 12 30. Id«: 52JJ9 Fk>: 1)1) 19 53 60 # 4dan»: lıuıııu < aıl 114 S. N»: I Kal I. Td 19 37 52 14 hal). Trl»: 62155, Fu (71) 19 37 5] TAKVİM: 14 HAZtRAN 1990 Imsak: 3.25 Güncş: 5.24 Oğle: 13.09 Ikindi: 17.08 Akşam: 20.43 Yatsı: 22.34 Cezayir'de tek parti döneminden sonraki ilk serbest yerel seçimi radikal Islamcılar kazandı. îslami Kurtuluş Cephesi lideri Madani, "Bu bir zaferdir" dedi. İktidarda bulunan Ulusal Kurtuluş Cephesi ise yüzde 34 oranında oy toplayarak, ikinci sırada yer aldı. Islamcılar, hükümetin çekilmesini istiyor. Cezayir 'Allahüekber' dedi KİMLİK KARTI CKZAYİK Kesmi adı: Cezayir Uemokratik Halk Cumhuriyeti Yönelim biçimi: Ick medisli sosyalist cumhuriyet Nüfusu: 25 milyoıı 63 bin (1989) Vü/ölçümu: 2 milyon 381 bin 1 741 km Dili: Arapça, Berberice, Iransızca Kesmi din: tslam Etnik yapı: Arap yüzde 75, Berberi yüzde 25 Bnşkeni: Cezayir l'ara birimi: Uınar l retim: Pctrol, otomobil, tckstil ürünlcri, demirçelik. GSMH: 58 milyar dolar (1986) Kişi başına ulusal gelir: 2.645 dolar (1986) Dışalım: 7.4 milyar dolar Dışsulım: 7.8 milyar dolar Okuryazarlık oranı: YUzde 52 (1987) konuşuyor: "Bizim bir İslam alternatifine ihtiyacımız var. Biz bir İslam iktidarı inşa edecegiz ve bu iktidar yalnızca Kuran'ı ve İslam yasalannı izleyeceklir." Yaklaşık üç milyon taraftarı olduğu tahmin edilen "tslami Kurtuluş Cephesi" "özellikle gençier arasmda kök salmış durumda. Ve 25 milyon kişinin yaşadığı Cezayir'de, nüt'uun yaklaşık Uçte ikisi 25 yaşın altında ve bu genç insanların da yarısı işsiz. Gençlerin içinde bulunduğu çaresizlik ve umutsuluktan yararlanmasını bilen Madani, "Sosyalist diktatörlıik«en sonra genç kuşak flkirsiz bir noşlııgun içinc sürtiklendi. Bir çıkış yolu aradı ve bunu Kuran'da, İslam'da buldu" diyor. 28yıldır ilk kez yapılan serbest yerel seçimlerde sandıktan şeriatçı İslami Selamet Cephesi çıktı EuroDomino biletle Avrupa • ANKARA (AA) Avrupa Turizm Yılı dolayısıyla Türkiye'nin de aralarında bulunduğu 20 Avrupa ülkcsindc demiryollarıyla seyahati özendirmek amacıyla EuroDomino adı verilen ortak bilet uygulaması başlatıldı. EuroDomino biletlerinin bir ay süreyle geçerli olduğu ve her ülkede bej gün süreyle sıııımz scyahat etme iınkânı sağladığı bildirildi. TCDD Genel Müdürlüğü'nden alman bilgiye göre EuroDomino'dan en az iki ülke için satın alınması zorunluğu bulunuyor. Uygulamayla, seyahal edilecek ülkelere kadar yine demiryollurının kullanılması halinde transit geçilen ülkelerce de yüzde 25 indirim yapılacak. EuroDomino uygulamasının 30 Nisan 1991'e kadar geçerli olacağı ülkeler ve Türk I irası karşılığı bilet fiyatlan şöyle: Lüksemburg (78.650), isviçre (488.050), Yunanistan (78.650), Portekiz (170. 350), Çekoslovakya (353.750), Federal Almanya (497.900) ve Doğu Almanya (445.500), Danimarka (448.750), Italya (484.800), Yugoslavya (183.450), Macaristan (101.550), Hollanda (186.700), Norveç (625.650), Avusturya (376.700), lspanya (225.500), lsveç (674.750), Belçika (176.900), Fransa (524.100), Finlandiya (491.350) ve Türkiye (196.550). Dış Haberler Servisl Cezayir'de 28 yıldan bu yana ilk kez yapılan serbest yerel seçimleri, radikal Islamcılar kazandı. Katılma oranının, yüzde 60 dolayında gerçekleştiği seçimde, 'Islami Selamel Cephesi', yüzde 53 oranında oy alarak büyük oy sağladı. 'Ulusal Kurtuluş Cephesi' ise yüzde 34 oyla 28 yıldır süren yerel iktidar tekelini yitirmis oldu. Seçimden başarıyla çıkan Islami Kurtuluş Cephcsi'nin lideri Abbasi Madani, sonuçların açıklanmasından sonra yaptığı açıklamada, "Bu, tartışmasız bir zaferdir. Bu, ilk kez özgürce oy kullanan Ce/ayir halkının ve demokrasinin zaferidir" dedi. Madani, konuşmasında, ulusal meclisin dağıtılması konusunda iktidarla görüşmclere başlayacağını söyledi. tslami Setamet Cephesi seçim propagandasını "Allah yanlıları" ve "Şeyian yanlıları" teması Uzerine oturtmuştu. Scçim faaliyetleri sırasında temel slogan "Bize oy vermek Allah'a oy vermektlr" biçimindeydi. Selamet Cephesi yandaşları mitinglerdeki "Allahiiekber" sesleri ile Avrupa kamuoyunu derinden etkileyen bir tablo çiziyorlardı. Şeriat düzenini savunan İslami Kurtuluş Cephesi, ulusal meclisin tSLAMCILARIN A IAĞI Cezayir Islami Kurtuluş Cephesi lideri Abbasi Madani ve yandaşları seçim propagandası sırasında bir toplantıda. dağıtılmasını istiyor. Parti lideri Abbasi Madani'nin, seçim önccsindeki koııusmalurı sırasında, çok partili dUzcnin koıunacağını ısrarla vurgulamasına karşın diğer parti yetkilileri, demokratik clu/enin Islami kurallara uygun olmadığı yolunda beyanlarda buhınınıışlardı. Seçimler öncesinde partiler arasında başlayan karşılıklı suçlaına kampanyası, dün sonuçların açıklanmasından sonra da sürdü. önceki gün yapılan yerel seçimler, iktidardaki Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin hile yaptığı gerekçesiyle bazı muhalefct partileri tarafından boykol edilmişti. Scçiın önccsindc muhalefetin aday listelcrinin gerekçcsiz olarak geri çevrildigi vc iktidarın, elinde bulundurdugu kitlc ilctişim araçlarını tek yanlı oiarak kullandığı iddiasıyla Sosyalist Güçler Cephesi ve Demokrasi Hareketi adlı partiler seçimden çekilmişleıdi. tktidarduki Ulusal Kurtuluş Cephesi ise Islami Kurtuluş Cephesi'nin, "sevmenlere manevi baskı uyguladıgı ve seçim yasasını açıkça ihlal ettiği" gerekçesiyle, başkent Cezayir'in bazı bölgelerinde seçime katılmayacağını açıklamıştı. Seçim sonuçlarının dün açıklanmasından sonra, tslami Kurtuluş Cephesi lideri Abbasi Madani, seçimlerin adil bir biçimde yapıldığını ve hilc karıştırılmadığına inandığını açıklarken, iktidardaki Ulusal Kurtuluş Cephesi vc diğer muhalet'et partileri, Islamcıları, hilc yapmakla suçladılar. Seçimlcr üncesindc, radikal lslamcılar'ın sokaklardaki kadınlara saldırılaıda bulunmaları ve gece kulüpleri gibi içki içilen yer lere baskınlaı düzenlemelcri büyük tepki çekmişti. Islami Kuıtu luş Cephesi'nin, işsizliğin ve üonut sorununun had safhada bulunduğu kırsal kesimlcrde büyük başarı kazandığı bildiriliyor. Seçim sonuçlarını dcğcrlcndiren siyasal gözlcmciler, Islami Kurtuluş Cephesi'nin başarısının, scçimc katılım oranının düşüklilğünden kaynaklandığını savunuyorlar. Sosyalist Güçler Cephesi ve Demokrasi Hareketi adlı partilerin seçimi boykot etmcsi üzcrine, bu partilerin güçlü olduğu Berberi yerleşim merkezlerinde katılım oranının yüzde 16'lara kadar düştüğüne dikkat çeken gözlemcilcr, radikal tslamın başarısının şaşırtıcı olmadığı görüşüııdeler. tslami Selamet Cephesi'nin yerel seçimlerden zaferle çıkması, tran tarafından sevinçle karşılanırken Fransa'da endişe yarattı. Tahran radyosunda dün yayımlanan bir haberyorumda, "Cezayir'de şeriatçılann elkisiyle temsil edilen büyük giiç, ülkenin siyasl hayabnda önemli bir faktördür ve bu giiç, diger Kuzey Afrika ülkclerine de yayılaeaktır" dendi. Kransa Cumhurbaşkanı François Millerrand, sonuçların duyurulmasından sonra yaptığı açıklamada, "Cezayir halkının kendi kaderini tayin hakkına saygı duyduklannı ve bu ülkeyle ilişkilerini bundan sonra da sii.düreceklerini' söyledi. Cezayir Universitcsi'nde profesöı olan 59 yaşındaki Dr. Abbasi elMadani "İslami Kurtuluş Cephesi"nin (FIS) lideri. Haberi vcren haftalık Alman "Der Spiejjel" dergisine göre, Cezayir'deki Hi daja köprüsündeki kiralık bir ev deoturan Madani, "Biz Humeyni'nin değil, peygamber Muhammed'in taraftarlanyız", diyor ve Iran ile Cezayir arasındaki "büyük tarihsel, kültürel ve ekonomik farklılıklara" dikkat çekiyor. HlMadani scrt bir tonda şöyle FENER PATRlĞt'NE BÜYÜK İLGİ ^ patrik yolu gözlüyor UFUK GÜLDEMİR VVASHINGTON Fener Rum Patriği Dlmitrius'un onümüzdeki ay başlayacak olan ABD ziyareti, TürkAmerikan ilişkilerinde giderek 'hassasiyet' yaratan bir konu haline dönüşüyor. Türk yasalarının 'yerel' bir dini lider olarak kabul ettiği patriği, ABD, dünya Ortodokslarının 'evrenseP lideri olarak karşılamaya hazırlanıyor. Patrikhane, Kurtuluş Savaşı öncesinde gösterdiği faaliyet nedeniyle Iozan Antlaşması müzakereleri sırasında Türkiye dışına çıkarılmak isteniyor. Bu konu lx>zan'da 26 oturum boyunca tartışılıyor. Amerika, tngiltere ve Fransa'nın ısrarı ile patrikhane Istanbul'da kalıyor, ama lx)zan Antlaşması'na patrikhanenin 'evrensel' boyutunu vurgulayan ve geleceğini güvence altına alan tek bir satır koııulmuyor. Sadcce Müslümanların gayri Müslümlerle eşilliği ve dinsel kuruluslarını muhafaza edebilecekleri yönünde bir nıadde ekleniyor. Böylece patriğin Türk vatandaşı olkanlığı'nm iki numarası Lavvrence Eagleberger yapıyor. Derwinski, Rum lobisinin Amerika'daki en sadık adamlarından birisi olarak kabul ediliyor. Ayrıca Amerikan Dışişleri Bakanlığı'nda bir yenıek düzeııleniyor olması, patriğin "siyasi bir şahsiyet" olarak algılandığını bir kez daha göstcriyor. 6 temmuzda bu kez de Washiııgton'daki Yunan Büyükelçisi, patrik onuruna bir yemek veriyor. Bu yeıneğe Büyükelçi Nüzhct Kandemir de davetli. Bir Türk vatandaşı onuruna Yunan Büyükelçiliği'nde verilecek bu yemeğe Türk Büyükelçisi Kandcmir'in katılması halinde yine ilginç bir boyut ortaya çıkıyor. Diğer yandan Kandemir'in bir Türk vatandaşı olan patrik için vereceği davete Yunan Büyükelçisi'ni davct edip ctmeyeceği de programın manidar bir boyutunu oluşturuyor. 7 temmuzda AHEPA adlı kurum, palrik için bir öğlen yemcği veriyor. AHEPA, Amerikan Helen Siyasi Aksiyon Komitesi1 nin kısa adı. Bu ktıruluş ABD Osmanlı elçîleri New librk'ta 19 haziranda New York'ta Habsburg Feldman Galerisi'nce müzayedeye çıkacak iki Osmanlı elçisinin yağlıboya tabloları, çift olarak satılıyor. Müzayede evi iki tablonun rahathkla 100110 milyon liraya müşteri bulacağını tahmin ediyor. ÖZGEN ACAR NEW YORK Osmanlı Imparatoru 3. Ahmet'in tsveç Krah 1. Frederick'e 1727 yılında göndcrdiği elçi Muslafa Aga'yı Stockholm'de Kraliyet Sarayı'nda upuzun bir çubuktan tütününü tüttürürken gösteren bir yağlıboya tablo, New York'ta müzayedeye çıkarılıyor. Müzayededeki ikinci portre ise Şahit Mehmet Efendi'nin. Kendi sini, Sultan 1. Mahmut, yine Kral 1. Frederick'e elçi olarak 1733 yılında göndermiş. Tabloda Şahit Mehmet Efendi, tslami gelencklcrin dışında sarayda bir köpek ile birlikte resmedilmiş. 19 haziranda New York'ta Habsburg Feldman Galerisi'nce müzayedeye çıkan iki Osmanlı elçisinin yağlıboya tabloları, çift olarak satılıyor. Müzaycdeevi, iki tablonun rahatlıkla toplam 100110 milyon liraya müşteri bulacağını tahmin ediyor. Her ikisi de (45 x 39 cm) ölçüsunde, tuval üzerine yağlıboya olarak yapılmış bu portrelerin ressamı ise George Engelhardl Schroeder (16841750). tsveç saray rcssamı David von Kranl'ın öğrencisi olan Schroeder, lsveç kralının tablosunu yapmış, çeşitli Avrupa kentlerinde asillerin portrelerini çizmış bir ressam olarak tanınıyor. Kendisiyle telefonda konuştuğumuz Stockholm'deki Türk Büyükelçisi Erdll Akay, Türklsveç diplomatik ilişkileri hakkında şu bilgiyi verdi: "Osmanlı İmparalorlugıı'nun Stockholm'de mukim ilk elçisi 1877'de Mural F.fendi'dir. Temsilcilik, büyükelçilik diizeyinde olmuyıp elçi uııvanı ile görev yapmışlır. Tablolara konu olan elçi Muslafa Aga (1717) ve elçi Şahil Mehmet Efendi (1733), Osmanlı imparalorlarınca Slockholm'e gönderilen heyetlerin başında elçi olarak gelmiş olabilirler." Erdil Akay'ın selefi olup da şu anda Cezayir'de büyükelçi olan ve telcfonla konuştuğumuz Omer Ersun ise tabloların ressamı hakkında şu bilgiyi vcrdi: "Ressamın Göleburg Müzesi'nde ve Stockholm'de Ulusal Miize^ de bazı eserleri sergileniyor. Bu arada lllıısul Mtı/e'de gerek serf>ide ve gerek dcpodu bazı Osman 18. yüzyılda tsveç Kralı'na gönderilen Osmanlı elçilerinin tabloları müzayedeye çıkarılıyor Moda mimarisi • Dış Haberler Servisl Avustralya'nın Sydney kentinde stilist öğrenciler için düzenlenen bir yarışmada çarpıcı ve ilginç modeller ilk üç ööülü aldı. özellikle iiçüncü ödülü alan "Moda Mimarisi" adlı kıyafet dar uzun eteğin Uzerine geçirilmiş çember biçimi kalın telleriyle "çok değişik" bulundu. lzleyiciler giysiyi tepcdcn kaideye kadar çember biçimi tellerle süslenmiş eski Mısır'a ait sütunlara benzettiler. Osmanlı elçisi Mustafa Aga, SlockhOlm Sarayı'nda Yıl: 1727. Amerika'nın, Fener Rum Patriği Dimitrius'u Ortodokslann 'evrensel' lideri olarak karşılamaya hazırlanması, TürkABD ilişkilerinde 'hassasiyet'yaratabilecek bir konu. duğu, patrikhanenin de bir Tüık kuruluşu olarak Türkiye'de yaşayan Ortodokslann kilisesi olarak tescil edildiği 'yerel' dönem başlıyor. Ancak Fener Rum Patriği'nin önümüzdeki ay başlayacak olan ABD gezisinde patrikhanenin 'evrensel' nitelikli olına iddiası tekrar gUndeme geliyor. Patriğin programına bakıldığında TUrkiye açısından tedirginlik yaratan bazı konular dikkati çekiyor: Patriğin NVashington'da karşılanışı maddesinde, "Protokol sefi, kabine üyeleri, büyükelçiler" sö/cüklcri yer alıyor. Bu durum, ABD'nin patriği hangi sıfatıyla karşıladığı sorusunu güncelle?tiriyor. ö t e yandan 3 temmuz günü Türkiye"nin Washington Büyükelçisi Niizhet Kandemir, patrik onuruna bir Oğle yemeği veriyor. Bu yemeğe hangi düzcyde Ameıikalıların davet edileccği yinc ilginç bir durum ortaya çıkarıyor. Aynı gün Amerikan Dışişleri Bakanlığı bir akşam yemeği veriyor. Ycmckte cv sahipliğini, Gazilcr Bakanı Edward Uervvinski vc Dışişleri Bade Türkiye aleyhtarı taaliyetleriıı başını çekiyor. Dolayısıyla da "Patrik eger Tiirk vatandaşı ve patrikhane de bir Türk kurumu ise bu yemege hangi sıfatı dolayısıyla kalılıyor" sorusu günccllik kazanıyor. 8 temmuzda ise ABD başkaıılarının yabancı konuk ağıılama köşkü olan Blaire House'da patriğe yinc bir davet veriliyor. Bunun ev sahibi de Dervvinski. Cumhurbaşkanı Kenan Evren ABD'ye geldiğinde, Blaire House"daki restorasyon çalışmaları tamamlanmış olmasına karşın ABD burada bir ağırlama faaliyetindc bulunmamıştı. 10 lemmuzda da Amerikan Kongresi'nde patrik için bir resepsiyon veriliyor. Ev sahibi, Temsilciler Meclisi çoğunluk lideri Thomas Fnley. Oeçen yıllarda ABD'yi ziyaret edcn hiçbir Türk lideıine Kongre'de böyle bir resepsiyon verilnıediği, diğer taraftan Kenan Evren'in bir grup Kongre üyesine hitap ederken üyelcrden bir kısmının daha konuşma sürcrkcn odadan ayrıldığı hatırlatılıyor. lı elçilerinin resimleri ile 1733'<e İsveç'c giden Yeniçeriler ile ilgili bazı resimlerin varlıgı hiliniyor." Geçen cumartcsi günü Nevv York'ta yapılan Amerika'daki TUrk Kadın Dernekleri Kongresi'nde bazı 'varlıkh' Türk bayanları arasında bu konu günceldi. Adının açıklanmasını istemeyen, ancak resim koleksiyonu olan TUrk kökcnli Amerikalı bir bayan, "Amerika standartlanna göre çok makul olan bu tabloları dogrusu alnıak islerdim. Ancak dilegim bunu Türk Kiiltür Bakanlığı yerine özellikk Dışişleri Bakanhgı'nın satın alarak bunları Slockholnıdeki Türk Büyükelçiliği'nde sürekli olarak sergilemesi daha yakışık alır" dedi. Bu görüş hakkında düşüncele rini sorduğumuz halefselef Bü yükelçi Akay ve Ersun da bu sa natsever bayanla aynı kanıyı paylaştıklarını belirttiler. Müzayededc ayrıca 18. yüzyılda yapılmış bir çift Osmanlı minyatürünün 20 milyon liraya, suluboya Osmanlı sultanı portresinin 7,5 milyon liraya ve değişik tarihlerde yapılmış Osmanlı Kuran clyazmaları ile tuğralı Osmanlı fermanlarının da değişik fiyata nıüştcri bulacağı tahmin ediliyor. Ozel Çevre'ye Keten ataııdı • ANKARA (ANKA) Devlet Bakanı Vehbi Dinçerler'c bağlı bulunan özel Çevre Kurumu Başkanlığı'na Başbakanlık Müşaviri Mustafa Keten atandı. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı eski mUsteşarı olan Mustafa Keten'in Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı'na atanmasına ilişkin atama kararı, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Osmanlı elçisi Şahit Mehmet Efendi Stockholm Sarayı'nda. Yıl: 1733